درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه اطلاعات منتشر شده در مجلات پایه شکل گیری بسیاری از تحقیقات می باشد. ولی افزایش سریع حجم مدارک و توسعه رشته های علمی موجب پیدایش مشکلاتی در دستیابی به اطلاعات منتشر شده است. برای محققانی که در زمینه های گوناگون علمی دست اندرکار پژوهش هستند مطالعه کلیه مدارکی که در زمینه تخصصی آنها منتشر شده است امکان پذیر نیست و یکی از طرق راهیابی سریع به محتوای مدارک علمی و خصوصاً مقالات “عنوان” است. عنوان هر اثر جلوه ای از هویت آن اثر است و به تعبیری نخستین جلوه ای از متن است که خواننده با آن روبرو می شود.

آلمانی است و امروز از دانشمندان و متخصصان اطلاعرسانی در سطح بینالمللی به شمار میآید. مؤسسه کتابداری دانشگاه هومبولت – برلین بعد از توسعه و تبدیل به “مؤسسه کتابداری و اطلاعات علمی“ درسال 1966“ اقتراحی تحت عنوان: “موضوع و وظایف کتابداری و دانش اطلاع – دکومانتاسیون“ مناسبات بین این دو حوزه و وجوه اشتراک و افتراق آنها با یکدیگر“ ترتیب داد. کوبلیتس نیز در این اقتراح شرکت جست و مقاله مبسوطی در این مورد نوشت که در “نشریه مرکزی کتابداری“ (Zentralblatt fur Bibliothekswesen-Leipzig Jahrgang 83. 1996, Heft 12 S.689-720) چاپ شده است. آنچه در اینجا مطالعه میفرمائید ترجمه این مقاله است, باید دانست که بر مطالب مندرج در این مقاله انتقادهای شدیدی بوسیله متخصصان دیگر نوشته شده است. از جمله مقالهای است که هینریش رولوف Heinrich Roloff تحت عنوان “راجع به جایگاه کتابداری“ نوشته که در یکی از شمارههای دیگر همین مجله به چاپ رسیده است. امیدواریم که مقاله انتقادی مذکور را نیز به فرصت ترجمه کنیم و آن را در دسترس همکاران محترم و سایر هممیهنان علاقمند به این رشته از علوم قرار دهیم.

دیسک نوری* به عنوان یکی از کارآمدترین فرآورده‌های تکنولوژی جدید در زمینه ذخیره و بازیابی اطلاعات, در سالهای نخست دهه هشتاد پا به عرصه نهاد. ویژگیهای انحصاری این رسانه, در زمنیه ذخیره اطلاعات، تحولی چشمگیر پدیدآورد و اقبال روزافزون از دیسکهای نوری، حاکی از گشوده شدن دریچه‌ای جدید در دنیای اطلاعات بود. به طوری که هم‌اکنون تکنولوژی دیسکهای نوری مرزهای اولیه را _ که شامل ذخیره متون بود _ در نور دیده و عرصه صدا و تصویر را نیز به تسخیز خویش درآورده‌اند. حجم اطلاعاتی که با پرتو کنترل شده لیزری می‌تواند بر روی یک دیسک فشرده ذخیره گردد، 680 مگابایت (تقریباً 700 میلیون کاراکتر) است. برخی از ویژگیهای کلی و عام دیسکهای نوری بدین شرح است: _ ذخیره اطلاعات انبوه (متن، صدا، تصویر) در حجم بسیار اندک. _ اطلاعات ضبط شده بر روی دیسکهای نوری، توسط کلیه کاربران به سادگی امکان‌پذیر است. _ کاربر می‌تواند شیوه خروجی اطلاعات جستجو شده را به صورت چاپ یا ذخیره بر روی دیسکت انتخاب کند. _ در دیسکهای نوری سرعت بازیابی اطلاعات، بسیار بالا بوده و از نظر سهولت نیز، این سیستم فاقد پیچیدگیهای سیستم دستی است. _ در شبکه‌های کامپیوتر با کاربران متعدد (LAN) امکان بهره‌برداری از دیسک نوری وجود دارد. _ انتقال دیسکهای نوری ازنقطه‌ای به نقطه دیگر جهت بهره‌برداری هیچگونه محدودیتی ندارد. این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که امکانات همه برنامه‌هایی که بر روی دیسک نوری عرضه می‌شوند، یکسان نیست، بلکه در ارزشیابی یک پایگاه اطلاعاتی بر روی دیسک نوری، عواملی نظیر منطق بازیابی، نوع اطلاعات، هویت تهیه کننده اطلاعات و ناشر، می‌تواند ملاکهای مهمی محسوب گردد. با توجه به ضرورت غیر قابل انکار استفاده از دیسکهای نوری، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران از سال 1372 به سفارش، تهیه و بهره‌برداری از پایگاههای اطلاعاتی بر روی CD- ROM اقدام نمود. در این راستا، ملاک اولویت در سفارشات مذکور، اعتبار علمی، اشتهار تهیه کننده و ناشر، جامعیت و همچنین تعهد ناشر برعرضه اطلاعات روزآمد بوده است.

پیدا کردن اصول و معیارهای موضوع سازی ذهنی و فرآیندی که در ذهن کاوشگران اطلاعات در هنگام بیان موضوعات, برای پاسخ یابی از طریق زبان کنترل شده ماشین خوان روی می دهد یک فرآیند پیچیده, مهم و تأثیرگذارد در جریان تهیه سرعنوان های موضوعی است. از طرفی ترکیب بندی عبارات کاوش با یک زبان مشترک بین انسان و ماشین از جمله مسایلی است که همیشه متخصصان بانکهای اطلاعاتی و کاوشگران اطلاعات را دچار مشکل می سازد. به همین دلیل و با توجه به ساختار بانکهای اطلاعاتی, حوزه موضوعی کاوش, میزان آگاهی های عمومی کاوشگر, زبان رایج تخصصی میان ورزندگان یک رشته خاص موضوعی, مسایل و مشکلات زبانی, ساختار اصطلاحنامه به کار گرفته شده در بانک اطلاعاتی و... است که راهبردهای کاوش طراحی و اجرا می شوند. در این مسیر سرعنوانهای موضوعی نقش عمده ای را دارا هستند. حل این مسائل می تواند به پیدا کردن راه حل های مؤثری برای سرعنوانهای موضوعی بینجامد.

از آنجا که به دلایل گوناگون, هیچ کتابخانه ای را نمی توان یافت که مدارک لازم را برای تأمین نیازهای مراجعان خود در اختیار داشته باشد, همکاری بین کتابخانه ها برای پاسخ به نیاز مراجعان به عنوان هدف اصلی, الزامی می نماید. اشتراک منابع یا همکاری بین کتابخانه ها از طریق برنامه های متعدد, دستیابی به این هدف را تسهیل می کند. هدف برخی از این برنامه ها, افزایش دسترسی استفاده کنندگان به منابع موجود به صورت مستقیم و غیرمستقیم است. در این مقاله راهکار جدیدی برای اشتراک منابع موجود در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی در سطح کشور از طریق یک روش استاندارد و رسمی ارائه می شود. علاوه بر این انواع برنامه های اشتراک منابع بررسی می شود و مقایسه ای بین دسترسی مستقیم و غیرمستقیم به منابع صورت می گیرد. در پایان, مدل منطقی یا مفهومی “عضویت فراگیر کتابخانه ها” شامل هدف ها, پوشش, خط مشی ها, مکانیسم ها و فرآیندهای آن ارائه و نتایج اجرای آزمایشی این طرح که با عنوان “طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد غیرعضو” انجام شده, بررسی خواهد شد.

با گسترش فناوری اطلاعات و ظهور بازارهای مجازی، برنامه ریزی و تحلیل این بازارها و اجزای آنها به اولویت سازمان های ذی نفع تبدیل شده است. یکی از مهم ترین بازارهای مجازی کنونی در کشور، بازار فروش آنلاین خدمات شارژ اپراتورهای مختلف تلفن همراه در قالب فروشگاه های اینترنتی است. با توجه به تعداد انبوه و در حال رشد این فروشگاه ها، دسته بندی آنها از دید تأمین کننده به منظور ارائه امتیازات و آینده نگری در همکاری ضروری است. در این پژوهش، با استفاده از داده های یکی از مهم ترین تأمین کنندگان این محصولات، قریب به سه هزار فروشگاه مجازی مورد تحلیل قرار گرفته و بر اساس شاخص های مورد نظر تأمین کننده خوشه بندی شده است. فرآیند خوشه بندی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی SOM و در قالب روش دو مرحله ای آن با الگوریتم k-means انجام شده است که تحلیل خوشه های حاصل از شبکه عصبی را تسهیل می کند. اگرچه به منظور تعیین بهترین تعداد خوشه ها، شاخص های اعتبارسنجی مختلفی گسترش پیدا کرده است اما در این پژوهش با ترکیب روش تصمیم گیری چندشاخصه در مدل و تجمیع شاخص های مختلف، به ارائه یک مدل بهینه یابی با رویکرد جبرانی نسبت به شاخص ها پرداخته شده است.

این یک واقعیت پذیرفته شده است که هیچ کتابخانه ای در تامین منابع خود, چه در مواد کتابخانه ای, کارکردها, یا خدمات, خودکفا نیست. تلفیق افراد, فرآیندها, ایده ها, تجارب, مواد, و پول است که با همدیگر, منابع یک کتابخانه را می سازد. افزایش حجم مواد و اطلاعات کتابخانه ای, هزینه فزاینده فراهم آوری و پردازش آن ها, نیاز به کارکنان آموزش دیده و فضای ذخیره سازی, و تقاضای فزاینده بهره گیران, عوامل اصلی انگیزش کتابخانه ها به اشتراک منابع هستند. اشتراک منابع با همکاری و هماهنگی همراه است و باعث تعامل بیشتر بین کتابخانه ها و کتابداران می شود که به نوبه خود موجب آگاهی بیشتر از موضوعات / مسائل مشترک و یافتن راه حل های مناسب می گردد و سرانجام ایده های جدید برای خدمات دهی بهتر, برنامه های بهتر و بودجه بندی بهتر خلق می شود. در مالزی اقدامات چندی در عرصه اشتراک منابع, در سطح ملی و با هماهنگی کتابخانه ملی مالزی, و / یا انجمن کتابخانه های مالزی در انواع گوناگون کتابخانه ها در جریان است. این مقاله به اقدامات عمده در عرصه همکاری و اشتراک منابع در میان کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مالزی اشاره می کند

آنچه ذخیره می شود فقط ممکن است اطلاعات مدرکی (مدارک Dokumente) باشد. چرا در این جدول از مدارک نخستین، ردیف دوم و ردیف سوم سخن گفتیم؟ سبب آنست که مراحل تهیه و تولید، هم اطلاعات مدرکی و هم اطلاعات غیر مدرکی را شامل می شود در حالیکه ذخیره، چنانکه اشاره شد، تنها مدارک را در بر می گیرد هم مدارک فراهم شده از خارج (از خارج سازمان) و هم مدارکی را که بوسیله خود مرکز مدارک ایجاد شده است.

امروزه ، در بسیاری از رشته های فعالیتهای بشری مانند پزشکی ، مهندسی و مریریت سیستمهایی به وجود آمده است که در آنها ، اطلاعات و معرفت بشری به صورت الکترونیک ضبط می گردد . این سیستمها ، قادرند به همان گونه که یک فرد متخصص ، مانند پزشک از اطلاعات خود استفاده کرده و استدلال منطقی و نهایتاً نتیجه گیری می نماید ، از اطلاعات ضبطشده درون سیستم بهره گرفته ، استدلال منطقی و نتیجه گیری کند . در این مقاله ، مطالب زیر در شش بخش بررسی خواهد شد . بخش 1 ) تعریف پایگاههای معرفتی بخش 2 ) ویژگیهای پایگاههای معرفتی بخش 3 ) طراحی پایگاههای معرفتی بخش 4 ) زمینه های مناسب برای پایگاههای معرفتی بخش 5 ) استفاده از منطقهای غیر ارسطویی در پایگاههای معرفتی بخش 6 ) تکنولوژی پایگاههای اطلاعاتی شیء گرا (Objeect oriented ) .

امروزه اطلاعات و دستیابی به آن برای جوامع آنقدر اهمیت یافته که نه تنها دارای ارزش معنوی و اجتماعی فراوانی است بلکه بسیاری از دولت ها و شرکتها به آن همچون کالایی باارزش که میتواند جایگزین کالاهای صنعتی و ... شود می نگرند. مقاله حاضر به طرح و بررسی مباحث مربوط به اقتصاد اطلاعات از قبیل هزینه – کارآیی, کارآیی, بازیافت هزینه, هزینه – منفعت , هزینه های ثابت, هزینه های متغیر, هزینه های نهایی حاشیه ای, عملکرد سیستم, شیوه های قیمت گذاری در اقتصاد اطلاعات و ... می پردازد.

در دوره هایی از انتشار مجله چکیده در زمینة علوم اجتماعی که مسئولیت آن بعهدة نگارنده بود، ضمن بحث و گفتگو با همکاران چکیده نویس، همچنین طی تدریس چکیده نویسی در دوره های آشنایی با فعالیتهای اطلاع رسانی در مرکر اسناد و مدارک علمی و دیگر مراکز و سازمانها، گاه دیده می شد که بعضی موارد در ذهن همکاران یا شرکت کنندگان در کلاسها، ابهامها و اشکالهایی وجود دارد. در اینجا می خواهیم این ابهامها و اشکالها را مورد بررسی قرار دهیم و دربارة مسائل مربوط به آنها گفتگو کنیم

« «جامعه اطلاعاتی» امروز دیگر به مدد نشست‌ها و سمینارهای ملی و منطقه‌ای و پوشش مناسب خبری آن‌ها توسط سازمان‌های اطلاع‌رسانی رسانه‌ای کشور ، برای قاطبه هموطنان و بسیاری از فارسی‌زبانان مفهومی آشنا محسوب می‌شود. آنقدر که هر روزنامه و مجله‌ای (از مجلات فنی ـ تخصصی گرفته تا نشریات عامه‌پسند و به اصطلاح زرد) را ورق بزنید، بعید است به مطلبی در اینباره برنخورید. این البته برای یک رشته علمی یا یک حوزه پژوهش تخصصی، هم خوب است و هم بد. خوب است چون از یکسو توجه سیاستمداران را جلب می‌کند و از سوی دیگر افکار عمومی را نه‌تنها پذیرای صرف بودجه در آن زمینه می‌سازد، که این امر را به خواسته ایشان بدل می‌کند؛ و بد است چون از فرط تکرار و راه‌یافتن به زبان عامه باعث بی‌میلی و حتی پرهیز پژوهشگران می‌شود، و اذهان را آنقدر خسته و ملول می‌سازد که دیگر توجهی را برنمی‌انگیزد و در نتیجه هم پشتوانه افکار عمومی را از دست می‌دهد و هم حساسیت اولیای امور را و بدین ترتیب، پر واضح و آشکار و حتی بدیهی است که دیگر هیچ آدم عاقلی هم پیدا نمی‌شود که برای چیزی که همه فکر می‌کنند همه چیزش را می‌دانند، ذره‌ای هزینه کند . اما به رغم این همه هیاهو، هنوز کمتر پژوهش جدی و قابل قبولی در این زمینه انجام گرفته یا به زبان فارسی منتشر شده است. این کاستی البته خاص ایران نیست، که تا حدودی عارضه‌ای جهانی است در هر حال کتاب حاضر در این وانفسا، چه به اعتبار عنوان پرطمطراقش (که ناشر را واداشته تا آن را ذیل مجموعه «مطالعات راهبردی» دسته‌بندی نماید)، چه به اعتبار نویسنده‌اش، و چه به اعتبار ناشرش که از دو سو به مراکز پژوهشی و دانشگاهی نسب می‌برد، در خواننده انتظارات زیادی ایجاد می‌کند. در این نوشته پس از معرفی اجمالی کتاب به ارزیابی همین نکته می‌پردازیم که تا چه پایه در برآوردن چنان انتظاراتی موفق بوده است .

سی سال آخر سده نوزدهم و آغاز سده بیستم دوران شکوفائی صناعت، سیاست و علوم اجتماعی برای اروپای غربی به شمار می رفت. این سالها، دورة زنوب گرام، پاستور،هرتز، روننگن، مارکنی، پیر و ماری کوری، ماکس پلانک، انیشتین، روتر فورد و لانژون بود. همینطور دوره ای بود که انسان توانست در برابر قانون جاذبه زمین مقاومت کند و هواپیما بسازد (سانتو دومون، بریگه، بلریو)

ماشینی شدن برای کتابخانه‌های دانشگاهی مسئله جدیدی نیست. در پایان دهه 1980، در واقع تمام این کتابخانه‌ها برگه‌دان جستجوی پیوسته، پایگاه‌های سی‌دی‌رام، و جستجوی پیوسته منابع را دارا بودند. کتابخانه‌های دانشگاهی طرح‌های ماشینی شدن را به طور جدی از دهه 1970 پی‌گیری نمودند. اما فقط در یک دهه، از سال 1991 تاکنون، تمرکز تغییرات در خدمات ارجاعی دانشگاهی قابل توجه و عمیق بوده است. بیشتر این تغییرات با پیشرفت سریع اینترنت ارتباط داشته است. در سال 1991، شبکه‌ای وجود نداشت، مجلات الکترونیکی اندکی موجود بود، ارتباط بین سرویس‌های مختلف نیز کم بود و شبکه ارتباطات مجدودی وجود داشت. در هر حال، برای ما که در کتابخانه‌های دانشگاهی سال 1991 کار کرده‌ایم و آن‌ها که آن زمان را مشاهده نموده‌اند نیاز به تغییرات کاملاً محسوس بود. احساس نمودن تغییرات بوجود آمده در فضای سال‌های آخر دههء منتهی به سال 2000 باعث شد تا بخش‌های مرجع کتابخانه دانشگاهی مورد بررسی قرار گیرد تا بتوانیم این تغییرات را محاسبه نماییم. از شروع سال 1991، ما کتابخانه‌ها را هر سه سال یک بار در دههء اخیر بررسی نمودیم و نتایج را با جستجوی پیوسته به چاپ رساندیم (در سال 1992 و 1995 و 1998)1. و حالا که در پایان سال 2000 و پایان دههء سال‌های 1990 و قرن بیستم فضای جدیدی شروع شده است، ما به زمان گذشته بازمی‌گریدیم و بخش‌های مرجع این کتابخانه‌های دانشگاهی را مرور می‌کنیم. به این ترتیب نتایج یک دهه تغییرات-از سال‌های 1991 تا 2001-در سرویس خدمت‌رسانی مرجع دانشگاه به دست می‌آید. زمینه تحقیق کتابخانه‌های مورد تحقیق تماماً عضو انجمن کتابخانه‌های اختصاصی (ای.آر.ال)2 هستند. این انجمن غیرانتفاعی و اعضای آن بیش از 120 کتابخانه در ایالات متحده آمریکا و کانادا هستند، 110 موءسسه از این تعداد از موءسسات دانشگاهی به شمار می‌روند. این‌ها بزرگترین دانشگاه‌های تحقیقاتی در آمریکای شمالی را تشکیل می‌دهند که در سطح وسیعی مدارک مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌دهند و همگی در صدر تحقیقات دانشگاهی قرار دارند. کتابخانه‌های این موءسسه جهت هدایت این بخش از تکنولوژی قابل ملاحظه و از خدمات مهمی برخوردارند.3 پرسشنامه‌های ما در سال 2000-2001 به سرپرستان این کتابخانه که اعضای این انجمن هستند با پست الکترونیکی ارسال شد (پرسشنامه‌های سه بررسی قبل از طریق پست معمولی ارسال شده بود). امسال تعداد 70 کتابخانه پاسخنامه‌ها را ارسال داشته بودند که 64% از پاسخنامه‌ها را تشکیل می‌دهد. در بررسی اخیر، پرسشنامه هم برای سرپرست بخش خدمات مرجع فرستاده شدند (در مقایسه با میزان پاسخها که 81% در سال 2/91 و‌85% در سال‌های 5/94 و 62% در 8/97 بوده است. اینها دانشگاه‌های بزرگی هستند که دهها هزار دانشجو را از طریق کتابخانه‌ای شعبه‌ای زیادی در محوطه دانشگاه سرویس می‌دهند. 90% از پاسخنامه‌ها در حدود 000/10 یا بیشتر به دانشجویان تمام وقت (اف.تی.ای)4 و 3/24% به 000/30 یا بیشتر از دانشجویان خدمات ارائه می‌دهند. از این دانشگاه‌ها بیش از 20 کتابخانه در محوطه دانشگاه می‌باشند. تمامی این کتابخانه‌ها دسترسی از راه دور به بعضی از منابع الکترونیکی را دارا می‌باشند، و در سطح وسیعی (86%) بیش از صد پایگاه اطلاعاتی برای مشتریان کتابخانه‌های خود را دارند.

صاحب‌نظران خبره شرکت‌کننده در این نشست مراتب تقدیر خود را از دولت ژاپن به خاطردعوت‌ به‌ حضور‌ درپروژه ‌«اس‌پی‌آی‌آی‌دی»[1]ابزار داشتند. بدون شک این حرکت و تبادل نظر با یکدیگر، دیدگاه آنان در مورد توسعه در دیگر مناطق را بهبود بخشیده است. با تجربه‌ای که آنان از این نشست کسب کردند توجه سیاستگذاران کشور خود را به اطلاعات و محتوای رقومی در راستای توسعهء کشورهایشان معطوف خواهند ساخت. براساس مطالعات میدانی و بحث و تبادل نظر دربارهء گزارش های ملی کشورها، واضع است که توسعهء جوامع بر پایهء دانش، امری پیچیده و روندی چندجانبه است. همانطور که در شکل زیر نمایش داده شده ، جنبه های این روند شامل اطلاعات (داده‌ها- اطلاعات ساخت‌ یافته و دانش)، فناوری ‌(سخت‌افزار، نرم‌افزار، ارتباطات)، سیستم‌ها‌ی‌ اطلاعاتی (افراد، فرایندها، مدیریت)، سازمان (راهبردها، استانداردها، سیاست‌ها، فرهنگ)، و محیط (اقتصادی، سیاسی، سازمانی، فرهنگی‌ اجتماعی، فنی) می‌شود.

امروزه وب سایت ها در حوزه اطلاع رسانی و انجام بسیاری از خدمات، اهمیت فراوانی پیدا کرده اند و در این راستا، مطالعات وب سنجی از جنبه های مختلف مورد توجه بسیاری از محققین بوده است. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی و خوشه بندی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری ایران بر اساس شاخص های ترافیکی وب سایت می باشد. در فرایند اجرایی پژوهش، 31 بانک و مؤسسه مالی و اعتباری کشور در قالب 6 مورد از مهم ترین شاخص های ترافیکی وب سایت شامل متوسط تعداد صفحات بازدیدشده، متوسط زمان مرور سایت، درصد بازدیدکنندگان از داخل کشور، درصد بازدیدکنندگان از خارج کشور، تعداد پیوندها، و سرعت بارگذاری، بر اساس وب سایت و موتور جستجوی الکسا مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس، با استفاده از روش خوشه بندی سلسله مراتبی، بانک ها و مؤسسات شبیه به هم در قالب خوشه هایی همگن دسته بندی شدند. کیفیت و اعتبار هر یک از خوشه های ایجاد شده با استفاده از روش تحلیل تشخیصی مورد تأیید قرار گرفت و در نهایت، به تحلیل ویژگی های هر یک از این خوشه ها پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن است که بین خوشه های مختلف از نظر شاخص سرعت بارگذاری تفاوت معناداری وجود ندارد اما در مورد میزان سایر شاخص ها، تفاوت بین خوشه های مختلف، معنادار بوده است.

در دوران پس از جنگ جهانی دوم حجم انتشارات, خصوصاً انتشارات علمی تخصصی به طور فوقالعادهای افزایش یافته است. در هر موضع صدها کتاب, مجله و گزارش انتشار مییابد و پدیدهای را به وجود میورد که گاه “انفجار انتشارات“ و گاه “انفجار اطلاعات“ نامیده میشود. دیگر تنها “نوشته“ برای ثبت اطلاعات و انتقال آن کافی نیست بلکه انواع وسایل چون فیلم و میکروفیلم, صفحه و نوار جز اینها برای ثبت وانتقال اطلاعات به کار گرفته میشود. یکی از نتایج این ا مر آن است که روشهای قراردادی طبقهبندی به طور عمده به کار تنظیم کتاب در قفسه کمک میکند و سرعنوانهای موضوعی نیز به طور کلی برای کتاب مناسب است. این روشها در مورد فهرست کردن موضوعات بسیار ریز و جزیی با محدودیتهایی روبرو است که مانع نمایهسازی دقیق مدارکی که غیر از کتاب هستند میشود.

پرسش از کارکرد ایدئولوژیک بازنمایی ها در هر متنی، مهم ترین مسئله ای است که برای درک آن باید به بررسی بازنمایی ها پرداخت. به عقیده برخی از صاحب نظران، بازنمایی پدیده ها توسط رسانه ها، دارای سوگیری ایدئولوژیک است و در راستای تضعیف یا تثبیت گفتمان ویژه ای گام بر می دارد. در همین راستا این مقاله کوشیده وجود این رابطه را بین دولت و سینما در جمهوری اسلامی ایران بررسی کند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که جابجایی دولت ها در ایران چه تأثیری بر بازنمایی مدیران در فیلم های سینمایی داشته است؟ روش به کار رفته برای این مطالعه، تحلیل کیفی نشانه شناختی است. با به کارگیری این روش، چهار فیلم سینمایی پرفروش از چهار دولت مختلف جمهوری اسلامی ایران، بر اساس دو الگوی شناخته شده نشانه شناسی، بررسی و مؤلفه های نشانه شناسانه و رمزگانی که فیلم سازان برای برساخت سینمایی از نقش مدیر به کار رفته اند، استخراج و برای تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد در حالی که سینمای دوره سازندگی به دلیل سیاسی نبودن، بیشتر توانسته دلالت های حوزه رفتار سازمانی، تعامل با کارکنان و مسائل تربیتی را پوشش دهد، سینمای دوره موسوم به اصلاح طلبی، نسبت به سایر دوره ها سینمایی سیاسی تر و دغدغه مندتر نسبت به مسائل حکومتی است، و همچنین در فیلم های گفتمان مدیریتی حاکم بر کشور متأثر است. دوره عدالت طلبی، مدیران نسبت به سایر دوره ها بیشتر از درون حکومت و همسو با نظام هستند. وجوه افتراق فوق نشان می دهد سینمای ایران نیز از پرسش از کارکرد ایدئولوژیک بازنمایی ها در هر متنی، مهم ترین مسئله ای است که برای درک آن باید به بررسی بازنمایی ها پرداخت.