علیرضا استعلاجی

کاهش آسیب پذیری کاربری های شهری جهت تقلیل میزان خسارات با بهره گیری از رویکردهای پدافند غیر عامل که می تواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها موثر واقع شود.از مهم ترین اهدافی است که امروزه برنامه ریزان و مدیران شهری در صدد اجرای آن در شهرها می باشند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ایمنی فضاهای شهری در برابر زلزله با توجه به اصول پدافند غیر عامل وشناسایی عوامل کاهش دهنده ایمنی در ناحیه ۵ شهرری انجام گرفته است.روش تحقیق برای تبیین وضع موجود و یافتن پاسخی برای سوالات تحقیق روش توصیفی – تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای ونیز میدانی (پرسشنامه ) بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش آزمون فراوانی و تحلیل عاملی انجام گرفته است. سپس متغیر های اساسی تاثیر گذار بوسیله آزمون همبستگی پیر سون جهت تاثیر یا رد فرضیات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.ودر نهایت یافته ها نشان می دهند که آنچه که به عنوان اساس کار باید مورد توجه قرار گیرد تعیین مراحل مختلف یک فرآیند برنامه ریزی مقابله با زلزله در در تهران به ویژه شهرری است که در هنگام تهیه هر گونه برنامه جامع و یا تفصیلی و موردی می بایست بکار رود.

گردشگری سلامت، رشته ای از گردشگری اﺳ ﺖ ک ﻪ اﻣک ﺎن اراﺋ ﻪ ﺧ ﺪﻣﺎت ﭘﺰﺷ کی را ﺿ ﻤﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﻮریﺴﺘی ﺑﻪ افراد غیر بومی ﻓ ﺮاﻫﻢ می آورد، ای ﺮان ﻧی ﺰ از ﻗﺎﺑﻠی ﺖ ﻫ ﺎییﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ کﻪ می تواند ﺟﺎیﮕﺎه ﻣﻤﺘﺎزی در ﺗﻮریﺴﻢ درﻣﺎﻧی ﺟﻬ ﺎنﺑیﺎﺑ ﺪ. ﺑﻨ ﺎﺑﺮ ای ﻦ ﺑ ﻪ ﻋﻨﻮان جنبه ای از ﺻﺎدرات ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺤﺴﻮب می گردد. نوع تحقیق از نظر هدف، پژوهش کاربردی و از نظر روش وماهیت توصیفی تحلیلی می باشدودر نتایج این تحقیق محورها وقابلیت های گردشگری سلامت به شرح زیر ارائه شده است از جمله: آب درمانی گیاهان دارویی نمک درمانی عسل درمانی گردشگری سلامت با تاکید برگردشگری ورزشی و غیره ارائه شده است.

امروزه در برنامه های توسعه کشور، یکی از ارکان اساسی تأکید و توجه به مؤلفه های زیست محیطی در برنامه های توسعه است. همچنین از نظرنگرش سیستمی در برنامه های توسعه پایدارروستایی، همه مؤلفه ها بایستی در ارتباط با همدیگر مورد توجه قرار گیرند ولی یکی از مهم ترین مؤلفه ها، شاخص زیست محیطی در برنامه های توسعه می باشد. با عنایت به اینکه عدم توجه به مؤلفه های زیست محیطی در برنامه های توسعه، بسیاری از پروژه ها با شکست مواجه شده و چالش های زیادی درمولفه های زیست محیطی ایجادشده است هدف از پژوهش حاضر ارزیابی نقش مؤلفه های زیست محیطی درتوسعه پایدارنواحی روستایی، حوزه آبخیز رامه در استان سمنان می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای تدوین وبا استفاده ازفرمول کوکران، حجم نمونه نمونه به تعداد 100 پرسشنامه ازسرپرستان خانوار و علاوه برآن بمنظور نظرسنجی ازمسئولین ذیربط به تعداد 20 پرسشنامه تکمیل گردید. برای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها واطلاعات ازنرم افزار SPSS، و جهت بررسی رابطه بین متغیرهاواولویت بندی آنها از مدل AHP استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مؤلفه های زیست محیطی و توسعه پایدار نواحی روستایی ناحیه مورد مطالعه رابطه معناداری وجود داشته که توجه ویژه مسوولان در این بخش را می طلبد، همچنین مشخص شد که در بین قابلیت های ارزیابی منتخب دار، قابلیت کشت گیاهان دارویی بیشترین اهمیت را در این منطقه دارا می باشد. در پایان نیز پیشنهاداتی جهت برنامه ریزی بهتر و برای توسعه پایدار روستاهایی که در منطقه حوضه آبخیز رامه قرار دارند، آورده شده است.  

از زمانی که توجه متخصصان و مدیران شهری به سمت حفظ و احیای بافت های مرکزی و تاریخی شهرها منعطف گردیده، نظریات و رویکردهای متعددی در این راستا، تبیین شده است. از مهم ترین این رویکردها که امروزه مورداستفاده قرار می گیرد، بازآفرینی بافت های فرسوده شهری است. یکی از مهم ترین مسائل در رابطه با بازآفرینی بافت های فرسوده خلق ارزش جهت ایجاد نقش های مکمل برای این بافت ها از طریق سایر پتانسیل های موجود و مزیت های مکانی محدوده از طریق اجرای پروژه های محرک توسعه است. بدین منظور این پژوهش پس از معرفی رویکردهای بازآفرینی، سعی در تلفیق اصول بازآفرینی با مؤلفه های خلق ارزش در بافت شهری در قالب چارچوب نظری تحقیق داشته است. در این راستا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به دنبال پاسخ این سؤال است که، نقش پروژه های محرک توسعه در بازآفرینی بافت های فرسوده شهری (منطقه 11) چگونه است؟ جامعه آماری گروه خبرگان شامل اساتید و دانشجویان دکتری در رشته های جغرافیا، برنامه ریزی شهری و شهرسازی بوده و حجم نمونه آماری موردنظر در این پژوهش که از طریق نرم افزار Sample Power به دست آمدند تعداد 30 نفر می باشد. سپس، با استفاده از معادلات ساختاری و نرم افزار ایموس نسبت به ارزیابی شاخص ها اقدام شده است. نتایج به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی حاصل از نرم افزار ایموس، حاکی از وجود رابطه معنادار و با اثرگذاری مثبت پروژه های محرک توسعه در بعد کالبدی– فضایی با ضریب مسیر 56/0، اجتماعی با ضریب مسیر 49/0.، اقتصادی با ضریب مسیر 40/0 و زیست محیطی با ضریب مسیر 35/0 و درمجموع پروژه های محرک توسعه با ضریب مسیر 63/0 بر بازآفرینی بافت های فرسوده می باشد.

فعالیت گردشگری امروزه به عنوان یکی از مهم ترین و پویاترین فعالیت ها در جهان مطرح هست. از این رو این کشورها قادر شده اند مسائل مهمی نظیر درآمد ارزی و رونق اشتغال و تبادل و تعامل فرهنگی و ایجاد بازار مصرف تولیدات و خدمات و پرکردن اوقات فراغت و حضور آگاهانه و فعالانه در عرصه ارتباطات و اطلاعات جهانی را درجهت پیشرفت و توسعه کشورشان برای مردمانشان به ارمغان آورند. در این راستا گردشگری روستایی نیز جزئی از صنعت عظیم گردشگری به حساب می آید که می تواند نقش عمده ای را در توانمندسازی مردم محلی و تنوع بخش به رشد اقتصاد، افزایش کیفیت شاخص های اجتماعی و فرهنگی و بهبود وضعیت زیست محیطی ایفا نماید یکی از مناطق مستعد گردشگری در استان یزد مجموعه روستاهای ده بالا هست که شامل 8 روستای به ثبت رسیده آشنایی، باغستان، توده، جانبرازان، آمحسن، قرق، زیرباغشاه (دکتربهشتی)، شیخ علیشاه بوده و از نظر تقسیمات سیاسی به عنوان یکی از روستاهای دهستان شیرکوه از توابع بخش مرکزی، شهرستان تفت هست. این پژوهش به دنبال نقش و جایگاه سیاست گذاری ها در شاخص های توسعه مجموعه روستایی ده بالا هست. از لحاظ متدولوژی تحقیق به صورت ترکیبی حاصل روش های کیفی و کمی هست. از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا استنباطی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) و از نظر آنالیز یافته ها به صورت توصیفی و تحلیلی هست شیوه تجزیه و تحلیل پژوهش روش های آماری توسط نرم افزار (SPSS) هست تحلیل داده ها بوسیله آزمون کای اسکوئر و تی تست تک نمونه ای انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق دربرگیرنده سه گروه (سرپرستان، مدیران و گردشگران) می باشند. آزمون فرضیه اول نشان می دهد که از سه گروه مورد پرسش، دو گروه بر معناداری سیاست گذاری اقتصادی در عمران و توسعه گردشگری مجموعه روستایی اذعان داشته اند. آزمون فرضیه دوم نیز حاکی از آن است که از سه گروه مورد پرسش، هر سه گروه بر معناداری سیاست گذاری اجتماعی و فرهنگی در عمران و توسعه گردشگری مجموعه روستایی صحه گذاشته اند این در حالی است که فرضیه سوم نیز بر معناداری سیاست گذاری زیست محیطی در توسعه و عمران مجموعه روستایی ده بالا از دیدگاه هر سه گروه، دلالت می کند.

سیل یکی از مخرب ترین مخاطرات آب و هوایی در سراسر جهان است. وقوع مکرر سیلاب های شهری بر امنیت عمومی شهری تأثیر گذاشته و توسعه پایدار اقتصاد اجتماعی را محدود کرده است. پژوهش حاضر با هدف تهیه نقشه پهنه بندی شدت سیل خیزی و تحلیل ارتباط آن با پوشش گیاهی در شهرستان قیروکارزین در استان فارس انجام گرفته است. بدین منظور در ابتدا پس از مرور منابع مختلف، با معرفی پنج معیار موثر در وقوع سیلاب که تکرار آنها در سایر تحقیقات در این زمینه فراوانی بیشتری داشت، عوامل ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه، شاخص توپوگرافیک و ارتفاع رواناب به عنوان عوامل موثر انتخاب شده و با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه ای در نرم افزار سوپر دسیژن وزن دهی و سپس با روش مجموع ساده وزنی نقشه نهایی بدست آمده است. درهمین راستا تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از تصاویر لندست در سال های 2000 و 2021 و شاخص NDVI بدست آمده است. نتایج نشان داد اثرگذارترین معیار شاخص توپوگرافیک بوده است و شهرستان قیروکارزین در پنج پهنه خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد از نظر خطر وقوع سیلاب قرار داشته است، در این میان 8/1849 کیلومتر مربع (8/54 درصد) از شهرستان قیروکارزین در پهنه با خطر سیلاب زیاد و خیلی زیاد قرار دارد. هم چنین تحلیل تغییرات پوشش گیاهی نشان داد با وجود توسعه کشاورزی و باغی و منتج از آن بهبود نسبی مقادیر متوسط شاخص NDVI، در محدوده های اراضی بالادست حوضه های آبخیز این شهرستان، پوشش گیاهی اراضی جنگلی و مرتعی کاهش چشم گیری داشته است و در نهایت اثرات این مساله منجر شده است تا مناطق سکونتگاهی و اراضی کشاورزی و باغی در سال 2021 نسبت به سال 2000، با درصد فراوانی بیشتری در پهنه های با پتانسیل سیل خیزی بالا واقع شوند، این مساله می تواند موید این امر باشد که حفاظت کاربری اراضی حوزه بالادست متناسب با سیاست حفظ پوشش موجود و توسعه پوشش های گیاهی با استفاده از گیاهانی که ارزش حفاظت خاک بالایی را دارند، می تواند تا چه حد در تخفیف و فرونشانی سیلاب اراضی پایین دست نقش آفرین باشد.

 با وجود سابقه برنامه ریزی توسعه در ایران، نابرابری های منطقه ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن ها می باشد نابرابری های توسعه ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. در این تحقیق به بررسی سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در مقطع زمانی کنونی (آمارهای رسمی سال 1390)، با استفاده از 103 شاخص سنجش توسعه در 9 بخش آموزشی، فرهنگی، سیاسی-اداری، زیربنایی، بهداشتی، بازرگانی-خدمات، ارتباطات و حمل و نقل، جمعیتی-اقتصادی و کالبدی از طریق مدل تحلیلی تاکسونومی عددی پرداخته شده است. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان های شهرستان ساوه با استفاده از مدل های تحلیلی یکپارچه و ارائه الگوی بهینه خدمات رسانی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در بخش های مختلف متفاوت می باشد. اما در بیشتر بخش ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می باشد. بیشترین دامنه تغییرات و انحراف معیار رتبه مربوط به دهستان های آق کهریز و بیات و کمترین تغییر مربوط به بقیه دهستان ها می باشد.

مقدمه: ظهور فناوری و تکنولوژی های مدرن ارتباطی از مظاهر دنیای کنونی است و اثر آن در توسعه و پیشرفت کشورها تا جایی است که از آن تحت عنوان انقلاب خاموش یاد می شود. اینترنت به عنوان رسانه و فناوری اطلاعات به عنوان یک صنعت واجد اهمیت و توجه شایانی است. شهرها و روستاهای الکترونیکی که زیرمجموعه تفکر جامعه اطلاعاتی باشد در سال های اخیر در دنیا مطرح شده اند توسعه و پیشرفت جوامع و نهادها در عصر حاضر به علت پیدایش بسترهای مناسب که مهمترین آنها فن آوری ارتباطات و اطلاعات است.هدف:  هدف این پژوهش بررسی جایگاه ICT روستایی در توسعه اقتصادی پایدار روستاهای استان قزوین با تأکید بر سیماک در بین کاربران روستاهای استان قزوین می باشد . روش شناسی:  روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی و کمی است که برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کمک گرفته شده است . نمونه آماری شامل 400 نفر از کاربران دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی (روستایی های استان قزوین) بوده که با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد ه اند . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد . قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی شامل روستاهای استان قزوین می باشد .یافته ها و بحث:  نتایج نشان داد که بین توسعه اقتصادی و عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی استان قزوین (46/0r =) همبستگی متوسط و مثبت وجود دارد . همچنین رابطه قوی و مثبت بین میزان دسترسی روستاییان به خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی و توسعه اقتصادی وجود دارد(580/0r =) . از سوی دیگر رابطه ضعیف و مثبت بین را ه اندازی سامانه سیماک و کاهش تخلفات استعلامات و زمین خواری وجود دارد(35/0r =) . همچنین رابطه معناداری بین را ه اندازی سامانه سیماک و کاهش زمان اخذ مجوز های ساخت و ساز و کاهش تخلفات سازمانی رابطه معناداری وجود دارد (421/0r =) . نتیجه گیری: به عبارتی راه اندازی سامانه سیماک ، منجر به کاهش اخذ مجوز های ساخت و ساز و کاهش تخلفات سازمانی در استان قزوین شده است .

وقوع خشکسالی های اخیر در ایران و شدت خسارت های وارد شده از ادامه آسیب پذیری نقاط شهری و روستایی حکایت می کند. کاهش آسیب پذیری روستائیان و شهرنشینان از طریق افزایش سطح تاب آوری و ارتقای انعطاف پذیری در برابر پیامدهای طبیعی ازجمله خشک سالی می تواند یکی از ویژگی های مدیریت، برنامه ریزی و توسعه باشد که این امر از طریق شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تقویت تاب آوری امکان پذیر است. از آنجا که هدف تاب آوری، کنترل، کاهش آثار و پیامدهای مخاطرات و همچنین استفاده از این تهدیدها به عنوان فرصت است، پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل شاخص های خشک سالی در ارتباط با تاب آوری محلی به دنبال تحقق این موضوع انجام گردید. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری شهرستان قلعه گنج استان کرمان با 495/ 74 نفر جمعیت است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 453 نفر به صورت تصادفی برآورد گردید و به تناسب تعداد جمعیت هر بخش بین آن ها تقسیم شد. جهت گردآوری داده های موردنیاز از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. به منظور تحلیل موضوع و تنظیم پرسش نامه، چهارچوبی از شاخص های خشک سالی در قالب 39 گویه و ده شاخص تاب آوری انتخاب و تدوین شد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه به وسیله گروه متخصصان و کارشناسان و نیز روایی سازه تحلیل عاملی اکتشافی مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی کل به وسیله آلفای کرونباخ 89/0 برآورد شد. نتایج نشانگر این است که سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی بیشترین تأثیر را در تاب آوری در مقابل خشک سالی دارند. شاخص های مختلف اقتصادی و اجتماعی نیز ازجمله عوامل اثرگذار بر روی تاب آوری محلی شهرستان قلعه گنج محسوب می شوند. ابعاد تاب آوری با میزان 41/0 بر توسعه پایدار اثرگذار است. تاب آوری جامعه قلعه گنج نسبت به تاب آوری کلی از وضعیت مطلوبی برخوردار است؛ بنابراین لازم است ابعاد مختلف و زیربنایی تاب آوری در مواجهه با خشکسالی مشخص شود تا عموم مردم در برابر این وقایع تحمل پذیر شوند.

رشد شتابان شهرنشینی با گسترش بی رویه کالبدی و استقرار نامتعادل جمعیت در مراکز شهری همراه بوده است. در فرایند این رشد بی سابقه جمعیت و شهرنشینی شتابان، بافت های ناکارآمد شهری گسترش یافتند و در حال حاضر به عنوان جزئی از پیکره شهر به شمار می آیند. این بافت ها در مقایسه با سایر پهنه های شهر از جریان توسعه و چرخه تکاملی حیات عقب افتاده اند و به کانون مشکلات و نارسایی های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و مدیریتی تبدیل شده اند. در دهه های اخیر، رویکرد بازآفرینی شهری با عنوان رویکردی جامع برای حل نارسایی های بافت های ناکارآمد شهری مطرح شده است. این رویکرد با در نظر گرفتن همه ابعاد توسعه پایدار شهری، دیدگاهی جامع، یکپارچه و پایدار برای بهبود وضعیت کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی بافت های ناکارآمد دارد. این پژوهش با هدف شناخت عوامل مؤثر بر ناکارآمدی و ارزیابی میزان پایداری و ناپایداری بافت فرسوده منطقه 4 کلانشهر تبریز انجام گرفته است. روش تحقیق در پژوهش حاضر کیفی- کمی است که در بخش اول داده های پژوهش با مطالعه مبانی نظری، معیارها و شاخص های مؤثر بر بازآفرینی پایدار استخراج و در قالب پرسشنامه، در اختیار 20 نفر از خبرگان (مدیران شهری اساتید دانشگاهی) قرار گرفت. در بخش دوم (پژوهش کمی) نیز به روش پیمایشی، 383 پرسشنامه میان ساکنان منطقه تکمیل و با نرم افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج کمی پژوهش نشان می دهد بافت فرسوده منطقه 4 کلانشهر تبریز در وهله نخست از نظر اقتصادی و در مراحل بعدی از نظر اجتماعی، کالبدی، زیست محیطی و مدیریتی ناپایدار است. بنابراین رویکرد بازآفرینی شهری پایدار به دلیل چشم انداز جامع و یکپارچه خود می تواند راه حلی مناسب برای دستیابی به سرزندگی اقتصادی، برابری اجتماعی و سلامت اکولوژیکی در منطقه برای حل معضلات پیچیده و چند بعدی این بافت ها باشد.

رشد و گسترش گردشگری به شیوه متداول امروزی از جمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است، بهبود سامانه حمل و نقل عمومی و تملک بیش تر وسایل نقلیه خصوصی، به افراد اجازه داد که با انگیزه های متفاوت از تفریحات سالم غیر شهری یا سرمایه گذاری شخصی در خرید املاک، به تدارک خانه های دوم بپردازند. روستای زیارت به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک و معتدل، چشم انداز بدیع، جنگل های زیبا، داشتن موقعیت ممتاز گردشگری و استراحتگاهی و فاصله اندک تا شهر گرگان از اوایل دهه 80 مورد توجه شهرنشینان و گردشگران خانه های دوم است.  هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در توسعه روستای زیارت می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- زمینه یابی و همبستگی و روش اجرا کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را ساکنین روستای زیارت تشکیل می دهد، برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی (پرسش نامه) و فرمول کوکران از 384 نمونه، پرسشگری گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در میان شاخص های 11 گانه پیامدهای اجتماعی فقط در شاخص های افزایش تعامل و تحرک اجتماعی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و احیای دانش بومی فراموش شده روستا رابطه ای وجود نداشته، و در سایر شاخص ها بین توسعه گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در سطح روستای مورد مطالعه رابطه وجود دارد.

مقدمه:  در حال حاضر به دلیل مشکلات متعدد؛ از جمله مسامحه و سازش در مبازه با فساد و یا سوء مدیریت ها، فرآیند توسعه پایدار و هویت روستاها به شدت تحت الشعاع قرار گرفته است و روستاهای ما دیگر فاقد هویت و اصالت گذشته خود می باشند. هدف:  هدف کلی تحقیق تبیین عوامل حفظ و توسعه پایدار هویت روستا است. و با طرح سوالات فرعی تحقیق در سه محور یعنی منابع انسانی (در ابعاد مدیریت و نیروی عملیاتی)، شیوه، روش و منابع اولیه و ثانویه (اِرَم) ارتباط معنا دار آنها را بر موضوع مقاله اثبات نماید. روش شناسی:  روش تحقیق توصیفی، تحلیلی، کمی است. ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها پرسشنامه ای طیف پنج گزینه ای لیکرت می باشند. روش گردآوری اطلاعات؛ کتابخانه ای، مصاحبه و مشاهدات است. جامعه آماری تحقیق شامل مشاغل آزاد ساکن مورد تحقیق (دهستان قائم آباد، شهرستان شهریار، استان تهران) می باشد. حجم نمونه آماری معادل 150 نفر می باشد. تجزیه وتحلیل کیفی آماری از طریق بررسی روابط و آثار بین داده های عوامل؛ (متغیر های مستقل موثر(M 3)) بر متغیر وابسته هدف (حفظ و توسعه پایدار هویت روستا) صورت گرفته است. با استفاده از میانگین جامعه نمونه و  tدانشجو تجزیه و تحلیل کمی (توصیفی) و اطلاعات شخصی (سن، تحصیلات، جنسیت و تاهل) در تحقیق نتایج مطوبی حاصل شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: حوزه مکانی پژوهش، دهستان قائم آباد؛ شهرستان شهریار، استان تهران می باشد. یافته ها و بحث: یافته های تحقیق با توجه به ارتباط معنادار عوامل موثر (متغیر های مستقل) که در قالب سوالات فرعی و گویه های زیر مجموعه مطرح گردیدند؛ به تایید فرضیات سه گانه (اِرَم) انجامید که در خصوص جزئیات هر یک از عوامل سه گانه؛ مواردی که لازم می باشد؛ مورد تحقیق قرار گیرند. نتیجه گیری: نتایج ناشی از یافته های تحقیق توانست؛ ضمن تایید فرضیات؛ شناخت و معرفت لازم پیرامون عوامل حفظ و توسعه پایدار هویت روستا بدست آید تا علیرغم برسی مورد مطالعه تحقیق؛ پاسخ سوالات فرعی تحقیق جهت حل مسئله مهم روستا روشن گردد. در ضمن عوامل منابع انسانی؛ فراتر از روش و برنامه و روش و برنامه؛  فراتر منابع اولیه و ثانویه؛ به ترتیب از اهمیت و تاثیر بیشتری نسبت به یکدیگر در حل مسئله دارند.

این تحقیق با هدف شناخت عوامل مؤثر برگرایش موکاران به استفاده از آبیاری قطره ای در شهرستان شهریار از توابع استان تهران به روش توصیفی- همبستگی بر روی نمونه منتخب از 156 موکار صورت پذیرفته است.  نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که در طی ده گام ورود متغیرهای مستقل شامل میزان زمین، میزان بهره مندی از خدمات ترویج، میزان جهان شهری بودن موکاران، میزان پذیرش مسئولیت اجتماعی، بعدخانوار، میزان درآمد، میزان دانش فنی - تجربه موکاران، میزان استفاده از اینترنت، میزان مطالعه نشریات ترویجی و میزان تحصیلات در مجموع 85 درصد از تغییرات واریانس متغیر گرایش انگورکاران به استفاده از روش آبیاری قطره ای تبیین می شود.

کارآفرینی در مقیاس کوچک در قالب کسب و کار در منزل و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد در سراسر جهان محسوب می گردد و در کشور ما می تواند مسیری میانبر برای تحقّق اقتصاد مقاومتی باشد. لیکن اگر چه مشاغل خانگی یکی از زمینه های مناسب فعالیّت اقتصادی زنان، به ویژه در مناطق روستایی به شمار می رود، توسعه آن با موانع و محدودیت های متعدّدی رو به رو است. بر همین اساس پژوهش حاضر، با هدف واکاوی موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی انجام شده است. رویکرد غالب تحقیق، کمّی و روش آن مبتنی بر پیمایش بود. جامعه آماری این تحقیق در بردارنده 150 نفر از دانشجویان جهادگر بسیجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت بودند که با استفاده از روش تمام شماری مطالعه شدند. در نهایت 126 پرسش نامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه بود. روایی پرسش نامه با نظر کارشناسان و متخصصان تأیید شد. به منظور تعیین پایایی ابزار تحقیق، پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس اصلی پرسش نامه (794/0= α ) محاسبه شد، که نشان دهنده مناسب بودن ابزار پژوهش است. داده های حاصل به وسیله نرم افزارهای SPSS win22 و LISREL 8.80 تجزیه و تحلیل گردید. جهت تحلیل عاملی موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی از تحلیل عاملی اکتشافی و به منظور بررسی شاخص نیکویی مدل تحقیق از تحلیل عاملی تأئیدی و مدل معادلات ساختاری بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی مربوط به موانع فراروی کارآفرینی خانگی نشان داد که متغیرها در شش عامل ضعف حمایتی، موانع اقتصادی، موانع فرهنگی و اجتماعی، ضعف دانشی و اطلاع رسانی، موانع خانوادگی و نبود قوانین مرتبط قرار گرفته اند. مجموع این شش عامل، 521/70 درصد از واریانس موانع فراروی کارآفرینی خانگی با تأکید بر اقتصاد مقاومتی را تبیین کرده اند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاداتی ارائه شد.

امروزه صنعت گردشگری به عنوان سیستم پویا و فراگیر،همه ارکان وجودی یک جامعه وسیستم جهانی را در بر گرفته است.توریسم از بزرگترین صنایع دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی ،پدیده ای است که از تحرک بالایی در تغییرات اقتصادی،سیاسی،اجتماعی ومحیطی برخوردار است که با اثر گذاری بربنیانهای اقتصادی، اجتماعی، ومحیطی ، اثرات و پیامدهای گوناگونی را در پی دارد.از مسائل و مشکلات بخش گردشگری در ایران نبود جایگاه بخش گردشگردی در نظام برنامه ریزی کشور، برنامه ریزی و ضعف مدیریتی، فقدان برنامه و راهبرد مدون برای گردشگری، ضعف در امکانات زیربنایی و خدمات گردشگری،فقدان فرهنگ پذیرش گردشگر، ضعف آموزش وتبلیغات در زمینه گردشگری می باشد،که تحولات این بخش را با چالش روبرو کرده است. محدوده مورد مطالعه این پژوهش شهرستان صومعه سرا می باشد.این شهرستان با داشتن پتانسیلهای طبیعی و انسانی می تواند به یکی از قطب ههای گردشگری تبدیل گردد و یکی از محورهای مهم گردشگری باشد. مقاله حاضر با تبیین و رتبه بندی شاخص های موثر برتوسعه پایدار گردشگری می باشد.که روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه بوده و بر این فرض استوار است که چه شاخصهایی در توسعه گردشگری شهرستان موثر بوده.نتایج نشان می دهد که این منطقه یکی از زیباترین و با استعداد ترین مناطق در سطح استان است.و یکی از قطب های گردشگری می باشد.وباتوجه به قابلیتها وپتانسیلهای محدوده مورد مطالعه باتحول در امکانات زیربنایی وخدمات گردشگری به لحاظ کمی و کیفی می توان گامهای در زمینه تحولات گردشگری در این محدوه برداشت.

از قابلیت های یک پایگاه اطلاعاتی، مدیریت اطلاعات و قابلیت دستیابی به داده های مختلف آن بر حسب نیاز می باشد. در طراحی پایگاه اطلاعات در محیط GIS بر اساس تحلیل نیازهای انجام شده، ساختار داده ها باید به گونه ای طراحی گردد که ارتباط های منطقی بین داده ها حفظ شده و بر اساس آن بتوان سیستم مدیریت داده های موجود را پیاده سازی نمود. با توجه به استفاده از منابع متفاوت اطلاعاتی درتکمیل داده های بانک اطلاعاتی باید الگوریتم مدیریت داده ها با قابلیت بازیابی و دسترسی به رکوردها و لایه های اطلاعاتی سایر منابع اطلاعاتی بر حسب موقعیت جغرافیایی و در شرایط مورد نیاز کاربر، طراحی و در محیط نرم افزاری بستر GIS انتخاب و پیاده سازی گردد. پایگاه داده های اقتصادی-اجتماعی استان اردبیل در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) طراحی و داده های آن بصورت مدل بُرداری (رقومی یا وکتوری) و مدل رستری (تصویری یا سلولی) در قالب پایگاه داده نرم افزار ArcGIS نسخه 9.3 ذخیره شده است.  داده های وکتوری استان شامل داده های مکانی و توصیفی می باشد که داده های مکانی استان شامل لایه های تقسیمات کشوری، لایه های مراکز واحد های سیاسی، لایه مرزهای بین المللی استان با کشور جمهوری آذربایجان، لایه آبراهه ها و رودهای استان، لایه منحنی های میزان و نقاط ارتفاعی، لایه جاده ها، لایه دریاچه های داخلی، لایه شهرهای استان و لایه های تصویری از قبیل تصویر مدل رقومی ارتفاع زمین، تصویر ماهواره ای استان و نقشه های اسکن شده استان می باشد. بدین ترتیب حجم عظیمی از داده های مکانی استان بعد از تبدیل به مدل بُرداری در قالب پایگاه داده های جغرافیایی (GDB) وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی گردیده اند. با توجه به انواع داده های ذخیره شده در سیستم، انجام تحلیل های مختلف مکانی و توصیفی و گزارش گیری های متنوع از پایگاه داده ها فراهم گردیده که استفاده از آنها در برنامه ریزی ها لازم و کمک به تصمیم گیران امور مربوطه امکان پذیر می باشد که در مقاله حاضر به برخی از آنها اشاره خواهد شد.   

یکی از موضوعات اساسی در علم جغرافیا، تعیین حدودی از عملکردی شهر در ابعاد فضایی و مکانی در مدیریت حوزه ها و مناطق مختلف شهر به هدف مدیریت مناسب در ابعاد منطقه ای و ناحیه ای است. در تعیین حدود محدوده قانونی شهر و دیگر مناطق و نواحی همواره از عوامل مختلف طبیعی،اجتماعی،فرهنگی و خدمات شهری در یک گستره جغرافیایی فعالیت ها استفاده شده است و از همین جهت غالبا شهرهای بزرگ به مناطق مختلف با مدیریتی مجزا تحت نظارت شهرداری مرکزی تقسیم و بر اساس آن فعالیت ها و خدمات در آن به شهروندان ارائه می گردد در نظام مدیریت شهری ایران بافت تاریخی بر اساس در خواست بررسی سازمان میراث فرهنگی از شورایعالی شهرسازی و معماری و بررسی این شورای ، آن بخش از بافت های شهری را شامل می شود که قبل از سال 1300ه.ش شکل گرفته است اما این موضوع با توجه به نگرش صرف سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور به حفاظت و صیانت از ابنیه واجد شرایط و پهنه ای کردن محدودیت های قانونی این سازمان در گسترش و توسعه شهر که با مدیریت شهری در تعارض بسیار جدی است و تغییرات اساسی در این محدوده که بسیاری از ابنیه های تاریخی و فرهنگی را از بین برده است نمی تواند ملاک تعیین محدوده مرکزی شهر قرار گیرد. در فرایند توسعه آتی شهر این موضوع مهم در عمل در کشور با مشکلات عدیده ای روبرو شده است و لذا محقق یک گروه تجمیع مبتنی بر روش دلفی متشکل از 45 نفر از افراد کارشناس و متخصص در حوزه جغرافیایی،فعالان فرهنگی و متخصصان برنامه ریزی شهری را تشکیل داده است و بر اساس نتایج نشست با این گروه یک شاخص دهگانه در تعیین حدود منطقه مرکزی ارائه نموده است و شش گزینه پیشنهادی منتج از این گروه را به عنوان الگوهایی مناسبی برای تعیین محدوده مرکزی شهر پیشنهاد می نماید. در تهایت محقق در نگاهی سلسله مراتبی با مقایسه دو به دویی با الهام از روش AHP هر یک از الگوهای معرفی شده برای منطقه مرکزی شهر در بافت قدیم را با سازگاری کاربری با عملکردی کاربری های فرهنگی و تاریخی شهر مقایسه کرده است و نهایت الگوی برتردر سازگاری با نحوه عملکرد کاربری های تاریخی و فرهنگی را معرفی می نماید.

امروزه عمده درآمد شهرداری های ایران را منابع ناپایداری همچون عوارض و جرائم ساختمانی تشکیل داده است و چنین رویکردی آن ها را به سمت بحران مالی، چالش در مدیریت شهری و درنهایت به نارضایتی شهروندان سوق داده است؛ لذا در شهرهای توسعه یافته ی دنیا جهت پایدارسازی و درآمدزایی اقتصاد شهرداری ها، از ظرفیت گردشگری به عنوان یکی از محرک های اصلی و تأثیرگذار در واکاوی اقتصاد شهری استفاده می کنند؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، ارائه ی مدل جامع از درآمدزایی پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری است و روش تحقیق با استفاده از رویکرد تفسیری و روش نظام مند فراترکیب بوده و جامعه ی آماری بر اساس یافته های مطالعات کیفی سایر محققین در حیطه ی درآمد پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری در بازه ی زمانی سال 1370-1398 شمسی است. روش نمونه گیری به صورت سیستماتیک، 26 مقاله را از بین 315 مقاله بر اساس عنوان، چکیده، تحلیل محتوای مقاله ها با ابعاد و مؤلفه های مرتبط با قابلیت نوآوری مبتنی بر درآمد پایدار شهرداری ها از صنعت گردشگری انتخاب نموده است و داده ها بر اساس استراتژی تحلیل محتوی با استفاده از نرم افزار Maxqda کدگذاری و بر اساس شاخص «دو کدگذار» جهت ارزیابی پایایی و کنترل کیفی یافته ها با 92/. توافق عالی بین دو ارزیاب منتج گردید. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که از 131 کد اولیه، 15 کد دارای مفاهیم و با 6 مقوله ی اصلی و تأثیرگذار به عنوان منابع بالقوه در ایجاد درآمد پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری همچون برگزاری جشنواره ها، مراسمات ویژه و ایجاد ارتباطات، برنامه ریزی اوقات فراغت، توسعه ی زیرساخت های حمل ونقل شهری، استفاده از ظرفیت پنهان جاذبه ی گردشگری شهری، احداث فضاها و محیط های گردشگری، تقویت نقش های چندگانه گردشگری می توانند به عنوان راهبرد در نظر گرفته شوند و درنهایت، حاصل پژوهش صورت گرفته، ارائه ی مدل مفهومی کاربردی برای پایدارسازی درآمد شهرداری ها مبتنی بر گردشگری است.

امروزه توسعه شهری بیش از هر چیزی تحت تاثیر نظام ساخت و سازهای شهری است و در این بین ضوابط و مقررات شهرسازی مصوب، نقش به سزایی در نظم و نسق بخشی به توسعه شهری دارد. با توسعه سریع شهرنشینی و افزایش روزافزون ساخت و ساز در چنددهه اخیر، شاهد تغییرات اساسی در منظر شهری هستیم که شهرهامحل خود نمایی هر یک از تک بناها در ارتفاع، رنگ، نوع مصالح و... در جداره ممتد خیابان ها شده اند. در این روند ساخت و ساز، مدیران و مسئولین شهر با تصویب و لازم الاجرا کردن قوانین وآیین نامه های مختلف سعی در کنترل کردن شرایط نامناسب این دوره داشته اند.در این زمینه در جوامع شهری ایران ضوابط و مقررات تعریف شده در زمینه توسعه شهری متاسفانه از کارایی قابل ملاحظه ای برخوردار نبوده و این امر توسعه شهری را با اختلالات جدی مواجه ساخته است. دراین پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و با روش میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامه ای صورت گرفته است حجم نمونه 20 نفر از کارشناسان و خبرگان طرح های توسعه شهری مورد سوال در زمینه نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت کارآیی این ضوابط و مقررات شامل (کمیسیون های ماده 100، 5 و 55) قرار گرفته اند. لذا ابتدا از طریق مدل سوات عوامل قوت ، ضعف ، تهدید و فرصت از طریق روش دلفی جمع آوری و سپس مولفه های پژوهش مشخص شد و پس از انجام محاسبات طی روشی تلفیقی با مدل AHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که راهبرد تدافعی با مقدار اندازه گیری شده 078/4 به عنوان راهبرد برتر در زمینه ارائه راهبرد های افزایش کارآیی طرح های توسعه شهری شناخته شده و پس از آن راهبرد تهاجمی با مقدار 895/3 به عنوان راهبرد مکمل آمده است که نشان دهنده تاثیر مقایسه های زوجی گویه های مندرج در مدل سوات می باشد