محمدعلی نظری

مقدمه: طیف وسیعی از پژوهش­ ها نشان داده ­اند که مدت زمان ادراک شده، از عوامل متعددی تأثیر می­ پذیرد. فرضیه مطالعه حاضر این بود که جنسیت و بار هیجانی (والانس و برانگیختگی) لغات فارسی باعث خطا در ادراک زمان می­ شوند. روش: در این آزمایش، 58 نفر از دانشجویان پسر و دختر مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز به­ صورت داوطلبانه شرکت کردند. به همه شرکت کنندگان با استفاده از آزمون رایانه ­ای، مجموعه­ ای از کلمه ­هاى فارسی دارای بار هیجانی (در پنج بعد: شاد، آرامش بخش، خنثی، خشونت­ آمیز و غمگین) به مدت 800 و 2000 میلی ثانیه نشان داده شد تا بازتولید کنند. داده ­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­ های مکرر سه عاملی، آزمون تحلیل واریانس یک راهه، آزمون­ هاى تی مستقل و تى وابسته تحلیل شدند. یافته ­ها: یافته­ ها نشان داد که میزان خطا (کم تخمینی)، برای مدت زمان بلند بیشتر از میزان خطا برای مدت زمان کوتاه بوده است. همچنین میزان تغییر­پذیری در واژه­ های شاد و آرامش بخش به­ طور معناداری بالاتر از میزان تغییر­پذیری در واژه ­های خشونت آمیز، غم انگیز و خنثی است. نتیجه­ گیری: یافته ­های این پژوهش نشان می­ دهد که هیجان بر ادراک زمان تأثیر مى­ گذارد. اساس تفسیر این نتایج مدل­ های توجهی ادراک زمان و مدل­ های مبتنی بر انگیختگی زمان است.

جریان های اسلامی قریب به نیم قرن از جمله بازیگران اصلی صحنه سیاسی در افغانستان محسوب می شدند. در دهه های پایانی قرن بیستم، جریان های اسلام گرا توانستند بر حریف قدرتمند خود پیروز شوند و عناصر گفتمانی اسلام را در عرصه سیاست اشاعه دهند. اما سیطره گفتمان اسلامی بر عرصه قدرت و سیاست، دولت مستعجل بود؛ سرانجام با آغاز هزاره سوم جریان های اسلامی رو به زوال نهادند و عرصه را برای حریفان سکولار خالی کردند. در این نوشتار چالش ها و بحران های اساسی که زمینه حاشیه نشینی جریان های اسلامی را فراهم نمودند، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مورد تأمل قرار گرفته اند. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که شکست یا افول جریان های اسلامی در افغانستان عمدتاً محصول بحران ها و چالش های ساختاری، فکری و محیطی است که این جریان ها نتوانستند راه حل های معقولی برای آن ها ارائه نمایند. ماهیت فرقه ای، ساخت کاریزمایی و فقر تفکر از جمله محدودیت هایی است که زمینة افول اسلام گرایان را فراهم نمودند. وابستگی خارجی و تغییر موضع غرب در قبال اسلام گرایان دیگر عواملی بوده اند که بحران جریان های اسلامی افغانستان را تشدید نموده و این جریان ها را با چالش های اساسی مواجه ساخته اند. چشم انداز آینده اسلام گرایی در افغانستان تا حد زیادی به حل بحران ها و چالش های مذکور بستگی دارد.

مقدمه: اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی با تکانشگری و نقص در بازداری رفتاری همراه است، خطرپذیری نیز به عنوان جنبه ی مهمی از رفتار تکانشگرانه شناخته می شود. هدف: هدف پژوهش حاضر، مقایسه میزان خطرپذیری با در نظر گرفتن علائم بازداری رفتاری در کودکان دارای نشانه های نارسایی توجه/ بیش فعالی با و بدون اختلال سلوک، و مقایسه با کودکان عادی می باشد. روش: در این مطالعه علی- مقایسه ای، 37 کودک دارای نشانه های نارسایی توجه/ بیش فعالی (شامل 23 کودک دارای نارسایی توجه/ بیش فعالی و 14 کودک دارای نارسایی توجه/ بیش فعالی توأم با علائم اختلال سلوک) از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب و گرایش به خطرپذیری و میزان بازداری رفتاری این کودکان به ترتیب با آزمون خطرپذیری بادکنکی ( BART ) و آزمون برو-نرو ( Go-Nogo ) اندازه گیری و با نمرات 18 کودک عادی مورد مقایسه قرار گرفت. داده های بدست آمده با استفاده از روش های تحلیل واریانس یک و چندمتغیره با متغیر کنترل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، کودکانی که علاوه بر ADHD نشانه های اختلال سلوک را دارا هستند، پیش از کنترل نقایص بازداری بالاترین نمرات را در شاخص های خطرپذیری نسبت به سایر گروه ها کسب کردند ( P<0/05 )، اما پس از کنترل نقایص بازداری، تفاوت معناداری بین نمرات کودکان ADHD+CD و عادی در شاخص های خطرپذیری مشاهده نشد؛ همچنین کودکان ADHD و عادی پیش و پس از کنترل نقایص بازداری رفتاری، در شاخص های خطرپذیری تفاوت معناداری نداشتند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد که تکانشگری کودکان ADHD نسبت به کودکان عادی عمدتاً حاصل نقص در بازداری می باشد و این در حالی است که نقص در بازداری به تنهایی پیش بینی کننده رفتار پرخطر و سازش نایافته کودکان ADHD+CD نسبت به کودکان ADHD نبوده و می تواند تابعی از گرایش به خطرپذیری بالا نیز باشد.

از آنجا که ظرفیت حافظه کاری پیش بینی کننده تفاوت های فردی موجود در گستره وسیعی از توانایی های ذهنی است، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر ظرفیت حافظه کاری بر ادراک زمان در کودکان پیش دبستانی می پردازد. ابتدا حافظه کاری 108 آزمودنی با مجموعه آزمون های CANTAB اندازه گیری شده ، سپس 21 کودک در گروه با ظرفیت بالا و 20 کودک در گروه با ظرفیت پایین حافظه کاری طبقه بندی شدند. سپس هر دو گروه دو نوع تکلیف بازتولید زمانی را اجرا نمودند: از آنان خواسته شد که بازه های زمانی 700 و 3000 میلی ثانیه را به عنوان تکلیف منفرد، و بازه زمانی 3000 میلی ثانیه را همراه با اجرای یک تکلیف غیرزمانی به عنوان تکلیف دوگانه بازتولید نمایند. داده های به دست آمده از طریق تحلیل واریانس با طرح مختلط و آزمونهای تعقیبی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که در تکلیف منفرد گروه با ظرفیت حافظه کاری بالا نسبت به گروه با ظرفیت حافظه کاری پایین از لحاظ دقت عملکرد بهتری داشت. در تکلیف دوگانه، از لحاظ دقت عملکرد در تکلیف بازتولید زمانی تفاوتی بین دو گروه وجود نداشت اما گروه با ظرفیت بالای حافظه کاری نسبت به گروه دیگر در تکلیف غیرزمانی عملکرد بهتری داشت. علاوه براین، گروه با ظرفیت حافظه کاری پایین، در تمام بازه های زمانی نسبت به گروه با ظرفیت حافظه کاری بالا ضریب تغییرپذیری بالاتری داشت.

تعادل فیزیکی یکی از عوامل مهم در فعالیت های روزانه و ورزشی است. تعادل پویا به توانایی حفظ توازن در نیروهای وارد بر بدن در ورزش بسیار حائز اهمیت است و افزایش آن عملکرد حرکتی و ورزشی را بهبود می بخشد. هدف این تحقیق تعیین آثار تمرینات نوروفیدبک بر تعادل پویای مردان جوان است. بیست وچهار دانشجوی کارشناسی تربیت بدنی پسر داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند و در یک طرح دوسوکور شامل گروه کنترل و تجربی سازماندهی شدند. شرکت کننده ها در گروه تجربی در تمرینات نوروفیدبک شامل بازداری امواج مغزی4 -7 هرتز و تقویت امواج 15-18 هرتز در نقاط (01,02) در ناحیه خلفی مغز به مدت 10 جلسه و هر جلسه سی دقیقه شرکت کردند. گروه کنترل در همان شرایط قرار گرفتند، اما فقط امواج ضبط شده تمرینات گروه تجربی را به عنوان تمرین مشاهده کردند. آزمون ثبت امواج مغزی و تعادل پویا در مرحله پیش از تمرین ، جلسات پنجم و دهم از هر دو گروه به عمل آمد. نتایج آزمون ها نشان داد د میزان تعادل گروه تجربی در جلسه پنجم و پس آزمون به صورت معناداری افزایش یافته بود. یافته های تحقیق نشان می دهد تمرینات نوروفیدبک می تواند تعادل پویای مردان جوان را بهبود بخشد. پیشنهاد می شود از این تمرینات برای افزایش تعادل پویای ورزشکاران استفاده شود.

این مطالعه با هدف بررسی اکتشافی عوامل زیربنایی و نیز تهیه هنجار رشدی درجه بندی کانرز- فرم معلم در دانش آموزان مقطع ابتدایی انجام شد. نمونه این پژوهش شامل 599 دانش آموز پسر و دختر مقطع ابتدایی بود که به صورت تصادفی و خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و معلمان آن ها را ارزیابی کردند. تحلیل عاملی گویه ها به شیوه مؤلّفه های اصلی با چرخش اکوماکس انجام شد. نتیجه حاصله 5 عامل بیش فعالی- تکانشگری، مشکل سلوک، ناهمنوایی اجتماعی، تنش- اضطراب و اشکال در توجه بود که ضریب همسانی درونی آن ها از طریق محاسبه آلفای کرونباخ از 73/0 (مقیاس اشکال در توجه) تا 92/0 (مقیاس بیش-فعالی) به دست آمد. نمره های خام از طریق روش غیر خطی به مقیاس T (میانگین 50 و انحراف معیار 10) تبدیل شد. جداول توزیع فراوانی نمرات خام اولیه و نمرات مقیاس T به تفکیک جنسیّت به دست آمد. نمره های بالاتر از 70 به عنوان نمره برش در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد عوامل به دست آمده با نتایج تحلیل عوامل در جوامع دیگر هماهنگ است.

هدف از پژوهش حاضر، مقایسة دقت پردازش زمانی تکواندوکاران نخبه و غیر نخبه در بازه های زمانی کوتاه و بلند بود. تعداد 23 نفر از تکواندوکاران نخبه حاضر در اردوی تیم ملی بصورت در دسترس و 23 نفر از تکواندوکاران غیر نخبه باشگاه های شهر تهران به شیوة تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد دقت پردازش زمانی تکواندوکاران نخبه در هر دو بازه بطور معناداری از تکواندوکاران غیر نخبه بهتر است. بنابراین می توان دقت پردازش زمان را به عنوان مولفه های ادراکی موثر در نخبگی و استعداد یابی مورد توجه قرار داد.

هدف اصلی مطالعه ی حاضر مقایسه اثر توجه متمرکز بر خود بر سوگیری حافظه در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی است. برای انجام این پژوهش 45 نفر از دانشجویان پسر دانشگاه تبریز که نمره بالای خط برش مقیاس هراس اجتماعی کانور داشتند، در مطالعه شرکت داده شدند. روش نمونه گیری بصورت دسترس بود. شرکت کنندگان به طور تصادفی به سه تقسیم شدند: دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل. برای همه ی آزمودنی ها، کلمات دارای بار هیجانی، برای به خاطر سپردن، ارائه می شد. در حین آزمایش در یکی از گروه ها از طریق بازخورد کاذب، افزایش توجه متمرکز بر خود و در گروه دیگرکاهش توجه متمرکز بر خود ایجاد شد و گروه کنترل بازخورد غیرمرتبط دریافت کردند. در مرحله بعد واژه های هیجانی قبلی به همراه یک سری کلمات دیگر به آزمودنی ها ارایه شد تا آنها را بازشناسی نمایند. سوگیری پاسخ (ß) و حساسیت پاسخ(d') ، برای بازشناسی کلمات هیجانی با استفاده از تئوری تشخیص علامت محاسبه و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره تحزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در حساسیت پاسخ در بین سه گروه وجود دارد، اما تفاوت معناداری در سوگیری پاسخ در بین گروه ها یافت نشد. مبتنی بر یافته های این پژوهش، حساسیت افراد دچار اضطراب اجتماعی به انگیختگی درونی در مواجهه با موقعیت های استرس زای اجتماعی و سوگیری حافظه این افراد تأیید می گردد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر سطح مهارت و موقعیت های قابل پیش بینی و غیر قابل پیش بینی بر زمان بندی تکواندوکاران می باشد. بدین منظور، 23 نفر از تکواندوکاران نخبه حاضر در اردوی تیم ملی و 23 نفر از تکواندوکاران غیر نخبه از سطح باشگاه های موجود در سطح شهر تهران به ترتیب به شیوه نمونه گیری در دسترس و تصادفی انتخاب گردیدند و در آزمایشگاه روان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران آزمون شدند. به منظور سنجش دقت زمان بندی، از تکلیف رایانه ای زمان بندی در موقعیت های قابل پیش بینی و غیر قابل پیش بینی استفاده شد. جهت تحلیل داده ها نیز آزمون مانووا مورداستفاده قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که بین دقت زمان بندی تکواندوکاران نخبهوغیر نخبه، نه تنها در موقعیت های مذکور، بلکه در بازه های زمانی موقعیت قابل پیش بینی نیز تفاوت معناداری وجود دارد(سطح معناداری بازه های موقعیت قابل پیش بینی و غیر قابل پیش بینی به ترتیب عبارت هستند از: P=0.00001، P=0.019، P=0.005؛ لذا، می توان نتیجه گرفت چناچه تکواندوکاران از دقت پردازش زمانی دقیقی برخوردار باشند، در اجرای مهارت های حرکتی و پاسخ به محرک هایی که نیازمند پیش بینی زمانی هستند موفق تر عمل خواهند نمود؛ بنابر این، می توان زمان بندی را به عنوان یکی از توانایی های ادراکی حرکتی دخیل در نخبگی و گزینش تکواندوکاران برتر لحاظ نمود.

زمینه و هدف: مطالعات مختلف نشان می دهد که هیجان، ادراک زمان را تحت تأثیر قرار می دهد و از سویی دیگر گزارش های بالینی از مشکلات پردازش زمان در اختلال اوتیسم خبر می دهند. هدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر محرک های دارای بار هیجانی متفاوت (شاد، غمگین و خنثی) بر ادراک زمان در کودکان مبتلا و غیرمبتلا به اختلال اوتیسم بود. روش: مطالعه حاضر از نوع پس رویدادی است. 13 کودک مبتلا به اوتیسم با کنش وری بالا از رده سنی 5 تا 15سال از میان مددجویان مراکز توان بخشی تبریز و 13 کودک بدون اختلال اوتیسم با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که هر دو گروه از نظر سن و جنس همتا شدند. برای تشخیص عملکرد بالای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم از پرسشنامه سنجش دامنه اوتیسم (اهلر و گیلبرگ، 1993) استفاده شد. سپس آزمون بازتولید زمان در دو سطح 2000 و 7000 میلی ثانیه بر روی دو گروه اجرا شد. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و تحلیل واریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد که کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم الگوی متفاوتی از بازتولید زمانی نسبت به کودکان بدون اختلال اوتیسم داشتند، به طوری که زمان را کمتر بازتولید کردند و این الگو در هر دو زمان ( P=0/001) تقریباً ثابت بود. نتیجه گیری: کمترسنجی مشاهده شده در پژوهش حاضر منطبق با مدل های توجهی است و نارسایی توجه یکی از نارسایی های اولیه در کودکان اوتیسم است که می تواند منجر به انحراف آزمودنی از محرک شده و منجر به کمترسنجی گردد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر بازی های رایانه ای با تهییج کنندگی بالا و پایین بر سطح انگیختگی فیزیولوژیکی کودکانِ پسر 8تا12 سال با استفاده از شاخص میزان رسانشِ پوستی و آزمون خودارزیابی تصاویر آدمک و به روش شبه تجربی انجام شد. جامعه آماری همه دانش آموزان پسر 8 تا 12 سال ناحیه چهار آموزش و پرورش شهر تبریز در سال تحصیلی 1391-1390 بودند. نمونه شامل 15 کودک پسر بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. سطح انگیختگی شرکت کنندگان با استفاده از شاخص فیزیولوژیکِ میزان رسانش پوستی طی شش مرحله؛ خط پایه اول، اجرای بازی رایانه ای با تهییج کنندگی پایین، خط پایه دوم، خط پایه سوم، اجرای بازی با تهییج کنندگی بالا و خط پایه چهارم مورد سنجش قرار گرفت و سپس داده ها با استفاده از آزمون اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل شد. نتایج به دست آمده از آزمون های پژوهش، افزایش معناداری را در میزان رسانش پوستی شرکت کنندگان، طی مراحل مداخله اول و دوم، نسبت به مراحل خط پایه نشان داد. نتایج نشان می دهند بازی رایانه ایِ با تهییج کنندگی بالا، تأثیر بیشتری در بالا بردن سطح انگیختگی شرکت کنندگان نسبت به بازیِ با تهییج کنندگی پایین دارد.

شواهد نشان می دهند که افراد مضطرب به طور ترجیحی بهمحرک های تهدیدآمیز توجه کرده و محرک های مبهم دارای بار هیجانی را به طور تهدیدآمیز تفسیر می کنند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی سوگیری توجه نسبت به چهره های هیجانی(شاد،خشمگین و خنثی) در نوجوانان دختر با اضطراب خصلتی-حالتی بالا و پایین است. 60 نوجوان دختر 16 تا 18 ساله با اضطراب خصلتی-حالتی بالا (30=n) و اضطراب خصلتی-حالتی پایین (30=n)، با استفاده از پرسشنامه اضطراب صفت-حالت اسپیلبرگر انتخاب شدند. برای ارزیابی پردازش انتخابی توجه آزمایه پروب دات جفت تصویری مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری هایمکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد کهتعامل بین اضطراب خصلتی-حالتی ونمرات سوگیری توجه تنها برای چهره های خشمگین معنادار استو برای دیگر چهره های هیجانی(شاد و خنثی) معنی دار نیست. این مطالعه نشان دادکه نوجوانان بااضطراب خصلتی- حالتی بالا گوش به زنگیقابل توجهی نسبت به چهره های خشمگین نشان می دهند، در حالی که نوجوانان با اضطراب خصلتی– حالتی پایین اجتناب قابل توجهی نسبت به همان چهره نشان می دهند.

مقدمه: سکته مغزی یا حادثه عروقی مغزی عبارت است از آغاز ناگهانی نوعی اختلال نورولوژیک که به یک علت عروقی کانونی قابل انتساب است . نقص در حافظه کاری از متداول ترین پدیده ها بعد از آسیب مغزی است . هدف: هدف این پژوهش بررسی تأثیر توان بخشی شناختی بر توجه پراکنده، توجه انتخابی و کارکردهای اجرایی افراد بزرگ سال دچار سکته مغزی است . روش: 20 بی مار دچار سکته مغزی در این پژوهش به صورت مساوی در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند . تمامی بیماران دو بار ) پیش آزمون و پس آزمون ( توسط آزمون حافظه کاری وکسلر، آزمون توجه متمرکز و پراکنده و آزمون مرتب کردن کارت های ویسکانسین بررسی شدند . سپس بر روی افراد قرارگرفته در گروه آزمایشی، طی 5 هفته و 5 روز هفته و به مدت 30-40 دقیقه برنامه کامپیوتری توان بخشی اجرا شد . یافته ها : تحلیل کواریانس تک متغیره نشان می دهد که توان بخشی شناختی بر توجه انتخابی افراد بزرگ سال دچار سکته مغزی در مقایسه با افراد گروه کنترل تأثیر دارد اما بر توجه پراکنده و کارکرد اجرایی تأثیر ندارد . F محاسبه شده (23/22) در سطح معنی داری 05/0 p< معنی دار و F های محاسبه شده(06/0، 97/3) در سطح معنی داری 05/0 p< معنی دار نیست. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بهبودی معنی داری در توجه انتخابی توسط برنامه توان بخشی شناختی وجود دارد که ممکن است در نتیجه تغییرات در سازمان دهی عصبی در پاسخ به آسیب رخ دهد . به نظر می رسد عدم بهبود مشاهده شده در توجه پراکنده و کارکرد اجرایی ناشی از عدم هماهنگی و پردازش موازی در مناطق مختلف مغزی به علت بافت انفارکت شده است .

امروزه نتایج پژوهش ها حاکی از این است که امواج مغزی در حالات روان شناختی مختلف تغییر می کنند. در این راستا هدف این پژوهش بررسی تأثیر چالش شناختی بر الگوی الکتروآنسفالوگرافی کمّی است. داده های qEEG در افراد راست دست ثبت شدند که شامل 13 دانشجوی پسر و 13 دانشجوی دختر بودند. برای ثبت امواج مغزی، الکترود بر روی ناحیه CZ نصب شد. آزمودنی ها از فاصله 90 سانتیمتری، صفحه ی سفید رایانه را به مدت یک دقیقه نگاه می کردند (موقعیت استراحت). سپس بازی React Traking Soccer به مدت یک دقیقه به اجرا درمی آمد (موقعیت چالش شناختی). EEG در حین دو موقعیت مذکور ثبت شد. تحلیل داده ها نشان می دهد اثر اصلی موقعیت ثبت (از حالت استراحت به حالت چالش شناختی) معنی دار نشده است (05/0P>،2/73=F) اما اثر اصلی باند فرکانسی (05/0P