سید علی اصغر سلطانی

سید علی اصغر سلطانی

مدرک تحصیلی: دانشیار وابستة پژوهشکدة مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۳ مورد.
۲۱.

مدل رهبری حکیمانه مقام معظم رهبری امام خامنه ای(مدظله العالی) نقطه کانونی قدرت نرم انقلاب اسلامی (مبتنی بر استقراء کنش گفتار مستخرج از بیانات معظم له)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۰۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
در مقاله حاضر، سعی شده است که با تحلیل بیانات مقام معظم رهبری ایراد شده در جمع عامه مردم و خواص بر اساس مدل های پنج گانه کنش گفتاری، که عبارت اند از؛ کنش های گفتاریِ تقریری/ اعلامی، تصریحی/ توصیفی، احساسی، امری/ دستوری و تعهدی، به بررسی نحوه اِعمال رهبری معظم له از طریق ارتباط کلامی ایشان پرداخته شود. جامعه آماری پژوهش شامل بیانات مقام معظم رهبری در دوران مسئولیت رهبری معظم له تا کنون بوده است. نمونه آماری شامل بیانات معظم له در جمع آحاد مردم در حرم رضوی و در ابتدای هر سال بوده که از 1369 تا 1398 ایراد فرموده اند، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، گردآوری و مورد تحلیل قرار گرفت. برای سنجش روایی سنجه تحقیق، پیش آزمونی به تعداد 20 نفر به روش گلوله برفی انجام شد و برای محاسبه پایایی سنجه تحقیق، با استفاده از روش فرمول آلفای کرونباخ، و دونیمه کردن تصادفی سنجه ها (841/0) محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها با بکارگیری نرم افزار Spss23، تفاوت کنش های پنج گانه گفتاری با استفاده از میانگین، نما، شاخص مجذور کای مخصوص داده های اسمی و انحراف استاندارد جهت محاسبه پراکندگی نمرات اطراف میانگین، تحلیل یافته ها انجام گرفت. نتایج به دست آمده، حاکی از آن بود که، بیشترین کنش های گفتاری مربوط به کنش های تصریحی/ توصیفی با فراوانی 3/67٪ برای عامه مردم و 2/69٪ برای خواص جامعه (کارگزاران نظام) بوده است. در مقابل کمترین کنش های گفتاری مربوط به کنش های تعهدی با فراوانی 2/1٪ برای عامه مردم و 3/1٪ برای خواص جامعه (کارگزاران نظام) بوده است. در مجموع، نتایج آزمون کای اسکوئر حاکی از آن است که بین نوع کنش و نوع مخاطب رابطه معنی داری وجود دارد زیرا سطح معنی داری به دست آمده کمتر از 05/0 می باشد.
۲۲.

ادب در گفتمان قرآن: گفتگوی موسی(ع) و فرعون در سوره اعراف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن موسی تحلیل گفتمان کاربردشناسی ادب فقدان ادب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۷ تعداد دانلود : ۶۹۸
یکی از ابعاد مهم گفتگوهای قرآنی، رعایت و عدم رعایت قواعد ادب ورزی است. پژوهش حاضر می خواهد جلوه های ادب و بی ادبی را در گفتگوهای میان فرعون و موسی(ع)، باتکیه بر نظریه ادب براون و لوینسون (1987) و نظریه بی ادبی کالپپر (1996) در سوره اعراف بررسی کند. مسئله این تحقیق پاسخ این است که کاربرد راهبردهای ادب و بی ادبی در این متن گفتگویی، به چه میزان و در چه جهتی است. هدف بررسی چگونگی عملکرد و تاثیرگذاری راهبردهای ادب و بی ادبی در این گفتگوهاست. نتایج عبارتنداز: گفتار مودبانه تر موسی(ع) و گفتار بی ادبانه فرعون، اختصاص بیشترین میزان راهبردهای ترکیبی در آیه ها، کاربرد میزان بالای تمامی راهبردهای ادب توسط موسی(ع) و کاربرد میزان بالای تمامی راهبردهای بی ادبی توسط فرعونیان. وجود دو گروه متضاد و مخالف باتوجه به صفت هایشان نشان از علت کاربرد یک گروه از راهکارهای ادب و گروه دیگر از راهکارهای بی ادبی است. یافته های پژوهش همچنین نشان دهنده اهمیت مطالعه ادب و بی ادبی به عنوان پدیده ای اجتماعی- کاربردشناسی است که ارتباط دهنده بین مذهب و اخلاقیات است. همچنین این پژوهش با کمک نظریه های زبان شناسی(کاربردشناسی) افقی جدید پیش روی مخاطب می گذارد تا درک بهتری از آیه های قرآن و تفاسیر آن داشته باشد.
۲۳.

مراحل ساخت معنا در خطبۀ 87 نهج البلاغه از دیدگاه نظریه آمیختگی مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی شناختی آمیختگی مفهومی فضاهای ذهنی خطبه 87 نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۲ تعداد دانلود : ۵۴۴
نهج البلاغه از شاخص ترین کتب اسلامی است که متن آن دارای ویژگی های زبانی و بلاغی منحصر به فردی است که مفاهیمی عمیق را در خود جای داده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی استعاره و تبیین ویژگی و کارکردهای آن در متن نهج البلاغه ، در چارچوب نظریه آمیختگی مفهومی ( Fauconnier & Turner, 2002 )، یکی از نظریه های متأخر معنی شناسی شناختی است. در این پژوهش با بررسی خطبۀ 87 (معرفی الگوی انسان کامل) که از شاخص ترین خطبه های نهج البلاغه است و از طریق تحلیل ساختار معنی و سازوکار شناختی درک معنی، مراحل ساخت معنی به تصویر کشیده شده و تلاش شده است تا مشخص شود کدام یک از انواع آمیختگی ساخت معنا در این خطبه وجود دارد و شبکه آمیختگی های مفهومی در آن حاصل طی شدن چه مراحلی از مراحل شکل گیری معناست. یافته ها نشان می دهد که در فرازهای این خطبه از تمام انواع آمیختگی مفهومی است فاده شده است و با استفاده از سه مرحلۀ ترکیب، تکمیل سازی و گسترش می توان به معنایی نوظهور دست یافت که هدف کلی آن به دست دادن مقیاسی بشری است تا از این طریق مفاهیم ربوبی برای انسان قابل درک شوند. در نمونه های ارائه شده، استفاده از توانایی خلاق بشری برای بیان مفاهیم انتزاعی از طریق مفاهیم عینی در فضاهای مختلف کاملاً مشهود است.
۲۴.

تعامل و تقابل گفتمانی نشانه شناسی گفتمانی فیلم «گوزن ها»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ کار سازمان دولتی - خصوصی تبعیض و بی عدالتی فردگرایی خودخواهانه فقر اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۴۷
فیلم گوزن ها، ساخته مسعود کیمیایی در سال ۱۳۵۳، یکی از پرحاشیه ترین فیلم های ایران در حساس ترین روزهای این سرزمین در قرن اخیر بوده است. اکران این فیلم، حواشی بسیاری داشته که مهم ترین آن، آتش سوزی سینما رکس آبادان در حین اکران فیلم بوده است. به همین سبب غالباً از سوی منتقدان سینمایی و غیرسینمایی و همچنین عامه مردم، بحث های بسیاری حول آن صورت گرفته است. از این رو، برای شناختن گفتمان های بازنمایی شده در این فیلم، ارتباط میان این گفتمان ها با یکدیگر و نسبت آنها با فضای اجتماعی - سیاسی آن روزهای ایران به سراغ تحلیل این فیلم رفته ایم. برای رسیدن به پاسخ، از مدل نشانه شناسی گفتمانی بهره جستیم که مبتنی بر آرای لاکلا و موف است. بر پایه این روش، چهار خرده گفتمان سنت، انقلابی گری، سرمایه داری و حکومتی را در فیلم شناسایی کردیم. در این میان گفتمان انقلابی، به عنوان گفتمان برتر فیلم به مدد گفتمان سنت آمده و در برابر دو گفتمان دیگر می ایستد. این تصویر با جبهه بندی های روزهای انقلاب ۵۷ سنخیت دارد.
۲۵.

نقش های کاربردشناختی صلوات در گفتار فارسی زبانان ایرانی و عرب زبانان عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صلوات کنش گفتار عبارات دینی حوزة شفاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۶۳۸
صلوات بر محمد (ص) و آل محمد (س) عبارتی است که مسلمانان روزانه بارها آن را بیان می کنند یا از دیگران می شنوند. در نگاه اول، صلوات به قصد قربت انجام می شود، اما با دقت بیش تر می توان دریافت که نقش کاربردی مهمی در ارتباطات اجتماعی روزمره ایفا می کند. مسئلة اصلی این پژوهش آن است که دریابد صلوات در تعاملات اجتماعی میان مسلمانان، در حوزة شفاهی، میان شیعیان ایرانی فارسی زبان و شیعیان عراقی عرب زبان چه نقش ارتباطی ای بازی می کند و آیا تفاوتی در نوع کاربرد صلوات در میان این دو گروه اجتماعی وجود دارد یا خیر؟ چهارچوب نظری کلی این پژوهش کاربردشناسی زبان و به طور خاص نظریة کنش های گفتاری جان سرل است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که صلوات علاوه بر بعد بیانی ابعاد منظوری نیز دارد و به عنوان کنش گفتار ترغیبی، عاطفی، تعهدی، و اعلامی در شرایط کاربردی و اجتماعی مختلف به کار می رود. هم چنین، نتایج نشان می دهد کاربرد صلوات در کنش گفتارهای ترغیبی با هدف غیرمستقیم گویی به کار رفته است؛ در کنش های عاطفی افراد برای تشدید بیان احساس در وجود خویش از صلوات بهره می گیرند؛ در کنش های تعهدی نیز هدف از به کارگیری صلوات تقدس بخشیدن به تعهد است؛ و در کنش های اعلامی هم سو کردن دیدگاه ها و اعلام مواضع از یک سو و جلب توجه افراد به یک موقعیت، از طریق بالا بردن صدا، می تواند عامل تأثیرگذار در استفاده از صلوات باشد.
۲۶.

سعادت آباد کجاست؟ نشانه شناسی گفتمانی فیلم «سعادت آباد» ساخته مازیار میری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه گفتمان سعادت آباد مازیار میری لاکلا و موف نشانه شناسی گفتمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
دهه هشتاد برای سینمای ایران دهه چشمگیری بود، زیرا در آن فیلم هایی اکران شد که گفتمان های موجود در جامعه را روایت می کردند.   «سعادت آباد»[1] از فیلم های سینمای ایران در اواخر دهه هشتاد است که برای آن نقدهای ژورنالیستی نوشته شده است، اما مطالعات نشانه شناختی و زبان شناختی موردی بر روی این فیلم انجام نشده است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هاست که چه نظام های معنایی ای در این فیلم بازنمایی شده اند و نسبت این نظام ها با گفتمان های حاکم بر ایرانِ دهه هشتاد چیست. هدف آن است که از طریق پاسخ به این پرسش ها بتوان هرچه بهتر به لحاظ نشانه شناختی و زبان شناختی گفتمان های موجود در فیلم را که برآیندی از جامعه است، نمایان ساخت. در این مقاله از نظریه گفتمان لاکلا و موف و روش سه مرحله ای نشانه شناسی گفتمانی (سلطانی، 1393) استفاده شد تا گفتمان های کلان اجتماعی و خرده گفتمان های موجود در فیلم مشخص شود. با استفاده از این روش روشن شد که از میان گفتمان های کلان سنت و مدرنیته که در جامعه کنونی ایران مشهود است این فیلم گفتمان مدرن را پوشش داده است. گفتمان پررنگ دیگر فیلم، روابط انسانی و میزان دوستی میان دو گروه موجود در فیلم یعنی دو گروه شخصیتی مرد و زن است. گفتمان بعدی نوع روابط مرد و زن و زن و شوهر است و حتی در بخشی از فیلم گفتمان والدین و فرزند را هم در برمی گیرد که هریک به تفصیل در متن آمده است.  
۲۷.

مواجهه مطبوعات ایران و عربستان در بازنمایی منا: فاجعه یا حادثه؟(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان مطبوعات ایران منا مطبوعات عربستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۰۲
در فاجعه منای سال 1394 که یکی از خون بارترین وقایع تاریخ حج در مکه بود، جمعاً 464 نفر ایرانی به شهادت رسیدند. این تلفات جانی که به دلیل سقوط جرثقیل در محوطه مسجدالحرام و ازدحام جمعیت در رمی جمرات در منا رخ داد، به سرعت در مطبوعات جهان و جهان اسلام بازتاب یافت و به جنگ رسانه ای شدیدی میان رسانه های عربستان سعودی و ایران انجامید و در نهایت موجب کاهش شدید روابط دیپلماتیک بین دو کشور گردید. این پژوهش معطوف به این جنگ رسانه ای است و مسئله اصلی آن این است که: بازنمایی این وقایع در رسانه های این دو کشور چگونه بوده است و آنها از چه سازوکارهایی برای بازنمایی این وقایع و مقابله با یکدیگر بهره گرفته اند؟ برای پاسخ به این پرسش از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف استفاده شده است. این پژوهش نشان می دهد مطبوعات عربستان با استفاده از سازوکارهای گوناگونی چون نام گذاری خنثای این واقعه، استفاده از گزاره های دینی ای چون قضا و قدر، انتساب مسئولیت حادثه به حجاج ایرانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و تکذیب روایت ایرانی از این واقعه، به شکل های مختلف کوشیدند نقش منفی عربستان را در این رویداد به حاشیه برانند و افکار عمومی را به سوی ایران معطوف سازند. در مقابل مطبوعات ایران نیز با استفاده از نام گذاری منفی واقعه و انتساب جنگ طلب بودن، آمریکایی و اسرائیلی بودن عربستان، منفعت طلبی عربستان از مراسم حج و نسبت دادن عربستان با تروریسم، بازنمایی منفی ای از نقش عربستان در مطبوعات فارسی زبان ارائه کنند.
۲۸.

