درخت حوزه‌های تخصصی

حوزه های ویژه

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
آموزش و گسترش زبان،خط و ادبیات فارسی ادبیات تطبیقی ادبیات کودک و نوجوان ادبیات و اینترنت تاریخ ادبیات ایران تاریخ ادبیات جهان تاریخ مطالعات ادبی ترجمه حافظ پژوهی خاورشناسی و ایرانشناسی خیام پژوهی زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها زنان و ادبیات سعدی پژوهی شاهنامه پژوهی عرفان و تصوف در ادبیات فنون نگارشی مقاله مولانا پژوهی نظامی پژوهی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۸۱ تا ۱٬۲۰۰ مورد از کل ۱۶٬۳۹۹ مورد.
۱۱۸۱.

هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۸

کلید واژه ها: مراتب هستی هستی شناسی عزیز نسفی سنت دوم عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۷
بعد از تحول عمیقی که در سده هفتم هجری در عرفان اسلامی پدید آمد، هستی شناسی نیز به دو رکن دیگر معرفت عرفانی، خداشناسی و انسان شناسی، افزوده شد. بر این اساس در سنت دوم عرفانی، شناخت هستی صرفاً یک شناخت نظری نیست؛ بلکه این شناخت با رسیدن به مراتب کمال به دست می آید و معرفت خدا با معرفت انسان و هستی حاصل می شود. پیوند انسان شناسی و هستی شناسی برای کسب معرفت، افق­های تازه ای را به روی عرفای سنت دوم گشود. بدین ترتیب با تطبیق میان جایگاه انسان و هستی به عنوان دو عالم صغیر و کبیر، وجوه تازه ای از این دو عالم شناخته شد. عزیز نسفی، یکی از عارفان نوآور در سنت دوم عرفانی، درباره هستی شناسی عرفانی طرح­های تازه ای به دست می دهد که درکلیات، قابل انطباق با سایر طرح­های هستی­شناسانه سنت دوم است؛ ولی در جزییات، منحصر به فرد است. در این مقاله ضمن تحلیل دیدگاه­های نسفی در باب هستی و مراتب گوناگون آن، محورهای فکری وی در مباحث هستی شناسانه تبیین و تشریح می شود. این تحقیق از نوع مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است و با روش توصیفی انجام گرفته است.
۱۱۸۲.

مطالعه و بررسی تصویر شرق در آثار ویکتور هوگو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی سال اول بهار ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: شرق شناسی ویکتور هوگو ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه خاورشناسی و ایرانشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق زبان و ادبیات فارسی و ادبیات غرب
تعداد بازدید : ۲۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۹۰۳
شناخت شرق و دنیای ادب و هنر شرقیان بیش از هر چیز مرهون شرق شناسان و نویسندگانی است که در شناساندن فرهنگ های شرقی پیشتاز بودند و این امر مهم از سده های هفده و هجده میلادی شروع شده و در قرن نوزدهم و بیستم رنگ و بوی علمی، تطبیقی و آکادمیک به خود گرفت. از میان این ادیبان شرق نگار، ویکتور هوگو، پیشوای مکتب رُمانتیسم، شاعر و نویسنده قرن نوزده فرانسه، از ورای نوشته ها و ترجمه های شرق شناسان، به ویژه با شناختن آیین زرتشتی و شاعران و ادیبان ایرانی همچون سعدی، فردوسی و حافظ، توانست مفاهیم و اندیشه های شرقی را در قالب اشعار حماسی و تاریخیِ خود به شکل منظوم بسراید. ذهن خیال پرداز و رُمانتیک ویکتور هوگو در بیان تصویر زیباییِ هنر و سُنت هایِ مشرق زمین، در طول اشعار وی موج زده و خواننده معاصر را هم چون خواننده قرن نوزده مجذوب روشنایی های اهورایی می کند. در این مقاله سعی بر آن داریم تا با نشان دادن تاثیر و الگوپذیریِ هوگو از افکار زرتشتی، هنر و فرهنگ شرق و خالقان شاهکارهای ادبی زبان فارسی، اُفق جدیدی در درک و واکاویِ دنیای خیال و تحلیل اندیشه های استنباطی وی از تاریخ، جامعه و انسانیت ترسیم کنیم.
۱۱۸۳.

نوع ادبی سوگندنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی (بوستان ادب) سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)

کلید واژه ها: نوع ادبی سوگندنامه قسم نامه قسمیات قسمیه قصیدة مدحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲۱ تعداد دانلود : ۶۲۳
سوگندنامه نوع ادبی ویژه ای در ادبیات فارسی است. در این نوع ادبی که نمونه های فراوانی از آن در دیوانهای شاعران و تذکره ها و جُنگ ها ضبط شده است، شاعر بر طبق مبانی و اصولی خاص و شناخته شده، می کوشد تا با به کارگیری ساختارهایی ویژه و در ضمن قصیده ای مدحی، خود را از اتهاماتی که به وی وارد شده است، تبرئه نماید و برای آن که ممدوح، سخن وی را باور کند، پیاپی سوگند می خورد. در تحقیقاتی که تاکنون دربارة این نوع ادبی منتشر شده است، محقّقان به صرف این که در شعری سوگند آمده باشد؛ آن را سوگندنامه محسوب کرده اند، در حالی که آوردن سوگندهای پیاپی در قالب قصیده، مهم ترین مشخّصة این نوع ادبی است و اگر چنانکه در ضمن قالبهای شعری دیگری چون قطعه، غزل و مثنوی سوگند آمده باشد، نمی توان آن را به معنای دقیق، سوگند نامه خواند. در برخی از جُنگها و دیوانهای شعر، سوگندهای پیاپی را در غیر از قالب قصیده، قسم نامه یا قسمیه خوانده اند. در این نوشتار تمام نمونه های سوگندنامه ها را که از آن آگاهی داشته ایم، بر اساس سیر تاریخی آنها، از قدیم به جدید گرد آورده ایم و قالب، موضوع، درونمایه، ساختار، لحن، مخاطب و مناسبات بینامتنی آنها را بررسی کرده ایم.
۱۱۸۵.

بازتاب خواب و رویا در شاهنامه فردوسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۴

کلید واژه ها: خواب رویا رویای صادق رویای دروغ رویا انگیزی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم علوم طبیعی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم علوم غریبه و ماوراء الطبیعه
تعداد بازدید : ۲۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۸۲۰
خواب و رویا یکی از رازناکترین و پیچیده ترین پدیده های عالم هستی است که هنوز سخن فرجامین در باره آن گفته نشده و از سوی دیگر این پدیده با همه رازناکی و پیچیدگی اش کاربردی ژرف در فرهنگ ایرانی یافته است، به گونه ای که در سراسر زندگی این قوم می توان نمودی از خواب و رویا را مشاهده کرد. حال از آن جا که شاهنامه آینه تمام نمای فرهنگ ایرانی در درازنای تاریخ این ملت می باشد، در این جستار بازتاب این پدیده بر پایه کتاب ورجاوند و گران سنگ شاهنامه بررسی شده است.
۱۱۸۹.

کاغذ زر

نویسنده:
منبع: سعدی شناسی اردیبهشت ۱۳۷۷ دفتر اول

کلید واژه ها: ضرب المثل سعدی گلستان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه تاریخ ادبیات ایران
تعداد بازدید : ۲۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۲۲۹
این مقاله توضیحات استاد غلامحسین یوسفی مصحح معروف بوستان و گلستان سعدی است که در مورد گلستان نوشته شده و برگرفته از کتاب یادداشت هایی در ادب و تاریخ ایشان است. نویسنده در این مقاله آن قسمت از سخنان سعدی را که صورت مثل پیدا کرده است از گلستان سعدی گردآوری نموده و به ترتیب الفبایی مرتب نموده است. این بحث خود می تواند نمودار نفوذ و کلام سعدی در افواه و افکار مردم فارسی خوان در ایران و افغانستان و آسیای صغیر و شبه قاره هندوستان باشد.
۱۱۹۰.

نگاهى به خال هندوى حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۳ شماره ۱۷۰ و ۱۷۱

کلید واژه ها: حافظ نقطهء حقیقى هندو خال هندو خال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۶ تعداد دانلود : ۹۲۷
"اگر آن ترک شیرازى به دست آرد دل ما را به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا" خال به عنوان نقطهء سیاه که بر اندام پدید مى آید، یا اصطلاح عرفانى که عبارت است از نقطهء حقیقى و نقـطهء وحدت، در آثار شاعران و نویسندگان پارسى گو، بسیار آمده و توجهى خاص بدان داشته اند. در این مقاله، با عنایت به اینکه نگارنده، مدتى در شبه قاره هند حضور داشته و از نزدیک، شاهد اعمال عبادى و رسیدن به مرحلهء "خال " در عبادتگاه هندوان بوده است، نکاتى را در خصوص خال بیان داشته که مى تواند در فهم بیت یاد شده از حافظ کمک کند. خال به عنوان نقطهء سیاه که بر اندام پدید مى آید، یا اصطلاح عرفانى که عبارت است از نقطهء حقیقى و نقـطهء وحدت، در آثار شاعران و نویسندگان پارسى گو، بسیار آمده و توجهى خاص بدان داشته اند. در این مقاله، با عنایت به اینکه نگارنده، مدتى در شبه قاره هند حضور داشته و از نزدیک، شاهد اعمال عبادى و رسیدن به مرحلهء "خال " در عبادتگاه هندوان بوده است، نکاتى را در خصوص خال بیان داشته که مى تواند در فهم بیت یاد شده از حافظ کمک کند.
۱۱۹۱.

تحلیل محوری و منظومه ای دفتر دوم مثنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال هشتم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۲۸

کلید واژه ها: دفتر دوم مثنوی تحلیل بسامدی مثنوی تحلیل منظومه ای مثنوی کلان فکرهای مثنوی اندیشه های کلیدی مولانا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه مولانا پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
تعداد بازدید : ۲۳۱۴ تعداد دانلود : ۹۶۸
در پیشینة مثنوی پژوهی، شرح مبسوط ابیات مثنوی و به تازگی نیز پژوهش های موضوعی، مرسوم و مورد توجه بوده است. اما کمتر به بررسی کلان فکرهای مثنوی در هر دفتر و سپس مقایسه و تطبیق آن با سایر دفاتر پرداخته شده است. خواننده این کتاب گاه در پیچ و خم ابیات ژرف و دقیق و در لابه لای حکایت های تودرتوی مثنوی و به تعبیری در جریان موّاج و سیال ذهن مولانا گم میشود و کمتر مجال این را مییابد که نگاهی از افقی بالاتر ـ نگاهی کل نگر ـ به هر دفتر مثنوی داشته باشد. در این پژوهش با استعانت از تجربه چند سال تدریس مثنوی در مقطع کارشناسی ارشد به شیوه تحلیل محتوا، تلاش شده است تا درون مایه های مندرج در دفتر دوم مثنوی از نظر بسامدی ارزیابی شود تا از رهگذر آن بتوان کلان فکرهای مندرج در این دفتر را معرفی کرد.
۱۱۹۶.

نقد و تحلیل تطبیقی دیدگاه های تفسیری سنایی در حدیقه الحقیقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای ادبی زمستان ۱۳۸۷ شماره ۲۲

کلید واژه ها: تفسیر ادبی قرآن و سنایی تاویل آیات تفسیر و عرفان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تفسیر و ترجمه قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۲۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۲۸۷
سنایی در آثار خویش به اقتضای سخن آیاتی از کلام اله مجید را تفسیر کرده است. در این تفاسیر او نیز مانند عارفان دیگر بیش پیش از اینکه در پی تفسیر آیه باشد در صدد بیان دیدگاه خویش است و در عین حال در برخی موارد تفسیر او با تفاسیر دیگران تفاوت دارد و از نکته سنجیهای دقیق و تصویرسازیهای بدیع برخوردار است که ارزش عرفانی و ادبی خاص به آن می بخشد. در این مقاله ابتدا دیدگاه های تفسیری سنایی بر اساس نوع آنها طبقه بندی، و سپس به نقد و تحلیل آنها پرداخته شده است به گونه ای که نخست، نظر سنایی درباره آیات توحیدی و موارد مرتبط با آن بیان شده، و سپس تفسیر آیات مربوط به پیامبران و بویژه پیامبر اکرم (ص)، تحلیل گردیده است. بعد از آن تفسیر آیات مربوط به مسایل دیگری از قبیل آفرینش انسان، کرامت، امانت، توبه، قضا و قدر، بررسی گردیده و در همه موارد، نظر وی با نظر عارفان دیگر، مقایسه و تحلیل شده است.
۱۱۹۸.

سیاوش، مسیح (ع) و کیخسرو (مقایسه ای تطبیقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای ادبی بهار ۱۳۸۸ شماره ۲۳

کلید واژه ها: شاهنامه انجیل سیاوش کیخسرو مسیح(ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق شاعران و نویسندگان فارسی زبان بر یکدیگر
تعداد بازدید : ۲۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۳۷
در متون تاریخی و ادبی معتبر، که بسیاری از پیامبران سامی با شهریاران و یلان تاریخ ملی پهلوان ایران معاصر یا همسان پنداشته شده اند، نام حضرت عیسی(ع) در میان پیامبران مورد مقایسه و اختلاط دیده نمی شود و این با توجه به درآمیختگی سرگذشت و شخصیت مسیح(ع) با عناصر و بنمایه ای گوناگون داستانی (اساطیری، حماسی و عامیانه)- که طبعا زمینه مناسبی را برای این معاصرت یا یکسان انگاری یاد شده فراهم می آورد- تا حدودی سزاوار تامل و پرسش است. از بررسی روایات تاریخی- داستانی حضرت عیسی(ع) و مقایسه آن با اخبار اساطیری، حماسی و عامیانه مربوط به سیاوش و کیخسرو در منابع ایرانی، شانزده همانندی جزئی و کلی میان سیاوش و مسیح(ع) و بیست مشابهت توجه برانگیز دیگر بین کیخسرو و مسیح(ع) به دست می آید که به لحاظ نوع و شمار بسیار جالب است. در این مقاله با بررسی و توضیح لازم هر یک از این موارد، این نتیجه حاصل شده است که احتمالا پراشتراکترین و قابل تطبیق ترین کسان روایات سامی و ایرانی، حضرت عیسی(ع) و سیاوش و کیخسرو است؛ چنانکه گویی زندگی و سیمای این سه تن در قالب الگویی واحد و براساس ویژگیها، مضامین و باورهای مشترکی پرداخته شده است.
۱۱۹۹.

بی حرف روییدن کلام (بررسی اسباب و انواع خاموشی از دیدگاه مولوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا) ۱۳۸۷ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: عرفان اسلامی مولوی خاموشی سکوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۹
یکی از اصول اساسی و مهم عرفان، پنهان کردن راز یار و دم فرو بستن از بیان اسرار شهود و دیدار است و عجیب آنکه حرارت و شور این دیدار آنقدر قوی است که زبان عارف را بی اختیار به جنبش در می آورد و از زبان او راز می گوید. این حالت فقط وقتی پدید می آید که عارف کاملا خود را مخلوع الاراده کرده باشد و نه تنها زبان که حتی درون خود را هم خاموش کرده باشد. این خاموشی سه مرحله دارد: مرحله نخست وقتی است که زبان سالک خاموش می شود؛ ولی ضمیر گویاست، مرحله دوم وقتی است که ضمیر هم خاموش می شود، و مرحله سوم آن است که پس از خاموشی ارادی زبان و ضمیر، زبان عارف بی اختیار او، و در عین خاموشی ضمیر او، به سخن در می آید و بدون خواست و اراده او سخن می گوید، تا جایی که خود عارف نیز متحیرانه به سخن در می آید و می پرسد «آنکه گوید از لب من راز کیست؟ / بشنوید این صاحب آواز کیست؟» در این مقاله چگونگی این موضوع متناقض نما در عرفان و بخصوص در دیدگاه و اندیشه مولوی بررسی و تبیین شده و سرانجام نشان داده شده است که مولوی از کسانی است که ضمیرشان خاموش؛ ولی زبانشان گویاست.
۱۲۰۰.

تراژدی قدرت: بررسی تطبیقی داستان «بهرام چوبین» و تراژدی مکبث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (ادبیات تطبیقی) سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: قدرت تراژدی شکسپیر بهرام چوبین مکبث شاهنامه فردوسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰۸ تعداد دانلود : ۸۷۵
داستان «بهرام چوبین» از شاهنامه فردوسی و نمایشنامه مکبث اثر ویلیام شکسپیر، به سبب وجوه مشترکی که دارند از جمله در شخصیت پردازی، عمل دراماتیک و نوع رویکرد به مقوله قدرت، موضوع شماری از بررسی های تطبیقی بوده اند؛ با این حال جست و جویی عمیق تر در لایه های درونی این دو روایت، چالش مشترک میان خود درونی و خود بیرونی دو قهرمان را نیز آشکار می سازد که به واکنش آنها در وسوسه رسیدن به قدرت انجامیده است؛ قدرتی که مشروعیتش موجه نیست و اگرچه این تمایل به قدرت در وجود دو قهرمان، به ظاهر ریشه در تقدیر دارد، در اصلْ وسوسه ای است درونی که نمودی بیرونی پیدا کرده و به سقوطی تراژیک ختم شده است. در این پژوهش با مقایسه این جنبه مشترک در این دو اثر برآنیم تا در پاسخ به این پرسش ها که مکبث و بهرام چوبین از چه روی وفاداری به پادشاهان زمان خود را کنار گذاشته و راه خیانت پیموده اند؛ در این راه، از کدام ابزارها برای رسیدن به قدرت بهره برده اند؟ و چرا به رغم لیاقت فراوانی که از خود نشان داده اند به صورتی تراژیک قدرت را از دست داده و سقوط کرده اند؛ نشان دهیم که این دو قهرمان در چالش میان خواسته های درونی و شرایط بیرونی تصمیم گرفتند متناسب با آرزوی درونی شان و نگرش شایسته سالارانه مبتنی بر لیاقتِ رسیدن به قدرت، سر به شورش بگذارند و بر جایگاه پادشاهی تکیه بزنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان