عباس بازرگان

این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های بالندگی اعضای هیات علمی در دانشگاه تهران به منظور ارائه یک چارچوب مفهومی طراحی و اجرا شده است. روش تحقیق از نوع ترکیبی اکتشافی است که به شیوه متوالی در دو بخش کیفی و کمی صورت پذیرفته است. ابتدا در مرحله کیفی از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از متخصصان و صاحبنظران که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مؤلفه های بالندگی اعضای هیات علمی شناسایی و دسته بندی شدند. سپس، در مرحله کمی در قالب روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته نظرات و دیدگاه های 283 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه تهران که به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شده بودند، گردآوری شد. سپس داده های به دست آمده با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مؤلفه های بالندگی اعضای هیات علمی اولویت بندی گردیدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان مؤلفه های شناسایی شده، بالندگی آموزشی با وزن نسبی 342/0 دارای بیشترین اهمیت می باشد. بعد از آن، مؤلفه های بالندگی پژوهشی با وزن نسبی 24/0، بالندگی فردی با وزن 195/0، بالندگی خدماتی با وزن نسبی 126/0، و بالندگی سازمانی با وزن نسبی 097/0 در مراتب بعدی قرار دارند.

آموزش عالی در طول دو دهه گذشته با چالش های مختلفی مواجه بوده است که باعث شده تا تضمین کیفیت آموزش عالی اولویت نخست مدیریت نظام آموزش عالی گردد. بر این اساس کشورهای مختلف در دهه های اخیر کوشش های فزاینده ای را در این باره به عمل آورده اند و با استفاده از روش های مختلف ارزیابی و تضمین کیفیت سعی در اعتبارسنجی کیفیت دروندادها/ فرایندها/ بروندادها/ پیامدها از یک سو و ممیزی سازوکارها/ رویه ها/ ساختارها از سوی دیگر داشته و دارند. در دهه های اخیر در خصوص اعتبارسنجی در نظام دانشگاهی ایران، در قالب فرایندهای ارزیابی درونی و بیرونی اقداماتی انجام شده است، ولی متأسفانه هنوز در خصوص ممیزی اقدامی صورت نگرفته است. این تحقیق درصدد است تا با بهره گیری از پیشینه ممیزی در سطح جهانی و اجماع نظر جامعه دانشگاهی کشور به طراحی الگوی ممیزی کیفیت در نظام دانشگاهی ایران بپردازد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عوامل مدیریت کیفیت تدریس- یادگیری، مدیریت کیفیت پژوهش، مأموریت، اهداف سازمانی و مدیریت نهادی، مدیریت کیفیت تعامل با جامعه (مشارکت اجتماعی)، مدیریت کیفیت منابع انسانی، مدیریت کیفیت خدمات پشتیبانی، مدیریت کیفیت نظام ارزیابی و تضمین کیفیت از اهمیت بسیاری برخوردارند. بر اساس نتایج پژوهش الگوی ممیزی در دو بُعد عوامل و ملاک ها و فرایند اجرا طراحی و ترسیم شده است. علاوه بر این پیشنهادهایی نیز برای اجرای مؤثر ممیزی در نظام دانشگاهی ایران ارائه شده است. 

با افزایش فشار اجتماعی برای تحول در کیفیت بروندادهای آموزش عالی، برنامه توسعه حرفه ای هیئت علمی جایگاه ویژه ای پیدا نمود. در این مقاله، با مرور یافته های پژوهشی در سطح ملی و بین المللی در باره توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی به مفهوم توسعه حرفه ای هیئت علمی، محورها و استانداردهای آن و همچنین به چگونگی برنامه ریزی و اجرای توسعه حرفه ای هیئت علمی در عمل پرداخته می شود. نتایج این بررسی نشان می دهد که برنامه های توسعه حرفه ای هیئت علمی، موجب ارتقای کیفیت زندگی فردی، سازمانی و حرفه ای عضو هیئت علمی می شود و چهار عامل را در بر می گیرد: 1) توسعه آموزشی با ایجاد فرصت هایی برای بهبود تدریس و یادگیری        2) توسعه پژوهشی از طریق ایجاد فرصت هایی برای کسب موفقیت های پژوهشی 3) توسعه فردی با تقویت مهارت های برنامه ریزی و تغییر، و        4) توسعه سازمانی با توانمند نمودن اعضا برای کسب مهارت های مورد نیاز سازمان. 

تحولات روز افزون در سطح ملی، منطقه ای و جهانی ارزیابی و بهبود مستمر کیفیت آموزش عالی را به طور عام و آموزش مهندسی را به طور خاص ضروری کرده است. این امر، به ویژه با توجه به مسائل توسعه پایدار، منابع انرژی و آب، محیط زیست، فناوریهای نوین و مسائل دیگر، اجتناب ناپذیر شده است. از این رو، نیازهای آینده به قابلیتهای مهندسی و مهارتهایلازم برای یادگیری مداوم مهندسان باعث شده استکهکیفیتآموزش مهندسی بیش از پیش به عنوان دغدغه ای اساسی مد نظر قرار گیرد. در این خصوص، در اغلب کشورهای صنعتی و نیمه صنعتی در زمینه ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش مهندسی گامهای مؤثری برداشته شده و ساختار سازی به عمل آمده است. تجربه های ملی و بین المللی در ارزیابی آموزش عالی نشان می دهد که ارزیابی درونی و ارزیابی برونی متداول ترین رویکردهای سنجش و ارتقای کیفیت در آموزش عالی است. اما در کشورهای درحال توسعه اگر امکان مشارکت اعضای هیئت علمی در فرایند ارزیابی فراهم نشود، عمل ارزیابی صرفاً اقدامی اداری (بوروکراتیک) جلوه گر می شود و تأثیر آن بر بهبود کیفیت ناچیز خواهد بود. با توجه به مطالب یادشده، در این مقاله ابتدا به شیوه های مرسوم ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش مهندسی اشاره و سپس، بر ارزیابی برونی تأکید شده است. پس از آن، در باره تدوین عوامل مورد ارزیابی، ملاکها و نشانگرها و الزامات قضاوت در باره کیفیت بحث شده و بر ضرورت مشارکت اعضای هیئت علمی در فرایند قضاوت تأکید و سرانجام، پیشنهادهایی برای ارزیابی کیفیت آموزش مهندسی در ایران ارائه شده است.

ضرورت توجه به یفیک ت آموزش عال از ی اهمیت یا ژهیو برخ وردار اس ت و تض مین آن ب ه عن وا ک ین از ی مسائل مهم در یریمد ت آموزش عالی به حساب ی آیم د.در ی ا ن راس تا ، اغل ب نظ ام ه ا یَآم وزش ع ال ی در هدفها ی اعلامشده خود ادعا دارند که در صدد رسیدن به بهتر نی یتیفیک هستند که از آنان انتظار یم رود. ام ا ایآ و ها هیرو ساز و کارها ی مورد اعمال در مؤسسات آموزش عالی یفیک، ت مطلوب را محقق و آن را تض م نی یم کند؟ پاسخ نیا سؤال مستلزم انجام ممیزی است. ممیزی یکی از روشها ی رایج تضمین کیفیت است ک ه در نظامها ی دانشگاهی برای پاسخ به سؤال مذکور مورد استفاده قرار ردیگیم ولی متأسفانه در نظ ام آم وزش عالی ایران هنوز در خصوص آن اقدامی صورت نگرفته است؛ بنابراین ، پیش از هرگون ه اق دام در خص وص طراحی و استقرار الگویی برای ممیزی در دانشگاههای کش ور ض رورت مطالع ه تطبیق ی نظ ام ه ا ی ممی زی کیفیت آموزش عالی کشورهای پیشگام در این حوزه احساس یم شود. در این راستا ، تحقیقی با هدف بررسی و تحلیل مفهوم، معیارها و فرایند ممیزی در کشورهای جهان (شامل 15 کشور ص احب تجرب ه در خص وص ممیزی) و با استفاده از روش بررسی تطبیقی بر اساس مؤلفههای تعیین شده انجام و مقال ه حاض ر در راس تای انتشار نتایج آن تدوین شده است

 فرهنگ کیفیت زیر مجموعه ای از فرهنگ سازمانی به شمار می آید که هدف آن ارتقای مستمر کیفیت است. بر این اساس، فرهنگ کیفیت در یک دانشگاه را می توان در بر دارنده مجموعه باورها، روابط، گرایشها، ارزشها و امور مشترکی دانست که اعضای هیئت علمی، مدیران و سایر کارکنان دانشگاه برای بهبود و تضمین کیفیت فعالیتهای دانشگاه انجام می دهند. فرهنگ کیفیت شامل دو بخش است: الف) روانشناختی/ فرهنگی؛ ب) فرایندهای رسمی بهبود کیفیت. جنبه روانشناختی فرهنگی کیفیت را می توان در سطح فردی و جمعی مد نظر قرار داد. همچنین، فرایندهای رسمی بهبود کیفیت در بر دارنده فرایند تعریف کیفیت، الگو سازی، تدوین ابزار اندازه گیری و نیز فرایند گردآوری داده ها، اطلاعات، قضاوت در باره کیفیت، تدوین گزارش و بالاخره، اقدام برای بهبود و تضمین کیفت است. در این مقاله ابتدا به مجموعه باورها، ارزشها، گرایشها، انتظارات و امور مشترکی اشاره شده است که لازم است اعضای هیئت علمی، مدیران و سایر کارکنان یک دانشگاه در خصوص فرایند بهبود مستمر کیفیت در یک دانشگاه سهیم باشند. پس از آن، درباره ضرورت تعهد اعضای هیئت علمی در قبال دستیابی به کیفیت در سطح گروههای آموزشی در فرایند ارزیابی درونی و برونی بحث و سپس، مؤلفه ساختاری/ مدیریتی بهبود کیفیت به عنوان بخش انکار ناپذیر فرهنگ کیفیت، تحلیل شده است. سرانجام، به چگونگی اشاعه فرهنگ کیفیت در دانشگاه، به ویژه در گروههای آموزشی مهندسی، پرداخته شده است.

این پژوهش پیرامون تعدیل بیگانگی شغلی کارکنان دانشگاه پیام نور با بهره گیری از مؤلفه های رهبری تحول-آفرین، فرهنگ سازمان و ساختار سازمانی انجام شده است. در پژوهش حاضر، جامعه ی آماری مجموعه کارکنان علمی و اداری دانشگاه در کلیه واحدها، مراکز، استان ها و سازمان مرکزی و نمونه آماری متشکل از 218 نفر از بین آنان بوده است. جهت بررسی میزان بیگانگی شغلی از مدل سیمن و همکاران، فرهنگ سازمانی دانشگاه از پرسشنامه ارزیابی فرهنگ سازمانی (OCAQ) ساشکین، ساختار سازمانی از الگوی رابینز و رهبری تحول-آفرین از پرسشنامه رهبری تحول آفرین(TLI) شرایم شیم استفاده شده است. پژوهش انجام گرفته از نظر نوع داده های گردآوری شده، توصیفی(غیرآزمایشی) از نوع همبستگی است. برای آزمون فرضیه های موجود نیز از آزمون مدل تحلیل مسیر پژوهش استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، برخلاف تئوری های موجود، رهبری تحول آفرین در دانشگاه پیام نور بر روی بیگانگی شغلی اثر مثبت و معناداری دارد.

این تحقیق با هدف بررسی میزان آمادگی الکترونیکی شرکت گاز استان یزد جهت ورود به عرصه یادگیری الکترونیکی، این آمادگی را با استفاده از مدل شش وجهی برگرفته از ادبیات تحقیق (آمادگی تجربه رایانه ای، آمادگی فرهنگی، آمادگی محیطی، آمادگی مالی، آمادگی زیرساختی، و آمادگی کادر فنی) مورد بررسی قرار داده است. روش تحقیق، پیمایشی تحلیلی است که در آن سه وجه اول مدل از طریق پرسشنامه های محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفته و سه وجه دیگر با توجه به لزوم لحاظ کردن شرایط جامعه مورد بررسی، با کمک مصاحبه های نیمه سازمان یافته، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که به طور کلی، آمادگی رایانه ای و آمادگی فرهنگی کارمندان در وضعیت، به نسبت مطلوب و آمادگی محیطی شرکت، در وضعیت مطلوب قرار دارد. مؤلفه های آمادگی مالی و کادر فنی و زیرساختی، با توجه به رویکرد پیشنهادی برای ورود شرکت به این عرصه، مورد ارزیابی قرار گرفت که از لحاظ مالی و زیرساختی و کادر متخصصان رایانه در شرایط مطلوب و از لحاظ کادر متخصصان لازم برای مدیریت نظام یادگیری در شرایط نامطلوبی قرار داشت. در پایان، رویکرد پیشنهادی تحقیق برای نحوه ورود شرکت به عرصه یادگیری الکترونیکی ارائه گردیده و برنامه عملیاتی پیشنهادی آن بیان شده است.

ساز و کار ارزشیابی وسیله ای است که بدون استفاده از آن فعالیت های آموزشی صرفاً «رها کردن تیر در تاریکی» خواهد بود. استفاده از آن نیز، آگاهی از کژی ها، کاستی ها و نواقص نظام را به دنبال دارد. این ساز و کار به دو صورت درونی و برونی انجام می گیرد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی می باشد و هدف آن، انجام ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران است. در انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) و کیفی (مصاحبه و مشاهده) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل پنج زیرجامعه: 1. مدیران گروه (فعلی و قبلی)؛ 2. اعضاء هیأت علمی؛ (5 عضو)؛ 3. دانشجویان (24 دانشجوی کارشناسی ارشد و 11 دانشجوی دکتری)؛ 4. دانش آموختگان؛ (24 دانش آموخته با مدرک کارشناسی ارشد و 16 دانش آموخته با مدرک دکتری)؛ و 5. کارفرمایان (25 کارفرما) است که با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و جهت بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، میزان مطلوبیت عوامل شش گانه مورد ارزیابی در هر دو مرحله با یکدیگر مطابقت دارند. بنابراین ارزیابی برونی درون دانشگاهی، نتایج ارزیابی درونی را تأیید می کند.

یکی از اهداف اساسی آموزش عالی ، پرورش مهارتهای جست و جوگری و ساختن دانش برای پیشبرد مرزهای علمی در رشته تخصصی است؛ از این رو، از دانشجویان تحصیلات تکمیلی به طور اعم و دانشجویان حسابداری و مدیریت مالی به طور اخص، میرود که در دوره تحصیل به مهارت های پژوهشی کافی دست یابند از آن جا که در این باره تاکنون در ایران پژوهشی انجام نگرفته است، یک طرح تحقیق تدوین و اجراء شد . هدف این تحقیق، بررسی میزان آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های حسابداری و مدیریت مالی با منابع چاپی و الکترونیکی پژوهش های تخصصی و عوامل مرتبط با میزان آشنایی آنان بود . این پژوهش، بر یک گروه نمونه از دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های تهران و علامه طباطبایی انجام شد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه به عمل آمد . نتایج این تحقیق ، بیانگرآن است که سطح آشنایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دو رشته با منابع پژوهشی بسیار پایین است، با این حال، دانشگاه محل تحصیل، مقطع، و رشته تحصیلی، برمیزان آشنایی اثرگذاراست .

در گذشته، در دسترس بودن سرمایه، نیروی کار و مواد اولیه از جمله عوامل اصلی پیشرفت کشورها محسوب می شد. اما در آغاز هزاره سوم، دستیابی به دانش، اشاعه و کاربرد آن جایگاه بسیار تعیین کننده ای درسرنوشت کشورها پیدا کرده است. لذا، جایگاه آموزش عالی در این زمینه انکارناپذیر است. همچنین، نیاز به تدوین و اجرای برنامه های آموزشی و درسی که بتواند هماهنگ با تحولات یاد شده به نیازهای جامعه پاسخ دهد، در اولویت است. در این مقاله ابتدا، ضمن اشاره به ویژگی های برنامه درسی میان رشته ای به هدف ارزشیابی این نوع برنامه درسی اشاره خواهد شد. سپس ملاک های ارزشیابی آن مورد نظر قرار می گیرد و سرانجام، چهار سطح ارزشیابی برنامه درسی میان رشته ای بیان می شود.

 تحولات اجتماعی اقتصادی و فناوریهای نو در دو دهه اخیر بر آموزش عالی به طور اعم و آموزش مهندسی به طور اخص تأثیر بسزایی داشته اند که از جمله می توان به جهانی شدن و گسترش بازار عرضه و تقاضا برای دانش آموختگان رشته های مهندسی و نیز آموزش مهندسی فرا ملی اشاره کرد. با توجه به این امر، کیفیت آموزش مهندسی دغدغه اساسی دانشکده های مهندسی و دانشگاههای صنعتی شده است. بر این اساس، توجه به معیارهای کیفیت آموزش مهندسی، ارزیابی و اعتبار سنجی آن در سطح کشورها، منطقه ها و نیز در سطح بین المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در خصوص تعیین معیارهای کیفیت آموزش مهندسی کوششهای چندی در سطح بین المللی صورت گرفته است که از جمله می توان به "پیمان واشنگتن"( (Washington Accord اشاره کرد. در این زمینه کشورهای امریکای شمالی پیشقدم بوه اند. ایالات متحده امریکا بیش از یک قرن است که به امر ارزیابی دانشگاهها و آموزش عالی تخصصی و حرفه ای از جمله آموزش مهندسی ( برای مثال A.B.T.) پرداخته، اما در دو دهه اخیر پیمان واشنگتن این نوع کوششها را گسترده تر کرده است. پیمان واشنگتن که در باره الزامات کیفیت آموزش مهندسی است، ابتدا در سال 1989 مورد توافق شش کشور صنعتی قرار گرفت. در سالهای بعد، شش کشور دیگر به کشورهای اولیه اضافه شدند. اخیراً نیز پنج کشور دیگر از جمله آلمان، هند، مالزی، روسیه و سریلانکا درخواست کرده اند که به عضویت این پیمان در آیند. از طرف دیگر، پژوهش در باره چگونگی ارزیابی و اعتبار سنجی آموزش مهندسی و به کار بستن نتایج آن به صورت اقدامات تخصصی برای ارتقای کیفیت آموزش عالی، به ویژه آموزش مهندسی، در سطح بین المللی در سالهای اخیر گسترش یافته است که از جمله می توان به پژوهشهای مربوط به کاربرد الگوهای مدیریت کیفیت جامعTQM) ( و ایزو) (ISO 9000 اشاره کرد. هرچند کاربرد دو الگوی یاد شده در ارزیابی و ارتقای کیفیت آموزش عالی، به ویژه آموزش مهندسی، موفقیتی حاصل نکرده، اما کاربرد الگوی اعتبار سنجی رضایت بخش بوده است. الگوی اعتبار بخشی را بسیاری از کشورها برای ارزیابی و تضمین کیفیت آموزش مهندسی مورد استفاده قرار داده اند است. همان طور که اشاره شد، علاوه بر کیفیت دوره ها و برنامه های آموزش مهندسی در سطح ملی، دغدغه دیگری که آموزش مهندسی کشورها را تحت تأثیر قرار می دهد، آموزش مهندسی فرا ملی است. این آموزش به صورتهای گوناگون عرضه می شود، از جمله اجرای برنامه های مشترک میان دو کشور یا از طریق "صادرات" برنامه های آموزش مهندسی از یک کشور به کشور دیگر. بنابراین، لازم است که کیفیت این نوع آموزش مهندسی نیز ارزیابی و تضمین شود. با توجه به مطالب یاد شده، در این مقاله ابتدا تجربه های یادشده در سطح بین المللی تحلیل و سپس، یک دهه پژوهش در باره ارزیابی و تضمین کیفیت آموزش عالی ایران، با تأکید بر آموزش مهندسی، بررسی شده است. همچنین، به این سؤالها پاسخ داده می شود که:" ضرورت ایجاد ساختار مناسب برای تضمین کیفیت آموزش مهندسی ایران چیست؟"و "چگونه می توان ساختار مناسب را ایجاد کرد؟"در این زمینه، به موقعیت علمی کشور ایران در آموزش مهندسی در میان کشور های خاور میانه، غرب آسیا و آسیای مرکزی اشاره

هدف ها و چگونگی تدوین آن ها از مهمترین عوامل موفقیت هر سیستمی محسوب می شوند. در هر نظام آموزشی، هدف ها جهت حرکت و چگونگی تخصیص منابع را تعیین می کنند. افزون بر این، هدف ها نه تنها در افزایش انگیزه و بهبود عملکرد کارکنان تاثیرگذار هستند، بلکه معیار مهمی برای ارزیابی فعالیت ها و عملکرد فردی و سازمانی محسوب می شوند.در مقاله حاضر نقش هدف و فرآیند هدفگذاری با تاکید بر علوم میان رشته ای مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور ابتدا به تعریف، اهمیت و بررسی فرآیند هدف گذاری و تئوری تعیین هدف پرداخته می شود. سپس انواع اهداف و کاربرد ابزار اندازه گیری هدف ها در نظام های دانشگاهی مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین نقش اهداف در فرآیند ارزیابی نظام های دانشگاهی و تجربه های موجود مورد بررسی و تحلیل واقع شده و در پایان راهکارهای مناسب جهت تدوین و آشکارسازی هدف ها در فرآیند برنامه ریزی و ارزیابی نظام های دانشگاهی ارایه می شود.

در طی دو دهه گذشته، اغلب نظام های آموزش عالی جهان کوشش هایی برای انجام ارزیابی و بهبود کیفیت آموزش، پژوهش و عرضه خدمات تخصصی در سطح دانشگاه و نیز در سطح نظام های آموزش عالی انجام داده اند.کشورهایی که به کسب تجربه موفق در این زمینه نایل آمده اند، به انجام ارزیابی مستمر پرداخته اند و از ارزیابی درونی به عنوان رویکردی زیربنایی با هدف اشاعه فرهنگ کیفیت استفاده کرده اند. در ایران نیز اجرای طرحهای مربوط به ارزیابی مستمر از سال 1375 آغاز شد. پس از آن کوشش هایی در انجام ارزیابی درونی در گروههای آموزشی دانشگاهی به عمل آمده است. در این راستا ارزیابی کیفیت دوره های دکتری نیز به علت نقش این دوره ها در تربیت افراد متخصص و انجام پژوهش و تولید دانش، از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین امروزه ارزیابی کیفیت دوره های دکتری در نظام های ارزیابی دانشگاهها مدنظر قرار می گیرد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی ـ تحلیلی است و برای انجام آن از ابزارهای کمی (پرسشنامه) بهره گرفته شده است. جامعه مورد مطالعه شامل: 1ـ مدیرگروه 2ـ اعضای هیات علمی 3ـ دانشجویان دوره دکتری 4ـ دانش آموختگان و کارفرمایان است. با توجه به کوچک بودن جامعه مورد مطالعه و به منظور بررسی عمیق آن سرشماری کامل انجام شده است. در نهایت با توجه به داده های به دست آمده، میزان مطلوبیت هر یک از عوامل مورد ارزیابی به این ترتیب است: عامل اول ـ دانشجویان: مطلوب؛ عامل دوم ـ اعضای هیات علمی: مطلوب؛ عامل سوم ـ برنامه درسی: نسبتاً مطلوب؛ عامل چهارم ـ منابع کالبدی: نسبتاً مطلوب؛ عامل پنجم ـ فرایند تدریس و یادگیری؛ نسبتاً مطلوب؛ عامل ششم ـ دانش آموختگان: نسبتاً مطلوب؛ عامل هفتم ـ مدیریت گروه: مطلوب.

جهانی شدن و ظهور اقتصاد دانش به همراه شرایط رقابتی، ‌پرسش از کیفیت آموزش عالی را برجسته کرده است. این کار بدون اصلاح نهادها و کنش های نهادسازی امکان پذیر نیست. «دیرآیندگان» توسعه، از جمله جامعه ایرانی، با مساله دوگانه ای دست به گریبان هستند. از یک سو هنجاری های مشترک و اجماعیات بین المللی در تضمین کیفیت آموزش عالی پیش روی آنهاست و از سوی دیگر، پابند محدودیت ها و دشواری های خاصی هستند که از پیچیدگی های ساختاری این نوع جوامع ناشی می شود. تحلیل روابط میان زمینه های فرهنگی و اجتماعی جوامع با مولفه های تضمین کیفیت آموزش عالی، با به دست دادن «نقشه ای شناختی»، امکان آن را فراهم می آورد که کنشگران در هر سه سطح جامعه، دانشگاه و دولت، با شناخت بیشتری بتوانند درباره ویژگی های الگوی مناسب ارزشیابی و اعتبارسنجی آموزش عالی و ملزومات سیاستی، راهبردی و عملیاتی مربوط به استقرار کیفیت، تصمیم بگیرند و عمل کنند

نوآوری آموزشی با به بارآوردن اندیشه های نو در نظام آموزشی سر و کار دارد. رویکرد "محیط فراگیر یادگیری-پسند"(مفید)را می توان موردی از نوآوری آموزشی به شمار آورد. ازطریق این رویکرد، می‌توان فرصت های آموزش و یادگیری را برای همه‌ی کودکان، بدون توجّه به ویژگی‌های آنان(ازقبیل: جنسیّت، توانایی‌های جسمانی، تفاوت های زبانی،قومی و غیره)فراهم کرد. در محیط فراگیریادگیری‌پسند، فعّالیّت معلّم درجهت ارتقای کیفیّت محیط یادگیری و کیفیّت عملکرد یادگیرنده است.این امر به ویژه در پرورش مهارت‌های زندگی قابل توجّه است.علاوه بر آن، نوآوری یادشده رویکردی مناسب برای تحقّق برنامه ی "آموزش برای همه"(EFA)است. برنامه‌ی "EFA" که به وسیله‌ی چندین سازمان بین‌المللی و164کشورجهان مورد تـأییدقرارگرفته است، شش هدف اساسی رادنبال می کند. در این مقاله ابتدا به هدف های برنامه ی "EFA" اشاره می‌شود, سپس ویژگی‌های "مفید" مورد تحلیل قرارمی‌گیرد و چگونگی استفاده از آن در برنامه یاد شد و نیز در ارتقای کیفیّت یادگیری بحث می‌شود.