بررسی کنش های فراگفتاری در دو نوع متفاوت از فرامین قرآنی و شیوه برخورد مترجمان انگلیسی با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کنش های گفتاری ترجمه قرآن وجه امری وجه خبری زبان شناسی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۸ تعداد دانلود : ۶۳۶
این پژوهش درصدد تبیین تفاوت در استفاده معناشناسانه و کاربردشناسانه، بین دو دسته متفاوت از فرامین، در قرآن است: فرامینی که وجه امری دارند و فرامینی که وجه خبری دارند. این تحقیق توصیفی- تحلیلی، می کوشد با استفاده از نظریات زبان شناسی کاربردی و تحلیل گفتمان، به بررسی بافتی بپردازد که این دو دسته از فرامین در آن به کار رفته اند. نتایج این تحقیق که پیکره زبانی آن، آیات قرآنی است، نشان می دهد که از جملات و پاره گفتارهای امری و خبری برای صدور فرمان استفاده شده است؛ ولی به کارگیری هرکدام، استنباط خاصی را به دنبال دارد. اگر اشکال امری مربوط به دستورات فوری و شخصی باشد درنتیجه، کاربرد آن بیشتر در گفتگوهای بینافردی دیده می شود. شکل های خبری هنگامی استفاده می شود که گوینده قصد القای فرامینی را دارد که فاقد فوریت یا بعد شخصی است. ضمناً به کارگیری شکل های خبری برای بیان فرامین، نشان از اطمینان خاطر و دانشی دارد که گوینده نسبت به اجرای فرامین خویش دارد. درنتیجه، جملات خبری غالباً در بافت هایی دیده می شود که گوینده عالی مقام درصدد القای دستورات خویش است. بازخورد این موضوع در ترجمه نشان می دهد در دستوراتی - با ساختار خبری- مترجمان رویه های متفاوت داشته اند. در آن جایی که آیات، مربوط به احکام خاص فقهی است یا بروز مفهوم فرمان و دستور آشکار است، از  افعال کمکی مانند shall استفاده شده است. در برخی از موارد نیز مفهوم فرمانی و دستوری از دید مترجمان پنهان مانده است.
۲۹.

سازوکارهای ادب ورزی در نامه نگاری دوره مملوکی با تأکید بر کتاب صبح الأعشی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نامه نگاری صبح الاعشی قلقشندی ادب ورزی بیمن لیچ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی میان رشته ای ها زبان شناسی اجتماعی/جامعه شناسی زبان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان شناسی در هنر و ادبیات
تعداد بازدید : ۱۰۰۸ تعداد دانلود : ۵۸۱
کتاب صبح الاعشی، نوشته قلقشندی (9 ه.ق) که اصول نامه نگاری رسمی در عصر مملوکی را شرح می دهد منبعی غنی برای مطالعات ادب ورزی تاریخی است. این مقاله با تکیه بر اصول ادب ورزی لیچ و الگوی ادب ورزی بیمن، پرده از شیوه های رعایت ادب که تابعی از روابط قدرت هستند در نامه نگاری عصر مملوکی برمی دارد. نتایج نشان می دهد الگوهای ادب ورزی استفاده شده در این نامه ها با الگوی «تحقیر خویش و تعظیم مخاطب» که بیمن از آن یادکرده است، همخوانی دارد. همسویی این نامه ها با اصل شماره 3 و 4 از اصول شش گانه ادب ورزی لیچ مشهود است که بر اساس آن، فرد تمام توان خود را برای ستودن طرف مقابل و تواضع هنگام ارتباط نشان می دهد. سازوکار حذف، «تعظیم مخاطب» و «ستودن» او از سازوکارهایی است که در این نامه ها مشهود است. همچنین، در این نامه ها، توجه به گفتمان دینی نیز برای حفظ احترام ضروری تلقی شده، خالی بودن نامه از وجود این عناصر نشانگر بی احترامی به مخاطب است. نهایتاً، توجه به گفتمان اجتماعی نیز از دیگر مواردی است که تجلی آن را می توان در موضوع هویت مستقل و هویت وابسته دید.
۳۰.

تحلیل گفتمان برنامه های تولیدی شبکه ""من و تو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان مردم لاکلا و موفه شبکه های ماهواره ای من و تو گفتمان جمهوری اسلامی ایران گفتمان پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷۴ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
گرایش عمده مخاطبان ایرانی به استفاده از شبکه های ماهواره ای، لزوم مطالعه پیام های ارسالیِ این شبکه ها را، از طریق واسازی پیام و کشف مفروضات بدیهی انگاشته شده آن ها، ایجاب می کند. بر این اساس پژوهش حاضر با مدنظر قرار دادن برنامه های تولیدی شبکه «من و تو» و تحلیل گفتمان آن ها بر اساس نظریه و روش لاکلاوموفه، پاسخ به سؤال پژوهش را آغاز کرد. در این وضعیت با استفاده از مفهوم واسازی، و قطع رابطه دال و مدلول های گفتمانی برنامه (مفروضات بدیهی انگاشته شده)، مفروضات گفتمانی برنامه شناسایی و مفصل بندی برای آن ها شکل گرفت. به حسب مطالعه انجام شده، «مردم»، «تساهل و مدارا»، «تجربه های جدید»، «خوش گذرانی» و «فرهنگ و هنر» به عنوان دال های مرکزی گفتمان برنامه های این شبکه مورد شناسایی قرار گرفتند. همچنین مشخص گردید، بیشترین هویت های گفتمانی که این شبکه مورد بازنمایی قرار می دهد، دو هویت گفتمانی «مردم ایران» و «حکومت جمهوری اسلامی ایران» می باشد. «مردم ایران» در زنجیره هم ارزی شبکه قرارگرفته و بازنمایی می شوند و «حکومت ایران» در راستای زنجیره تفاوت من وتو. در این وضعیت گفتمان من وتو از کارکرد دال خالی و فضای استعاری گفتمانی نیز استفاده می کند، و با بازنمایی منفی از گفتمان حکومت ایران و نمایش دال هایی که-به حسب بازنمایی- جایشان در مفصل بندی گفتمانیِ این حکومت خالی می باشد؛ و در مقابل مفصل بندی آن دال های خالی در گفتمان خود، تلاش می کند تا بتواند گفتمان رقیب خود را مورد حاشیه رانی قرار دهد و هژمونی معناییِ خود را تثبیت کند. ازجمله مشخصه های گفتمانی دیگر برنامه های مورد مطالعه تاکید بر «معنویت یا خدا گرایی/پرستیِ فاقد شریعت و تعصب» و پرداخت مثبت به «سلطنت پهلوی» به حسب پیوند آن با «گذشته خاطره انگیز» مخاطب می باشد.
۳۱.

کاربردشناسی زبان و سازوکارهای ادب ورزی در برخی از ادعیة شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادعیه رعایت ادب متون دینی شیعه حفظ وجهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۲ تعداد دانلود : ۸۸۸
وجود اختلاف در جایگاه اجتماعی، دینی و سیاسی افراد، آن ها را به سمت شیوه ای خاص از سخن گفتن سوق می دهد تا به این ترتیب، متکلم در کنش زبانی خود به جایگاه و منزلت مخاطب لطمه وارد نکند. از نظر مسلمانان، عالی ترین مقام هستی، خداوند است و مسلمانان هنگام سخن گفتن با او می کوشند تا از سازوکارهای خاصی برای حفظ و رعایت جایگاه این مخاطب والامقام استفاده کنند. در این راستا، مسئلة این پژوهش آن است که دریابد انسان هنگام صحبت کردن با خدا از چه سازوکارهای ادب ورزی ای بهره می گیرد. از این رو، جستار حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر اساس نظریة ادب ورزی براون و لوینسون به بررسی راهبردهای ادب ورزی در ادعیة شیعه می پردازد تا به سؤال یاد شده پاسخ گوید. نتایج این تحقیق نشان می دهد که افراد در هنگام طرح خواستة خود با خداوند، از سازوکار «کوچک داشت خود» و «بزرگ داشت دیگری» استفاده کرده، تلاش می کنند تا با ذکر صفات مخاطب خود، والا بودن جایگاهش را نشان دهند.
۳۲.

تحلیل گفتمانی انشقاق جریان اصول گرا به خرده گفتمان های جبهه ی پایداری و جبهه ی متحد اصول گرایی در انتخابات 1390(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی جبهه متحد اصول گرایی جبهه پایداری منازعات معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۱ تعداد دانلود : ۷۸۹
گفتمان اصول گرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 خرده گفتمان های متعددی را در خود جای داد. جبهه متحد اصول گرایی و جبهه پایداری از مهم ترین و تأثیرگذارترین خرده گفتمان های اصول گرا در انتخابات 1390 بوده اند. این تحقیق بر آن است تا بر اساس تلفیقی از نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) و تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به بررسی منازعات معنایی این دو خرده گفتمان در انتخابات مجلس شورای اسلامی 1390 بپردازد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که گفتمان جبهه متحد اصول گرایی دال های شناور خود یعنی «عدالت»، «معنویت»، «پیشرفت»،«خدمت رسانی»، «ارزش ها»، «توسعه ی اقتصادی»، «اسلام» و «مقاومت» را حول دال مرکزی «ولایت» شکل داده است. در مقابل، گفتمان جبهه پایداری انقلاب اسلامی دال های شناور «معنویت»، «عدالت»، «ارزش ها»، «خدمت رسانی»، «مقاومت» و «عقلانیت» را حول دال مرکزی «ولایت» مفصل بندی کرده است.
۳۳.

تحلیل اپیزودی فعالیت هسته ای ایران در مطبوعات غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی سرمقاله الگوی اپیزودی فعالیت هسته ای ایران سطوح گزاره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۸
یکی از کارکردهای زبان، برقراری ارتباط میان تفکرات و نگرش­های افراد است. این کارکرد زبان، به عنوان بخشی از رویدادهای ارتباطی و اجتماعی مانند نوشتن سرمقاله مشهود است. متن سرمقاله­ها نه تنها از طریق زنجیرة جملات، بلکه از طریق یک ساختار سلسله­مراتبی سازماندهی می شوند. این ساختار به واحدهایی به نام «اپیزود» تجزیه می­شود که هم از لحاظ ساختاری و هم از لحاظ معنایی، ماهیتی یکپارچه دارد و از نظر زبانی، مرزهای آن مشخص است. از آنجا که اپیزودها، واحدهای معنایی گفتمان تلقی می­شوند، می­توان آن ها را بر حسب اصطلاحات معنایی، همچون گزاره تعریف کرد. مسئله و هدف این پژوهش، شناسایی سطوح گزاره­ای در متون سرمقالات غربی در بارة فعالیت هسته­ای ایران است. بر این اساس، در این مقاله با استفاده از الگوی اپیزودی ون دایک (1981) و روش توصیفی و تحلیلی کوشیده­ایم تا با تحلیل نمونه­ای از سر­مقالات روزنامة «ایندیپندنت» چاپ انگلیس، به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه می­توان فرایند سازماندهی سرمقاله را در قالب یک الگوی منسجم از گزاره­ها توصیف کرد؟ یافته­های این تحلیل نشان می­دهد که کلان­گزاره­های کلی در اولین جملات درون­مایه­ای تجلی یافته و خلاصه­ای از متن که همان سیاست آمریکا نسبت به فعالیت هسته ای ایران است را ارائه می­کنند. درون­مایة فرعی متن که مشتمل بر نظرات و واکنش­های دولت های قدرتمند و نیز ایران نسبت به این سیاست است، در پاراگراف­های متن و به ترتیب در ساختار کلی متن سر مقاله آمده است.
۳۴.

بررسی نشانه شناختی عناصر دینی در فیلمِ نشانه ها اثر شیامالان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنمایی عناصر دینی تحلیل نشانه شناختی فیلم نشانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۲
استفاده از نشانه ها برای بیان اندیشه ها و القای عقاید به مخاطب، روشی است که بشر از آغاز، با آن مأنوس بوده است. نشانه ها به سبب بهره گیری از معانی ضمنی، امکان بازنمایی غیرمستقیم پیام را ایجاد می کنند و بدین صورت، سبب اثر گذاری عمیق تر و طولانی تر پیام بر ذهن مخاطبان می شوند. شناخت این شیوه، به کارگزاران رسانه امکان می دهد پیام های دینی را جذاب تر و با عمق و اثرگذاری بیشتر، به مخاطبان عرضه کنند. نشانه ها دارای لایه های معنایی ای مختلف هستند؛ بنابراین، به منظور نفوذ به درون این لایه ها برای کشف معانی ضمنی نشانه ها و بررسی نقش آن ها در بازنمایی عناصر دینی به ویژه در رسانه پر مخاطب فیلم، تحلیل آن ها ضروری است. در این پژوهش کوشیده ایم از منظری نشانه شناختی، فیلم نشانه ها را تحلیل کنیم. یافته های تحقیق نشان می دهد در این فیلم، از حجمی گسترده از نشانه های دارای بار معنایی دینی استفاده شده است.
۳۵.

بازنمایی چالش سنت و مدرنیته در فیلم به همین سادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت فیلم های خانوادگی سینمای ایران مدرنیته نشانه شناسی گفتمانی نظریه گفتمان لاکلا و موف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۹۷
بنا به گفته محققان، در یکی دو دهه اخیر در پی گسترش وسایل ارتباط جمعی و آشنایی هر چه بیشتر جوانان با مظاهر زندگی مدرن، تأثیرات مدرنیته بیش از همه در نهاد خانواده ظهور پیدا کرده است. این مقاله برآن است تا دریابد برخورد سنت و مدرنیته چه تأثیری بر جامعه و مهم ترین نهاد آن یعنی خانواده داشته و این تأثیرات چگونه در فیلم های خانوادگی سینمای ایران بازنمایی شده است. به این منظور فیلم به همین سادگی ساخته رضا میرکریمی (1386) برای مطالعه موردی انتخاب شد. براساس نظریه گفتمان لاکلا و موف و به روش نشانه شناسی گفتمانی، همچنین با استناد به مطالعات نظری پژوهش تحلیل انجام شده است. نتیجه به دست آمده این بود که نخست، در فیلم های خانوادگی سینمای ایران، اختلافات خانوادگی و تفاوت دیدگاه های اعضای خانواده در قالب تقابل دو گفتمان سنت و مدرنیته بازنمایی شده است. دوم، با مطالعه فیلم های سینمایی به مثابه محصولات فرهنگی جامعه، می توان به شناخت بهتری نسبت به دغدغه های اجتماعی از جمله چالش های خانواده ایرانی رسید.
۳۶.

سینمای ایران و بازنمایی عناصر دینی؛ تحلیل گفتمان فیلم «اخراجی ها 2»(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: دین فرهنگ سیاست سینما اخراجی ها 2

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات سینمایی، موسیقی و بصری مطالعات سینمایی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات دین و ارتباطات بازنمایی دین در رسانه
تعداد بازدید : ۲۶۹۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۰
ترویج عناصر دینی یکی از اصول اولیة سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. دولت ها به مثابة اصلی ترین بازیگران عرصة اجرای سیاست گذاری، تلاش می کنند تا از طریق تدوین سیاست های راهبردی، سیاست های کلان فرهنگی را عملیاتی و اجرا کنند. ازاین رو، برون داد این فرایند، شاخص مناسبی برای آشکارسازی نگرش دولت ها در حوزة فرهنگ است. مسئلة اصلی که مطرح می شود این است که با توجه به این نگرش، عناصر دینی چگونه بازنمایی می شوند؟ بدین منظور، می توان با توجه به الگوی ارزیابی متوازن سیاست ها، از روش علمی استفاده کرد. روشی که در اینجا به کار گرفته می شود، روشی است مبتنی بر رویکرد برساخت گرای میشل فوکو و رویکرد نقش گرای مایکل هلیدی. طبق مدعای تحقیق، از طریق سازوکارهای زبان شناختی، می توان مبانی فکری برساختة گفتمان ها را آشکار ساخت. در نهایت، با استفاده از این روش، که در این مقاله با عنوان «روش تحلیل قدرت» ارائه می گردد، عنصر گفتار در فیلم سینمایی اخراجی ها 2 بررسی می شود.
۳۷.

تحلیلی بر بازنمود گفتمان مشروعیت وبری در متن رسانه ای مطالعه موردی مستند «سفر انقلابی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان مشروعیت وبری مشروعیت فوکویی اصلاح طلب محافظه کار متن رسانه ای «سی.ان.ان»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۳۵۹
این نوشتار، با تعریف دوگانه گفتمان مشروعیت سیاسی، به گفتمان وبری و گفتمان فوکویی، به بازشناسی چگونگی پرداخت رسانه ای در جهت تسری گفتمان خودی در باب مشروعیت سیاسی می پردازد. مطالعه موردی این مقاله را مستند گزارشی «سی.ان.ان» با عنوان «سفر انقلابی» از کریستین امان پور تشکیل می دهد. چارچوب نظری این مقاله را آراء نورمن فرکلاف تشکیل می دهد که با روش تحلیل گفتمان انتقادی، سعی بر آن دارد وجوهی از شکل گیری گفتمان را مورد واکاوی قرار دهد. نویسندگان با توجه به تحلیل گفتمان انجام شده نتیجه می گیرند که در زمان تولید متن رسانه ای مورد مطالعه، متون رسانه ای گفتمان اصلاح طلبی و گفتمان محافظه کاری در جامعه ایران، منجر به شکل گیری خوانش گفتمانی از سوی سایر رسانه ها و مخاطبان می شود که نسبتی با این دو گفتمان قدرت در جامعه ندارد.
۳۸.

آیا این مرد به بمب اتم دست پیدا میکند؟ (نگاهی به بازنمایی مناقشات اتمی ایران در مطبوعات آمریکا)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی تایم تحلیل سرمقاله مناقشات اتمی ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات مطبوعاتی‏، رادیویی و تلویزیونی مطبوعات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات آموزش و ارتباطات اقناعی پروپاگاندا یا تبلیغات سیاسی
تعداد بازدید : ۱۸۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۹۴
رسانه ها در همه جای جهان خواسته های صاحبان خود را بازتاب میدهند و صاحبان رسانه ها هم برای خود ایدئولوژی دارند. اما این ایدئولوژیها چگونه به نویسندگان مطبوعات منتقل میشوند و در قالب متن بازتاب مییابند؟ ایدئولوژیها، نگرش های خاص گروه ها را سازماندهی میکنند؛ این نگرش ها میتوانند به شکل نظرات شخصی در مدل ها بازنمایی شوند و سرانجام این نظرات شخصی میتوانند در متون و گفتگوها بیان شوند. با این مفروض، این مقاله به تحلیل چگونگی بازنمایی مناقشات اتمی ایران در یکی از سرمقاله­های مجله تایم میپردازد تا نشان دهد مطبوعات آمریکا چگونه حقایق مربوط به این مناقشات را به شکلی خاص بازسازی می­کنند تا در راستای سیاست­های دولت آمریکا باشد. به لحاظ نظری این تحقیق مبتنی است بر دیدگاه اجتماعی ـ شناختی ون دایک و چارچوب ویژه ای که او برای تحلیل سرمقاله ها ارائه میکند.
۳۹.

چارچوبی برای تحلیل گفتمان سیاسی در رسانه ها(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: روش شناسی متن سیاست تحلیل گفتمان گفتمان سیاسی معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶۱ تعداد دانلود : ۲۳۱۰
تحلیل گفتمان سیاسی درصدد توضیح رویدادهای ارتباطی خاص و ساخت و تغییر نظم گفتمان سیاسی است. هدف کلی مقاله حاضر، پایه ریزی یک چارچوب تحلیلی به منظور پژوهش در نظم گفتمان سیاسی معاصر است. این چارچوب، کاربرد حوزه خاصی از نسخه ای از تحلیل گفتمان انتقادی است. به منظور تحلیل متون و رویدادهای گفتمانی فردی نیاز است تا آنها را در وضعیت های حوزه سیاسی و اجتماعی و چارچوب گسترده تر آن قرار داده و به مفهومی کلی از نظم گفتمان و نظم اجتماعی دست یافت و از این رو باید به ترکیبی از دانش فرهنگی خود و بیانات مکتوب گفتمان سیاسی، اتکا نمود. در پایان، مثالی آورده شده که صرفاً به منظور ارائه مفهومی از برخی پتانسیل های این چارچوب است.
۴۰.

تحلیل گفتمانی فیلم های سیاسی- اجتماعی، نگاهی به پارتی سامان مقدم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان فیلمهای سیاسی - اجتماعی فیلم پارتی سامان مقدم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹۲
این مقاله بر آن است تا با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موف که چارچوبی برای تحلیل نظام گفتمانی سیاسی - اجتماعی است نشان دهد که چگونه نظام گفتمانی حاکم بر یک جامعه محصولات فرهنگی ای مانند فیلمهای سینمایی را تولید می کند و بدان واسطه در واقع به باز تولید خود در جامعه می پردازد. در این راستا، بخشهایی از فیلم سینمایی «پارتی» ساخته سامان مقدم به عنوان نمونه مد نظر قرار گرفته است و این سوالات مطرح شده است که این فیلم در چه گفتمان اجتماعی ای تولید شده و چگونه این فضای گفتمانی در فیلم بازنمایی شده است. در نهایت، با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موف فضای گفتمانی حاکمی که فیلم را تولید کرده است و چگونگی بازنمایی این فضا در فیلم مورد بررسی قرار گرفته است. به طور کلی هدف از مقاله این است که نشان دهد چگونه نظریه گفتمان می تواند برای تحلیل پدیده های اجتماعی و محصولات فرهنگی به کار گرفته شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان