درخت حوزه‌های تخصصی

یکی از موضاع هایی که از آغاز تشکیل جوامع همواه توجه بشر را به خود معطوف ساخته برقراری امنیت و ابزار مناسب برای آن است. امنیت اجتماعی هم یکی از مفاهیمی است که علی رغم تصریح در خاستگاه اجتماعی و ابتنای آن به بستر اجتماع، مورد تفسیر و تعابیر مختلف قرار گرفته است. مراد ما از امنیت اجتماعی در این مقاله مفهوم «societal Security » است که در فارسی به درستی از آن به «امنیت اجتماعی» تعبیر شده است.پدیده های اجتماعی به لحاظ ماهیت سیال خود همواره در معرض تاثیر و تاثر متغیرهای گوناگون در عرصه اجتماع هستند و بدون شک در رفتار افراد و گروه ها و ساخت و جهت دهی به یکدیگر، نقش غیر قابل انکار دارند. مفاهیم امنیت و اجتماع نیز در این فضا قابل ارزیابی هستند. در میان نهاد های اجتماعی در ایران، نهاد خانواده عموما از کانون گرمی بهره می برد و دارای کارکردهای متنوعی در شئون مختلف اجتماعی از جمله امنیت است.در این مقاله سعی شده است پس از طرح تلقی های مختلف از امنیت اجتماعی و اریه تعریف مشخص از آن، در چارچوب نظریه کارکردگرایی به تحلیل و تبیین ابعاد کارکردی نهادها به ویژه نهاد خانواده در ساخت هویت و امنیت اجتماعی پرداخته شود.بررسی ها حاکی از آن است که جایگاه نهاد خانواده در درون ساخت نظام اجتماعی به ویژه حوزه امنیت اجتماعی، بسیار رفیع و دارای آثار غیرقابل انکار می باشد. لذا شایسته است به منظور صیانت از آن در سیر تحولات پرشتاب کنونی ناشی از جهانی شدن به ویژه طرح جهانی سازی، در برنامه ریزی های راهبردی مورد توجه جدی قرار گیرد.

مقاله حاضر حاصل تحقیقی است که در تابستان 1390 درباره رابطه بین سرمایه فرهنگی با پایگاه اقتصادی اجتماعی دربین افراد مختلف 18تا60سال ساکن شهر تهران صورت گرفته است.برای برسی سرمایه فرهنگی ازچارچوب نظری پی یر بوردیو استفاده شده است.دراین چارچوب سرمایه فرهنگی دارای سه بعد تجسد یافته،عینی و نهادی است.پایگاه اقتصادی اجتمایی نیز نمایانگر عوامل قشربندی اجتماعی از دیدگاه وبری هستند. برای بررسی این رابطه ازروش پیمایش وتکنیک پرسشنامه بهره گرفته شده است وبرای تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون های مرتبط با آن استفاده شده است. نتیجه نمایانگر وجودارتباط ما بین پایکاه اقتصادی اجتماعی افراد بامیزان سرمایه های فرهنگی آنهاست که با غالب بررسی های دیگری که در داخل و خارج در این زمینه صورت گرفته اند همخوانی دارد.

مرزها به عنوان زمینه هایی برای کنش های انسانی، زندگی روزمره مردمان مناطق مرزی را به شدت تحت تأثیر قرار داده و تجربیات ویژه ای را در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای مردمان ساکن در این مناطق رقم زده اند. ادراک مفهوم مرز برای مردمان منطقه مرزی همراه با درگیری با چنین وضعیت هایی است و با توجه به این نوع تجربیات است که ادراک آن ها از زندگی شکل می گیرد. هدف این پژوهش این است تا با استفاده از پارادایم تحقیق پدیدارشناسی تفسیری به بررسی معانی و ادراکات مردمان شهر نوسود از زندگی در منطقه مرزی پرداخته و چگونگی زندگی مرزنشینی را در بیناذهنیت های آن ها بررسی کند. واحدهای نمونه در این پژوهش با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند که پس از انتخاب 33 مصاحبه شونده، حجم نمونه به اشباع رسید. تکنیک گردآوری داده ها در این پژوهش، مصاحبه های عمیق-ساختارنیافته، مشاهده مشارکتی و یادداشت های میدانی بوده اند. در نهایت با استفاده از روش تحلیل داده ها بر مبنای طرح ون مانن، شش تم اصلی برای بیان تجارب زیسته مردمان منطقه مرزی شهر نوسود و نحوه معنایابی آنها، از داده ها بیرون کشیده شدند. تم های اصلی در این پژوهش شامل: «در مرکز سیکل دلهره و اضطراب بودن(به واسطه شرایط اضطراب زا احاطه شدن)»، «کنترل نداشتن بر اوضاع و احساس سردرگمی»، «از مرکز توجهات دور بودن(احساس فراموش شدگی)»،«درگیر بودن با نگرش های عمومی»،«استراتژی های سازگاری»، «تلاش برای فهم عوامل اثر گذار» می شوند.به طور کلی، یافته های این پژوهش بیانگر این است که تجربه زندگی مرزنشینی برای شرکت کنندگان در این پژوهش، از تفاوت های فرهنگی و زبانی که چالش ها، مشکلات و نگرانی ها را تشدید می کنند، الهام می گیرد. وارد شدن این عناصر در گستره معانی پاسخ گویان موجب می شوند تا مشکلات و نگرانی ها این امکان را پیدا کنند که در موقعیتی دیگر مطرح شوند. پاسخ گویان در تلاش برای فهم مشکلات و سختی های زندگی شان معنای جدیدی به آن ها می دهند و از این طریق روابطی را بین خود و دیگران شکل می دهند که در نهایت مرزهای هویت قومی آن ها را بازنمایی می کنند.

"در ایران معاصر، در مورد جایگاه سیاسی ـ اجتماعی زنان همواره گفتمان سنتی مطرح بوده است. این گفتمان که ریشه در سنتهای اجتماعی و مذهبی در ایران داشته نقش مهمی در نوع نگرش به زن در جامعه ایران ایفا کرده است. اما در آستانه قرن بیستم و انقلاب مشروطه در ایران، گفتمان جدیدی در مورد زنان با تاثیرپذیری از مدرنیسم مطرح شد که هرچند وجوه مشترکی با مبانی مدرنیسم در غرب داشت، اما به دلیل عدم انطباق کامل با آن باید آن را گفتمان شبه مدرن نامید. این گفتمان در دوران حکومت پهلوی، گفتمان مسلط در عرصه مطالعات زنان محسوب می شد و در چهارچوب مبانی نظری خود به تعریف جایگاه زنان در عرصه های مختلف اجتماعی پرداخت. در آستانه انقلاب اسلامی، گفتمان جدید دیگری درمورد زنان مطرح شد و در موضع قدرت قرار گرفت که می توان آن را گفتمان انقلاب اسلامی نامید. این گفتمان با نقد گفتمان سنتی و شبه مدرن تلاش کرد تا رویکرد جدیدی در نوع نگاه به زن در ایران مطرح سازد. این مقاله ضمن تبیین گفتمانهای مذکور، پیامدهای آنها را در عرصه های سیاسی و اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد و به صورت خاص به این سؤالات پاسخ می دهد که ویژگیها و محتوای گفتمان انقلاب اسلامی درمورد زنان چیست و این گفتمان چه تاثیری در سیاستگذاری در حوزه اجتماعی ـ سیاسی و حقوقی زنان در ایران به جای گذارده است؟ "

مقاله حاضر به مطالعه موسیقی در زمینه اجتماعی آن می پردازد. در این مقاله از میان انواع موسیقی هایی که جوانان ایران بدان گرایش دارند، موسیقی پاپ به دلیل توجه گسترده جوانان به آن مورد بررسی قرار می گیرد. نویسندگان این مقاله با مطالعه جایگاه دو نوع موسیقی پاپ غیر مجاز و مجاز در خرده فرهنگ جوانان ایران قصد دارند دلایل توجه جوانان به این دو نوع موسیقی را بررسی نمایند. اطلاعات این پژوهش به روش پیمایشی در تابستان 1381 از بین جامعه جوانان شهر اصفهان و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. با این وجود از مطالعه اسنادی نیز برای گردآوری برخی استنادات – به ویژه در ارتباط با بحث خرده فرهنگ جوانان – بهره جسته‌ایم. نتایج این پژوهش نشان می دهد جوانان شهر اصفهان گرایش بیشتری به موسیقی پاپ غیر مجاز دارند و آن را شادتر از موسیقی پاپ مجاز می دانند و برخی شباهت های موسیقی پاپ مجاز به موسیقی پاپ غیر مجاز را می توان از دلایل گرایش جوانان به موسیقی پاپ مجاز دانست.

"همواره یکی از دغدغه های اساسی کارشناسان مدیریت و اقتصاد بهداشت در جهان اثرات متقابل سلامت بر فقر و فقر بر سلامت بوده است. در ابتدا آن چه بیشتر مدنظر بود و مورد توجه قرار می گرفت اثر پدیده فقر بر سلامت بود یعنی اعتقاد بر این بود که اگر فردی دارای توان اقتصادی کافی نباشد، امکان تغذیه مناسب، کسب آموزش کافی در زمینه بهداشت و نهایتا تامین سلامت خود و خانواده خود را نخواهد داشت؛ این اعتقاد زمینه ساز کمک های مالی کشورهای دارا به کشورهای ندار به منظور تامین کالری لازم برای نیازمندان در این کشورها شد. شکی نیست که ثروت سلامت را افزایش می دهد زیرا افراد ثروتمند دسترسی بیشتری به کالاهای افزایش دهنده سلامتی دارند ولی آن چه از اهمیت بیشتری برخوردار است همانا اثر سلامت بر کاهش فقر و رشد اقتصادی هر کشور است زیرا سرمایه فرد نیازمند همان بدن وی می باشد و از دست دادن سلامت فرد، منجر به فقر وی و در نتیجه افزایش فقر در جامعه و کاهش رشد اقتصادی کشور می گردد؛ این امر در گزارش سالانه سازمان جهانی بهداشت این گونه منعکس گردیده است: کشورهایی که افرادی آموزش دیده و سالم دارند و دارای وضعیت سیاسی با ثباتی می باشند، از رشد اقتصادی مناسب تری برخوردار بوده اند؛ در واقع این رابطه باید به صورت یک رابطه تعاملی مورد نقد و بررسی واقع گردد. با عنایت به مطالب فوق الذکر در این مقاله علاوه بر بررسی وضعیت ایران به مباحث زیر نیز پرداخته شده است: ـ دسترسی فقرا به خدمات سلامتی؛ ـ توزیع عادلانه خدمات سلامتی؛ ـ ارتباط فرهنگ و سلامتی؛ ـ چگونگی شناسایی فقرا؛ ـ و نقش سلامت در توسعه اقتصادی."

این مقاله بر موضوع داده کاوی متمرکز است. داده کاوی فرآیندی پیچیده جهت شناسایی الگوها و مدل های صحیح، جدید و به صورت بالقوه مفید، در حجم وسیعی از داده ها است، به طریقی که این الگوها و مدلها برای انسانها قابل درک باشند. داده کاوی که تا حدودی هم کشف دانش نامیده می شود، فرایند تحلیل داده ها از دیدگاههای متفاوت و خلاصه کردن آنها به اطلاعات مناسب می باشد. اطلاعاتی که می تواند در افزایش سوددهی و تقلیل هزینه ها مفید باشد. این مقاله بر اساس اسناد و مدارک(روش کتابخانه ای) و اطلاعات حاصل از مطالعات انجام شده انجام گرفت. قابل ذکر است که برای بسط بسیاری از مطالب هم از داده های موجود استفاده شد ولی در کل روش غالب در این مطالعه توصیفی و کتابخانه ای بود. در مقاله حاضر پس از ارائه خلاصه ای از تفاوت های میان روش های آماری و داده کاوی، به زمینه های استفاده از داده کاوی، استفاده کنندگان، مراحل انجام داده کاوی و روش های استفاده از داده کاوی و همچنین محدودیت های آن اشاره شده است.

بیماری های مزمن از جمله دیابت می توانند اثرات قابل ملاحظه ای را بر کیفیت زندگی روزمره مانند ارتباطات خانوادگی، ازدواج و ارتباطات زناشویی داشته باشند. اگرچه تاثیر دیابت در زندگی هر دو جنس مشهود است ولی این تاثیر در تمام جوانب زندگی یک دختر نوجوان برجسته تر می باشد. هدف این مطالعه تبیین مشکلات ازدواج و تشکیل خانواده از دیدگاه دختران نوجوان مبتلا به دیابت است.در این مطالعه کیفی، تعداد 28 دختر نوجوان، بین 18-13 سال، مبتلا به دیابت نوع 1 مراجعه کننده به انجمن دیابت آذربایجان غربی و درمانگاه های بیمارستان های شهر ارومیه با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع آوری اطلاعات با استفاده از مصاحبه عمیق انفرادی و گروه های متمرکز و تجزیه و تحلیل به روش تحلیل محتوا انجام شد. یافته های بدست آمده از تحلیل محتوا نشان داد که مشکلات ازدواج از دیدگاه دختران مبتلا به دیابت متاثر از سه عامل نگرش دختر نوجوان نسبت به تاثیر نامناسب بیماری، نگرش خانواده و جامعه نسبت به بیماری و مسائل روان-شناختی می باشد. با توجه به این که جوامع مختلف دارای نگرش ها و باورهای متفاوتی هستند که تغییر دادن آن ها مشکل و نیاز به زمان داشته و از سوی دیگر با توجه به ماهیت مزمن دیابت، نگاه جامعه و خانواده به بیماری دیابت، ویژگی های سنی نوجوانان و با توجه به این که در حال حاضر در کشور ما احتمال ازدواج در این رده سنی وجود دارد و از آن جایی که مشکلات ازدواج و تشکیل خانواده دختران نوجوان مبتلا به دیابت مربوط به عوامل متعددی می-باشد، انجام مداخلات مناسب و اصلاح الگوهای سازگاری در این نوجوانان ضروری به نظر می رسد.

امروزه در پرتو مطالعات میان رشته ای می توان به درک و خوانش متفاوتی از متون ادبی دست یافت و از آنها لذتی دوچندان برد. مقاله حاضر با بهره گیری از چنین رویکردی، با استفاده از نظریه جُرم شناسانه «پنجره شکسته»، برخی حکایت ها و ضرب المثل های ادبیات فارسی را بازخوانی کرده است. این نظریه می گوید: اگر جلوی ناهنجاری ها و جرم های کوچک گرفته نشود، جرم های بزرگ به وقوع خواهد پیوست. در مقدمه نحوه شکل گیری این نظریه و محتوای آن بیان شده، سپس نمونه های قابل انطباق با این نظریه از برخی متون مهم ادب فارسی، شامل ضرب المثل ها و حکایت ها ذکر گردیده است. پرهیزدادن افراد از انجام خطاها یا جرم های کوچک، به خاطر ترس از عادی شدن آنها بر اثر تکرار است، زیرا تکرار، اکثر امور را نزد انسان، عادی و طبیعی جلوه می دهد. از این رو نه تنها در آثار تعلیمی و اجتماعی، بلکه در اغلب متون، از جمله متون عرفانی و رساله های مذهبی نیز می توان چنین سخت گیری هایی را، در برابر خطاهای کوچک مشاهده کرد. این مقاله با استفاده از روش پژوهش اسنادی و کیفی نوشته شده است: ابتدا نظریه پنجره شکسته معرفی شده، سپس برخی متون تعلیمی فارسی مانند گلستان و بوستان سعدی به عنوان «نمونه» آماری جهت بررسی و تحلیل انتخاب شده اند.

مقالة حاضر حاصل تحقیقی انسان شناختی است که با استفاده از روش های ژرفانگر، جامع نگر و کیفی، به بررسی نگرش ها، نحوة فعالیت و تعاملات کودکان کار خیابانی در شهر کرج می پردازد. این تحقیق به عواملی همچون مهاجرت از جوامع توسعه نیافته با فرهنگ بسیار متفاوت به جوامع توسعه یافته تر و پذیرش اجتماعی کار و حتی تکدی گری کودکان در خیابان به عنوان عوامل اصلی بروز این پدیده اشاره میکند. در این مقاله نحوة انتخاب شغل، نگرش کودکان به کارشان، روابط با خانواده، روابط درون گروهی، روابط با مشتریان و روابط با دیگر افراد حاضر در محیط کار مورد بررسی قرار گرفته است. کودکان کار خیابانی یک شبکة رقابت، همکاری و دوستی تشکیل می دهند. مشتریان، شاغلان دیگر حرفه ها، بزهکاران و... از افرادی هستند که تعامل پیوسته یا ناپیوسته با کودکان دارند و تأثیرات متفاوتی بر کودکان و جامعه پذیری آنان دارند.

عصر متمدن کنونی برای عدم اعمال خشونت بر دیگری، محدودیت ها و به یک معنا خشونت های بسیاری را در قالب اداب و قواعد رفتاری بر بدن تحمیل می‌کند. به نظر نوربرت الیاس، در عصر جدید، بشر دائماً خود را کنترل می‌کند و تحت انضباط قرار می‌دهد. بر اساس این چارچوب تئوریک، خشونت در فوتبال را می توان به مثابه نوعی محل زندگی جسمانی در نظر گرفت. محلی برای تجلی و ظهور رفتارها و خشونت هایی که به طور معمول مجاز شمرده نمی شوند.

وضعیت آریستوکراسی زمیندار در ایران همواره مورد بحث جامعه شناسان تاریخی بوده و معتقدند آریستوکراسی ارضی در ایران وجود نداشته است. این تحقیق که با رویکرد نقادانه و تکینه نگری و روش نظریه مبنایی در محدوده تاریخی منطقه گله دار از ایالت فارس صورت گرفت، به کشف و مفهوم سازی از پدیده های تابحال مورد غفلت واقع شده آریستوکراسی منطقه ای و کلان مالکی خانی در پژوهش های جامعه شناسی تاریخی ایران و برساختن نظریه تداوم آریستوکراسی و کلان مالکی خانی در ایران پیشادولت مدرن انجامید؛ و نشان می دهد، برخلاف نظریات تاکنون ارائه شده، با وجود آمد و رفت حکومت ها، این آریستوکراتها از تداوم تاریخی برخوردار بوده اند. این تداوم مبتنی بوده است بر وجود ارتباطات حمایتی متقابل محلی (درون منطقه ای، میان گروه آریستوکرات با گروه های درون منطقه و فرامنطقه ای، میان آن ها با حکام مناطق مجاورشان).