روش شناسی در علوم اجتماعی

کتاب توماس کوهن با عنوان ساختار انقلاب های علمی موجی از آثار نوشتاری جامعه شناسان را دربارة کاربرد مفهوم پارادایم و مدل کوهن برای تحلیل ساختار علم جامعه شناسی در دهة هفتاد میلادی ایجاد کرد، اما نتایج این کوشش ها چندان رضایت بخش نبود، تاجایی که در دهه های بعد تحلیل پارادایمی جامعه شناسی به کلی کنار گذاشته شد. این مقاله می کوشد در کنار مروری انتقادی بر ادبیات مزبور (با تأکید بر آثار فردریکس و ریتزر) نشان دهد که تحلیل ها و مواضع این گروه از جامعه شناسان در ترسیم ساختار علم جامعه شناسی پیوند ارگانیکی با مدل کوهن ندارد و اتکای تحلیلی آنها به کوهن نادرست است. درحقیقت، جامعه شناسانی که به این مدل علاقه نشان دادند فقط ازطریق بازتعریف مفهومِ پارادایم و تحریف مدل کوهنی از علم بود که توانستند پارادایم هایی را در علم جامعه شناسی بیابند؛ نیز استدلال کردیم که اگر در جامعه شناسی پارادایم هایی وجود داشته باشد نمی توان آن را در کل جامعه شناسی یافت، بلکه باید در درون حوزه های مضمونی پژوهش جامعه شناختی پیدا شوند. دیگر اینکه پذیرش پارادایم در جامعه شناسی مشروط به وجود جماعتی از شاغلان یا پژوهشگرانی است که به پارادایم پیش گفته تعلق داشته باشند. سوم اینکه باید بتوان از پارادایم مزبور در طرح معماها و حل آنها استفاده کرد. نکتة دیگر این مقاله آن است که تاریخ جامعه شناسی تاکنون نشان می دهد جامعه شناسی همواره فاقد پارادایم مسلطی بوده است که برای تکوین علمِ نرمال کوهنی ضرورت دارد. بنابراین، شاید استفاده از مدل کوهنی اصولاً در جامعه شناسی ممکن نباشد. به علاوه، جامعه شناسی فاقد سنت پژوهشی روشن و مشخص برای حل معماست و عمدتاً در آن از رویکردها و چشم اندازهای وسیع استفاده می شود. درنتیجه، تلاش برای گنجاندن جامعه شناسی در چارچوب مدل کوهنی شاید اساساً گمراه کننده باشد.

۲۳۴.

راهنمای مجریان تغییر و تحول

نویسنده: سپیده پارساپژوه

منبع: نامه انسان شناسی ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۰۵۸ تعداد دانلود : ۵۹۹

این کتاب که اولین کتاب استرینگر در این زمینه است، به معرفی پژوهش عملی پرداخته و آن را به گونه ای کاربردی به عنوان راهنمای عملی همه کسانی که درصدد هستند تا با رویکردی مشارکتی، عاملان تغییراتی به نفع مردم باشند، معرفی می کند. در این کتاب اصول پژوهش عملی جامعه گرا به زبانی ساده تشریح شده و درواقع به گونه ای گام به گام آموزش داده می شود.نویسنده در این کتاب فرآیند انجام این پژوهش را همراه با مثال های فراوانی برگرفته از تجارب شخصی اش مطرح می کند.

۲۳۵.

درآمدی بر تاریخ شفاهی

نویسنده: منوچهر فیضیان

منبع: رادیو مهر ۱۳۹۱ شماره ۶۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۴۴ تعداد دانلود : ۷۳۹

۲۳۶.

مسائل اساسی در تاریخ شفاهی ایران

نویسنده: غلامرضا آذری خاکستری

منبع: رادیو مهر ۱۳۹۱ شماره ۶۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۱۸۵۱

۲۳۷.

نقد و بررسی کتاب: رو ش های تحقیق در علوم اجتماعی؛ مؤلف/ مترجم: پاتریک مک نیل / محسن ثلاثی

نویسنده: شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی

منبع: نقدنامه علوم اجتماعی شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۱۲ تعداد دانلود : ۵۶۰

۲۳۸.

کاربست نظریه بنیانی در شناخت دانش بومی جعفر هزارجریبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جعفر هزارجریبی رضا صفری شالی

منبع: دانش های بومی ایران سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳

کلید واژه ها: دانش بومی نظریه بنیانی تحقیق کیفی توسعه درون زا روش مقایسه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۶۵۸

دانش بومی به مجموعه ای از داشته ها، مهارت ها، ارزش ها، باورها، ابزارها و روش های یک گروه اجتماعی یا ملتی گفته می شود که درزمینه های گوناگون زندگی از طریق تجارب و تأیید نسل های متمادی به ارث رسیده است، و کاربرد صحیح آن می تواند منجر به توسعه درون زا - که در واقع توسعه منطبق با فرهنگ مردم و محیط آن جامعه می باشد - شود. از این رو مقاله حاضر به شناسایی یکی از مهم ترین رویکردهای روشی نوین در عرصه تحقیقات اجتماعی و جایگاه آن در شناخت دانش و ارزش های بومی می پردازد. نظریه بنیانی این قابلیت را دارد که بجای آنکه به اثبات نظریه های موجود بپردازد، با شناخت واقعیت موجود در هر جامعه نظریه های جدیدی منطبق با آن جامعه خلق کند. اهتمام روش شناسی نظریه بنیانی بر تولید و ساخت نظریه از دل داده های موجود در جامعه مورد مطالعه است. در این روش از رویکرد استقرایی استفاده می شود و محقق کار خود را با مشاهده و مصاحبه ها شروع می کند و سپس الگوها، مضامین، یا مقوله های عام را پیش می نهد. پس از این مرحله، به مدد روش های تفسیری، نظریه ها (بدون پیش انگاشته های قبلی و تأیید و رد آن ها) تولید و ارائه می شود. ازاین رو با توجه به ماهیت این نظریه می توان آن را به مثابه یک روش یا ابزار جهت شناخت ارزش ها، مهارت ها و به طور کلی دانش بومی جامعه مورد استفاده قرار داد.

۲۳۹.

نظری به اقتصاد پژوهش در ایران

نویسنده: شاپور راسخ

منبع: پژوهشکده سال دوم تابستان ۱۳۵۷ شماره ۲

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۷۱۸

۲۴۰.

روش های پژوهش در علوم اجتماعی

نویسنده: شادی انشایی

منبع: کتاب ماه ۱۳۸۸ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی روش شناسی در علوم اجتماعی

تعداد بازدید : ۹۳۹ تعداد دانلود : ۳۰۱۲

درخت حوزه‌های تخصصی