مهدی زیبایی

مهدی زیبایی

مدرک تحصیلی: استادیار روابط بین الملل دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۲.

نقش آمریکا، روسیه و اتحادیه اروپا در خاورمیانه پساناآرام عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظم فرادولتی محیط بین الملل ناآرامی عربی خاورمیانه قدرت های بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۴۸۲
نظم خاورمیانه در معنای متعارف آن به دنبال ناآرامی های عربی وارد مرحله ای نوین شده است که از آن با عنوان نظم پساناآرامی های عربی یاد می شود. در این میان، نظم مذکور به عنوان یک کلیت متأثر از طیفی از عوامل دربرگیرنده سطوح فروملی تا فراملی است که هر یک از آن ها به طور جداگانه نیازمند تحلیل و تفحص می باشند. تا آنجا که به موضوع نوشتار حاضر ارتباط دارد، حضور و سیاست های بازیگران بزرگ بین المللی تأثیر قابل ملاحظه ای در جهت گیری نظم مورد بحث داشته است. به طوری که بازیگران مذکور با جانبداری از متحدان استراتژیک خود مانع شکل گیری نظمی خودجوش در منطقه بوده اند. مقاله حاضر با علم به متکثر بودن ابعاد نظم خاورمیانه در دوره یاد شده صرفاً به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که رفتار سه بازیگر بزرگ بین الملل: ایالات متحده، روسیه و اتحادیه اروپا نسبت به ناآرامی های عربی و حوادث مرتبط با آنچه تأثیری بر نظم خاورمیانه برجا نهاده است؟ در این راستا فرض بر آن است که تغییر و تحولات خاورمیانه در دوره پسا ناآرامی عربی متأثر از عوامل مختلف (همبسته دولت-جامعه، کشمکش های ایدئولوژیک، رقابت های منطقه ای و تأثیرات محیط بین الملل) است و در این میان بازیگران عمده بین الملل بخشی تأثیرگذار در این مجموعه به حساب می آیند. با توجه به ملاحظات فوق در نوشتار پیش رو سعی خواهد شد رفتار سیاسی سه بازیگر مورد اشاره نسبت به ناآرامی های عربی و حوادث آتی مرتبط با آن در چارچوب لایه بین الملل نظریه جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل مورد بررسی قرار گیرد.
۳.

نهاد دولت در خاورمیانه عربی پس از حوادث 2011(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ناآرامی های عربی نهاد دولت جامعه شناسی تاریخی شرایط سیاسی اقتصادی رژیم های عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۳۱۲
به رغم انتظارات موجود برای گذار رژیم های اقتدارگرای جهان عرب به دموکراسی و ظهور دولت های قوی در پرتو ناآرامی های سال 2011 نتیجه حاصل از موج اعتراضات پس از گذشت هشت سال چیزی جز شکل گیری دولت های ناتوان در جمهوری های عربی و تثبیت نظام در پادشاهی های نفتی نبوده است. از یک سو، شکل گیری دولت های ورشکسته در سوریه و یمن نظم منطقه ای خاورمیانه را در آستانه فروپاشی قرار داده است؛ و از سویی دیگر، استفاده دولت های سعودی و بحرین از سرکوب برای فرو نشاندن اعتراضات نشان دارد که رابطه ارگانیکی بین نظام های حاکم و جامعه مربوطه وجود ندارد. در این ارتباط، دولت ها نه تنها متضمن اقتدار مرکزی در محیط داخلی می باشند بلکه بازیگر اصلی در محیط فراملی به حساب می آیند. با توجه به اهمیت جایگاه نهاد دولت در حفظ نظم داخلی و برقراری موازنه قدرت در محیط خارجی افزایش آگاهی پیرامون رابطه ناآرامی عربی و نهاد دولت موجب شناخت بیشتر تحولات منطقه ای خواهد شد. سوال اصلی پژوهش حاضر آن است که ناآرامی های عربی چه تاثیری بر نهاد دولت در کشورهای درگیر داشته است؟ نوشتار حاضر با فرض تاثیر دوگانه تضعیفی تقویتی ناشی از ناآرامی های مورد بر نهاد دولت در جهان عرب قصد دارد سوال مذکور را با استفاده از نظریه جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل و در چهارچوب چشم اندازهای سیاسی و اقتصادی  موجود مورد بررسی قرار دهد.
۴.

جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل چارچوبی نظری برای تحلیل نظم فراملی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۵۹۸
به طور کلی عمده ادبیات تولید شده در جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل به دو بخش تقسیم می گردد. در بخش اول محققان با توجه به شناخت شناسی و هستی شناسی و روش شناسی نظریه جامعه شناسی تاریخی به عنوان رویکردی التقاتی سعی در افزایش غنای نظری آن دارند. در بخش دوم پژوهشگران با اتصال سطوح تحلیل داخلی و خارجی و برجسته سازی نقش محیط بین الملل در آغاز و انجام تحولات به دنبال ارائه تفسیری جامع از پدیده های سیاسی می باشند. در این راستا نظم فراملی به عنوان پدیده ای برآمده از روابط اجتماعی ملهم از عناصر تاثیرگذاری است که ریشه در دو سطح داخلی و بین المللی دارد. نوشتار حاضر قصد دارد با عبور از چارچوب حاکم بر جریان اصلی روابط بین الملل که صرفاً متکی بر شاخصه های واحد نظیر قدرت، امنیت، اقتصاد، هویت و ... می باشند اقدام به ارائه یک رویکرد نظری خاص برای تحلیل نظم فراملی در بستر نظریه جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل نماید. در این راستا مولفان بر این باورند که نظم بین الملل پدیده ای اجتماعی است که دامنه آن از سطوح فرو ملی آغاز می شود و گرایشات فراملی را نیز در بر می گیرد.
۵.

انقلاب های عربی: گذار از نسل های چهارگانه نظریه انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: انقلاب های عربی نظریه های انقلاب ساختار-کارگزار ارتش رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۲۶۲
از آنجا که تمامی جریان های فکری موجود در نسل های مختلف نظریه انقلاب تنها قادر به شناخت و تفسیر ابعاد آن دسته از انقلاب هایی هستند که در صدد شناخت آنها برآمده اند، به نظر می رسد استفاده از آنها برای توجیه نظری انقلاب های آتی معقول و کارآمد نباشد. بر این اساس، شاکله اصلی نظریه های انقلاب در طول چهار نسل نظری پیشین مبتنی بر یک مجموعه از عوامل و مولفه های از پیش تعیین شده به عنوان عوامل پیشبرد انقلاب است که بنا بر ضرورت در تمامی انقلاب-ها به ویژه انقلاب هایی که بعد از زمان ارائه آنها به وقوع پیوسته اند موضوعیت ندارد. با توجه به این توضیحات و عنوان نوشتار حاضر می توان این سوال را مطرح کرد، آیا تمامی ابعاد انقلاب های عربی به واسطه دیدگاه های موجود در نسل های چهارگانه نظریه انقلاب قابل توجیه و تبیین نظری هستند؟ نتیجه بررسی های بعمل آمده گویای آن است که حداقل در سه حوزه یعنی اتصال فرآیندی سطوح داخل و بین الملل در یک چارچوب تاریخی خاص، نقش بی طرفانه ارتش در تبدیل ناآرامی ها به انقلاب و در نهایت پیروزی انقلاب ها در شرایط فقدان رهبری با عوامل مورد اشاره در نظریه های پیشین تفاوت عمیقی دارند. مولف در این اثر قصد دارد بر پایه روش انطباق عوامل تاثیرگذار بر بروز ناآرامی های عربی در سه حوزه مذکور با عوامل مورد اشاره همسان در نظریه های چهارگانه انقلاب تفاوت های یاد شده را بررسی نماید.
۶.

ظهور قدرت های متوسط نوظهور در خاورمیانه جدید: امارات متحده عربی و قطر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قدرت متوسط خاورمیانه نظم منطقه ای امارات قطر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۳۲۸
نظم منطقه ای پس از ناآرامی های عربی که از آن با عنوان خاورمیانه جدید یاد می شود شاهد نقش آفرینی بازیگران متوسط نوظهور همچون قطر و امارات متحده عربی است. از منظر مولفه های قدرت این دولت ها بر خلاف بازیگران متوسط بین المللی پیشین در منطقه نظیر ایران، مصر، عربستان، عراق و سوریه فاقد استانداردهای لازم برای تبدیل شدن به بازیگران منطقه ای هستند. حال سوال این است چرا این بازیگران دامنه فعالیت خود را از زیر نظام منطقه ای خلیج فارس به نظم منطقه ای خاورمیانه در معنای موسع آن گسترش داده اند. در این ارتباط، به نظر می رسد عدم تسری ناآرامی های عربی در اوائل دهه 2010 به امارات و قطر این فرصت را برای آنها فراهم ساخت تا در پرتو تضعیف سایر رقبای درگیر این ناآرامی ها چون مصر یا سوریه به بازیگران منطقه ای تبدیل شوند. با این حال، بررسی سیر تحولی سیاست خارجی کشورهای مذکور از پیش از بروز ناآرامی های عربی گویای آن است که آنها در صدد تغییر جایگاه خود در نردبان روابط بین الملل منطقه بودند.. مقاله حاضر قصد دارد با اشاره به روند جابجایی قدرت در بین بازیگران منطقه ای طی دوره پسا ناآرامی عربی به طور عام و تمرکز بر الگوی های نوین حاکم بر سیاست خارجی دو قدرت متوسط نوظهور مورد اشاره به طور خاص، به پرسش فوق پاسخ دهد. این مهم در پرتو چارچوب مفهومی قدرت های متوسط منطقه ای در عرصه روابط بین الملل انجام خواهد شد.
۷.

اقتصاد سیاسی بین الملل خاورمیانه در پرتو بیماری مسری کووئید-19(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اقتصاد سیاسی خاورمیانه ویروس کرونا رکود فقر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۹۹
حسب پیش بینی های صندوق بین المللی پول، اقتصاد خاورمیانه به واسطه بیماری کوئید-19 در سال 2020 نسبت به سال پیش از آن 2/5 درصد کوچکتر خواهد شد. این آمار که تنها گوشه ای از نتیجه ویرانگر گسترش ویروس کرونا در محیط بین الملل می باشد بی سابقه ترین رکود اقتصادی خاورمیانه را رقم زده است. اگرچه ابتکار عمل دولت ها مبنی بر اعمال محدودیت در جابجایی های اجتماعی باعث مهار گسترش ویروس مورد بحث گردیده است اما در عین حال زمینه ساز ایجاد اختلال در روند تولید و تعمیق فقر در منطقه نیز به حساب می آید. حال سوال این است که برنامه های قرنطیه دولت های منطقه چگونه باعث کاهش تولید ناخالص ملی و رکود داخلی گردید. به نظر می رسد پیاده سازی برنامه های کنترلی برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا در دو سطح منطقه ای و بین الملل بین الملل باعث ایجاد وقفه در زنجیره ارزش جهانی گردیده است. وضعیت مذکور از یک سو باعث اختلال در روند عرضه کالا و خدمات در اقتصادهای داخلی شد و از سویی دیگر کاهش تقاضا را در سطح کلان رقم زد. تبلور شرایط موجود را می توان به خوبی در روند نزولی حجم سرمایه گذاری و تجارت خارجی، کاهش قیمت نفت، جریان حواله های انتقال وجه و صنعت گردشگری منطقه بیش از دیگر بخش ها مشاهده کرد. مقاله حاضر قصد دارد در پرتو نظریه وابستگی متقابل از زیرمجموعه اقتصاد سیاسی بین الملل لیبرال و در چارچوب روش تحلیل کمی که مبتنی بر ارقام و داده های آماری ارائه شده توسط نهادهای پولی-مالی بین المللی در طول یک سال گذشته می باشد، نتایج محدودیت-های کنترلی داخلی و خارجی دولت ها بر اقتصاد خاورمیانه را بررسی نماید.
۸.

جامعه شناسی تاریخی قرارداد اجتماعی در جهان عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ناآرامی قرارداد اجتماعی دولت جامعه بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
ناآرامی های اخیر در جهان عرب که به مانند موج پیشین از شمال افریقا آغاز شد و به طور محدود به دولت های عراق و لبنان در خاورمیانه عربی گسترش یافت، ضرورت توجه مجدد به مناسبات بین دولت و مردم در جهان عرب را برجسته می سازد. سیر ارتباط بین دولت و مردم در کشورهای عربی طی دوره پسااستقلال، مبین سه دوره تاریخی می باشد. صرف نظر از مشخصات و شرایط ظهور دوره های مذکور که در متن مقاله مورد اشاره قرار خواهد گرفت، تاثیر محیط بین الملل در تعیین کم و کیف رابطه دولت- جامعه در جهان عرب غیر قابل انکار است. بعبارت دیگر، قرارداد اجتماعی جهان عرب در دوران مدرن (پس از جنگ جهانی اول)، بیش از آنکه متاثر از مولفه های داخلی باشد تحت تاثیر منافع و سیاست های بازیگران بزرگ در محیط بین الملل بوده است. این مقاله قصد دارد در پرتو نظریه جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل، قرارداد اجتماعی جهان عرب را در یک چشم انداز تاریخی بررسی کند. در این ارتباط، ضمن تمرکز بر قرارداد اجتماعی منتهی بر ناآرامی های عربی، پاره ای از موانع شکل گیری قرارداد اجتماعی جدید و فراگیر در جهان عرب مورد اشاره قرار خواهند گرفت. 
۹.

Diplomacy and Bureaucracy: Iran and Saudi Arabia in Two Administrations(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Bureaucratic Politics Geopolitical Rivalry Iran Organizational Trend Saudi Arabia

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۹۶
The Islamic Republic of Iran's Middle East policy and its fundamentals are among the most discussed issues in the MiddleEast's international politics. The present paper seeks to analyze the structure and formation of Iran's foreign policy interests in the region with a view of bureaucratic diplomacy. Based on Graham Allison's framework of organizational trends and bureaucratic politics, this study assesses two recent Iranian presidents' foreign policy toward Saudi Arabia. Bureaucratic diplomacy of Iran, along with military and security apparatus formulate and implement Iranian foreign policy tactics. Ahmadinejad focused on developing a personal relationship with Saudi leaders, which was not aligned with his bureaucratic diplomacy, though. However, Rouhani embarked on making use of JCPOA as a model to negotiate with Saudi Arabia. The region's constantly evolving situation, the hostile approach of Saudi Arabia, and the maximum pressure of the U.S. on Iran prevented Rouhani’s bureaucratic diplomacy from succeeding. 
۱۰.

سیاست خارجی: ابزار پیشرفت اقتصادی برزیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۰۱
با نگاهی سطحی به تحولات محیط بین الملل مشخص می شود که در طول یک دهه گذشته و به طور خاص پس از بحران مالی در سال های 9-2008، نقش و جایگاه نسبی برخی از دولت ها در معادلات ثروت و قدرت دستخوش تغییر گردیده است. نشانه این تغییر شکل گیری دولت های گروه 20 (G 20)  و تاثیر نسبی آنها در اداره نهادهای اقتصادی-مالی بین الملل و ظهور قدرت های اقتصادی نوظهور می باشد. شرایط مذکور برای سایر بازیگران در حوزه بین الملل به ویژه بازیگران پیرامونی و نیمه پیرامونی متضمن دو پیام مشخص است: اول، جابه جایی موقعیت بازیگران در محیط جدید بین الملل دور از دسترس نمی باشد؛ دوم، تغییر جایگاه بازیگران در نردبان جهانی منوط به ارتقاء وضعیت اقتصادی آن ها است. به طور کلی بهبود وضعیت اقتصادی یک کشور در پرتو تلاش جمعی و استفاده از فرصت های موجود در محیط های داخلی و خارجی شکل می گیرد و موفقیت دولت ها منوط به برخورداری از  استراتژی دقیق و فراگیر می باشد. حال پرسش اصلی آن است که سیاست خارجی قدرت های نوظهور برای استفاده از فرصت های محیط بین الملل به چه مؤلفه هایی توجه دارد؟ پاسخ به این پرسش رهگشای دیگر دولت های پیرامونی در مسیر بهبود جایگاه مربوطه می باشد. با توجه به تحولات مذکور به نظر می رسد امکان ارتقاء موقعیت تمامی بازیگران منوط به آشنایی با قواعد جدید بازی در محیط بین الملل و بکارگیری آنها است. در مقاله حاضر سعی خواهد شد جایگاه سیاست خارجی برزیل در هموارسازی مسیر پیشرفت اقتصادی این کشور در پرتو مدل تحلیلی  مستخرج از سیاست خارجی دولت های توسعه گرا مورد بررسی قرار گیرد
۱۱.

ظهور دولت مدرن در خاورمیانه از منظر رویکرد جامعه شناسی تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دولت مدرن خاورمیانه جامعه شناسی تاریخی قوه قهریه بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۶۳
آنچه که امروزه بعنوان دولت مدرن در سرزمین های خاورمیانه شناخته می شود در اکثر کشورهای منطقه به طور جدی با الگوی اولیه آن که در طول بیش از سه قرن در اروپای غربی شکل گرفت، متفاوت است. یکی از نشانه های دولت مدرن استفاده انحصاری از قوه قهریه توسط نظام سیاسی حاکم می باشد که این مهم در الگوی اروپایی به واسطه فرآیند چانه زنی بین نیروهای اجتماعی و دولتمردان شکل گرفت؛ این در حالی است که نیروهای اجتماعی فعال در خاورمیانه معاصر نقش بسیار کمرنگی در روند نهادینه سازی قوه قهریه در دستان دولت ها داشتند. حال این پرسش مطرح می شود، چرا فرآیند دولت سازی و روند تثبیت انحصار دولت بر قوه قهریه در مناطق مورد بحث، سرنوشتی متفاوت داشت. در این رابطه به نظر می رسد نقش بازیگران بین المللی در شکل گیری دولت مدرن خاورمیانه ای باعث شد تا اکثر دولت های منطقه بیش از آنکه بر قدرت زیرساختاری معطوف به جریان های اجتماعی جوامع مربوطه متکی باشند بر قدرت استبدادی برآمده بر زور و اجبار تکیه کنند. بعبارت دیگر حمایت قدرت های بین المللی از رهبرانی که به طور عمده از بقایای نظام سیاسی سابق به حساب می آمدند، باعث گردید طول مدت ظهور دولت مدرن در خاورمیانه تنها به چند دهه تقلیل یابد. این نوشتار می کوشد ضمن اشاره به دیدگاه های رقیب پیرامون ظهور دولت مدرن در چارچوب تحلیلی جامعه شناسی تاریخی، ریشه های ظهور دولت مدرن در خاورمیانه معاصر را در پرتو جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل بررسی نماید.
۱۲.

ناآرامی های عربی: ریشه های اجتماعی در بستر تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۸۰
بروز و گسترش قیام های فراگیر در اواخر 2010 در کشورهای عربی خاورمیانه که از آن با عنوان ناآرامی های عربی یاد می شود یکی از مراحل حساس تاریخی منطقه به حساب می آید. با تمرکز بر روی شعارهای معترضین در طول ناآرامی های مورد بحث مشخص خواهد شد که عمده نارضایتی جوامع عربی ریشه در نابسامانی های سیاسی-اقتصادی این کشورها دارد. بررسی تاریخ خاورمیانه بیانگر آن است که وضعیت سیاسی-اجتماعی جوامع عرب در طول تقریباً یک سده اخیر برآیندی از اتصال محیط های داخل و خارج است؛ این ارتباط به گونه ای درهم تنیده می باشد که امکان جدایی آنها قابل تصور نیست. به عبارت دیگر، شرایط درونی این دولت ها از یک سو ناشی از کاستی های داخل و از سویی دیگر متأثر از محیط بین الملل می باشد بر این اساس، برای فهم کامل چرایی بروز قیام های عربی ضروری است ساختار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی دولت های عربی به عنوان یک کلیت در بطن روابط بین الملل مورد واکاوی قرار گیرد. در این راستا، با توجه به اشتراکات سیاسی، فرهنگی، هویتی و اقتصادی جوامع عربی و سرشت چندگانه ناآرامی های مورد بحث (سیاسی، اجتماعی، اقتصادی) مقاله حاضر از منظر جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل به بررسی موضوع پرداخته است.
۱۳.

جریان های اسلام گرا، نگرش غرب و ادغام حزب الله در ساختار سیاسی لبنان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۸۳
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دهه آخر قرن بیستم و بروز حوادثی نظیر حمله به مراکز تجاری جهان در نیویورک در سال 2001 میلادی و پیروزی جنبشهای اسلام گرا در کشورهای مسلمان در طول دو دهه گذشته به منظور در دست گرفتن قدرت زمزمه های مبنی بر شکل گیری جنگ سرد دوم از سوی پاره ای از متفکران غربی مطرح شده است که در یک سوی آن ایدئولوژی لیبرال دموکرات غرب و در سوی دیگر آن پدیده اسلام سیاسی قرار دارد. در این میان غربیان با چشم پوشی از ابعاد متعدد فعالیت جنبش های اسلام گرا و برداشت تقلیل گرایانه سعی در انتساب فعالیتهای ایشان به جریان های تروریستی داشته اند لیکن دیدگاه مورد بحث قادر به توجیهه اقدامات اجتماعی جنبش های مذکور نمی باشد. در مقاله حاضر سعی شده است علاوه بر تبیین مفهوم اسلام سیاسی و شرح ورود عبارت یاد شده در عرصه ادبیات روابط بین الملل به طور خاص بر رویکرد بکار گرفته شده توسط حزب الله لبنان به عنوان یک سازمان نظامی، سیاسی و اجتماعی در خصوص ادغام در عرصه سیاسی و اجتماعی لبنان تمرکز شود و از این حیث نواقص و تناقضات موجود در دیدگاه های متفکران یاد شده در خصوص فعالیت جنبش های اسلامی و پدیده مذکور را نمایان سازد.
۱۴.

بررسی کاریکاتورهای موهن پیامبر اسلام در نشریات دانمارکی از دیدگاه سازه انگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۳
در نتیجه چاپ کاریکاتورهایی از حضرت رسول (ص) طی سال های 20052006 میلادی در نشریات اروپایی سلسله اتفاقاتی به وقوع پیوست که باعث جلب توجه در سطح بین الملل شد. در این ارتباط با وجود گذشت زمان قابل توجهی از وقوع این حادثه و با توجه به تفاوت دیدگاه اسلام گرایان و غربیان به مقوله کاریکاتورها نظریات خردگرا و غالب در رشته روابط بین الملل (نورئالیسم و نولیبرالیسم) قادر به تحلیل موضوع مورد بحث نبوده اند. بر این اساس به نظر می رسد که نظریه سازه انگاری اجتماعی با توجه به در نظر گرفتن مولفه های تاثیر گذاری مانند قواعد، هنجارها، هویت، روابط اجتماعی و... قادر به تبیین و تحلیل بهینه واقعه یاد شده باشد. مقاله حاضر قصد دارد با رویکردی توصیفی تحلیلی سودمندی نظریه سازه انگاری اجتماعی را در فهم بهتر روابط و نظام بینالملل و بر پایه بررسی یک نمونه واقعی یعنی بحران کاریکاتورها به نمایش بگذارد. در این نوشتار نشان داده خواهد شد که چگونه مذهب به عنوان نشانه هویتی موجود در جوامع اسلامی در بحران کاریکاتورها باعث انسجام و تشکل می شود.
۱۵.

A comparative study of Turkey's foreign policy towards the Kurds of Iraq and Syria in the post-Arab uprisings period(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Arab Uprisings Turkey Defensive realism Iraqi Kurds Syrian Kurds

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۴
The Arab Uprisings initiated a new phase of security order in the Middle East. In light of these developments, Türkiye is regarded as one of the players who set the stage for shifting its regional stance. Moreover, the Kurds in northern Iraq and Syria were able to express their desire for independence, which led to new geopolitical developments in the North Middle East. In this regard, the attitudes of Turkish politicians toward the Kurds in northern Iraq and Syria demonstrate their different views of the aforementioned Kurdish territories in the years following the beginning of the Arab Uprisings. Now the question here is why the Turkish government behaved differently toward the Kurdish areas of Iraq and Syria both during and after the Arab Uprisings. The Turkish government's divergent actions seem to be caused by two factors: on the one hand, its security concerns regarding the autonomous territories of the Syrian Kurds in the south of Türkiye; and on the other hand, its economic gains from the Kurdish territories of Iraq, including oil concessions. Put simply, the contradictory behavior of Turkish statesmen toward Syrian and Iraqi Kurds in the post-Arab Uprisings is influenced by existential security concerns as well as economic and political interests. This paper aims to use the defensive realism theory to address the double standards of Türkiye towards the Kurds of Iraq and Syria in the post-Arab Uprising era.
۱۶.

رئالیسم جهان سوم: رهیافتی پاسخ گو به خاستگاه کشمکش های جاری در نظام بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۸۸
نگاهی دقیق به نظریه های غالب در رشته روابط بین الملل هر ناظر مطلع از عرصه سیاست جهانی را به این حقیقت رهنمون می کند که نظریه های این حوزه بر مبنای نگرش قدرت های بزرگ به سیاست بین الملل تبیین شده اند. در این ارتباط نابرابری موجود در عرصه روابط بین الملل باعث تأثیرگذاری بر نظریه پردازی در رشته روابط بین الملل شده است. نظریه های مهم رشته روابط بین الملل بیش از آنکه بازگو کننده واقعیت های جهان و دربرگیرنده ملاحظات بخش زیادی از دولت های فعال در عرصه بین الملل باشد، در زمینه منافع قدرت های بزرگ تبیین و طراحی شده است. این دسته از نظریات ظرفیت توضیح مباحث مهم و مطرح در گستره بین الملل نظیر خاستگاه کشمکش های جاری در نظام بین الملل و ارتباط بین متغیرهای معین رفتار داخلی و خارجی اکثر اعضا در سایه مؤلفه های جنگ و صلح را ندارد. بر این اساس ضروری است ضمن باز اندیشی در مباحث نظریه های غالب رشته روابط بین الملل یعنی نظرات نئورئالیسم و نئولیبرالیسم، تلاش هایی در زمینه ارائه نظریات جدید با نگرشی ساده یا رهیافت هایی کوچک با نگاهی محدود و با هدف پوشش کاستی های این نظریات صورت پذیرد. در مقاله حاضر تلاش شده است ضمن اشاره به کاستی های موجود در نظریات غالب رشته روابط بین الملل دلایل عمده عدم توانمندی نظریات یادشده را از نظر شناخت شناسی در زمینه توجیه و تبیین بروز جنگ و در مقابل عدم گسترش صلح در سطح بین الملل بررسی شود.
۱۷.

نظریه انقلاب در منشور جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه های انقلاب جامعه شناسی تاریخی ساختار داخل و بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۴
ادبیات مرتبط با انقلاب تاکنون شاهد چهار موج نظری در تبیین انقلاب های گوناگون بوده است. هرچند امواج یادشده متعلق به دوره های زمانی متفاوت هستند، تمامی آنها دارای هستی شناسی ذات گرا و به دنبال شناخت مؤلفه های تأثیرگذار در بروز و موفقیت تحولات هستند. پیشینه جامعه شناسی تاریخی در تبیین انقلاب ها به تلاش های برینگتون مور، چارلز تیلی و تدا اسکاچپول در نسل سوم نظریه ها بازمی گردد که با تمرکز بر ساختار و تحلیل شرایط درونی و توجه اندک به تأثیرات بیرونی، انقلاب ها را از دایره بسته و درون زاد خارج کرد و به بستر بین الملل متصل نمود. با این حال از منظر روش شناختی، شیوه آنها در امتداد نسل های نظری پیشین قرار داشت؛ زیرا از دیدگاه جامعه شناسی تاریخی، انقلاب ها انباشت حوادث برآمده از ارتباط پدیده های اجتماعی در یک بستر فراملی هستند. در همین راستا هدف نوشتار حاضر، بررسی سیر تحول عامل فراملی/ بین الملل در نظریه های انقلاب از منظر نظریه پردازان جامعه شناسی تاریخی است. بر اساس یافته های پژوهش، عامل بین الملل در ادبیات نظریه پردازان جامعه شناسی تاریخی، سه تحول عمده را پشت سرگذاشته است. نخست در دهه 70 میلادی از منظر ساختاری به تأثیر نظم حاکم بر نظام بین الملل بر انقلاب ها اشاره دارد. در مرحله دوم، عامل بین الملل از حاشیه ادبیات مربوطه به متن وارد می شود و دیدگاه بین دولتی برجسته می شود و در گذار به مرحله سوم، صرفاً ارتباطات بین دولتی مدنظر نیست، بلکه نگرش بین-اجتماعی و رویکرد بین مردمی و شبکه ای مورد نظر قرار می گیرد.
۱۸.

روابط امارات و عربستان در نظم جدید غرب آسیا: از همگرایی تا واگرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امارات خاورمیانه جدید عربستان واگرایی همگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۷۷
ملاحظات ناشی از تغییر مناسبات قدرت در منطقه خاورمیانه در دوره پساناآرامی های عربی به همراه جابه جایی قدرت در بدنه نظام سیاسی دولت های امارات متحده عربی و عربستان سعودی زمینه ساز تغییر جهت گیری های منطقه ای این دو بازیگر در دهه اخیر بوده است؛ به طوری که این بازیگران هم اکنون یک بلوک قدرت منطقه ای را شکل داده اند. اگرچه افزایش نقش آفرینی جریان های اسلامی دارای گرایش های انقلابی مانند اخوان المسلمین و دغدغه های ناشی از سیاست های منطقه ای ایران در دوره پساناآرامی های عربی موجب هم سویی بیشتر کشورهای مورد بحث شده است؛ اما نگرش متفاوت نسبت به کارکرد سیاسی اسلام یا اختلافات ریشه دار مرزی بین این بازیگران می تواند در آینده، سبب ایجاد شکاف هایی در راهبرد منطقه ای به ظاهر هم سوی آن ها شود. این پرسش مطرح است که چرا این دو بازیگر منطقه ای با وجود برخورداری از اشتراکات فراوان، به چشم رقیب به یکدیگر می نگرند؟ به نظر می رسد برخی از مؤلفه های مشترک مانند ساختار نظام سیاسی همسان سبب آسیب پذیری مشترک و در نهایت هم سویی آن ها شده است؛ در حالی که اختلافاتی از جمله نگاه متفاوت به کارکرد اسلام سیاسی، زمینه ساز رقابت با یکدیگر برای فائق آمدن بر یکدیگر به عنوان بازیگر برتر منطقه ای شده است. در این مقاله می خواهیم در چارچوب نظریه موازنه تهدید و در چارچوب روش پسااثبات گرایی با توجه به نظریه مورد استفاده به واکاوی مؤلفه های تأثیرگذار بر همگرایی و واگرایی این دو کشور در دهه گذشته و آینده بپردازیم.          
۱۹.

سیاست خارجی نوین امارات در منطقه غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی امارات بیداری اسلامی خاورمیانه جدید تغییر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۳
بیداری اسلامی که در سال 2011 اکثر کشورهای عرب را در غرب آسیا و شمال آفریقا دربرگرفت، منطقه را وارد مرحله نوینی کرد که به طور توأمان، متضمن تغییر نظم و رفتار برخی از بازیگران منطقه ای بوده است. در این ارتباط، امارات متحده عربی سعی دارد علی رغم کاستی های ذاتی برای ظاهرشدن به عنوان یک بازیگر بزرگ، در پرتو تحولات ناشی از بیداری اسلامی مذکور در قامت یک بازیگر منطقه ای ظاهر شود. مداخله نظامی امارات در بحرین، همکاری نظامی آن با نیروهای ناتو در سرنگونی رژیم قذافی، حضور در حمله ائتلاف بین المللی تحت رهبری امریکا به بهانه و ادعای مبارزه با داعش، مشارکت فعال در ائتلاف نیروهای عربی حمله کننده به یمن، آشکارشدن مواضع خصمانه آن نسبت به قطر پس از افشای محتویات رایانامه سفیر این کشور در امریکا و ...، نشانه هایی از تغییر رفتار امارات در شرایط جدید و عزم راسخ دولت مردان این کشور برای ارتقای جایگاه آن به مقام یک بازیگر منطقه ای است. نوشتار حاضر قصد دارد در چارچوب نظریه رئالیسم تهاجمی، گام بلند امارات متحده عربی را برای تبدیل شدن به بازیگر منطقه ای در خاورمیانه جدید، موردبررسی قرار دهد.
۲۰.

بررسی انتقادی کتاب Global Historical Sociology (جامعه شناسی تاریخی جهانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۹ تعداد دانلود : ۱۴
اگر ظهور حوزه مطالعاتی جامعه شناسی تاریخی را واکنشی به روش شناسی علم در عصر مدرن بدانیم، بدون شک، پیوند جامعه شناسی تاریخی و محیط بین الملل واکنشی به تقلیل نقش بین الملل در بروز رویدادها و تحولات داخلی دولت ها است. به عبارت دیگر، تاثیرپذیری تحولات داخلی از محیط بین الملل زمینه ساز ظهور یک حوزه مطالعاتی نوین شده است که طی سال ها یا دهه ابتدایی قرن میلادی حاضر با عناوین مختلفی چون جامعه شناسی تاریخی بین الملل یا جامعه شناسی تاریخی روابط بین الملل و ... مطرح می گردد. کتاب جامعه شناسی تاریخی جهانی به دنبال پاسخ به این سوال می باشد که امکان تحلیل روابط بین کشورها در سطحی پایین تر یا بالاتر از دولت میسر است؟ به باور نویسندگان ارتباط بین دولت ها به واسطه ماهیت اجتماعی آن تنها به روابط بین دستگاه های سیاسی ختم نمی شود. بررسی های بعمل آمده گویای آن است ابهام در امکان ادغام متدولوژیک حوزه های جامعه شناسی و تاریخ از یک سو و بی توجهی به جایگاه دولت در دگرگونی های بین المللی یا همپوشانی آن با حوزه نوظهور مطالعات جهانی باعث وجود کاستی هایی در انسجام نظری و محتوایی دیدگاه مطروحه در این اثر شده است؛ با این حال، نگرش مذکور می تواند در آینده با دقت بیشتری مورد توجه و توسعه قرار گیرد. در مقاله حاضر سعی خواهد شد با نگاهی انتقادی و در چارچوب روش های قیاس و استقراء نقاط قوت و ضعف این اثر بیان شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان