درخت حوزه‌های تخصصی

این نوشتار در پی یافتن هویت فرهنگی مشترک ایرانی و افغانی، با روش کیفی و از طریق مصاحبه عمقی انگاره های ذهنی مهاجران افغانی ساکن ایران است. در این جستار، از چارچوب نظری مدل بین فرهنگی تونی بنت استفاده می شود و چهارده مصاحبه عمقی در قالب همین مدل صورت می گیرد که گرچه قابلیت تعمیم ندارد، بازگوکننده وجوهی نمایان از تبادل فرهنگی ایران و افغانستان است.این مقاله با برشمردن اشتراکات فرهنگی دو ملت ایران و افغانستان، هویت فرهنگی افغانیان و ایرانیان را از آبشخوری واحد می داند و بر آن است که تنها در صورت پذیرا بودن تکثر فرهنگی است که می توان هویت فرهنگی ایرانی را سایه بانی ریشه دار بر سر فرهنگ های متنوع قرار داد و وحدت هویت فرهنگی را تحقق بخشید. گفتنی است که در طول مدت مهاجرت افغانیان به ایران، اقدام درخوری برای بازشناساندن هویت مشترک ایرانی به آنان صورت نگرفته است.

"تعلق خاطر به سرگذشت تاریخی جامعه و اقلیمی که مردم در آن زیست می کنند، در بسیاری جوامع از عناصر مهم هویت بخش به شمار می رود. این دو عامل، به خصوص در استان فارس که از پیشینه تاریخی پرشکوه و جغرافیای متنوع برخوردار است، بسیار مهم و موثر می باشد. امروزه که دستگاه های ارتباطی، مانند تلفن، ماهواره و اینترنت جامعه جهانی را به صورت دهکده جهانی در آورده است، دریافت میزان تعلق خاطر جوانان به این دو عامل و عوامل موثر بر آنان از اهمیتی خاص برخوردار است. این مقاله که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه می باشد، به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر است: آیا جوانان شیراز در این دو بعد از هویت، دچار مشکل می باشند یا خیر؟ چه عواملی با این فرایند مرتبط است؟ میزان اثرگذاری هر یک از متغیرهای مستقل بر احساس تعلق به این دو بعد از هویت چه مقدار می باشد؟ نمونه آماری این پژوهش چهارصد نفر از جوانان شهر شیراز (دانش آموزان سال سوم متوسطه) می باشد. نتایج نشان می دهد تنها 5 درصد از پاسخگویان در بعد تاریخی و 10 درصد در بعد جغرافیایی دچار اختلال هستند و متغیرهای احساس تعلق به جامعه، مشروعیت نظام سیاسی، اعتقاد به مفید بودن مشارکت اجتماعی، برنامه درسی مدارس، ارتباط با دیگران، روایت هویت ملی و شرکت در فعالیت های فوق برنامه با هویت جغرافیایی و تاریخی رابطه معنادار بسیاری دارند"

مقاله ای که با عنوان ‹‹مردم شناسی کاربردی و استعمار›› تقدیم می شود‘ ترجمه بخشی از فصل اول کتاب ‹‹مردم شناسی اجتماعی و سیاست توسعه››‘ به ویراستاری رالف گریلو و رو آلن است. این مقاله را گریلو به منظور معرفی کتاب و بررسی وضعیت مردم شناسی کاربردی در دهه 1980 نوشته است. اهمیت این مقاله در آن است که ضمن مروری بر پیشینه پیدایش مردم شناسی کاربردی‘ سعی می کند این حوزه را از دیدگاههای مختلف با یکدیگر بررسی و مقایسه کند و قلمرو مطالعات مردم شناسی را نشان دهد. در این مقاله تحولات مردم شناسی کاربردی از 1930 تاکنون به طور دقیق بررسی شده و ویژگیهای هر دوره توضیح داده شده است.

ارزیابی و ادراک جوامع و مردمان روستایی از کیفیت زندگی ، همچون واقعیت زندگی آنان، از عوامل ملموس و ناملموس بسیاری متأثر است. این ارزیابی، انعکاسی از شرایط و اوضاع قلمرو زندگی و سپهر اندیشگی آن ها است. سنجش و تحلیل جامع این ارزیابی نیز سنجه ای است هم برای ارزیابی و تحلیل سطح توسعه و برخورداری این جوامع از شرایط فیزیکی و عینی سکونتگاهی و هم ذهنیت و نگرش آن ها به زندگی روستایی و مقتضیات آن در مقایسه با تصور و ادراکی که به ویژه از زندگی شهری دارند. مطالعه حاضر، کیفیت زندگی در بخش هایی از جوامع روستایی استان های اصفهان و کرمان را ارزیابی و عوامل مؤثر بر آن را تحلیل علّی کرده است. بخش عمده ای از مطالعه، تدوین چارچوبی نظریه مند برای سنجش «خود-ارزیابی» از کیفیت زندگی و مقیاس سازی برای مجموعه جامع و متنوعی از متغیرهای اثرگذار بر آن بوده است. بر اساس توصیف آماری متغیرها، گذشته از تفاوت هایی جزئی، در ارزیابی ابعاد و مؤلفه های مختلف کیفیت زندگی، بین مناطق دوگانه روستایی و گروه های دوگانه سن، جنس و تأهل پاسخگویان، اختلاف معناداری مشاهده نشد. روابط پیچیده و چندگانه بین متغیرها و اثرگذاری های مستقیم و غیرمستقیم آن ها بر ارزیابی از کیفیت زندگی، با استفاده از رویکردهای آماری تحلیل مسیر و مدل سازی معادله های ساختاری، واکاوی و تحلیل علّی شد. با شناسایی و تدوین مدل مفهومی-تحلیلی مطالعه، علاوه بر مدل ساختاری اصلی برای تحلیل متغیر وابسته، روابط درونی بین متغیرهای مستقل نیز با پنج مدل مسیر علّی، ارزیابی و تحلیل و نتایج حاصل به تفصیل تشریح شد. درمجموع آثار مستقیم و غیرمستقیم، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، وضعیت مسکن، فعالیت های تفریحی و امکانات و تسهیلات، به ترتیب اثرگذارترین عوامل مثبت بر ارزیابی جوامع روستایی از کیفیت زندگی بوده و پس از آن ها، احساس محرومیت نسبی، عوامل استرس زا و سن نیز متغیرهای اثرگذار منفی بوده اند. درانتها، اعتبارسنجی نتایج و برآوردهای مدل سازی علّی-ساختاری مطالعه آمده و پیشنهادهایی هم برای ادامه کار ارائه شده است.

ادبیات داستانی که در معنای امروزی آن بیشتر ناظر به داستان کوتاه، داستان بلند و رمان است، در ایلام پیشینة اندکی دارد و شروع آن به داستان های کوتاه و پراکندة کلانتر محمدی باز می گردد. پس از وی، خداداد ابراهیمی با نگارش داستان های کوتاه به طور جدی وارد این حوزه شد و در سال 1378 «عاطفه در غبار» را به عنوان اولین کتاب چاپ شده در حوزه ادبیات داستانی ایلام، منتشر کرد. پس از آن، آثار دیگری در این حوزه، در قالب داستان کوتاه و رمان به زبان های فارسی و کردی انتشار یافت. این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی، انجام شده و به دسته بندی آثار مکتوب ادبیات داستانی ایلام، بر اساس ترتیب و توالی زمان انتشار (دهه چاپ) آنها پرداخته و با تحلیلی هرچند مختصر از درونمایه آثار، نقاط ضعف و قوت آنها را بازگو کرده است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که دهه هشتاد از جهت کمی، بیشترین آثار چاپ شده را داشته است. گفتنی است ادبیات داستانی ایلام از لحاظ کیفی تا رسیدن به جایگاه مطلوب خود، راهی دراز در پیش دارد و از لحاظ درونمایه، تنوع چندانی در کار نویسندگان ایلامی مشاهده نمی شود؛ چنان که فضای جنگ بر سایر موضوعات، سایه انداخته است. می توان گفت نشر آثار داستانی به زبان مادری (کردی) نیز مورد بی مهری نویسندگان ایلامی بوده است. از مشکلات پیش روی ادبیات داستانی در ایلام، می توان به کم کوشی در بازنویسی داستان های شفاهی، هزینه های سرسام آور چاپ و توزیع نامناسب آثار چاپ شده اشاره کرد.

در عصر حاضر محیط های کاری دستخوش تغییرات پی در پی و گسترده ای هستند. سازمان ها جهت سرعت عمل در فعالیت ها، اثربخش و انعطاف پذیری بیشتر مجددا طراحی می شوند. ورود رایانه، اینترنت و فناوری اطلاعات کارکرد سازمان ها از جمله پلیس را تغییر داده و در حال شکل دادن دوباره به موضوعات انگیزشی رفتار سازمانی، رهبری و طراحی کار هستند. این مطالعه با هدف بررسی رفتار سازمانی در پلیس الکترونیکی به چگونگی تاثیر رویکرد مورد نظر بر رفتار سازمانی و دگرگونی های حاصل می پردازد.مطالعه با روش مروری از نوع تشریحی و با مراجعه به کتب، مقالات و سایت های مرتبط انجام شد که از میان منابع حاصله 22 منبع مبنای کار قرار گرفت.تاثیرات فن آوری اطلاعات نوع جدید از پلیس تحت عنوان پلیس الکترونیکی با تغییراتی در عرصه های مخلتف سازمانی از قبیل تجهیزات، شیوه های جدید اجرای ماموریت و رویه های مدیریتی از جمله رفتار سازمانی را به وجود آورده است پلیسی که قادر است با استفاده از شالوده و زیرساخت های اطلاعاتی مناسب، حوزه ماموریتی خود را از راه دور نظارت نموده و ویژگی هایی مانند سرعت، دقت و تخصص را در پاسخ گویی به شهروندان کسب کند. تغییرات عرصه رفتار سازمانی در سه سطح فرد، گروه و سازمان تقسیم می گردد و در هر سطح مباحثی به شرح ذیل اهمیت مضاعف دارند.الف- سطح فرد: احساسات، انگیزش، اخلاق و خلوت تنهایی افراد‏؛ب- سطح گروه: ارتباطات، تصمیم گیری، رهبری و اعتمادسازی؛ج- سطح سازمان: ساختار و حیطه نظارت، طراحی شغل و تامین، حفظ و آموزش منابع انسانی.

هدف پژوهش حاضر مطالعه ی نحوه ی برساخت گفتمانی هویت در کتاب های فارسی دوره ابتدایی است. در این مطالعه با اتکا به نظریه لاکلائو و موفه به بررسی و تحلیل متون مورد نظر پرداختیم. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اگر دال اعظم در این متون دین است ولی منابع و عناصر هویتی دیگری نیز در این متون به چشم می خورد که هر یک به شیوه ای خاص درون گفتمان دینی مفصل بندی شده اند.

چگونگی رابطة عاملیت و ساختار، معضل اساسی علوم اجتماعی است. نظریة ساخت یابی با هدف پایان دادن به امپراطوری نظریه های هرمنوتیکی از یک سو و ساختارگرایی و کارکردگرایی از سوی دیگر، در نظر دارد تبیینی کفایتمندتر در این زمینه ارائه دهد. در راستای هدف بومی سازی علوم انسانی و با توجه به محوریت مبانی معرفتی در نظریه های اجتماعی، این پژوهش با روش تحلیلی اسنادی در پی روش شناسی نظریة مزبور از منظر حکمت اسلامی است. پژوهش حاضر به این نتیجه رهنمون می شود که اگر چه نظریة ساخت یابی، علوم اجتماعی را از چنگال افراط و تفریط گرایی کل گرایی روش شناختی و فردگرایی روش شناختی در باب رابطة عاملیت و ساختار نجات می دهد، به دلیل عدم اتخاذ موضع واقع بیانه دربارة هستی، انسان و معرفت نمی تواند راه حل اساسی به شمار آید.

نیاز به امنیت از اولین نیازهایی است که انسان از ابتدای حیات خود آن را تجربه می کند و برخی از صاحبنظران آن را از عوامل زیر بنایی گرد آمدن انسان ها در کنار هم و تشکیل اجتماعات انسانی می دانند. این نیازدارای ابعاد عینی و ذهنی است که بعد عینی آن شرایط واقعی موجود در جامعه بوده و بعد ذهنی آن احساس و برداشتی است که افراد از شرایط عینی در ذهن شان دارند. این پژوهش به بررسی بعد ذهنی امنیت اجتماعی - احساس امنیت اجتماعی مهاجران افغان ساکن شهر تهران و رابطه آن با میزان سرمایه اجتماعی آنها - می پردازد. این بررسی مطالعه ای تبیینی است که جامعه آماری آن را تمام مهاجران افغان ساکن شهر تهران (حدوداً 67000 نفر) تشکیل می دهند، که از آن میان تعداد 399 نفر از طریق فرمول کوکران نمونه گیری و با روش نمونه گیری خوشه ای و گلوله برفی مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت سنجش احساس امنیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی از پرسشنامه ای محقق ساخته که اعتبار و روایی آن مورد تایید قرار گرفت، استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که پاسخگویان از میزان احساس امنیت اجتماعی و سرمایه اجتماعی متوسطی برخوردارند و میان میزان احساس امنیت اجتماعی مهاجران افغانی و میزان سرمایه اجتماعی آنها رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد و وجود رابطه میان اعتماد اجتماعی و هنجارهای همیاری به عنوان دو بعد از سرمایه اجتماعی، با احساس امنیت اجتماعی نیز اثبات گردید که موید نظریه پوتنام و کاکس در این زمینه است.

فعالیت پژوهشی یکی از وظایف اصلی هیأت علمی دانشگاههاست. در این تحقیق قصد این است که به این سؤال پاسخ داده شود که‘ چه عواملی بر فعالیتهای پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه (مازنداران) تأثیر می گذارند. برای پاسخ به این سؤال‘ نظریه ها و رویکردهای عمده در جامعه شناسی علم مورد استفاده قرار گرفته اند. از نظر روش شناسی‘ تحقیق حاضر به صورت پیمایشی انجام پذیرفته و واحد تحلیل آن‘ فرد (عضو هیأت علمی) بوده است. جامعه آماری تحقیق را تمامی اعضای هیأت علمی چهاردانشگاه مازندران در سال 1376 تشکیل می دهند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه‘ از کلیه اعضای جامعه آماری جمع آوری شده است. نتایج تحقیق در دو بخش نسبتاً مستقل ارائه شده است. بخش اول مربوط به ویژگیهای فردی – اجتماعی و پژوهشی پاسخگویان و بخش دوم شامل نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری است که سهم عوامل عینی‘ عوامل ذهنی و عوامل ترکیبی را بر متغیر وابسته نشان می دهد. قسمت پایانی مقاله‘ به نتیجه گیری و پیشنهادهای کاربردی اختصاص یافته است.

مقاله پیش رو با استفاده از داده های حاصل از پیمایش نمونه ای و اجرای «پرسشنامة ساخت یافته» در میان سالمندان 60 ساله و بالاتر شهر شیراز در سال 1390 به بررسی مقایسه ای سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت زنان و مردان سالمند و تبیین تفاوت های جنسیتی بر اساس مشخصه های اجتماعی و جمعیتی می پردازد. نتایج تحلیل های دو متغیره بیانگر تفاوت معنادار بین مردان و زنان سالمند در چهار بُعد از شش بُعد سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت است؛ زنان در ابعادی نظیر مسؤولیت سلامت و روابط بین فردی و در مقابل مردان در ابعاد مدیریت استرس و فعالیت جسمانی نمره بالاتری را کسب کردند. در دو بُعد تغذیه و رشد روحی تفاوت معناداری بین دو جنس مشاهده نشد؛ علاوه بر این، وضعیت سلامت خود ادراک و خود کارآمدی سلامت زنان در سطح پایینتری در مقایسه با مردان بوده است. نتایج تحلیل چندمتغیره با استفاده از آزمون تحلیل طبقه بندی چندگانه نشان داد که بعد از کنترل متغیرهای اقتصادی و اجتماعی (تحصیلات، اشتغال، و درآمد) جنسیت به طور محسوس و معناداری سبک زندگی ارتقای سلامت را تحت تأثیر قرار می دهد و زنان میانگین نمره بالاتری را در شاخص سبک زندگی ارتقای سلامت خواهند داشت. به طور خلاصه، نتایج مطالعه نشان داد جدای از ابعاد زیست شناختی متفاوت زن و مرد، شرایط اجتماعی نابرابر، رفتارهای سلامت متفاوتی را برای زنان و مردان به همراه دارد.