محمدحسن شیخ الاسلامی

محمدحسن شیخ الاسلامی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۲ مورد.
۱.

نقش دیپلماسی اقتصادی و تجاری در ارتقای برند ملی کشورها (مطالعه موردی: چین، ترکیه و قطر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 671-702

کلید واژه ها: برند ملی دیپلماسی اقتصادی دیپلماسی تجاری چین ترکیه قطر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۶۴
تصویر و برند ملی یک کشور در نظام بین الملل و در بین افکار عمومی جهانی ساخته و پرداخته می شود. کشورهای مختلف نیز به دنبال آن هستند که از ابزارهای گوناگون، تصویر الهام بخش و جذابی از خود ارائه کنند. تصویری که افزون بر نمایش قدرت یک ملت، نشان دهنده حوزه نفوذ و کنشگری مؤثر در عرصه بین الملل باشد. دیپلماسی اقتصادی و تجاری حوزه عمل سیاست خارجی است که از توان اقتصادی در سطوح دوجانبه، منطقه ای و بین المللی به منظور تأمین منافع ملی و همچنین برندسازی ملی بهره می گیرد. بدون تردید وظیفه هر دولتی آن است که امکانات لازم برای ارتقای سطح توانمندی و رفاه را برای مردم فراهم کند تا بتواند وجهه ملی کشور را ارتقا دهد. هدف اصلی این پژوهش واکاوی جایگاه و نقش دیپلماسی اقتصادی و تجاری در ارتقای برند ملی کشورهاست. پرسش پژوهش حاضر آن است که کشورهای موفق در حوزه برندسازی ملی از دیپلماسی اقتصادی و تجاری چگونه بهره برده اند؟ روش تحقیق پژوهش مبتنی بر منابع کتابخانه ای، توصیفی- تحلیلی بوده و از مطالعه موردی استفاده کرده است. بر این اساس، سه تجربه موفق چین، ترکیه و قطر در استفاده از راهبردهای دیپلماسی اقتصادی و تجاری به منظور تقویت برند ملی مورد بررسی قرار گرفته اند. گسترش تجارت با کشورهای درحال توسعه، جذب سرمایه گذاری خارجی، تقویت گردشگری، اعطای کمک های توسعه ای، صادرات محصولات فناورانه، مشارکت در سازمان ها و مجامع اقتصادی بین المللی و استفاده از مزیت های رقابتی ویژه هر کشور از اصلی ترین آموخته های تجربه کشورهای منتخب بوده است که می تواند برای ارتقای برند ملی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه و دقت قرار گیرد.
۲.

امکان سنجی پیوستن اندونزی و مالزی به توافق نامه های ابراهیم و عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 79 - 104

کلید واژه ها: آسیای جنوب شرقی اندونزی توافق نامه های ابراهیم رژیم صهیونیستی مالزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از مسائل بسیار مهم در سال های اخیر، تلاش رژیم صهیونیستی برای برقراری رابطه با کشورهای مسلمان بوده است؛ به طوری که از اوت 2022 شاهد عادی سازی روابط امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان، به عنوان چهار کشور مسلمان، با رژیم صهیونیستی در قالب توافق نامه های ابراهیم بوده ایم. در این میان گمانه زنی هایی درباره پیوستن اندونزی و مالزی، به عنوان دو کشور مسلمان و مهم منطقه آسیای جنوب شرقی به این روند عادی سازی وجود دارد و گفته می شود در صورت این پیوستن و با توجه به اهمیت و ویژگی های این دو کشور، شاهد آغاز موج جدیدی از روند عادی سازی روابط بین کشورهای مسلمان و اسرائیل خواهیم بود. در این مقاله با استفاده از روش امکان سنجی و استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانه ای در پی پاسخ به این پرسش هستیم که امکان پیوستن اندونزی و مالزی به قراردادهای ابراهیم چقدر است؟ در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که با توجه به دلایل مختلف، به ویژه احساسات شدید ضداسرائیلی مردم این دو کشور، پیوستن اندونزی و مالزی به پیمان ابراهیم و عادی سازی روابط با اسرائیل محتمل نیست. یافته های پژوهش ضمن تأیید فرضیه نشان می دهد که پیوستن این دو کشور به توافق نامه های ابراهیم محتمل نیست، اما مسیر پیوستن اندونزی هموارتر از مالزی است. البته در این میان باید به عواملی مانند تأثیر بازیگران ثالث، به ویژه ایالات متحده و عربستان سعودی هم توجه کرد.  
۳.

دیپلماسی توئیتری: مقایسه عملکرد حساب کاربری سفیر چین در تهران و حساب کاربری فارسی وزارت خارجه امریکا در زمینه شبکه سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال ۹ پاییز ۱۴۰۲شماره ۳۵ 241-276

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی دیپلماسی توئیتری شبکه سازی رسانه های اجتماعی ایالات متحده امریکا جمهوری خلق چین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۷
رشد و توسعه فناوری های ارتباطی در سال های اخیر سبب شده شبکه های اجتماعی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شوند و استفاده از این شبکه ها در راستای دیپلماسی عمومی و سایبر دیپلماسی افزایش پیدا کند. در این میان، توییتر به عنوان یکی از مهم ترین شبکه های اجتماعی موجود، به بستری مهم برای اجرای دیپلماسی عمومی تبدیل شده و پژوهش حاضر در تلاش است با معرفی دو شاخص نزدیکی به ساختار افقی شبکه های اجتماعی و استفاده از ظرفیت شبکه اجتماعی به منظور شبکه سازی، به بررسی و مقایسه عملکرد دو حساب کاربری سفیر چین در تهران و حساب کاربری وزارت امور خارجه آمریکا- فارسی، به عنوان نماد دیپلماسی توییتری دو کشور پیشرو در حوزه دیپلماسی عمومی و سایبر دیپلماسی، در قبال جمهوری اسلامی ایران بر پایه شاخص های تعریف شده و تحلیل داده های جمع آوری شده از شبکه اجتماعی توییتر بپردازد. بر مبنای پژوهش انجام شده ذیل شاخص نخست، میزان محافظه کاری و اعمال قدرت ساختار عمودی بر حساب کاربری وزارت خارجه آمریکا- فارسی در مقایسه با حساب کاربری سفیر چین در تهران کمتر بوده و در دیگر سو، عملکرد حساب کاربری سفیر چین در تهران در مقایسه با حساب کاربری وزارت خارجه آمریکا- فارسی در استفاده از قابلیت شبکه اجتماعی توییتر برای ایجاد ارتباط دو سویه از طریق رپیلای، مطلوب تر بوده است. در خصوص شاخص دوم نیز حساب کاربری سفیر چین در تهران هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی، عملکرد بهتری در استفاده از ظرفیت شبکه اجتماعی توییتر برای شبکه سازی در مقایسه با حساب کاربری وزارت خارجه آمریکا- فارسی داشته است.
۴.

آسیایی شدن: خوانشی جدید از نگاه به شرق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال چهاردهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 37 - 68

کلید واژه ها: آسیا آسیایی شدن نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران چرخش به آسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۴
طی سالیان اخیر راهبرد نگاه به شرق تبدیل به یکی از اصلی ترین مباحث مربوط به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شده است. علی رغم تأکیدات مکرر بر این راهبرد، یکی از مشکلات اصلی عدم تبیین دقیق از آن و ارائه تعاریف متفاوت از واژه "شرق" است. از طرف دیگر، در دهه های اخیر، و مخصوصاً پس از آغاز هزاره جدید، شاهد خیزش آسیا و افزایش نقش کشورهای این قاره در عرصه روابط بین الملل بوده ایم و به تبع آن موج گسترش روابط با کشورهای آسیایی هم افزایش یافته است که از سوی عده ای آسیایی شدن یا "چرخش به آسیا" نامیده شده است. اکنون این پرسش مطرح می گردد که آیا می توان خوانش جدیدی از سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران براساس ایده آسیایی شدن ارائه داد؟ به علاوه با توجه به تحولات نظام بین الملل و جایگاه جمهوری اسلامی ایران، راهبرد نگاه به شرق چه جایگاهی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟ بررسی های پژوهش حاضر ذیل روش توصیفی-تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای خوانش جدیدی از نگاه به شرق را مطرح نمود که ذیل سیاست "چرخش به آسیا" و اصلاحاً "آسیایی شدن" قرار می گیرد. نهایتاً با بررسی تاریخچه نگاه به شرق در جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شد که راهبرد نگاه به شرق جمهوری اسلامی و مشخصاً آسیایی شدن حداقل در چند سال آینده محتمل ترین گزینه ای است که دستگاه سیاست خارجی به پیگیری آن خواهد پرداخت.
۵.

مطالعه تطبیقی دیپلماسی دیجیتال آمریکا، بریتانیا، چین و روسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه رسانه بین الملل سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۹ 11 - 44

کلید واژه ها: دیپلماسی دیجیتال آمریکا بریتانیا چین روسیه هویت ساختار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۲۶
استفاده از شبکه های اجتماعی در امور دیپلماتیک یکی از رایج ترین عرصه های پیوند دیپلماسی و فناوری است که به نام دیپلماسی دیجیتال شناخته می شود. هدف از مقاله حاضر مطالعه تطبیقی دیپلماسی دیجیتال آمریکا و بریتانیا (حافظان نظم لیبرال) و چین و روسیه (تجدیدنظرطلب) و دست یابی به نقاط اشتراک و افتراق آن هاست. چارچوب نظری حاکم بر این پژوهش، سازه انگاری است و از روش تحلیل مضمون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. این پژوهش، از نظر جهت گیری کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی است. جامعه تحقیق، مجموعه اسناد منتشر شده مرتبط با دیپلماسی دیجیتال کشورهای مورد مطالعه است. نمونه تحقیق، متشکل از 20 مقاله علمی- پژوهشی، 5 مقاله اینترنتی، 2 سند دولتی و 1 مصاحبه منتشرشده از سال 2010 تا 2021 است که به صورت هدفمند انتخاب شده اند. نتایج حاصل نشان می دهد مقابله با هژمونی آمریکا، ایجاد تمایز شناختی با غرب، نمایش هویت مستقل از غرب و اقتدارگرایی دیجیتال، چهار مؤلفه هویتی مشترک دیپلماسی دیجیتال چین و روسیه هستند. در حالی که آمریکا و بریتانیا به دنبال ترویج گفتمان آزادی اینترنت و ارزش های ادعایی لیبرال هستند. هر چهار کشور دارای کارگزاران تکنوفیل (دوست دار فناوری) بوده و از دیپلماسی دیجیتال برای ترویج گفتمان خود، تضعیف رقبا و مدیریت فضای اطلاعاتی استفاده می کنند. چین، بریتانیا و آمریکا دارای ساختار مناسب برای پذیرش و به کارگیری فناوری هستند.
۷.

تاثیر کوانتوم دیپلماسی بر بعد اقتصادی امنیت انسانی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال پنجم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱۶ 83-108

کلید واژه ها: پارادایم کوانتومی کوانتوم دیپلماسی دیپلماسی اقتصادی امنیت انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۲۸۵
ما در جهانی زندگی می کنیم که از نظر تکنولوژی عصر کوانتوم نامیده می شود. انرژی هسته ای، کامپیوترها، بارکدخوان ها و جراحی های لیزری تنها چند نمونه جالب از نتایج جالب توجه تئوری فیزیک قرن بیستم یعنی فیزیک کوانتوم هستند. با کارهای پلانک، هایزنبرگ و دیگران با ارائه نظریه کوانتومی در فیزیک و مکانیک، مبانی جدیدی برای فهم جهان هستی و پدیده های آن شکل گرفت که عمدتا با عنوان پارادایم کوانتومی معرفی می شوند. این پارادایم نوین تاثیرات شگرفی بر همه ابعاد علم از جمله رایانه، اینترنت، فیزیک و غیره گذاشت. در حوزه علوم انسانی نیز تاثیر این تفکر نوین همچنان در حال گسترش است. نظریه کوانتوم، بر خلاف فیزیک کلاسیک که هیچ جایی برای وجود مفاهیمی چون؛ عدم قطعیت و خودآگاهی در خود نمی بیند، عدم قطعیت و خودآگاهی را مطرح می کند. از دیگر سو، بعد از صد سال از نظریه پردازی در رشته روابط بین الملل که دیپلماسی فرعی از آن است، هنوز دانشمندان از رویدادهای بین المللی و جهانی غافلگیر می شوند. به نظر می رسد این ناکارآمدی ناشی از سیطره تفکر نیوتونی در نظریه های علوم انسانی و روابط بین الملل است. این پژوهش کوششی است تا با استفاده از منابع محدود کتابخانه ای، دیپلماسی کوانتومی با رویکرد اقتصادی و مختصات و ویژگی های آن را تبیین و تشریح نماید و پس از تبیین مفهوم کوانتوم دیپلماسی، با ارائه مختصری از مفهوم امنیت انسانی، تاثیر این نوع از دیپلماسی را بر بُعد اقتصادی امنیت انسانی در جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید.
۸.

تحول جایگاه راهبرد موازنه سازی در سیاست خارجی چین؛ جستاری در سه بازه زمانی ساختار خراج گذاری (1800-1300)، جنگ سرد (1947-1991) و پساجنگ سرد (1991-2021)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 5 - 41

کلید واژه ها: چین موازنه سازی موازنه قدرت وابستگی متقابل اقتصادی تهدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۳۷
با نگاهی به رفتار سیاست خارجی چین در طول تاریخ، می توان دریافت که تفوق متداوم و پایدار نظامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن کشور در پهنه شرقی آسیا، با بهره گیری از نظریه «موازنه قدرت» که تفوق دولتی بر سایرین را امری ناپایدار در نظام بین الملل قلمداد می کند، تبیین ناپذیر است. به همین منظور، پژوهش حاضر، این پرسش را مطرح می کند که «راهبرد موازنه سازی در سیاست خارجی چین در سه بازه زمانیِ ساختار خراج گذاری، جنگ سرد و پساجنگ سرد، چه جایگاهی داشته است؟» در پاسخ به این پرسش، پژوهش حاضر با بهره گیری از «برداشت تئوریک تی وی پال» از نظریه موازنه قدرت و با تمسک به روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، این فرضیه را ارائه می کند که در طول تفوق ساختار خراج گذاری بر پهنه شرقی آسیا، چین، اولاً با بهره برداری سیاسی از بازار بزرگ و ظرفیت های کلان اقتصادی خود، واحدهای سیاسی حاضر در شرق آسیا را نسبت به اجرای راهبرد موازنه سازی علیه خود منصرف می ساخت و ثانیاً بر آن بود تا با اجرای راهبرد شکاف افکنی، دیگر واحدها را از توسعه اتحادی ضدچینی باز دارد. در دوره جنگ سرد، چین -که از اقتصادی توسعه نیافته و عقب مانده رنج می برد- چاره ای جز پیشبرد موازنه سازی سخت علیه تهدیدات خارجی خود نمی دید و به همین منظور، ابتدا ایالات متحده و در گام بعدی، شوروی، برای اجرای موازنه سازی سخت از سوی آن کشور، هدف قرار گرفتند. در دوران پساجنگ سرد با رشد دوباره جایگاه چین در اقتصاد جهانی، حزب کمونیست، پیشبرد نوع نرم از راهبرد موازنه سازی را با بهره گیری از توانمندی های اقتصادی خود در اولویت سیاست خارجی جمهوری خلق قرار داد.
۹.

Foreign Policy Discourse of Extremist Hindus

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 57 - 75

کلید واژه ها: Discourse Gandhi Hinduism extremist parties Hindu nationalism

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۵۸
The present article explores the discourse of extremist Hindus after Gandhi. Gandhi’s discourse, in his lifetime, was to become the most important political driving force in India. Having been assassinated by an extremist Hindu, function of Gandhi’s discourse has, too, faced many ups and downs in the context of historic developments and following competing discourses and debates, all of which had played a role in shaping India’s foreign policy. In this sense, the significance of taking into consideration Gandhi’s discourse is being felt more than ever. The present paper examines the effective historic developments, which have contributed to shaping India’s foreign policy, basic debates, and discourses based on Hinduism in India, all of which define Gandhi’s discourse as their otherness. The main question of the research is “What discourses and to what extent have they been envisaged in India’s foreign policy?” The assumption of the research is as follows: “With respect to Gandhi’s legacy, India has pursued idealistic policies. However, idealism has managed to shift to realism in the face of extreme nationalism discourses. Gandhi’s discourse deviates from practical politics. Thus, Hindu-based political parties, such as Bharatiya Janata Party as the main otherness of Gandhi’s discourse, dominate India’s foreign policy.”
۱۰.

عوامل موثر بر رویکرد فدراسیون روسیه در قبال حزب الله لبنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۳۵) 25 - 49

کلید واژه ها: فدراسیون روسیه حزب الله لبنان شوروی خاورمیانه جنبش های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۷۵
فدراسیون روسیه بعنوان وارث اصلی اتحاد جماهیر شوروی، پس از تجربه سالهای بحران آمیز دهه نود، اینک بدنبال احیای جایگاه خویش در نظام بین الملل بعنوان قدرتی بزرگ، مدرن و هنجارمند برآمده و سعی در بازیابی موقعیت گذشته شوروی در خاورمیانه دارد. این کشور با سیاستی کاملا عمل گرا سعی در کسب سود بیشینه در تعاملات خود با همه بازیگران منطقه داشته و با انعطاف پذیری بالایی این هدف را دنبال می کند. گروه های جهادی نیز اگرچه بازیگرانی غیردولتی به شمار می روند، اما در خاورمیانه اهمیت بسیار بالایی دارند و روسیه نیز ناگزیر از تنظیم روابط خود با این بازیگران برای اثرگذاری در این منطقه حساس است. پژوهش حاضر بدنبال یافتن ریشه های نگاه روسیه به گروه های جهادگرا و بطور مشخص حزب الله لبنان در غرب آسیا بوده و این هدف را در بررسی جامع سیاست خارجی این کشور در مقیاس بین المللی و منطقه ای و همچنین فرهنگ راهبردی و مسائل اجتماعی آن جستجو می کند. پرسش اصلی این مقاله، این است که آیا در نگاه روسیه نسبت به گروههای جهادگرای سنی وشیعی بویژه حزب الله لبنان تفاوت وجود دارد و اگر چنین تفاوتی وجود دارد علت اصلی آن چیست. فرضیه این مقاله آن است که سیاست خارجی روسیه پدیده ای چندضلعی و ماتریسی با درایه های گوناگون است که بر اساس تعاریف روسی از منافع و تهدیدات این کشور، داده هایی با پیچیدگی فراوان به سیستم بین الملل می دهد. روسیه در سطح نظام بین الملل به دنبال مرزبندی با غرب و اتحاد استراتژیک با شرق بوده و در سطح منطقه ای نیز در غرب آسیا اهدافی از جمله مقابله با طرحهای غرب در این منطقه، مبارزه با تروریسم، کسب منافع اقتصادی و ارتقای وجهه بین المللی خود را با رویه هایی همچون عدم ورود به فاز منازعه با رژیم اسرائیل، حفظ ارتباط با همه بازیگران مشروع سیاسی، نگاه احتیاط آمیز و توام با حذر به جنبشهای اسلامی از جمله حزب الله و انعطاف پذیری بالا در سیاست خارجی دنبال می کند.
۱۱.

تأثیرات احتمالی وحدت دوکره بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۵) 121 - 135

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران کره جنوبی کره شمالی منافع ملی وحدت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۵۸۱
جمهوری اسلامی ایران از جمله معدود کشورهایی است که توانسته روابط دوستانه و مستحکمی با دو کشور کره ی شمالی و جنوبی برقرار نموده و طی سالهای متمادی، با وجود تمامی مشکلات موجود، به حفظ این روابط بپردازد. از سوی دیگر، بالا گرفتن بحران در شبه جزیره ی کره و مطرح بودن همیشگی بحث وحدت در شبه جزیره ی کره می تواند به سبب عدم اطمینان در مورد آینده ی آن سرزمین و مناسبات قدرت در آن، منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با این دو کشور را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد. نگارندگان معتقدند، اتحاد دو کره همچون قدرت های جهانی و منطقه ای، برای جمهوری اسلامی ایران نیز دربردارنده ی فرصت ها و چالش هایی توامان است، اما احتمال زیادی وجود دارد که تحقق این اتحاد، بیش از آنکه منجر به تقویت منافع ملی کشورمان در شبه جزیره شود، منافع ایران را محدودتر می نماید. بر این اساس، مقاله ی حاضر ضمن بررسی پیشینه ی روابط جمهوری اسلامی ایران با دو کره، مهم ترین و محتمل ترین سناریوهای مطرح شده در باب وحدت مجدد شبه جزیره ی کره را مورد ارزیابی قرار داده و سپس تاثیرات احتمالی این رخداد بر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را بررسی خواهد نمود.
۱۲.

گفتمان سیاست خارجی هندوهای افراطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۳ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۲) 79 - 124

کلید واژه ها: گفتمان گ‍ان‍دی هندوئیسم احزاب افراطی ناسیونالیسم هندو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۹۸
در این مقاله به واکاوی گفتمان هندوهای افراطی پس از گاندی پرداخته شده است. گفتمان گاندی در زمان حیات وی می رفت که به عنوان مهم ترین نیروی محرک سیاسی در هند تبدیل گردد اما پس از ترور گاندی توسط یک هندوی افراطی، در بستر تحولات تاریخی و در اثر قرارگیری در معرض گفتمان های رقیب و مناظرات ایجادشده در شکل دهی به سیاست خارجی هند، کاربست گفتمان گاندی نیز دچار فراز و نشیب هایی شده است؛ به طوری که هم اکنون بیش ازپیش جای خالی گفتمان گاندی در سیاست خارجی هند احساس می گردد. در این پژوهش، تحولات تاریخی مؤثر در شکل دهی سیاست خارجی هند، مناظره های اصلی و گفتمان های مبتنی بر هندوئیسم  و دین در هند که گفتمان گاندی را بعنوان دگر خود تعریف کرده اند بررسی شده است. «پس از مرگ گاندی، چه گفتمان هایی و با چه تناسبی در عرصه سیاسی هند وارد شدند؟» سؤال اصلی مقاله حاضر را تشکیل می دهد. فرضیه مقاله نیز بدین صورت است که «هند بر اساس میراث گاندی به تدوین سیاست های آرمان گرایانه پرداخت؛ اما این آرمان گرایی در معرض گفتمان های ناسیونالیسم افراطی، به سمت واقع گرایی تغییر جهت داد. گفتمان گاندی از سیاست عملی کنار می رود و احزاب سیاسی مبتنی بر هندوئیسم یا دین چون حزب بهارتیا جاناتا به عنوان اصلی ترین دگر گفتمان گاندی، در سیاست خارجی هند حکم فرما می شوند».
۱۳.

دیپلماسی ترجمه انگاره ای نوآورانه، چشم اندازی نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 1-22

کلید واژه ها: مطالعات ترجمه دیپلماسی عمومی دیپلماسی ترجمه چرخش فرهنگی کارگزار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۷۹
دولت ها در برقراری مناسبات بین المللی و روابط ژئوپلیتیک از ابزارهای متفاوتی بهره می گیرند که دیپلماسی عمومی یکی از آن هاست. دیپلماسی عمومیِ هر کشور در ایجاد تصویر ملی مناسب نزد دیگران و تصحیح برداشت آن ها نقشی تعیین کننده دارد و می تواند در پیشبرد اهداف فرهنگی-سیاسی کشور ها به ویژه در مقابله با تهدید های بین المللی با هدف تامین امنیت ملی کشور ها نقش ایفا کند. ترجمه به مثابه کنشی فرهنگی و ابزاری کارا می تواند در تأمین اهداف دیپلماسی عمومی نقشی مهم ایفا نماید. این مقاله بر آن است که علاوه بر پیشنهاد و تبیین مفهوم دیپلماسی ترجمه، به مثابه شاخه ای از دیپلماسی عمومی، با استفاده از روش پژوهش ترکیبی، عملکرد دستگاه های متولی دیپلماسی ترجمه را ارزیابی کند، دستگاه هایی مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز ساماندهی ترجمه، مجمع جهانی اهل بیت، جامعه المصطفی، سازمان تبلیغات اسلامی و مجتمع جهانی تقریب. ابزارهای دریافت داده های این پژوهش عبات بودند از انجام مصاحبه اختصاصی با کارگزاران مربوط و طراحی پرسشنامه تخصصی . یافته های پژوهش نشان داد دیپلماسی ترجمه در صورتی که هوشمندانه به کار گرفته شود می تواند در زدودن انگاره های منفی از افکار عمومی کشور های دیگر و خلق تصویری مثبت از فرهنگ و جامعه ی کشور مجری این نوع دیپلماسی موثر باشد.
۱۴.

The Role of Track Two Diplomacy in Resolving India-Pakistan Dispute: Case Study of PIPFPD

نویسنده:
منبع: International Journal of Political Science, Vol ۹, No ۳ , Autumn ۲۰۱۹ 1-16

کلید واژه ها: Track Two Diplomacies India - Pakistan Conflict PIPFPD

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۷۸۷
The India-Pakistan conflict is one of the longest disputes in the Indian subcontinent, dating back to 1948. During this period, the dispute between the two countries has many times been to the brink of a war, and has led to it four times. The deterioration of the conflict required that several meas-ures be taken at various levels of diplomacy to resolve it. Simultaneously with the activities in the field of official diplomacy, and even at the time of the severance of official relations between the two countries, Track two activities have been running between the elites along the borders. The article will briefly review the most important activities of Track Two Diplomacy to resolve this dispute, one of the most important of which is the activities of the Pakistan-India Peoples' Forum for Peace and Democracy. This activity was successful to show a different dimension of the con-flict to public and elites along the borders, however, was not able to manifest long lasting peace. The most important achievement to be counted for PIPFPD is reducing the tensions, especially at the time of diplomatic deadlocks. The article answers to the question of why PIPFPD has failed to achieve some of its defined goals after nearly 25 years’ activity? Describing various aspects of the conflict, besides limitations PIPDPD has been faced, the article concludes that complexity of the dispute caused by the multiplicity of actors and interest which is affected by regional and interna-tional issues won’t let the conflict ripen. Sinceactors involved in the conflict don’t come to this logic that consensus over resolving dispute is more beneficial than continuing it.
۱۵.

تحلیل رویکرد مقابله ای با عرضه مواد مخدر در اسناد و کنوانسیون های سازمان ملل متحد

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۹ 61-92

کلید واژه ها: مبارزه با مواد مخدر مبارزه با عرضه کنوانسیون های بین المللی قاچاق بین المللی مواد مخدر سازمان ملل متحد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۷ تعداد دانلود : ۵۲۷
خرید و فروش مواد مخدر تا قرن نوزدهم میلادی امری قانونی تلقی می شد. از اوایل قرن بیستم و با درک جامعه جهانی از قدرت مخرب این مواد در جوامع بشری، اقدامات دسته جمعی اولیه در جهت اعمال محدودیت بر خریدوفروش مواد مخدر شکل گرفت. پس از آن و تا پیش از تشکیل سازمان ملل متحد، چندین کنوانسیون بین المللی در حوزه مبارزه با مواد مخدر منعقد شد. با شکل گیری سازمان ملل متحد در سال 1945، روند مبارزه با مواد مخدر شکل منسجم تری به خود گرفت که از ویژگی اصلی آن می توان به مبارزه با عرضه مواد مخدر اشاره کرد. در این مقاله با روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که سازمان ملل متحد از بدو تأسیس در قبال مبارزه با مواد مخدر چه رویکردی را اتخاذ کرده و مؤلفه های اصلی آن رویکرد چه بوده است. بررسی و تحلیل مجموعه اسناد، قطعنامه ها و کنوانسیون های بین المللی سازمان ملل متحد در خصوص مبارزه با مواد مخدر نشان می دهد که رویکرد سازمان ملل متحد تا دهه 1980، قهرآمیز، سخت گیرانه و متمرکز بر بخش مبارزه با عرضه بود. پس از این دهه و با توجه به نتایج حاصل از برخوردهای قهری با عرضه مواد مخدر، سازمان ملل متحد رویکرد خود را به سمت مقابله با تقاضا سوق داد.
۱۶.

ناکامی فرآیند دموکراسی در مصر بعد از انقلاب 2011، از منظر نظریه عجم اوغلو-رابینسون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 161 - 186
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
نظریه پردازان در حوزه های گوناگون علوم اجتماعی، عوامل گوناگون و گاه متضاد را عامل شروع اعتراضات در مصر می دانند. اقتصاددانان بر عوامل اقتصادی و دانشمندان علوم سیاسی بر عناصر سیاسی تأکید کرده اند. این پژوهش به روش علّی- توصیفی و با بررسی منابع کتابخانه ای و الکترونیکی به دنبال پاسخ  این سوال است که چرا فرآیند دموکراسی در مصر که با انقلاب سال 2011 شروع شده بود، شکست خورد و با کودتای نظامیان مواجه شد؟ رویکرد اقتصاد سیاسی عجم اوغلو و رابینسون، برگرفته از کتاب ریشه های اقتصادی دیکتاتوری و دموکراسی، به عنوان چارچوب نظری انتخاب شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که: "وابستگی ساختاری اقتصاد مصر به منابع ارزی و درآمدی خارجی و تأثیرپذیری از نوسانات آن، عدم ایفای نقش واسطه ای از سوی طبقه متوسط مصر به دلیل ترس از اقدامات دولت محمد مرسی و حتی گرایش بخش مهمی از جامعه مدنی به نظامیان، سیستم ریاست جمهوری مصر و جدال میان اخوان المسلمین و ارتش برای تصاحب هر چه بیشتر نهادهای سیاسی و قانونی و عدم برقراری نوعی شراکت در قدرت و  نابرابری و فقر در مصر و تلاش ارتش برای بالا بردن هزینه انقلاب برای مردم؛ چهار عاملی هستند که در مجموع، موجب عدم تحقق کامل انقلاب، تهدید دموکراسی برای فرادستان و جذاب شدن کودتا برای نظامیان مصر شد. 
۱۷.

نقش موسیقی در دیپلماسی: مطالعه تطبیقی دیپلماسی موسیقی چین و ایالات متحده پس از یازدهم سپتامبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی هنر سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶ ۳۱-۱۵

کلید واژه ها: دیپلماسی موسیقی سازه انگاری راهبرد جاده ابریشم قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
در عصر حاضر، نقش هنر در سیاست بین الملل افزایش یافته؛ از این رو، نیاز به بررسی تطبیقی سیاست های فرهنگی و تجربیات دیگر کشورهای پیشرو بیش از پیش احساس می شود. دیپلماسی موسیقی، زیرمجموعه دیپلماسی فرهنگی است. در این مقاله چون نقش هنجارها و ایده ها مهم است، جهان بینی خود را سازه انگاری برگزیده و سپس تحت چارچوب مفهومی قدرت نرم، به مطالعه تطبیقی دیپلماسی موسیقی چین و آمریکا حول «راهبرد جاده ابریشم» پس از واقعه 11 سپتامبر می پردازیم. هدف از انتخاب این موضوع، بررسی تجربیات کشورهای دیگر در حوزه های نوین دیپلماسی جهت ارتقای تجربه دیپلماتیک و بهره مندی از آن در جمهوری اسلامی ایران است. سؤال اصلی مقاله این است که چین و آمریکا چگونه از دیپلماسی موسیقی در کشورهای جاده ابریشم برای تفوق بر یکدیگر بهره می برند؟ پس از انقلاب فرهنگی که منجر به تصفیه سازمانی و تخریب آثار باستانی چین شد، سیاست خارجی چین تغییراتی کرد و گرایش به استفاده از ابزارهای نرم و فرهنگی افزایش یافت؛ از طرف دیگر، تهاجم فرهنگی آمریکا توسط آمریکا و ژاپن در منطقه، سران چین را به فکر استفاده هدفمندتر از دیپلماسی فرهنگی انداخت. یکی از این عرصه ها، موسیقی بود. یافته های ما در باب چین، حاکی از آن است که چین با تکیه بر ظرفیت ها و شباهت های فرهنگی با کشورهای جاده ابریشم، در پی بسط نفوذ خود است. چین در راستای این هدف، از گروه نمایشی گانسو و نمایش باران گل در امتداد جاده ابریشم استفاده می کند و در سطح بین المللی می خواهد پیام صلح مخابره کند. گروه کانسو و نمایش باران گل از دو جنبه حائز اهمیت است؛ اول، ریشه دار بودن آن در فرهنگ ملی و تاریخی چین و دوم، گنجاندن پیام های سیاسی و هدفمند در قالب هنر. در مقابل، آمریکا از یک دیپلماسی جامع و چند وجهی بهره می برد. محورهای اصلی دیپلماسی موسیقی آمریکا، جشنواره های جاده ابریشم، برنامه یویو ما، ترویج سبک های موسیقی آمریکایی، کمک هزینه ها و حمایت از هنرمندان و مراسم های مشترک است. در واقع، ایالات متحده با چهار حربه غیرسیاسی سازی پیام، غیردولتی سازی بازیگران، حمایت مالی از گروه های موسیقی و هدایت غیرمستقیم آنها و فراهم کردن محیط برای گسترش گروه های نزدیک به خود، بازی را در آسیای مرکزی هدایت می کند. روش تحقیق، استفاده از منابع کتابخانه ای با رویکرد توصیفی- تحلیلی- تطبیقی است.
۱۸.

نقش های قدرت های جهانی و منطقه ای در حلّ بحران و وحدت شبه جزیره ی کره

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 91 - 112

کلید واژه ها: جنگ قدرت های جهانی کره شمالی و جنوبی منافع وحدت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۳۰۳
تحوّلات جاری در شبه جزیره ی کره بالاخص افزایش تنش ها و سپس دیدار میان کیم جونگ اون و دونالد ترامپ باعث گردیده تا بحران در شبه جزیره و بحث امکان وحدت مجدّد در آن بیش از پیش کانون توجّهات واقع شود. شبه جزیره ی کره به دلیل موقعیت استراتژیک و راهبردی خود همواره محلّ تقابل قدرت های جهانی و منطقه ای بوده است. با اینکه جنگ سرد سال هاست که به پایان رسیده و به نحوی چین جایگزین شوروی در مسائل شبه جزیره گردیده است، امّا به نظر می رسد کماکان معادلات جنگ سردی قدرت در شبه جزیره ی کره ادامه دارد. فرضیّه ی مقاله مدّعیی آن است که وحدت و حلّ بحران در شبه جزیره ی کره برای هریک از قدرت های اصلی درگیر در مسائل آن شامل ایالات متّحده ی آمریکا، چین، روسیه و ژاپن دارای فرصت ها و چالش هایی توأمان است و عدم قطعیت در مورد آینده ی شبه جزیره باعث گردیده تا هریک به نحوی از مشارکت فعّالانه در تحقّق وحدت و حلّ بحران کره طفره روند. براین اساس، به نظر می رسد علی رغم تحرّکات جدید در شبه جزیره، چهار قدرت اصلی مذکور حفظ وضع موجود را بر سایر گزینه های ممکن ترجیح دهند و بیش از آن که در پی حلّ و فصل بنیادین بحران باشند، تلاش نموده تا کره شمالی را بیش از پیش تحت فشار قرار داده و محدود کنند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز آن نیز از روش اسنادی و منابع معتبر اینترنتی استفاده شده است.
۱۹.

فضای گفتمانی، آرمان ایرانی و حاکمیت آن بر گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال اول تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۳۹۱
گفتمان، نظامی از دلالت های مرتبط به هم تشکیل شده است که مجموعه ای از نشانه ها در آن به صورت کلیت ساختار یافته در می آیند و معنایشان در آنجا تثبیت می گردد و در قالب آن رویه های اجتماعی شکل می گیرند. تعامل "خود" و "دیگری" بر ساخته و واقعیت معنادار و قابل درک می شود. تروریسم یکی از واژگان مبهم در عرصه بین المللی است که به علت پیچیدگی مفهوم و مصادیق آن با نوعی بحران معنا در تعریف و تحدید قلمرو روبه رو هستیم. به نظر می رسد تعاریفی که از تروریسم و ابعاد آن ارائه گردیده، بیش از آنکه منطبق بر عینیت گرایی و پذیرش ثنویت ارزش/ واقعیت باشد، برگرفته از برساخت های گفتمانی و تبلیغی است. مقاله در پی پاسخگویی به این سؤال است که مهم ترین دال های سازنده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه چیست. در پژوهش حاضر، فضای گفتمانی، آرمان و اسطوره ایرانی و تأثیر آن بر سیاست خارجی جمهور اسلامی ایران بررسی می شود. به منظور تحقق این هدف در وهله اول به طور مختصر رابطه گفتمان و سیاست خارجی مطرح می گردد. در این بخش ضمن نشان دادن نحوه تکوین و شکل گیری این گفتمان بیان می شود که گفتمان مزبور باعث تأسیس هویت نوین اسلامی- ایرانی می شود و بدین سان اهداف و منافع ملی این کشور بر اساس هویت اسلامی و گفتمان انقلابی در خاورمیانه تعیین می شود.
۲۰.

چشم انداز اتحاد دو کره در سایه شکاف های اقتصادی و فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 155 - 187
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۹۸
شبه جزیره کره به عنوان سرزمینی کهن و استراتژیک جایگاه یکی از پیچیده ترین و دشوارترین معماهای صحنه بین الملل است. به شکلی که بحران هسته ای کره شمالی و دوپارگی شبه جزیره نه تنها مردمان آن سرزمین، بلکه معادلات قدرت در منطقه را نیز تحت تأثیر خود قرار داده است. هرچه زمان بیشتری از این جدایی می گذرد، تفاوت ها در دوسوی شبه جزیره هم بیشتر می شود و به تبع آن وحدت مجدد دو کره که آرزوی دیرین مردم آن سرزمین است نیز پیچیده تر و سخت تر می گردد. در مباحث مرتبط با اتحاد مجدد دو کره، ابعاد اقتصادی و فرهنگی شدیداً حیاتی و چالش برانگیز خواهند بود، به طوری که انتظار می رود با وقوع چنین رخدادی، کره متحد بیش از پیش در معادلات اقتصادی و فرهنگی منطقه و جهان تأثیر گذار باشد. از یک سو، کره جنوبی به رغم برخورداری از قدرت اقتصادی، به تنهایی توان مدیریت و پرداخت هزینه های وحدت را نخواهد داشت و همچون توسعه اقتصادی در بخش جنوبی شبه جزیره، کره متحد نیز برای توسعه به کمک های بین المللی نیاز مبرم خواهد داشت. در بعد فرهنگی نیز، اتحاد موفقیت آمیز دو کشور پیش از هرچیز، مستلزم درک مردمان دو سوی شبه جزیره از تفاوت های ناشی از هفت دهه جدایی است. دولت کره متحد با چالش های فرهنگی بسیاری دست و پنجه نرم خواهد کرد و یکی از مهم ترین کارکردهای فرهنگی آن، اصلاح ذهنیت مردمان بخش شمالی از باورهایی است که بر مبنای محوریت شخصیت کیم ایل سونگ و سپس فرزند و نوه اش شکل گرفته اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان