جامعه شناسی شهری و روستایی

نمایش ۴۲۱ تا ۴۴۰ مورد از کل ۱٬۳۶۴ مورد.

۴۲۱.

تحلیلی بر پدیده دستفروشی در شهر و تاثیرات آن در حجم ترافیک پیاده و سواره شهری (مطالعه موردی شهر لنگرود)

نویسنده: حسین نظم فر ابوذر مطیع دوست کومله نصرالله مولایی هشجین

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: مرکز شهر بازارهای حاشیه شهر شهر لنگرود پدیده دستفروشی ترافیک پیاده ترافیک سواره

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۱۷

امروزه پدیده دستفروشی که از جمله مشاغل بخش غیررسمی شهر می باشد، پدیده ای شناخته شده و در عین حال پیچیده به نظر می رسد. گذشته از مسائل و مشکلات به وجود آمده توسط دستفروشان، این دسته از فروشندگان فرصت های ارزشمندی را نیز برای شهر و شهروندان مهیا می سازند. ایجاد اشتغال هرچند موقت برای افراد بیکار جامعه و به تبع آن کاهش انحرافات اجتماعی، کاستن فشار اقتصادی بر اقشار کم درآمد جامعه و ... نمونه هایی از این فرصت ها می باشند. اما مهم ترین مسئله ای که بسیاری از شهرها در این رابطه با آن مواجه هستند، مشکل حضور دستفروشان در پیاده روهای مراکز شهرهاست که موجبات ترافیک پیاده و سواره و ازدحام جمعیت در بخش مرکزی شهر را فراهم می نمایند. از همین رو در بسیاری از شهرها - از جمله شهر لنگرود - مکان هایی ویژه در قالب طرح های ساماندهی دستفروشان شهری جهت حضور این دسته از فروشندگان در نظر گرفته شده است. این تحقیق به دنبال آن است که علاوه بر برررسی پدیده دستفروشی در شهر، تأثیرات حضور یا عدم حضور دستفروشان در شهر را بر ترافیک پیاده و سواره شهری مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر دو روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. برای بررسی روابط بین متغیرهای مورد مطالعه نیز از آزمون های همبستگی پیرسون و همبستگی جزیی استفاده شده است. نتایج این تحقیق حکایت از رابطه همبستگی مستقیم بین تعداد دستفروشان در مرکز شهر و حجم ترافیک پیاده و سواره در مرکز شهر و نیز رابطه همبستگی مستقیم بین تعداد دستفروشان در بازارهای حاشیه شهر و حجم ترافیک پیاده و سواره در حاشیه شهر و از سوی دیگر رابطه همبستگی معکوس میان تعداد دستفروشان در بازارهای حاشیه شهر و حجم ترافیک پیاده در مرکز شهر و درنهایت عدم رابطه همبستگی معنادار بین تعداد دستفروشان در بازارهای حاشیه شهر و حجم ترافیک سواره در مرکز شهر دارد.

۴۲۲.

ارزیابی ترجیحات و برآورد تمایل به پرداخت شهروندان اصفهانی به منظور استفاده از هوای پاک: رویکرد مدلسازی انتخاب و مدل لاجیت شرطی

نویسنده: سعید صمدی سید پرویز جلیلی کامجو طیبه رحیمی یاشار شیرین خواه

منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵

کلید واژه ها: لاجیت شرطی آزمون انتخاب الگوسازی انتخاب آلودگی هوای شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۷۳ تعداد دانلود : ۵۰۶

این مطالعه با استفاده از رویکرد الگوسازی انتخاب و بهره گیری از مدل لاجیت شرطی، ترجیحات افراد برای ویژگی های مختلف هوای شهر اصفهان را مبتنی بر تئوری ارزش لاکنستر و تئوری تابع مطلوبیت تصادفی مورد ارزیابی قرار می دهد. با استفاده از مقادیر تمایل به پرداخت های برآورد شده برای سطوح ویژگی های مختلف هوای پاک، می توان مقادیر رفاه را برای هر یک از سیاست های پیشنهادی محاسبه کرد. داده های این مطالعه از 500 پرسشنامه آزمون انتخاب که در شش ماه اول سال 1392 در شهر اصفهان تکمیل شد، بطوریکه پس از حذف پرسشنامه های ناقص و مرحله پیش آزمون، 7218 ردیف داده نهایی از تعداد 401 پرسشنامه آزمون انتخاب در قالب 6 پرسشنامه مختلف و 2406 مجموعه انتخاب که هر مجموعه انتخاب دارای دو گزینه (سیاست فرضی) بعلاوه یک گزینه (سیاست فرضی) وضعیت کنونی بود، استخراج شد. نتایج حاکی از آنست که افراد برای سیاست های حفظ و بهبود کیفیت ویژگی های مختلف کالای اکوسیستمی هوای پاک تمایل به پرداخت های نسبتاً بالایی دارند، بطوریکه افراد برای بهبود یک سطح ویژگی های کاهش بوی نامطبوع هوا، کاهش ریزش گرد و غبار سیاه، بهبود میدان دید و کاهش اثرات ضد سلامتی، 7500 تومان تمایل به پرداخت مثبت و معنی دار در یک فصل دارند. متغیرهای اقتصادی– اجتماعی مانند سن، متاهل بودن، فرزنددار بودن، تحصیلات، میزان مخارج ماهیانه خانوار و بومی بودن باعث افزایش تمایل به پرداخت ها شده است.

۴۲۳.

تخیل تهران: مطالعة «منظر ذهنی شهر» در سینمای دهة چهل و پنجاه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم راودراد بهارک محمودی

منبع: تحقیقات فرهنگی ایران سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلید واژه ها: تهران شهر بازنمایی سینمای ایران تخیل منظر ذهنی تخیل شهر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۱۹۸

مطالعة این امر که سینمای ایران در دهة چهل و پنجاه خورشیدی به چه تخیلی در باب تهران دامن زده است از اهداف اصلی نگارش این مقاله به شمار می رود. این مطالعه از خلال تفسیر چهار فیلم که از تأثیرگذارترین فیلم های دو دهة مورد نظر در دو سر طیف عامه پسند (گنج قارون: سیامک یاسمی)، (خاطرخواه: امیر شروان) و نخبه گرا (خشت و آیینه: ابراهیم گلستان)، (رگبار: بهرام بیضایی) قرار می گیرند به انجام رسیده است. نتایج این تحلیل بیانگر این نکته است که هرچند سینمای عامه پسند و نخبه گرا در ظاهری متفاوت شهر را به تصویر کشیده اند، تحلیل این آثار نشان می دهد که هر دوی این فیلم ها که هرکدام یک جریان فکری غالب در زمانة خود را نمایندگی می کرده اند، نگاهی منفی به شهر داشته اند و تناقضات موجود در بطن آن را در وضعیتی حاد به نمایش می گذارند.

۴۲۴.

واکاوی جامعه شناختی احساسات شهروندان تهرانی به محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالحسین کلانتری مسعود کیان پور وحید مزیدی شرف آبادی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: مشارکت احساس تعلق احساسات زیست محیطی احاسناد بالادستی حوزه های رفاهی سیاست اجتماعی محلی گروه های هدف

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۶۰۲

تعامل انسان با محیط زیست، همواره مورد توجه دانشمندان و متخصصان حیطه های گوناگون علمی بوده است. دهه های متمادی است که اثبات شده است بهبود رابطه انسان با محیط زیست در وجوه گوناگون، لزوماً متأثر از نگرش ها، احساسات و دیدگاه های آن ها به محیط زیست است، درحالی که بررسی احساسات زیست محیطی به صورت مجزا در ایران، سابقه ای نداشته است. احساسات زیست محیطی که دارای دلالت های وظیفه گرایی و تعلق مندی هستند، تأثیری مهم بر انواع رفتارها در قبال محیط زیست دارند. این پژوهش به روش پیمایش و نمونه گیری طبقه ای و خوشه ای تصادفی از ساکنان بالغ شهر تهران و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساسات زیست محیطی و سازوکارهای (مکانیسم های) مربوط پرداخته است. نتایج نشان می دهد میانگین احساسات زیست محیطی شهروندان تهرانی در مقیاس صفر تا صد، بین 1/62 تا 1/65 است که متوسط به بالا تلقی می شود. روابط دومتغیره بین جنس، ارزش های زیست محیطی، تجربه ارتباط با طبیعت، جامعه پذیری زیست محیطی و دینداری، با متغیر وابسته معنادار است. در تحلیل رگرسیون چندگانه، مدل نظری، بیش از 64 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کرده است. نتایج تحلیل مسیر نیز از طریق تأثیرگذاری بر تجربه ارتباط با طبیعت، بیشترین تأثیرگذاری را درمورد متغیر ارزش های زیست محیطی و درنهایت، تأثیرگذاری بر متغیر وابسته با میزان اثر کل 578/0 به دست داده است.

۴۲۵.

عوامل مؤثر بر رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی خانوارهای روستایی شهرستان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: پروانه صفری الموتی علی شمس

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلید واژه ها: زنان روستایی مدیریت پسماند پسماند خانگی رفتار پیشگیری قزوین(شهرستان)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۸۸ تعداد دانلود : ۴۰۷

تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی خانوارهای روستایی شهرستان قزوین صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه خانوارهای روستایی شهرستان قزوین بود (31338=N)؛ و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران برابر با 247 خانوار محاسبه و از طریق روش نمونهگیری چندمرحله ای تصادفی انتخاب شد. «رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی» از طریق شاخصسازی ترکیبی مرکب از هفده گویه در قالب طیف لیکرت سنجیده شد. همچنین، از روش های آماری ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، تحلیل رگرسیون و آزمون های مقایسه میانگین ناپارامتری کروسکال والیس و من ویتنی برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین سن، مسئولیتپذیری زیست محیطی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و منزلت اجتماعی و «رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی» رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین، تحصیلات، درآمد، تعداد افراد خانوار و دانش با «رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی» رابطه منفی و معنیدار دارند. تحلیل رگرسیونی گام به گام نیز نشان داد که شش متغیر سن، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، درآمد، مسئولیتپذیری زیستمحیطی و منزلت اجتماعی 57 درصد از واریانس رفتار پیشگیری از تولید پسماند خانگی زنان روستایی را تبیین می کنند.

۴۲۶.

بررسی و تحلیل رابطة نماگرهای اجتماعی - اقتصادی با سنجش کیفیت عملکرد شهرداری از دیدگاه شهروندان (نمونة موردی: شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید ملکی سجاد منفرد رضا احمدی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ و ۴۷

کلید واژه ها: شهرداری رضایتمندی شهروندان شهر ایلام نماگرهای اجتماعی - اقتصادی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۸۰۹ تعداد دانلود : ۴۲۴

:در دنیای امروز، شهرداری به یکی از سازمان های مؤثر در زندگی شهروندان، تبدیل شده است که همیشه، به نحوی با خدمات آن در ارتباط هستند. این امر به اهمیت هرچه بیشتر این نهاد و کیفیت خدمات آن منجر شده است؛ در نتیجه سنجش عملکرد شهرداری، می تواند با شناخت نقاط قوت و ضعف این سازمان، موجبات کارایی هرچه بیشتر این نهاد را در خدمت رسانی به شهروندان فراهم کند. هدف این تحقیق آن است که کیفیت عملکرد شهرداری ایلام را در چهار حوزة اجتماعی- فرهنگی، عمران شهری، خدمات شهری و نظارت؛ بر اساس نگرش شهروندان مورد سنجش قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و برای دستیابی به نظرات شهروندان از پرسش نامه استفاده شد. جامعة آماری تحقیق را کلیه ساکنان شهر ایلام تشکیل می دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه گردید و اطلاعات مورد نیاز نیز از سطح نواحی شهر ایلام به دست آمد؛ همچنین جهت سنجش داد ه ها نرم افزار spss به کار گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهند که میزان رضایت شهروندان از عملکرد شهرداری در سطح متوسط به پایین قرار دارد. ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد که رابطة مثبتی بین متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، عمران شهری، خدمات شهری و نظارت با رضایتمندی از عملکرد شهرداری برقرار است.

۴۲۷.

سبک های زندگی در سطح شهر تهران به کدام سو می روند؛ تمایز یا یکدستی؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناهید مؤید حکمت

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۲

کلید واژه ها: سبک زندگی تمایز بوردیویی یکدستی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۴۲ تعداد دانلود : ۴۴۲

مقاله پیش رو با حرکت از مفهوم «تمایز بوردیو» به شناسایی سبک های زندگی در تهران می پردازد. در این راستا، سؤال محوری: «سبک های زندگی در تهران از چه روندی پیروی می کنند: تمایز یا یکدستی؟» شکل گرفته است. در سنجش این امر، صور مادی و غیرمادی فرهنگ در نظر گرفته شده است. صور مادی، مواردی چون مصرف خوراک، پوشاک، خانه و صور غیرمادی مواردی چون تعاملات اجتماعی، هنر، ادبیات، موسیقی، شعرا و نویسندگان را در بر می گیرد. روش تحقیق، کمی و ابزار پژوهش، پرسش نامه محقق ساخت بود که در میان 300 پاسخ گوی ناهمگون از نظرِ؛ سن، جنس، میزان تحصیلات، شغل، محل سکونت و میزان درآمد، در سطح شهر تهران تکمیل شد. در این پژوهش از آمارهای توصیفی و استنباطی بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشانگر آن است که علی رغم ناهمگونی پاسخ گویان، وجه یکدستی بر وجه تمایز در سبک های زندگی در شهر تهران، غالب است.

۴۲۸.

تأثیر اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی بر مخاطرات انسانی تصادفات در جاده های برون شهری استان خراسان شمالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزت الله مافی محمد قنبری علیرضا حسین زاده

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: قانون تصادف استان خراسان شمالی مخاطرات انسانی راهنمایی و رانندگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۷۸۵ تعداد دانلود : ۴۱۸

مخاطرات محیطی خود شامل مخاطرات انسانی و طبیعی است. مخاطرات انسانی از مهم ترین عوامل مرگ و میر انسان ها به شمار می رود. تحقیقات اخیر در ایران نشان می دهد که 25 درصد تلفات ناشی از مرگ و میرهای غیرطبیعی، به تصادفات جاده ای مربوط است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی بر مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات در راه های برون شهری استان خراسان شمالی است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است. تصادفات بهار 1391 و زمستان 1390 (پس از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی) در مقایسه با تصادفات بهار 1390 و زمستان 1389 (قبل از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی) به طور متوسط با افزایش 5/26 درصدی روبه رو بوده است و این به معنی عدم تأثیر مثبت اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی در مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات است. بیشترین افزایش تصادفات در تصادفات جرحی به میزان 160 فقره مشاهده شده و به تبع آن، متأسفانه تعداد مجروحان نیز 309 نفر افزایش داشته است که این امر بیانگر افزایش شدت تصادفات نیز هست. پس از تصادفات جرحی، تصادفات خسارتی با 33 فقره دارای افزایش بیشتری بوده است. تنها نکته مثبت در بخش تصادفات کاهش 3 فقره ای تصادفات فوتی و کاهش 6 فوتی در بازه زمانی مورد بررسی در استان خراسان شمالی پس از اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی است. نتایج آزمون اسپیرمن بیانگر رابطه معکوس بین سن رانندگان و میزان تصادفات و به تبع آن، کاهش مخاطرات انسانی ناشی از تصادفات در گروه سنی رانندگان میانسال و بزرگسال است.

۴۲۹.

بررسی تأثیر دینداری درونی و بیرونی بر انسجام ملی (مطالعه موردی: شهروندان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مرتضی نوعی باغبان سید علیرضا آقاحسینی سید جواد امام جمعه زاده

منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال چهارم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: دینداری انسجام فرهنگ انسجام تاریخی انسجام سیاسی انسجام جغرافیایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۶۴۴

ایجاد انسجام ملی به عنوان یکی از ابعاد اصلی همبستگی اجتماعی، از جمله دغدغه های جدی کشورهای مستقل بوده و از مهم ترین فواید آن، برقراری امنیت ملی است که ارتباط عمیقی با چگونگی پیوند مردم با یکدیگر و مردم با حاکمیت، در قالب انسجام سازی درون یک کشور دارد. امروزه بازشناسی و بازسازی عوامل کانونی مؤلفه های پویا و پایدار «انسجام ملی»، یک ضرورت علمی و الزام پژوهشی است. در این راستا، یکی از عوامل تأثیر گذار بر انسجام ملی در ایران، میزان دینداری موجود در شهروندان جامعه است. این مقاله تلاش دارد ارتباط نظری بین دو مفهوم انسجام ملی و دینداری را در بین شهروندان شهر مشهد، واکاوی کند. پژوهش حاضر با تقسیم دینداری به دو نوع درونی و بیرونی و با استفاده از روش پیمایشی، نشان می دهدکه افزایش دینداری درونی باعث افزایش میزان انسجام ملی شهروندان می شود، این در حالی است که دینداری بیرونی رابطه معناداری با انسجام ملی ندارد.

۴۳۰.

بررسی ساختار طبقات روستایی در استان فارس بعد از انقلاب(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: عبدالعلی لهسایی زاده ماندانا کریمی ریحانه شاه ولی

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال نهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۸)

کلید واژه ها: استان فارس طبقات روستایی چند پایگاهی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر

تعداد بازدید : ۱۰۹۲ تعداد دانلود : ۶۳۸

مقاله حاضر به بررسی ساختار طبقاتی روستایی در استان فارس بعد از انقلاب پرداخته است. برای این منظور تعداد 25 روستا در استان از طریق تحقیقات میدانی و پیمایشی مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های عینی برای بررسی طبقات و اقشار مختلف در نظر گرفته شد، لذا یافته ها نشان داده که روستاهای این استان دارای طبقات عمده تولیدکنندگان مستقل-روستایی، کارگران روستایی و زمین داران روستایی هستند. طبقات سنتی در روستاهای این استان هنوز وجود دارد و طبقه سرمایه داران روستایی بسیار کمرنگ است. چندپایگاهی در روستاهای این استان بسیار رواج دارد.

۴۳۱.

بررسی ویژگی های آموزش های ترویجی کشاورز- محور در نظام ترویج کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لطیف محمدزاده حسن صدیقی عنایت عباسی

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلید واژه ها: توسعة کشاورزی ترویج و آموزش کشاورزی کشاورز - محوری سیاست های ترویجی - آموزشی نظام ترویج کشاورزی ایران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۹۰ تعداد دانلود : ۶۳۸

تحقیق حاضر، به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی شاغل در مدیریت هماهنگی ترویج سازمان های جهاد کشاورزی استان های کشور بودند (810= N ). با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی، تعداد 189 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن به تأیید پانلی از اساتید ترویج و آموزش کشاورزی رسید. نتایج تحقیق نشان داد که در شرایط موجود، در بین شش مؤلفه مورد بررسی، مؤلفه تعاملات مناسب در اولویت قرار دارد، در حالی که برای خلق یک شرایط مطلوب برای کشاورز- محور شدن فعالیت های آموزشی و ترویجی، باید مؤلفه سیاست های جامع در اولویت باشد. بر اساس نتایج آزمون t همبسته، بین وضعیت های موجود و مطلوب هر شش مؤلفه تفاوت معنی دار وجود دارد.

۴۳۲.

بررسی عوامل مؤثر بر الگوی رفتار نیروی انسانی در فعالیت های کشاورزی: مطالعه موردی روستاهای شهرستان میاندوآب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اکبر تقیلو افشار کبیری

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلید واژه ها: کشاورزی بازار میاندوآب رفتار دولت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر

تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۴۷۶

هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر رفتار اقتصادی و اجتماعی روستاییان در زمینه فعالیت های کشاورزی است. تحقیق حاضر در سال 1393 در شهرستان میاندوآب انجام شد. برای انتخاب نمونه ها، نمونه گیری تصادفی در دو مرحله صورت گرفت؛ نخست، 27 روستا به عنوان روستاهای نمونه و سپس، از این روستاها، 370 نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات از طریق آزمون همبستگی، رگرسیون و تحلیل عاملی صورت گرفت. نتایج نشان داد که رفتار اقتصادی با میانگین 33/2 و رفتار اجتماعی با میانگین 43/2 کمتر از حد متوسط است؛ همچنین، از میان عوامل اقتصادی، نابرابری درآمد و ارزش افزوده کشاورزی با دیگر بخش های اقتصادی با ضریب تأثیر 43/0، از میان عوامل کالبدی، پراکندگی قطعات اراضی و اندازه اراضی با ضریب تأثیر 33/0 و از میان عوامل طبیعی، بیماری و شیوع آفات با ضریب 35/0 بیشترین تأثیر را در رفتار اقتصادی و اجتماعی داشتند. تمرکز ثروت و سرمایه در شهرها و ثبات درآمدی در اقتصاد شهری، به ترتیب، با ضریب تأثیر 25/0 و 275/0 مهم ترین عوامل مؤثر بر رفتار اقتصادی بودند.

۴۳۳.

ارزیابی اثربخشی گرافیک محیطی در ارتقای سطح فرهنگی جامعه با رویکرد ترغیب محور مطالعه موردی: ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند بین دانش آموزان ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صفیه حاتمی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۱

کلید واژه ها: فرهنگ سازی ترغیب گرافیک محیطی تفکیک پسماند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۵۱۹

فرهنگ هر جامعه نشانه میزان رشد و تعالی معنوی آن جامعه است. بر همین اساس گرافیک محیطی به منزلة شاخه ای جدید از هنرهای کاربردی در کنار کاربردهای متنوعی که دارد، از طریق ایجاد ارتباط تصویری در فضاهای عمومی به ارتقای سطح نگرش افراد می پردازد. اما عوامل زیادی چون همزمانی احتمالی سایر رسانه های جمعی و همچنین مشکلات ارزیابی بازخوردها، موجب عدم اطمینان از میزان خالص اثربخشی این رسانة هنری در میان سایرین شده است. اما به راستی میزان اثربخشی گرافیک محیطی در کمک به ارتقای فرهنگ جامعه یا حل نمونه ای از یک مشکل فرهنگی، از نظر کمی چه مقدار است؟ پژوهش حاضر سعی کرده است از طریق روش های میدانی، ضمن محدود کردن سایر عوامل مؤثر بر رفتار(چون ترغیب، تشویق های کلامی و...) و با ارسال پیام تنها به گروه هدف، میزان تغییر رفتار آن ها را قبل و بعد از اجرای یک کمپین گرافیک محیطی با موضوع تبلیغ فرهنگی از نظرکمی ارزیابی کند. بر همین اساس شیوه نیمه آزمایشی با مطالعه موردی ارتقای فرهنگ تفکیک پسماند در بین دانش آموزان پایة چهارم، پنجم و ششم دبستان، مبنای کار شد. پس از انتخاب تصادفی نمونه آماری با 230 نفر دانش آموز و 14 نفر پرسنل، چند استند محیطی متناسب با موضوع، طراحی، اجرا و در مدرسه نصب شد. برای ارزیابی بازخوردها نیز از دو روش استفاده شد: 1. اندازه گیری حجم پسماندهای ریخته شده در سطل های بازیافت، قبل و بعد از نصب استندها (متغیر مستقل) بر مبنای شیوة سری های زمانی. 2. توزیع پرسش نامه قبل و بعد از نصب استندها (پیش آزمون و پس آزمون) برای ارزیابی میزان اثربخشی طرح بر متغیرهای وابستة آگاهی، ترغیب، بهبود رفتار و تناسب طرح. نتایج پژوهش فوق علاوه بر اثبات اثر ترغیبی گرافیک محیطی در مسائل فرهنگی، نشان داد که حجم پسماندهای تفکیک شده بعد از اجرای این متغیر مستقل، با افزایش بیش از صددرصدی روبه رو بوده است. همچنین تحلیل پرسش نامة دانش آموزان و معلمان، در قالب نمودارهایی به نمایش در آمد که تغییرات معنا داری را در هر یک از متغیرها نشان می دهد.

۴۳۴.

بررسی رابطه الگوهای مصرف و رفاه ذهنی در شهر تهران

نویسنده: غلامرضا غفاری نرگس کبیری

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: تهران رفاه الگوهای مصرف رفاه ذهنی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۶ تعداد دانلود : ۴۴۳

از آنجا که الگوهای مصرف نشانگری برای تعریف ارزش ها، نگرش ها، رفتارهای افراد و تبیین موقعیت های متعاقب آن هستند و اهمیت شان برای تحلیل های اجتماعی روز به روز افزایش می یابد، پس می توانند نقش بسزایی در تعیین ارزیابی های فرد از زندگی خود (رفاه ذهنی) نیز داشته باشند. در این پژوهش سعی شده است علاوه بر بررسی نقش و اهمیت انواع الگوهای مصرف و رفاه ذهنی به بررسی رابطه این دو مفهوم نیز پرداخته شود. جامعه آماری این پژوهش تمامی ساکنین بالای 15 سال شهر تهران هستند که محققین400 نفر از آنها را با توجه به اینکه جامعه مورد پژوهش از دسته های جداگانه ای تشکیل شده است و عناصر آن جامعه در این دسته ها توزیع شده اند و با توجه به بزرگ بودن جامعه پژوهش با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب نمودند. با استفاده از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه به گردآوری داده ها پرداخته شده است.توصیف و تحلیل داده ها نیز بر اساس نرم افزارspss انجام و نتایج زیر حاصل گردید: 3/92 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف سنتی بودند دارای رفاه ذهنی پایین،8/88 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف ترکیبی بودند رفاه ذهنی متوسط و 89 درصد افرادی که دارای الگوی مصرف مدرن بودند رفاه ذهنی بالایی را داشته اند، در مجموع متغیر های مستقل 9/19 درصد از واریانس متغیر رفاه ذهنی را تبیین کرده اند. در واقع بررسی ، شناخت و تغییر الگوهای مصرف افراد قابلیت پیش بینی و تغییر در میزان رفاه ذهنی آنها را به ما می دهد.

۴۳۵.

گیاهان دارویی و خوراکی روستای سراب کلان استان ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا حقیقی ثریا خرمی

منبع: فرهنگ ایلام دوره ۱۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۶ و ۴۷

کلید واژه ها: ایلام گیاهان دارویی طب سنتی گیاهان خوراکی گیاه شناسی قومی سراب کلان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۵۰ تعداد دانلود : ۶۶۱

رابطه ی انسان با زیست جهان پیرامونش به ویژه گیاهان، رابطه ای مبتنی بر شناخت و آگاهی است. در میان تنوعات زیستی، عرصه ی گیاهی برای رفع نیازهای انسان از دیرباز تا کنون اهمیت ویژه ای داشته است؛ به این ترتیب در دهه های اخیر، رشته ی گیاه قوم شناسی با هدف مطالعه و بررسی چگونگی استفاده ی افراد یک فرهنگ، یک قوم یا یک ناحیه ی خاص، از گیاهان بومی و موجود در آن مناطق، ایجاد شد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی جایگاه گیاهان در دانش بومی مردم استان ایلام با تأکید بر منطقه ی سراب کلان و ثبت و ضبط این دانش بومی در درمان بیماری هاست. در تحقیق توصیفی موردی حاضر، از روش ژرفانگر و تکنیک های مطلعین کلیدی و پرس وجو، استفاده شده است. در این منطقه 115 گیاه، شناسایی شدند که مردم بومی علاوه بر شناخت آنها از خواص درمانی شان نیز اطلاع داشتند. از آنجا که جامعه ی مورد مطالعه - روستای سراب کلان- در مقطع سنتی و با ثبات، گذار به سمت تحول و بی ثباتی را آغاز نموده است و با فاصله گرفتن از فرهنگ و عناصر فرهنگی و بومی، گنجینه ی عظیمی از دانش بومی خود را به دست فراموشی می سپارد؛ همچنین گرایش عمده به طب گیاهی که در همه ی جهان رو به افزایش است، ضرورت این دست مطالعات را ایجاب می کند.

۴۳۶.

عوامل بهبود مدیریت توسعه روستایی از دیدگاه مردم محلی: مطالعه موردی شهرستان مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وکیل حیدری ساربان

منبع: روستا و توسعه سال هجدهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۲۷ تعداد دانلود : ۴۱۳

۴۳۷.

ارزیابی م ؤ لفه های کالبدی فضاهای عمومی و تأثیر آن در احساس امنیت اجتماعی شهروندان بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صدیقه لطفی رحیم بردی آنامرانژاد حیدر واحدی

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: بابلسر فضاهای عمومی احساس امنیت اجتماعی مؤلفه های محیطی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۳۷ تعداد دانلود : ۵۵۶

این مقاله تلاش نموده است که با شناسایی شاخص ها و عوامل مؤثر بر ویژگی های محیطی و تأثیر آن در امنیت اجتماعی، به بررسی آن در فضاهای عمومی پارک و خیابان های پرتراکم شهر بابلسر بپردازد. روش تحقیق از نوع تحلیلی- تبیینی است و به منظور دستیابی به نتایج دقیق تر، با استفاده از شاخص های ترکیبی و در قالب پرسشنامه، دیدگاه کاربران منتخب در دو فضای مطالعه شده (پارک ها و خیابان های پرتراکم) مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات پرسشنامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش قرارگرفت و از آزمون هایی نظیر آزمون t تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیراستفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که فضاهای مورد مطالعه در معرض تهدید عواملی چون: ازدحام، فرم فضا، آلودگی بصری، آلودگی نور و آلودگی محیطی نیستند. همچنین، رابطه مستقیم و معناداری میان مؤلفه های محیطی و امنیت اجتماعی وجود دارد، در عین حال نتایج تحلیل مسیر هم نشان می دهد که عوامل محیطی (29/.) و پس از آن نور (283/0) بیشترین تأثیر را در ارتقاء احساس امنیت اجتماعی فضاهای عمومی شهر دارند.

۴۳۸.

تأثیر سرمایه ی فرهنگی و اجتماعی بر مشارکت شهروندان در تفکیک و جمع-آوری زباله های خانگی(نمونه مورد مطالعه شهروندان شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عباس زاده حسین میرزایی لورا علیاری

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلید واژه ها: مشارکت سرمایه ی اجتماعی سرمایه ی فرهنگی تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۳۸ تعداد دانلود : ۹۴۸

ازدیاد جمعیت و پیشرفت تکنولوژی و تغییر الگوی مصرف، تولید زباله ی حاصل از فعالیتهای بشر را افزایش داده است. تولید این مواد اثرات نامطلوبی بر محیط زیست دارد. مسلماً تفکیک زباله ها می تواند از ضررهای زیست محیطی و بهداشتی آن بکاهد، به همین دلیل پژوهش حاضر ضمن سنجش میزان مشارکت خانوارهای شهر ارومیه در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی، به تأثیر سرمایه فرهنگی و اجتماعی بر آن پرداخته است. روش این پژوهش، پیمایشی و اطلاعات آن از طریق پرسشنامه محقق ساخته گرداوری شده است. جامعه ی آماری، شامل خانوارهای ساکن شهر ارومیه است که از بین آنها، 612 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، اطلاعات لازم توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین سرمایه ی اجتماعی در مجموع و ابعاد آن (احساس تعلق اجتماعی، انسجام اجتماعی، اعتماد نهادی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99 % (r=0/401) و سرمایه ی فرهنگی در مجموع و ابعاد آن (بعد ذهنی و عینی) با میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی در سطح اطمینان 99% (r=0/334) رابطه معنادار وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد در مجموع، ابعاد احساس تعلق اجتماعی و اعتماد نهادی و انسجام اجتماعی سرمایه ی اجتماعی و ابعاد ذهنی و عینی سرمایه ی فرهنگی توان پیش بینی میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را داشتند. این متغیرها 9/23 درصد از واریانس متغیر میزان مشارکت در تفکیک و جمع آوری زباله های خانگی را تبیین نمودند.

۴۳۹.

سنجش و ارزیابی اصول پایداری اجتماعی در مجتمع های مسکونی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود جمعه پور اکبر ابراهیمی

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلید واژه ها: رضایت از زندگی عدالت اجتماعی توسعه ی پایدار پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری

تعداد بازدید : ۱۳۱۶ تعداد دانلود : ۶۳۵

پایداری اجتماعی به عنوان یکی از کلیدی ترین موارد مطرح در برنامه ریزی شهری بویژه در برنامه ریزی مجتمع های مسکونی است. پایداری اجتماعی به چگونگی ارتباط میان افراد، جامعه و جوامع توجه داشته است. پایداری اجتماعی مجتمع های مسکونی، وضعیتی است که ساکنان از زندگی در خانه و مجتمع خود رضایت داشته باشند. در مفهوم پایداری اجتماعی نیازهای اساسی و برابری به عنوان ارکان اساسی پایداری اجتماعی شناخته می شوند؛ به عبارت دیگر پایداری اجتماعی، بهره وری مجتمع های مسکونی را به حداکثر می رساند. هدف اصلی پژوهش حاضر سنجش اصول پایدار اجتماعی و ارزیابی میزان رضایت ساکنان در مجتمع های مسکونی در مجتمع مسکونی آ. اس. پ تهران است. این پژوهش دارای هدف کاربردی است و به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. روش جمع آوری اطلاعات نیز بر اساس مطالعات اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه، مصاحبه) بوده است. جامعه ی آماری پژوهش را ساکنان محدوده ی مورد مطالعه تشکیل می دهند که بر اساس فرمول کوکران 186 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده و شیوه ی نمونه گیری افراد مورد مطالعه، استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای است. از روش دلفی برای تعیین وزن هر یک از شاخص های پایداری اجتماعی و مدل تحلیل شبکه (ANP) برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شاخص های حفاطت در مقابل جرم و جنایت (0.103)، عدالت اجتماعی (0.0963) و رضایت از کیفیت دسترسی به خدمات (0.0906) به ترتیب بیشترین وزن و سهم را در تحقق پایداری اجتماعی دارند و شاخص های مشارکت و کیفیت محیطی در وضعیت ناپایدار قرار داشتند.

۴۴۰.

سبک زندگی در روستاهای تبدیل شده به شهر در ایران (مورد مطالعه: شهرهای جدید خواف و رشتخوار در استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اصغر مهاجرانی مهدی یوسف نیا

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۷

کلید واژه ها: سبک زندگی فردگرایی شهرنشینی مصرف گرایی مصرف رسانه ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۵۸۰

عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی تحت تأثیر شهرنشینی، سبک زندگی افراد را تغییر داده است. سبک زندگی در نحوه ی گذران اوقات فراغت، پوشاک، تغذیه، مدیریت بدن، سبک معماری و چیدمان داخلی منازل جلوه گر می شود. این پژوهش با هدف بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر در شهرستانهای خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی انجام شده است. مبانی نظری پژوهش بر مبنای نظریات ابن خلدون، وبر، وبلن، زیمل، بوردیو، گیدنز و چِنی تدوین شده است. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته است. نتایج نشان می دهد بین مشارکت اجتماعی، سازمان های سیاسی و اداری، شبکه ی راهها و وسایل ارتباطی، روحیه ی فردگرایی، هویت طبقاتی و روابط غیرمستقیم و ثانویه به عنوان عوامل اجتماعی، امکانات فرهنگی و آموزشی، مصرف رسانه ای و سرمایه ی فرهنگی به عنوان عوامل فرهنگی، مصرف گرایی، ایجاد مراکز خرید، تمایل به منافع سوداگرانه، کمرنگ شدن حمایت های مشترک و سطح رفاه اقتصادی به عنوان عوامل اقتصادی و سبک زندگی افراد ارتباط معناداری وجود دارد.

درخت حوزه‌های تخصصی