مهدی پورطاهری

مهدی پورطاهری

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۴۰ مورد.
۱.

واکاوی سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب روستاهای واقع در حوضه آبخیز گرگان رود استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست گذاری فضا مدیریت ریسک سیلاب روستا حوضه آبخیز گرگان رود استان گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۵۱
سیاست گذاری فضایی در خصوص مدیریت ریسک سیلاب به یک سری اعمالی گفته می شود که برای دستیابی به یک راه حل منطقی در کاهش آسیب های ناشی از سیلاب همچنین کاستن از گسترش سیلاب می باشد. هدف پژوهش حاضر واکاوی سیاست گذاری مدیریت ریسک سیلاب برای روستاهای واقع در حوضه آبخیز گرگان رود و بررسی میزان بهره مندی آنها از شاخص های سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب بوده است که جامعه آماری پژوهش حاضر همان طور که در هدف پژوهش مشهود است متخصصین، اعضا کارگروه مدیریت ریسک استان و مدیران جوامع روستایی واقع در حوضه آبخیز گرگان رود می باشد. در همین راستا جهت دست یابی به هدف پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته که دارای ضریب آلفای کرون باخ 82 درصدی است استفاده شده است که جامعه نمونه هدف این پرسشنامه در دو سطح 30 نمونه متخصصین امر در سطح کشور که اعضای هیات علمی و فارغ التحصیلان مقطع دکتری و اعضا کارگروه مدیریت ریسک استان و جامعه نمونه در سطح محلی را 20 نفر از مدیران روستاهای واقع در محدوده مورد مطالعه را تشکیل داده است که برای تجزیه و تحلیل از مدل آماری تحلیل عاملی و سیستم استنتاج فازی (FIS) بهره گرفته شده است که نتایج بخش تحلیل عاملی حاکی از آن است که گام ششم سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب که به ارزیابی و ارزشیابی سیاست گذاری فضایی پرداخته است با اهمیت ترین گام ها بوده است. شاید علت آن هم این مقوله است که از نظر سیاست گذاران ارزیابی و ارزشیابی مسئله بسیار با اهمیتی می باشد که منجر به کاهش اشتباهات در سیاست گذاری های آینده و عدم رها شدن سیاست ها پس از تدوین و اجرا می باشد که خود منجر به کاهش میزان اثرگذاری سیاست ها پس از طی مدتی و تکرار شدن کم و کاستی های سیاست کونی در سیاست گذاری های آینده می شود. نتایج بخش فازی (FIS) نشان دهنده عدم بهره گیری مدیران از این شاخص ها در تدوین راهبرد سیاست گذاری فضایی مدیریت ریسک سیلاب منطقه مورد مطالعه بوده و میل بیشتر آنها به اقدامات نقطه ای و عدم درک نیاز مدیریت ریسک سیلاب به مقوله فضا می باشد.
۲.

شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر خلق تجربیات بیادماندنی گردشگران (مقاصد روستایی استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجربه بیادماندنی مقصد روستایی تحلیل عاملی اکتشافی استان خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۶۷
زمینه و هدف: گردشگران در هنگام سفر، بدنبال کسب تجربیات بیادماندنی هستند و اغلب تصمیمات آن ها تحت تاثیر همین تجربیاتی که از مقصد کسب کرده اند، قرار میگیرد. لذا شناسایی عوامل موثر بر خلق این تجربیات دارای اهمیت بسیاری می باشد. به همین منظور در پژوهش حاضر هدف اصلی شناسایی عوامل موثر بر خلق تجربیات بیادماندنی گردشگران از مقاصد روستایی می باشد.روش شناسی: به منظور جمع آوری داده ها هم از روش کتابخانه ای با بهره گیری از اسناد و مدارک و هم روش میدانی از طریق پرسش نامه استفاده شده است. 384 پرسشنامه توسط گردشگرانی که به روستاهای گردشگری شهرستان های مشهد، نیشابور و طرقبه شاندیز سفر کرده بودند، تکمیل گردید.یافته ها: به طورکلی 8 عامل تاثیرگذار بر خلق تجربیات بیادماندنی مثبت و 2 عامل تاثیرگذار بر خلق تجربیات بیادماندنی منفی استخراج گردید. موثرترین عامل در خلق تجربیات بیادماندنی مثبت عامل اصالت و اعتبار و همچنین عامل مدیریت محیطی نامناسب موثرین عامل در خلق تجربیات بیادماندنی منفی بود. نتیجه گیری و پیشنهادات: به طورکلی این عوامل می تواند تاثیر بسزایی در جذب گردشگران و ایجاد تجربیات بیادماندنی برای آن ها داشته باشد. فراهم کردن بسترهایی به منظور فرهنگ سازی و مهمان نوازی اصولی ساکنان محلی و حفظ هویت و اصالت روستایی از جمله پیشنهاداتی است که می توان ارائه کرد.نوآوری و اصالت: ادبیات نظری در زمینه عوامل موثر بر خلق تجربیات بیادمادندنی مثبت و منفی از مقاصد روستایی بسیار محدود می باشد، لذا این مطالعه درک جدیدی در رابطه با عوامل موثر بر شکل گیری تجربیات بیادماندنی از مقاصد روستایی ارائه می دهد که مورداستفاده مدیران مقاصد روستایی برای جلب وفاداری و جذب بیشتر گردشگران قرارمی گیرد.
۳.

رویکرد سرزمینی به توسعه روستایی ایران (مروری سیستماتیک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار روستایی توسعه روستایی رویکرد سرزمینی رویکردهای سنتی مرور سیستماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۷
سال های زیادی از تهیه و اجرای طرح های توسعه پایدار روستایی در سطح کشور می گذرد. ولی هنوز در بسیاری از مناطق کشور روستاییان با چالش های متعدد مواجه اند. در این زمینه برنامه ریزان و مجریان حکومتی تلاش کرده اند تا با ارائه رویکردهای جدید از معضلات و مسائل مناطق روستایی کشور بکاهند. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن نقد و ارزیابی رویکردهای سنتی مطرح در برنامه ریزی توسعه روستایی کشور رویکرد متفاوتی را به مقوله توسعه روستایی در قالب تحلیل های انتقادی و تطبیقی ارائه دهد. بر این مبنا، بر حسب ماهیت تحقیق، نوع پژوهش توسعه ای و روش آن تحلیلی تفسیری و شیوه گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و اسنادی است. یافته های پژوهش نشان می دهد کماکان حاکمیت رویکرد بالا به پایین بر مبنای رهیافت برون زا و برنامه ریزی بخشی بر نظام توسعه روستایی ایران غلبه دارد و به همین دلیل توسعه درخور جوامع روستایی در سطح کشور محقق نشده است. نتایج پژوهش مبین آن است که توسعه پایدار روستایی زمانی در سطح کشور تسهیل می شود که خصیصه های رویکرد سرزمینی را در بر داشته باشد. بدین معنی که پیشنهادی فراتر از کشاورزی، مبتنی بر مشارکت همه ذی نفعان، با تأکید بر اهمیت سهم عوامل اجتماعی و نهادهای روستایی و دربرگیرنده مشاغل کشاورزی و غیر کشاورزی با توجه به ارتباط بین بخش های کشاورزی، صنعتی، و خدماتی و مهم تر از همه با دیدگاهی فضایی بر پیوندهای شهری و روستایی منطبق است. بنابراین، فرایند توسعه روستایی کشور از نظر اقتصادی منطقی، از نظر اجتماعی عادلانه، و به لحاظ زیست محیطی مسئولانه خواهد بود.
۴.

شناسایی و سنجش میزان اهمیت شاخص های سیاست گذاری فضایی اقامتگاه های بومگردی. مورد مطالعه: منطقه هورامان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Policymaking Ecolodge Howraman Spatial policy making سیاست گذاری سیاست گذاری فضایی اقامتگاه های بومگردی هورامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۱
اقامتگاه های بومگردی فعالیتی جدید در صنعت گردشگری محسوب می شوند و برای هدایت و تعیین تصمیمات حال و آینده از میان گزینه های مختلف به سیاست گذاری نیازمند هستند. در این پژوهش هدف آن است که شاخص های سیاست گذاری فضایی در اقامتگاه های بومگردی شناسایی و میزان اهمیت آنها در منطقه ی هورامان مورد بررسی قرار گیرند. در این راستا این سوال مطرح شد که کدامیک از عناصر سیاست گذاری فضایی اقامتگاه های بوم گردی در منطقه مورد مطالعه از اهمیت بیشتری برخوردارند؟ روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و در این پژوهش برای استخراج شاخص های سیاست گذاری فضایی و بیان ادبیات پژوهش از روش اسنادی و از روش میدانی برای جمع آوری داده های مورد نیاز برای بررسی شاخص ها استفاده گردیده است. روش نمونه گیری برای جامعه نمونه متخصصین (اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری با رساله مرتبط) و کارشناسان به صورت گلوله برفی و برای جامعه نمونه مدیران بومگردی به صورت تصادفی ساده انجام شده است. نتایج پژوهش با آزمون تعقیبی توکی بیان می کند که از میان شاخص های پنج گانه (نظام آماری و اطلاع رسانی، ارزش های حاکم، بروکراسی حاکم، ساختار قدرت و اجرا و نظارت بر سیاست ها) سیاست گذاری فضایی اقامتگاه های بومگردی منطقه ی هورامان تفاوت معناداری وجود داشته و در این راستا شاخص اجرا و نظارت برسیاست ها با میانگین 673/3 در طیف دوم قرار گرفته و بیشترین اهمیت را در منطقه هورامان به خود اختصاص داده است.  
۵.

ارائۀ الگوی مطلوب برنامه ریزی فضایی اقامتگاه های بومگردی، مورد مطالعه: منطقۀ 9 آمایش سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی فضایی الگوی مطلوب بوم گردی منطقه 9 آمایش سرزمین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۲۳
الگوی مطلوب برنامه ریزی فضایی اقامتگاه های بوم گردی، تصویر ذهنی و عینی از نقش آفرینی ذی نفعان در بستر فضایی در سطح منطقه و محلی در یک دوره زمانی معین است که چشم اندازی مطلوب و قابل دستیابی از آرمان ها و نیازهای آن ها را نشان می دهد. این پژوهش به شیوه توصیفی-پیمایشی انجام شده است که بر پایه نظرخواهی از خبرگان، ذی نفعان و گردشگران زنجیره ارزش استوار است. جامعه آماری پژوهش (شامل 128 روستا دارای 189 اقامتگاه بوم گردی در منطقه 9 آمایش سرزمین (استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی) است. براساس روش تخمین شخصی، 20 درصد از حجم جامعه آماری مبنا قرار گرفت که درنهایت 26 روستا و 38 اقامتگاه بوم گردی تعیین شد. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و GIS صورت گرفت. یافته های پژوهش براساس آزمون نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نشان می دهد که برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش، الگوی مطلوب اقامتگاه های بوم گردی در منطقه مورد مطالعه است. همچنین نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان داد که سطح مطلوبیت هر یک از اجزای الگو متوسط به بالاست و افزون بر این نیز نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین همه شاخص های الگوی مطلوب اقامتگاه های بوم گردی، ارتباط معناداری به شکل مستقیم با شدت متفاوت وجود دارد و نتایج حاصل از مدل ضریب تحلیل چندمعیاره در این مورد نشان داد روستاهای مورد مطالعه به لحاظ میزان توجه به طراحی، مدیریت و پایش الگو در منطقه با یکدیگر برابر نیستند.
۶.

شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر آمایش سکونتگاه های روستایی با رویکرد توسعه پایدار فضایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان دلفان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آمایش سرزمین فضاهای روستایی توسعه پایدار فضایی دیماتل دل‍ف‍ان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۴
توسعه پایدار فضایی، علاوه بر لحاظ عوامل کلی توسعه، جنبه های اکولوژکی، برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی را نیز در بر می گیرد. این رویکرد سعی دارد با پدیده عدم تعادل های منطقه ای برخورد کرده و راهکارهای مناسب را برای تحقق توسعه متوازن و پایدار در سطح سرزمین، ارائه نماید. هدف از پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل آمایش فضاهای روستایی با تأکید بر توسعه پایدار فضایی در روستاهای دلفان بوده است. فرآیند روش شناسی حاکم بر این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و روش پژوهش توصیفی_تحلیلی است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ابزار علت و معلولی دیماتل استفاده شده. که به شیوه پنل خبرگان انجام گرفته. یافته ها حاکی از آن است که آمایش فضایی روستاهای دلفان نه بر اساس شاخصه های راهبردی توسعه پایدار فضایی، بلکه شکل یافته ای عواملی چون: حاکمیت تفکر اقتصادی(17/1)، و کالبدی-زیرساختی(67/0) بعنوان تأثیرگذارترین، و برابری و یکپارچگی(75/0- و 74/0-) بعنوان تأثیرپذیرترین عوامل بوده است. لذا آمایش این سکونتگاه ها در چارچوب توسعه پایدار، خصوصاً توسعه پایدار فضایی نبوده است. به این معنا که اصل میان رشته ای و فرارشته ای(عنصر مردم و مکان) که شاکه ای راهبردی توسعه پایدار فضایی است، را شامل نمی شود. این امر موجب عدم تعادل و توازن فضایی روستاهای این شهرستان شده است. در پایان پیشنهاداتی چون: اصلاح ساختار ذهنی و اجرایی مسئولان از توجه صرف به ابعاد کلی توسعه، به لحاظ عوامل برابری، یکپارچگی، سازگاری و محدودیت های زیست محیطی موجود؛ رد دیدگاه های توسعه روستایی از دید صرفاً اقتصادی و کالبدی؛ و غیره ارائه گردیده است.
۷.

ارائه الگوی گردشگری تجربه محور در جاذبه های فرهنگی خلاق، مطالعه موردی: شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری تجربه محور جاذبه های فرهنگی خلاق تجربه خلاق تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۷۱
گردشگری در حال طی کردن مسیر جدیدی است و رویکرد جدیدی در گردشگری در حال شکل گیری است که این مفهوم را می توان گردشگری تجربه محور نامید. گردشگری تجربه محور مفهوم جدیدی از گردشگری است که بیانگر تمایلات و نگرش جدید گردشگران از مفهوم سفر و گردشگری است. بدین جهت پژوهش حاضر به دنبال دستیابی به اهداف ذیل است: شناسایی مؤلفه ها و معیارهای تبیین کننده گردشگری تجربه محور در جاذبه های فرهنگی خلاق و به دنبال آن ارائه الگوی مناسب گردشگری تجربه محور در جاذبه های فرهنگی خلاق است. لذا با مصاحبه از 16 نفر از تهران شناس و کارشناس 12 جاذبه به عنوان جاذبه های فرهنگی خلاق منطقه موردمطالعه شناسایی شدند. در ادامه با روش انتخاب نمونه قضاوتی و گلوله برفی، 20 نفر از کارشناسان حوزه موردمطالعه پژوهش، مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. در قالب روش کیفی تحلیل محتوا با رویکرد استقرایی و به کمک نرم افزار MaxQda21 داده های پژوهش کدگذاری شد. بعد از هر مصاحبه فرایند کدگذاری انجام شده و با کدگذاری سه مرحله ای الگوی پژوهش ترسیم شد. یافته ها حاکی از آن است که 10 مؤلفه یا مقوله اصلی که عبارت اند از، تصویر ذهنی قبل از بازدید، ویژگی های فردی، انتظارات و انگیزه، تجربه خلاق، سیر تجارب به یادماندنی، محیط و اتمسفر تجارب، رضایتمندی، وفاداری و خاطرات ماندگار، اساسی ترین مؤلفه ها شناسایی شده در شکل گیری الگوی گردشگری تجربه محور در جاذبه های فرهنگی خلاق هستند.
۸.

تحلیل توزیع فضایی کاربری اراضی اوقات فراغت در مناطق روستایی شهرستان مراغه

کلید واژه ها: اوقات فراغت کاربری اراضی الگوی توزیع فضایی مناطق روستایی شهرستان مراغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۳
زمینه و هدف: محیط روستایی به عنوان بستر زندگی و فعالیت های انسان، موضوعی چند بعدی است. در این بین مسأله اوقات فراغت روستایی بخشی از مسائل گسترده تری است که در سطح ملی و منطقه ای نمود پیدا می کند و لازم است در تمامی ابعاد آن به ویژه کاربری اراضی اوقات فراغت پژوهش صورت گیرد. به تبع این ضرورت، این پژوهش بر آن است تا به مطالعه، تحلیل توزیع کاربری اراضی اوقات فراغت در روستاهای شهرستان مراغه بپردازد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و جهت جمع آوری اطلاعات آن از روش های اسنادی- میدانی استفاده شده است. در انجام این مطالعه ابتدا از اطلاعات مورد نیاز در زمینه موضوع و منطقه جمع آوری و سپس براساس روشی فرآیندی و با استفاده از   SPSS تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها و هچنین تلفیق و ترکیب لایه های اطلاعاتی صورت گرفته و علاوه بر تطبیق نتایج و درک صحیح تر مسأله، مطالعات میدانی نیز به عمل آمده است. یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش بیانگر این مطلب است که در بین کاربری های اوقات فراغت، کاربری فرهنگی و مذهبی دارای اهمیت یکسان و دارای اولویت اول از نگاه روستاییان بوده، همچنین الگوی توزیع کاربری ها دارای الگوی نامتوازن بوده و تنها روستای ورائوی و نوا از سطح برخورداری بالاتری برخودار می باشند. متناسب با یافته های پژوهش، افزایش سطح کاربری و تفریحی برای جوانان، توجه به مقوله فرهنگ و بافت فرهنگی نواحی روستایی و تهیه و تدوین برنامه های مفرح و معرفی جاذبه های روستایی از طریق رسانه های جمعی، پیشنهاد می شود .
۹.

شناسایی مؤلفه های مؤثر بر برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی (موردمطالعه: منطقه 9 آمایش ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی فضایی حکمروایی خوشه و شبکه ها بوم گردی منطقه 9 آمایش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی به ما این امکان را می دهد تا دریابیم که چگونه چرخه زندگی اقامتگاه های بوم گردی تحت تأثیر نتایج شبکه های ارتباطی آن ها قرار گرفته و تا چه اندازه هماهنگی و اعتماد بین پیوندهای (عمودی و افقی) موجود در زنجیره به تشکیل خوشه ها کمک می کند. ازاین رو، تعاملات نزدیک میان حلقه های زنجیره ارزش، بازارهای پشتیبان، محیط توانمندساز، ارتباطات عمودی - افقی و بازار نهایی در ابعاد مشارکتی، یکپارچگی، کارایی و اثربخشی و... زمینه ساز توسعه پایدار فضایی می شود. این پژوهش به شیوه توصیفی - پیمایشی انجام شده است که بر پایه نظرخواهی از خبرگان، ذی نفعان و گردشگران زنجیره ارزش استوار است. جامعه آماری پژوهش شامل 128 روستا دارای جمعاً 189 اقامتگاه بوم گردی در منطقه 9 آمایش کشور (استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی) است. بر اساس روش تخمین شخصی، 20 درصد از حجم جامعه آماری مبنا قرار گرفت که درنهایت تعداد 26 روستا و 38 اقامتگاه بوم گردی تعیین گردید. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و GIS صورت گرفت. یافته های پژوهش بر اساس آزمون گابریل نشان داد که شاخص های مشارکت با میانگین کلی 98/2 و کارایی با میانگین 95/2 نسبت به سایر شاخص های برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی اهمیت بیشتری دارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان داد تمامی شاخص های برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و نتایج تحلیل رابطه خاکستری نیز در این مورد نشان داد روستاهای موردمطالعه به لحاظ برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی در منطقه با یکدیگر برابر نیستند.
۱۰.

بررسی تأثیر کارافرینی اجتماعی بر توسعۀ اقتصادی با تأکید بر نقش میانجی گردشگری روستایی (موردمطالعاتی: استان خراسان شمالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گردشگری روستایی کارافرینی اجتماعی توسعه اقتصادی کارافرینی روستایی استان خراسان شمالیی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۷۷
زمینه و هدف: امروزه، احتمال وقوع کارآفرینی اجتماعی به عنوان مأموریت اجتماعی و انسان دوستانه، از طریق انواع مختلف کسب و کارها رو به افزایش است. تحقیق حاضر با هدف تحلیل نقش میانجی گردشگری روستایی در تأثیر کارآفرینی اجتماعی بر توسعه اقتصادی در استان خراسان شمالی انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و بر اساس نوع روش تحقیق، توصیفی و از لحاظ روش گردآوری داده ها از نوع پیمایشی است. در تحقیق حاضر از نرم افزار SPSS برای تحلیل داده های آماری وLisrel   جهت آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، هشت روستاهای هدف و دو روستای مقصد گردشگری استان خراسان شمالی است که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه مصاحبه محور استاندارد بوده که به منظور سنجش پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد.  یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که متغیر کارآفرینی اجتماعی، با تأثیرگذاری مستقیم بر شاخص های گردشگری روستایی، این نوع از گردشگری را در روستاهای مورد مطالعه رونق می دهد. همچنین، یافته های تحقیق گویای این بود که کارآفرینی اجتماعی به طور مستقیم و با تأثیرگذاری بر شاخص های اقتصادی، توسعه اقتصادی را در منطقه مورد مطالعه، ایجاد می نماید. علاوه بر این یافته ها، نشان دهنده نقش میانجی گردشگری روستایی در تأثیر کارآفرینی اجتماعی در توسعه اقتصادی استان بود، بدان معنا که کارآفرینی اجتماعی گردشگری، با بهبود گردشگری روستایی، به طور غیر مستقیم نیز، توسعه اقتصادی را ایجاد می کند. نتیجه گیری و پیشنهادها: در نهایت این گونه نتیجه شد که ظهور کارآفرینی اجتماعی در روستاهای دارای پتانسیل گردشگری، هم به طور مستقیم و هم از طریق نقش میانجی گردشگری روستایی رونق اقتصادی را به دنبال دارد. نوآوری و اصالت: اغلب مطالعات انجام شده پیشین، تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اجتماعی و فرهنگی کارآفرینی اجتماعی را مورد توجه قرار داده اند، اما در تحقیق حاضر این تأثیرات، در توسعه اقتصادی روستاهای دارای پتانسیل گردشگری مورد بررسی واقع شد.
۱۱.

تحلیلی بر تفاوت های فضایی الگوی سکونت و فعالیت در مناطق مرزی و غیرمرزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مناطق مرزی ایران الگوی سکونت فعالیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۲۴۹
مناطق مرزی ایران بخشی از عرصه سرزمینی ملی هستند که به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و دوری از مرکز اصلی سرزمین، شرایط متمایزی را ازنظر شاخص های توسعه نشان می دهند. این مناطق هرچند در یک نگرش پایدار سیستمی، می باید تکمیل کننده نارسایی های درون سرزمینی و مکمل فعالیت های موجود در آن باشند لیکن به دلیل تعارضات ایجاد شده و گسستگی نظام های عملکردی متقابل، در یک فرایند غیر برنامه ای، به عنوان یک تهدید فزاینده علیه امنیت و یکپارچگی سرزمین مادر عمل می نمایندبر مبنای مسئله تحقیق، روش تحقیق، صورت توصیفی – تحلیلی است. در بخش توصیف با تکیه بر منابع آماری به تشریح مقادیر کمی پرداخته و سپس در بخش تحلیل به طور عمده با بهره گیری از تحلیل های ثانویه و تشکیل ماتریس وضع موجود با استفاده از تکنیکهای تصمیم گیری های چند شاخصه طبقه نموده است. همچنین شاخص ها و نماگرهای کلیدی توسعه به تفکیک هر پهنه تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که که ساختار فضایی سکونت و فعالیت کشور بر اساس شاخص های توسعه یافتگی با تأکید بر پهنه های مرزی و غیر مرزی در شرایط حاضر از الگوی غیر متوازن تبعیت نموده است. الگویابی توسعه فضایی کشور مبین آن است که حوزه مرزی سواحل شمالی به عنوان کانون توسعه با گرایش به سمت مناطق مرزی شمال غربی و شمال شرقی هدایت شده و آنگاه از طریق دالان توسعه منطقه غیر مرزی داخلی به کانون توسعه سواحل مرزی جنوب کشور متصل شده است. بر این اساس کانون های توسعه نیافتگی در دو سوی دالان مرکزی یعنی مناطق مرزی شرق، غرب و جنوب شرق کشور توزیه شده اند. بر این مبنا می توان پذیرفت که بر اساس شاخص های توسعه، ساختار فضایی سکونت و فعالیت نه تنها بین مناطق مرزی بلکه بین مناطق مرزی و غیر مرزی (داخلی) نیز از تفاوت های معناداری برخوردار است.
۱۲.

شناسایی و ارزیابی زنجیره ارزش کسب وکارهای روستایی با قابلیت برندسازی (موردمطالعه: منطقه ترکمن صحرای استان گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زنجیره ارزش کسب وکارهای روستایی برندسازی مدل تصمیم گیری چند شاخصه ارس منطقه ترکمن صحرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۴۴
پژوهش حاضر به بررسی کسب وکارهای روستایی بر مبنای دو رویکرد برندسازی و زنجیره ارزش پرداخته است تا راهی برای فعال کردن کسب وکارها جهت افزایش بهره وری و دستیابی به توان رقابتی باشد. این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی مبتنی بر روش های احتمالی و هدفمند در نمونه برداری و جمع آوری داده ها است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها نیز از مجموع نمرات میانگین، انحراف معیار، ضریب تغییرات، تکنیک های وزن دهی جمع رتبه ای و تصمیم گیری چند شاخصه ارس (ARAS) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را 220 نفر از اساتید دانشگاه های استان گلستان، کارشناسان ادارات دولتی مرتبط با توسعه روستاها و مدیران روستایی شامل؛ بخشداران ، نمایندگان شوراهای بخش، دهیاران و صاحبان مشاغل تشکیل داده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان شاخص های تبیین کننده محصولات برند در سطح مناطق روستایی، شاخص رضایتمندی با وزن 095/0 در رتبه اول، انطباق پذیری با وزن 091/0 و کیفیت گرایی با وزن 086/0 در رتبه های بعدی قرارگرفته اند و از میان کسب وکارها و محصولات رایج منطقه؛ زراعت پنبه با ضریب 971/0 در اولویت اول، قالی بافی با ضریب 966/0 در اولویت دوم، غذاهای سنتی با ضریب 952/0 در اولویت سوم، پرورش اسب ترکمن با ضریب 943/0 در اولویت چهارم و اقامتگاه های بوم گردی با ضریب 924/0 در رتبه پنجم جهت برنامه ریزی برندسازی قرار داشته اند. همچنین نتایج تحلیل زنجیره ارزش مبین این موضوع است که به عنوان یک ابزار مکمل برندسازی، می توان در شناسایی و دسته بندی فرایندها، فعالیت ها و عملیات گوناگون کسب وکارها به منظور تعیین استراتژی های بازاریابی و سیاست های قیمت گذاری استفاده کرد.
۱۳.

پدیدارشناسی مفهوم روستا از دیدگاه روستائیان: موردپژوهی، روستاهای سُمغان و مُلای انبار شهرستان کوه چنار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پدیدارشناسی مفهوم روستا سُمغان مُلای انبار شهرستان کوه چنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۵ تعداد دانلود : ۶۰۸
در این پژوهش، تعریف روستا مفهوم سازی شده است. در بیشتر پژوهش های انجام شده درباره این مفهوم، از دیدگاه جمعیتی به مسئله نگاه شده که خود مانع موشکافی شدن درست آن شده است. داشتن تعریفی درست به همراه واقعیت های روستایی به اندیشمندان و برنامه ریزان توسعه این گزینه را می دهد که همسو با نیازها و خواسته های بهره وران، چه در خود روستا و چه در سطح بالاتر، گام های اثربخشی را برای توسعه پایدار این گستره ها بردارند. بنابراین، بازتعریف درست و دقیق این نواحی ضرورت این پژوهش را آشکار کرده است. این پژوهش با روش شناسی کیفی و روشی پدیدارشناسانه برپایه تجربه های زیسته و دارای راهبردی استفهامی- قیاسی و با مشارکت 5 گروه روستایی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از 10 مفهوم برای تعریف روستا است که دربرگیرنده مفهوم های جمعیتی- جغرافیایی، کارکردی، همبستگی اجتماعی، جامعه شناختی، روان شناختی، زیبایی شناختی- معماری، محیط زیستی، نهادی، سیستم و نظام و لکه ای- فضایی است. همچنین، تعریف روستا با همکاری مشارکت کنندگان پیشنهاد شد.
۱۴.

سنجش رضایت گردشگران از کیفیت اقامتگاه های گردشگری روستایی با استفاده از شاخص CSM (مطالعه موردی اقامتگاهای گردشگری روستایی استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رضایت مندی کیفیت اقامتگاه های بوم گردی گردشگران روستایی شاخص CSM استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۱۴
به طور طبیعی، افزایش رضایت گردشگران از ظرفیت و کیفیت تاسیسات اقامتی و تفریحی با رشد گردشگری نسبت مستقیم دارد. در همین زمینه، هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت رضایت مندی گردشگران از کیفیت اقامتگاه های گردشگری استان تهران در قالب 6 شاخص کیفیت زیرساخت و خدمات بهداشتی و درمانی،کیفیت زیرساخت و خدمات رفاهی و پذیرایی،کیفیت زیرساخت و خدمات رفاهی و پذیرایی،کیفیت امنیت،کیفیت منابع سرزمینی،کیفیت زیرساخت فیزیکی وکیفیت بهداشت محیطی است. جامعه آماری تحقیق را گردشگران روستایی در 6 مرکز اقامتی روستایی تشکیل می دهند که تعداد نمونه های تخمین زده مورد نظر 160 نفر بدست آمد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و شاخص CSM تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق بیانگر این است که میزان رضایت مندی گردشگران روستایی در متغیر کیفیت منابع سرزمینی بیشتر از دیگر بخش ها بوده است.
۱۵.

ارائه ی الگوی مدیریت اکوتوریسم شهری کوهستانی از دیدگاه گردشگران (مورد مطالعه: شهرستان مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارائه الگوی مطلوب الگوی مدیریت اکوتوریسم شهری کوهستانی رویکرد حکمروایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۲
پژوهش حاضر به ارائه الگوی مطلوب مدیریت اکوتوریسم شهری کوهستانی در شهرستان مریوان پرداخته است. روش تحقیق روش اکتشافی-کاربردی و به صورت کمی می باشد. جامعه آماری پژوهش، گردشگرانی هستند که به شهرستان مریوان به عنوان مقصد گردشگری مراجعه می کنند، که برای نمونه گیری، با استفاده از فرمول کوکران تعداد 130 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدهد اند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخت بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری SmartPLS انجام شده است. بررسی نتایج نشان داد که الگوی مدیریت اکوتوریسم در منطقه شهری کوهستانی مریوان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و از مدیریت یکپارچه آمایشی (حکمروایی) تبعیت نمی کند. الگوی مطلوب مدیریت اکوتوریسم در چارچوب توسعه پایدار گردشگری الگوی حکمروایی یکپارچه می باشد.
۱۶.

تحلیل ادراک ذی نفعان از مسئولیت اجتماعی مجتمع های گردشگری؛ مطالعه موردی: مجتمع های گردشگری روستایی استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسئولیت اجتماعی توسعه پایدار ذینفعان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۸۰
در سه دهه ی اخیر، توجه به اثرات سازمان در جامعه، به ظهور مفهوم جدید و مهمی در پژوهش های کسبوکار به نام مسئولیت اجتماعی انجامیده است .مسئولیت اجتماعی به مشارکت داوطلبانه ی سازمان در توسعه ای پایدار فراسوی الزامات قانونی اشاره دارد .درحالی که اکثر سازمان ها امروزه اعتقاد دارند که باید به مسؤولیت های اجتماعی با رویکرد توسعه ی پایدار توجه داشته باشند، دامنه مسئولیت اجتماعی مجتمع های گردشگری روستایی چندان مشخص نیست و درک مناسبی از ابعاد مسؤولیت اجتماعی آن ها وجود ندارد. برای تبیین نوع ومحتوای آن در مجتمع های گردشگری روستایی، نیازمند آگاهی از ادراک ذینفعان(گردشگران، مدیران محلی، مدیران مجتمع و اجتماع محلی) هستیم؛موضوعی که در مطالعات داخلی کمتر به آن توجه شده است. لذا این مطالعه به بررسی و تحلیل ادراک ذینفعان از مسئولیت اجتماعی مجتمع های گردشگری روستایی در استان تهران پرداخته است. از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات و از نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج نشان از آن دارد که بین درک اجتماع محلی و گردشگران، مدیران محلی و مدیران مجتمع، اجتماع محلی و مدیران مجتم و مدیران محلی و گردشگران تفاوت وجود دارد.
۱۷.

مفهوم سازی پدیدارشناسانه هسته نهادی برنامه ریزی فضایی راهبردی کیفیت محیطی روستاهای شهرستان کازرون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی فضایی راهبردی پدیدارشناسی هسته نهادی کیفیت محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۲ تعداد دانلود : ۴۶۱
پژوهش کنونی به دنبال مفهوم سازی هسته نهادی با رویکردی استفهامی - قیاسی در برنامه ریزی فضایی کیفیت محیطی روستاهای سُمغان و مُله انبار است. خط مشی های برنامه ریزی در این سکونتگاه ها بدون مشارکت بهره وران و بیشتر از بالا به پایین بوده که پیامدهای اجرای این سیاست ها بی توجهی به بن مایه درونی جریان های فضای زیست (شهروندان، فعالیت و کسب وکارها) با کیفیت محیطی پایین بوده است. همچنین تخصص محوری و بخشی نگری در برنامه ریزی توسعه پایدار فضایی روستاهای مزبور و وجود رویکرد غالب کالبد ی که به جریان های اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و اکولوژیکی توجه لازم نداشته اند. هدف از انجام این پژوهش تدوین فرآیند مفهوم سازی هسته نهادی کیفیت محیطی برنامه ریزی فضایی بر پایه رویکرد مشارکتی و ذی نفعان روستایی است. این پژوهش که به روشی کیفی و رویکردی پدیدارشناسی در دو روستای سُمغان و مُله انبار و با مشارکت 42 تن از ذی نفعان این دو روستا با توجه به تجربه های زیسته آن ها به این موضوع پرداخته است که در طی پژوهش با تمرکز بر گروه های روستایی و آیین و الگوهای رفتاری زندگی روزانه آن ها در قالب کارگاه های مشارکتی و با روش گلوله برفی به مطالعه کیفیت محیطی پرداخته است، افزون بر آن در چهارچوب این دو رویه روش برنامه ریزی از رویکردهای ارزیابی مشارکتی کیفیت محیطی، ارزیابی مشارکتی ارتباطات روستایی به تحلیل مفهوم ها پرداخته شد که با ابزارهایی مانند مصاحبه، بحث گروهی در چهارچوب مفاهیمی با 9 مصاحبه نیمه ساختاریافته و 9 کارگاه مشارکتی به سرانجام رسیده است که هسته نهادی آن از دیدگاه مشارکت کنندگان تعریف روستا، کیفیت ارزش ها، دانش، راهبری، برنامه ریزی راهبردی، یکپارچگی، پیوندهای روستایی شهری و حقوق شهروندی تعیین گردید.
۱۸.

تحلیل سطح پذیرش فناوری انرژی خورشیدی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان کلیبر و شهرستان خداآفرین- استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انرژی خورشیدی پذیرش فناوری مناطق روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۵۹۳
امروزه، بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر در مناطق روستایی برای تأمین انرژی از پیش شرط های توس عه پای دار اس ت. پایان پذیری منابع سوخت های فسیلی و محدودیت آن ها در تأمین انرژی و نیز آسیب های زیست محیطی ناشی از بهره برداری از این منابع، توسعه و کاربرد انرژی های تجدید پذیر به ویژه بهره گیری از انرژی خورشیدی را به عنوان یک منبع انرژی پایدار ضروری کرده است. استفاده از انرژی خورشیدی در مناطق روستایی نیازمند پذیرش توسط روستاییان است. این پژوهش، به دنبال تحلیل سطح پذیرشفناوری پنل خورشیدی از سوی روستاییان است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و پیمایش میدانی انجام گرفته است. در این پژوهش 27روستا از شهرستان های کلیبر و خداآفرین در استان آذربایجان شرقی به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند که 5 روستا دارای پنل و 22روستا بدون پنل اند. واحد تحلیل پژوهش سرپرستان خانوار است. در روستاهای پنل دار 60 خانوار و در روستاهای بدون پنل 256 خانوار از طریق روش نمونه گیری کوکران انتخاب شدند که در مجموع 316 سرپرست انتخاب و موردمطالعه قرار گرفتند. داده ها نیز از طریق آزمون تی تک نمونه ای تجزیه و تحلیل شدند. یافته های آماری بیانگر این است که در روستاهای دارای پنل سطح پذیرش در ابعاد سه گانه اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی فناوری انرژی خورشیدی در حد پایین تر از حد متوسط و مقدار آن برابر با 01/2 است که بیانگر پذیرش پایین در این گروه است. در روستاهای غیربرخوردار، این مقدار بالاتر از میانگین و میزان آن در ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، و اقتصادی به ترتیب برابر با 28/4، 14/4، و 12/4 است.
۱۹.

تحلیلی بر توزیع فضایی بازی های بومی و محلی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش خورش رستم شهرستان خلخال)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اوقات فراغت بازی های بومی توزیع فضایی توسعه پایدار میراث ناملموس فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۴۰۰
نحوه ی پراکندگی پدیده های انسانی در فضا چگونه است و محیط باعث چه نوع تفاوتهایی می گردد؟ و چرا نحوه ی قرارگیری پدیده های انسانی در موقعیت های مکانی مختلف، متفاوت می باشد بدین معنی که ممکن است توزیع یک پدیده در مناطق کوهستانی و جلگه ای از هم یکسان نباشد . بازی های بومی و محلی نیز مانند سایر پدیده های انسانی در ارتباط با عوامل جغرافیایی در مناطق مختلف با هم متفاوت است. در این تحقیق سعی می شود به این سئوال کلیدی پاسخ داده شود که عوامل فضایی – مکانی چگونه باعث تنوع و پراکندگی بازی های بومی در مناطق مختلف روستایی شده است؟ مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. این مقاله یک پژوهش کاربردی است که به شیوه ی توصیفی- تحلیلی واکاوی شده است، شیوه گردآوری داده ها از نوع اسنادی و میدانی است. مطالعات میدانی از طریق شناسایی و رتبه بندی روستاهای دارای بازی های بومی و سنتی در منطقه خورش رستم و شاخص های تبیین کننده پایداری اجتماعی در سطح 90 نفر از افراد بالای 40 سال انجام شده است . نتایج نشان می دهد که عوامل جغرافیایی بر پراکندگی بازی های بومی روستاها تاثیر زیادی گذاشته است(میانگین 4.5 در مناطق کوهستانی ، 3.5 در مناطق جلگه ای در آزمون t مستقل) و همچنین نوع بازی های بومی (سنتی و جدید) بر پایداری اجتماعی روستاها اثرگذار بوده است(سطح معناداری 0.0 در آزمون t وابسته) ، یعنی بازی های سنتی در مقایسه با بازی های جدید بر پایداری اجتماعی روستاها تاثیر بسیاری گذاشته اند.
۲۰.

سنجش مطلوبیت کیفیت محیطی در مناطق روستایی (مورد مطالعه: روستاهای استان لرستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت محیطی رادار مطلوبیت مناطق روستایی استان لرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۴۸۹
هدف این پژوهش سنجش مطلوبیت کیفیت محیطی در مناطق روستایی و همچنین بررسی مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار در کیفیت محیطی از دیدگاه جامعه نمونه در روستاهای استان لرستان است. ابتدا برای مشخص نمودن روستاهای موردمطالعه مهم ترین شاخص ها و مؤلفه های تأثیرگذار در کیفیت محیطی در مناطق روستایی استان لرستان مورد شناسایی قرار گرفت. با استفاده از شاخص مرکزیت، روستاهای موردمطالعه در 5 طبقه تقسیم بندی شدند، سپس تعداد روستاهای هر طبقه مشخص و درمجموع تعداد 30 روستا به عنوان نمونه انتخاب گردید. با استفاده از فرمول کوکران 450 خانوار به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب و به وسیله آن ها پرسشنامه تکمیل گردید. نتایج حاصل از یافته های توصیفی و آزمون T تک نمونه ای نشان می دهد که وضعیت کیفیت محیطی به لحاظ مؤلفه های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی در سطح نامطلوبی قرار دارد. همچنین نتایج تحلیل حاصل از رادار مطلوبیت نشان می دهد که از 30 روستای موردمطالعه، 18 روستا به لحاظ همه مؤلفه های کیفیت محیطی وضعیتی کاملاً نامطلوب و 12 روستا نیز از مطلوبیت نسبتاً ضعیفی برخوردار هستند و هیچ کدام از روستاهای موردمطالعه وضعیتی متوسط و کاملاً مطلوبی ندارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان