درخت حوزه‌های تخصصی

رابطه ی انسان با زیست جهان پیرامونش به ویژه گیاهان، رابطه ای مبتنی بر شناخت و آگاهی است. در میان تنوعات زیستی، عرصه ی گیاهی برای رفع نیازهای انسان از دیرباز تا کنون اهمیت ویژه ای داشته است؛ به این ترتیب در دهه های اخیر، رشته ی گیاه قوم شناسی با هدف مطالعه و بررسی چگونگی استفاده ی افراد یک فرهنگ، یک قوم یا یک ناحیه ی خاص، از گیاهان بومی و موجود در آن مناطق، ایجاد شد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی جایگاه گیاهان در دانش بومی مردم استان ایلام با تأکید بر منطقه ی سراب کلان و ثبت و ضبط این دانش بومی در درمان بیماری هاست. در تحقیق توصیفی موردی حاضر، از روش ژرفانگر و تکنیک های مطلعین کلیدی و پرس وجو، استفاده شده است. در این منطقه 115 گیاه، شناسایی شدند که مردم بومی علاوه بر شناخت آنها از خواص درمانی شان نیز اطلاع داشتند. از آنجا که جامعه ی مورد مطالعه - روستای سراب کلان- در مقطع سنتی و با ثبات، گذار به سمت تحول و بی ثباتی را آغاز نموده است و با فاصله گرفتن از فرهنگ و عناصر فرهنگی و بومی، گنجینه ی عظیمی از دانش بومی خود را به دست فراموشی می سپارد؛ همچنین گرایش عمده به طب گیاهی که در همه ی جهان رو به افزایش است، ضرورت این دست مطالعات را ایجاب می کند.

بشر از دیرباز با هویت و معیارهای تفکیک از و خانواده اش از دیگران در ارتباط بوده است، مفهوم هویت به معنای امروزی به اوایل قرن 19 بر می گردد. در طول تاریخ هویت ها گاهی صحنه رقابت و تنازع بوده اند و گاهی معیاری برای انسجام و حتی صلح اجتماعی شده اند. اما امروزه این مفهوم یکی از مسایل مهم برای برنامه ریزی های اجتماعی است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل موثر بر شکل گیری هویت اجتماعی نوجوانان چرام به روشی پیمایشی انجام شده است و از میان این افراد 100 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که رابطه مستقیمی بین بین دینداری و تایید دیگران با همبستگی بسیار قوی ای با ضریب 80/0 وجود دارد و رابطه بین ارتباطات و دینداری با ضریب همبستگی 12/0 دارای همبستگی ضعیفی است، همچنین رابطه بین میزان دینداری با هویت اجتماعی رابطه مستقیم و معناداری است و در کل ضریب تاثیر پایبندی مذهبی بر هویت اجتماعی (62/0) بوده که به معنای تاثیر مستقیم دینداری بر هویت اجتماعی است. بدین معنی که هرچقدر پایبندی مذهبی بالا باشد، میزان هویت اجتماعی افراد بیشتر می شود و در همین راستا میزان ارتباطات نیز با ضریب بالاتری (69/0) تاثیر مستقیمی بر هویت اجتماعی دارد. همچنین تاثیر متغیرهای تایید دیگران، محیط، طبقه اجتماعی و اقتصادی بر هویت اجتماعی مثبت بوده است و مثبت بودن ضرایب نشان از مستقیم بودن رابطه بین متغیرهای مستقل بر وابسته است.

یوری لوتمان پایه گذار مکتب نشانه شناسی فرهنگی تارتو مسکو با طرح نظریه فرهنگی با محوریت مفهوم سپهرنشانه ای به توصیف و تبیین سازوکار عملکرد نشانه ای فرهنگ در مقام یک سپهرنشانه ای می پردازد. نشانه شناسی فرهنگی که نظریه و روش شناسی آن مکتب است، با هدف مطالعه تعامل، همبستگی یا جدایی و تضاد میان نظام های نشانه ای شکل می گیرد. به زعم لوتمان، سپهرنشانه ای نه تنها حاصل جمع نظام های نشانه ای، بلکه به علاوه شرط لازم وقوع هر نوع عمل ارتباط و وجود هر نوع زبان و متنی است. در این مقاله، تعامل دین و سینما به مثابه دو نظام نشانه ای به صورت بازنمایی دین در سینما پیش فرض ماست. مسئله اما چگونگی این بازنمایی با اِعمال روش نشانه شناسی لوتمان است. با انتخاب فیلم سینمایی «هر شب تنهایی» (رسول صدرعاملی، 1386) به عنوان مطالعه موردی از آثار منتسب به سینمای دینی، تعامل سپهر های نشانه ای منتخب، تحلیل می شود.

ویژگی های اقلیمی، توپوگرافی، شرایط کم نظیر اکوسیستمی، پوشش مرتعی و بخصوص آب های گرم ، از جاذبه های گردشگری منطقه به شمار می روند. در این تحقیق ، پرسش این است که پتانسیل ها و محدودیت های توسعه گردشگری منطقه سردابه کدام است و چه راهبردها و راهکارهایی برای توسعه گردشگری که به توسعه منطقه منجر شود ، وجود دارد؟ مقاله حاضر ، شناخت پتانسیل های گردشگری منطقه آبگرم سردابه در استان اردبیل با استفاده از روش SWOT است. در این مدل ، ارزیابی کننده «نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید» بهترین راهبرد برای فرایند برنامه ریزی راهبردی طبیعت گردی محسوب می شوند. روش جمع آوری داده ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز بیشتر اسنادی، تحلیلی و پیمایشی است. نتایج حاصل ، بیانگر آن است که فصل تابستان ، بخصوص مرداد ماه در این منطقه با داشتن شرایط محیطی خنک و در شرایط بیوکلیمایی تحریک ملایم ، بهترین نقاط قوت برای گردشگری محسوب می شود. برودت سرما درفصل زمستان، نبود مکان اقامتی بیش از یک روز، بهداشتی نبودن در آبهای گرم و نبود پارکینک ، از نقاط ضعف منطقه به شمار می رود. همچنین ، مهمترین عامل جذب گردشگری در منطقه سردابه ، در درجه اول عوامل محیطی ، از قبیل چشم انداز مناسب طبیعی و آب و هوای خنک از ماه اردیبهشت تا آخر آبان و در درجه دوم آب های گرم است. راهکارهای این پژوهش می تواند در بهینه سازی وضع موجود و ساماندهی طبیعت گردی در این منطقه مؤثر باشد.

هدف از این تحقیق، بررسی رابطه دینداری و گرایش به جهانی شدن می باشد که به روش "پیمایش" صورت گرفته است. چارچوب نظری به کار رفته در این تحقیق، نظریه های آنتونی گیدنز می باشد. نمونه مورد تحقیق، مشتمل بر تعداد 536 نفر از کارکنان زن و مرد منطقه ویژه انرژی پارس می باشند که داده های آن از طریق "پرسشنامه"، جمع آوری شده واعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به کمک آماره آلفای کرونباخ سنجیده شده است. سنجش میزان دینداری افراد بر اساس مدل چند بعدی گلاک و استارک صورت پذیرفته و گرایش به جهانی شدن نیز به عنوان (پدیده ای نو ظهور و در حال شدن) به دلیل پیچیدگی ابعاد آن در چهار بعد: ارتباطات، فرهنگ، اقتصاد و سیاست مورد سنجش، واقع شده است. نتایج تحلیل دو متغیره حاکی از وجود رابطه ی معنادار میان متغیرهای ابعاد چهارگانه ی دینداری (اعتقادی، عاطفی، مناسکی و پیامدی) ومیزان کل دینداری با جهانی شدن می باشد. همچنین نتایج معادله رگرسیون بیانگر وجود رابطه مثبت و مستقیم، بین دینداری و جهانی شدن می باشد.

بازارهای هفتگی روستایی در ایران سابقه تارخی دارد‘ و در طول تاریخ تغییر و تحولاتی پیدا کرده است. پاره ای از آنها از بین رفته‘ پاره ای باقی مانده و پاره ای تغییر مکان داده اند. گاه نیز بازارهای جدیدی سربرآوردند. هنوز هم در خراسان‘ آذربایجان و سرتاسر جنوب دریای خزر (گیلان و مازنداران) بازارهای هفتگی روستایی همچنان تشکیل می شود و گروههای مختلف اجتماعی در آن شرکت می کنند. بازارهای هفتگی شمال ایران بازارهای مناسب روستایی ای منطقه است زیرا در محیط و شرایطی مناسب خود به بوجود آمده اند‘ وضع اجتماعی خاص روستاها‘ نزدیکی دهات به هم و نیز حاصلخیزی خاک و آب فراوان و در نتیجه کشاورزی پررونق و دست یافتن دهقانان به مازاد تولید وجود بازارهای روستایی را ایجاب می کند. بازارهای هفتگی روستایی در یان منطقه که در روزهای مختلف هفته تشکیل می شوند و نام آن روز را به خود می گیرند هنوز هم نقش موثری در اقتصاد منطقه دارند. در این بازارها محصولات کشاورزی و صنایع دستی و سایر فرآورده های روستایی به فروش می رسد. روستاییان به طور مرتب یک یا دو روز در هفته در آن شرکت می کنند و تولیدات زراعی و دامی و صنایع دستی خود را به فروش می رسانند و از نظر نظام قیمتها و ارزش کالاها تابع نظمی معین اند. از سوی دیگر بازارهای هفتگی روستایی در رشد آبادی نشینی تأثیر داشته اند و آبادیهایی هستند که نام آنها با کلمه بازار همراه است. مانند آبادی ‹‹جمعه بازار››. بازارهای بعد از انقلاب سال 1357 دگرگونیهایی پیدا کردند برخی حذف شدند‘ برخی پس از حذف شدن دوباره احیا شدند‘ روزهای تشکیل شدن برخی از آنها تغییر کرد و پاره ای از آنها علاوه بر عملکردهای همیشگی وظایف دیگری را هم به عهده گرفتند. در واقع نهادهای جدید به آنها افزوده شد و این به ویژه در سالهای جنگ تحمیلی محسوستر بود.

"طرح مساله: با این پیش فرض که سرمایه اجتماعی ایران طی سال های بعد از انقلاب کاهش یافته است، هدف اصلی این مقاله پاسخ به چرایی این مساله و تبیین آن است. روش: در قسمت های اول و دوم مقاله، بر چند وجهی بودن رابطه علمی میان عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و این که بسته به شرایط مکانی و زمانی خاصی هر کدام می توانند نقش قوه محرک اولیه را ایفا کنند، تاکید شده است. در قسمت های سوم تا پنجم، با استناد به داده های موجود مبتنی بر مطالعات میدانی انجام شده، مرکز آمار ایران و همین طور داده های نهادهای جهانی چون بانک جهانی و برنامه توسعه سازمان ملل متحد، و برآورد کمی انجام شده از رابطه میان فساد از یک سو (به عنوان شاخصی برای سرمایه اجتماعی) و شاخص هایی چون حکمرانی، درآمد سرانه و توزیع درآمد از سوی دیگر، تصویری از افول سرمایه اجتماعی و نقش حکمرانی در آن ارایه شده است. یافته و نتایج: سرمایه اجتماعی طی سال های بعد از انقلاب کاهش یافته است. نظام حکمرانی ایران چه در میان بیست کشور پرجمعیت جهان و چه در میان کشورهای خاورمیانه جایگاه بسیار ضعیفی دارد. علت اصلی کاهش سرمایه اجتماعی، ضعف در نظام حکمرانی است. "

"بعضی طبقات همچون زنان به دلیل عوامل خاص زیست شناختی و اجتماعی، پیش زمینه و استعداد قبلی برای بزه دیده واقع شدن دارند و براساس یافته های جرم شناختی، بزه کاران بالقوه قربانیان خود را غالبا از میان افرادی انتخاب می کنند که ارتکاب جرم بر روی آن ها دارای خطر و هزینه بالایی نباشد. بنابراین زنان به عنوان افراد بالقوه آسیب پذیرتر از مردان، آماج های مطلوبی برای آن ها محسوب می شوند. بالا بردن خطر ارتکاب جرم بر روی زنان از طریق بالا بردن هزینه کیفری ارتکاب جرم می تواند در فرآیند گزینش آن ها توسط بزه کاران تاثیر گذاشته و در نتیجه ضریب بزه دیدگی زنان را کاهش دهد. بنابراین اتخاذ یک سیاست کیفری افتراقی از طریق سازوکار جرم انگاری های ویژه و تشدید کیفر بزه کارانی که بزه دیده آن ها یک زن است ضروری است. قانون گذار کیفری ایران نه تنها در قبال تعرضات مجرمانه علیه زنان از یک سیاست کیفری افتراقی منسجم و هماهنگ پیروی نکرده است، بلکه به واسطه حمایت کیفری کم تر از آن ها در قبال برخی جرایم علیه تمامیت جسمانی آن ها نظیر قتل، قطع عضو و جرح، زمینه های «بزه دیدگی» آن ها را از طریق کاهش هزینه کیفری ارتکاب جرم بر روی آن ها فراهم نموده است. "

در جهان دستخوش تغییر امروز‘ تغییر و تحول اراضی و نظامهای بهره برداری امری است اجتناب ناپذیر و بی توجهی سیاستگزاران‘ برنامه ریزان و مدیران اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی در این خصوص معضل آفرین است. به دلیل وابستگی کشور به درآمد نفت و کاهش قیمت آن و بیکاری فزاینده جوانان‘ شاید بتوان گفت در هیچ زمانی به اندازه امروز ضرورت ایجاد تحول در امور اراضی و نظامهای بهره برداری کارآمد نزد سیاستگزاران‘ برنامه ریزان و مدیران اقتصاد کشاورزی محسوس نبوده است. هم از این رو در سالهای اخیر پژوهشگران و کارشناسان اقتصادی و اجتماعی به تحقیقات ارزنده ای دست زده اند. تازه ترین تحقیق در زمینه نظامهای بهره برداری از دکتر محمد عبد اللهی وهمکاران است. این تحقیق از نوع تحقیقات تاریخی‘ ارزشیابی‘ تطبیقی و پیمایشی است. همه واحدهای بهره برداری کشاورزی در ایران با عناوین دهقانی‘ تعاونی مشاع‘ شرکت تعاونی تولید روستایی‘ شرکتهای سهامی زراعی‘ تجاری شخصی و کشت و صنعت ها‘ جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می دهند. شیوه نمونه گیری محقق از نوع خوشه ای دو مرحله ای است و برای قراردادن نظامهای بهره برداری در شرایط اجتماعی و طبیعی همگن و ناهمگن به طبقه بندی 28 استان کشور دست زده و از بین آنها‘ براساس معیارهای طبیعی و توسعه ای (درصد باسوادان‘ امید زندگی و ...) هفت استان خراسان‘ گلستان‘ خوزستان‘ اصفهان‘ لرستان‘ سیستان و بلوچستان و همدان را انتخاب کرده است. در انتخاب این هفت استان علاوه بر توجه به موقعیت آنها از لحاظ کشاورزی‘ سعی شده است حالتهای ممکن از لحاظ شرایط طبیعی در مرتبه بالا و استان سیستان و بلوچستان که از دو جنبه طبیعی و توسعه در مرتبه بسیار پایین قرار دارد. یا استان لرستان که از لحاظ شرایط طبیعی در مرتبه بالا ولی از لحاظ سطح توسعه در مرتبه بالا ولی از لحاظ سطح توسعه در مرتبه پایین است و استانهایی که در وضعیت بینابینی قرار دارند. در انتخاب نهایی این هفت استان به وجود واحدهای بهره برداری کمیابتر‘ مثل شرکتهای سهامی زراعی‘ کشت و صنعت ها و تعاونیهای تولید هم توجه شده است. در مرحله بعدی شهرستانهای تابع هر یک از استانهای انتخاب شده نیز از لحاظ تعداد واحدهای بهره برداری و شرایط طبیعی و سطح توسعه‘ طبقه بندی و بر طبق ضوابط اعمال شده در انتخاب استانها‘ تعدادی از شهرستانهای هر استان نیز انتخاب شده اند.

گردشگری به عنوان بزرگترین و پیچیده­ترین صنعت دنیا به شمار می رود. تنوع ابعاد و پیچیدگی­های صنعت گردشگری متناسب با مناطق جغرافیایی، زمینه­های ویژه­ای برای برنامه­ریزی و مدیریت گردشگری می­طلبد. در مناطقی که پتانسیل­های بالقوه فراوانی برای توسعه صنعت گردشگری دارند، اما روند مطلوبی را طی ننموده­اند، باید به دنبال عوامل و عناصری گشت، که سبب سرعت بخشیدن به حرکت کند جریان گردشگری هستند. هر چند توسعه گردشگری در مناطق مختلف راه حل کلی برای همه مسائل نیست، اما راهبردهای نوینی پیش­روی برنامه­ریزان و تصمیم­گیران مرتبط می­گذارد، که برای توسعه پایدار و کاهش محرومیت مناطق می­تواند مؤثر باشد. بر این اساس، هدف مقاله، بررسی وضعیت مناطق نمونه گردشگری در جهت محرومیت­زدایی از دیدگاه اجتماعات محلی است؛ به گونه­ای که سبب توسعه گردشگری و افزایش اشتغال محلی با شیوه­های مشارکتی گردد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه­ای و بررسی­های میدانی است. مطالعه موردی شامل منطقه نمونه گردشگردی اورامان­تخت است. داده­ها و اطلاعات به طرق مختلف مراجعه به سازمان­ها و مراکز مرتبط و بررسی­های پیمایشی و پرسشنامه جمع­آوری شدند، با استفاده از شیوه ارزیابی مشارکتی (PRA) قابلیت­ها و توانمندی­های منطقه اورامان در زمینه ایجاد اشتغال و به تبع آن محرومیت­زدایی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. آثار مؤلفه­های قابل انتظار در هفت گروه عمده و 71 زیرگروه بر اساس جاذبه­های گردشگری (9 دسته) منطقه اورامان در جهت محرومیت­زدایی بر اساس میانگین نمره (اهمیت)، وضعیت CPM مؤلفه­ها، ظرفیت ایجاد شده در منطقه و میانگین کل ارزشیابی شدند. نتایج نشان می­دهد، با توجه به ویژگی­های جغرافیایی و ظرفیت تحمل منطقه، ارزیابی CPM حکایت از غلبه همزمان فعالیت­های بخش گردشگری در منطقه مبتنی بر الگوی زنجیره­ای و منبع­گرا بودن دارد.

نویسندگان مقاله حاضر، رمان تاریخ گرای شوهر آهو خانم را از زاویه ساز و کار بازسازی حافظه جمعی و روایت بازخوانی می کنند. ابتدا، اشاراتی به ‏تکیه گاه های نظری این نوشتار خواهد شد. سپس شرحی از حقایق داستانی شوهر آهو خانم ارایه خواهد شد. آنگاه، در بخش نهایی و اصلی مقاله، خصلت ‏گفت و گویی رمان، سطوح روایتی آن و نیز چگونگی بازسازی گذشته اجتماعی بر مبنای مولفه گفتمانی عصر نگارش آن تحلیل خواهد شد.‏

هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین سهم عوامل خانوادگی موثر در بروز اختلال افسردگی در نوجوانان بود. نمونه مورد پژوهش شامل 1419 دانش آموز دختر و پسر مدارس راهنمایی، دبیرستان و مراکز پیش دانشگاهی نواحی پنجگانه شهر اصفهان بودند که بر اساس نمونه گیری خوشه ای به طور تصادفی انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه خلق و احساس(MFQ) و پرسشنامه محقق ساخته عملکرد خانوادگی بود. بررسی پایایی پرسشنامه خلق واحساس و پرسشنامه عملکرد خانواده به ترتیب آلفای کرنباخ 93/0 و 71/0 را نشان داد (001/0 P <). نتایج تحلیل رگرسیون با استفاده از روش گام به گام حاکی از آن بود که از بین متغیرهای مربوط به عملکرد خانواده، متغیر اختلاف نظر نوجوان با والدین بیشترین ارتباط را با افسردگی داشت، به طوری که 17% واریانس نمرات افسردگی ناشی از این متغیر بود (001/0 P<). در گامهای بعدی تحلیل رگرسیون، متغیرهای احساس امنیت و آرامش در خانواده، رابطه با خواهران و برادران، تحصیلات مادر، اختلاف و مشاجرات والدین با یکدیگر، رابطه نوجوان با والدین، در میان گذاشتن مسائل خصوصی با والدین، تنبیه توسط والدین و شغل پدر به ترتیب دارای بیشترین رابطه با افسردگی در نوجوانان بود (001/0 P <). این نتایج نشان داد حدود 30% نمرات افسردگی متاثر از عملکرد خانواده می باشد. به طور کلی این گونه می توان نتیجه گیری کرد که ارتباط عاطفی مناسب و نزدیک والدین با فرزندان، ایجاد فضایی آرام، امن، گرم و صمیمی در خانواده، اجتناب والدین از مشاجره و درگیری با یکدیگر و با فرزندان، تقویت صمیمیت، دوستی و مهربانی بین فرزندان از عوامل موثر در پیشگیری و درمان افسردگی نوجوانان می باشد.