کرامت الله زیاری

کرامت الله زیاری

سمت: دانشیار
مدرک تحصیلی: استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: zayyari@ut.ac.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
۶۱.

تبیین الگوهای رفتار جمعی و تأثیر آن بر رشد و شکوفایی کودکان در فضاهای عمومی کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوهای رفتاری پارک شهری طراحی شهری رشد و شکوفایی کودک کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۴۱
محیط بستری برای رخ داد انواع رفتارهای اجتماعی است. رفتارهای انسانی برآیندی از انگیزه ها و نیازهای فرد، قابلیت محیط، تصویر ذهنی ناشی از ادراک او از دنیای خارج و معنایی که این تصویر برای او دارد، می باشد. انسان ها همواره بخش قابل توجهی از وقت روزانه خود را در فضاهای عمومی شهر به سر می برند و تحت تأثیر این فضاها الگوهای رفتاری خاصی از خود بروز می دهند، دراین بین پارک های شهری به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای عمومی شهرهاست که باید موردتوجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد. از همین رو یکی از هدف های اصلی این مقاله تبیین الگوهای رفتار جمعی و تأثیر آن بر میزان رشد و خودشکوفایی کودکان در استفاده از انواع پارک های شهری کلان شهر مشهد می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن نیز توصیفی – تحلیلی است. همچنین از روش های آمار ناپارامتریک مانند آماره کای دو، جهت سنجش و تحلیل 384 پرسشنامه مردمی به کمک نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است و برای روایی پرسشنامه های تحقیق از تحلیل عاملی و برای پایایی پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. جمع نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که الگوهای رفتاری شهروندان در پارک های موردمطالعه در مناطق چهارگانه (یک، نه، یازده و ثامن) شهر مشهد تحت تأثیر کیفیت طراحی و میزان مطلوبیت فضاهای داخلی پارک ها بوده که این مهم خود بر شاخص رشد و شکوفایی کودکان تأثیر بسزایی دارد به طوری که هر چه فضاهای عمومی ازجمله پارک های شهری که محل برقراری تعاملات اجتماعی است از کیفیت بالاتری برخوردار باشد، رفتارهای جمعی هدفمندتری در این گونه فضاها شکل می گیرد و این مسئله بر میزان یادگیری، رشد و شکوفایی کودکانی که به همراه والدین خود به پارک می آیند تأثیر بسزایی دارد.
۶۲.

بررسی و تحلیل شکوفایی شهری و اثرات آن بر زیست پذیری در کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شکوفایی شهری زیست پذیری توسعه پایدار کلانشهر تهران تکنیک کداس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۸۴
شکوفایی شهری به عنوان رویکردی کل نگر و جامع با توصیف موفقیت، سلامت، پیشرفت و خوب زیستن مطرح است و با ارتقاء کیفیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی زمینه لازم برای زیست پذیر بودن شهرها را فراهم می آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی شاخص های شکوفایی شهری و اثرات آن بر زیست پذیری در مناطق 22گانه کلانشهر تهران انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیل است. جامعه آماری این پژوهش، کلانشهر تهران با 8679936 نفر جمعیت است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 385 نفر برآورد گردید که جهت دستیابی به نتایج بهتر به 391 نفر ارتقا یافت. به منظور تحلیل موضوع، چهارچوبی از 5 شاخص شکوفایی شهری در قالب 50 گویه و 3 شاخص زیست پذیری در قالب 25 گویه به صورت تلفیقی بر اساس مطالعات سایر پژوهشگران تدوین و انتخاب شد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد شاخص توسعه زیرساخت ها، بیشترین تأثیر را بر زیست پذیری داشته است و 809/0 از کل واریانس را تبیین می کند. نتایج حاصل از تحلیل یافته های پژوهش بر اساس تکنیک کداس نشان می دهد که در مناطق 22گانه کلانشهر تهران، تنها منطقه یک از لحاظ شاخص های شکوفایی شهری در وضعیت بسیار خوب قرار داشت، شش منطقه در سطح خوب، نُه منطقه در سطح متوسط، و شش منطقه در وضعیت ضعیف قرار داشتند. نتایج یافته ها نشان می دهد؛ برای بهبود مناطقی که در سطح ضعیفی قرار دارند و همچنین برای حفظ و ارتقای شرایط در مناطق که در وضع مطلوبی به سر می برند باید به توسعه زیرساخت ها، بهره وری، کیفیت زندگی و ... توجه نمود.
۶۳.

بررسی گسترش کالبدی - فضایی کلانشهر شیراز با استفاده از سنجش از دور (Rs)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گسترش کالبدی - فضایی شیراز سنجش از دور TerrSet

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۵
امروزه در سطح جهان ، 55٪ از جمعیت در مناطق شهری زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2045 تعداد افرادی که در شهرها زندگی می کنند به 6 میلیارد افزایش می یابد. طی 6 دهه گذشته روند شهرنشینی در ایران روندی صعودی بوده است چرا که در طول زمان شهر ها به لحاظ اقتصادی، اجتماعی به صورت پدیده های جاذب درآمده اند. شهر شیراز به عنوان مرکز استان فارس تا پیش از دهه 1340 و شروع مدرنیزاسیون در ایران از رشدی درونزا و ارگانیک برخوردار بوده و تعادلی مناسب میان نرخ رشد جمعیت شهر و نرخ رشد مساحت آن برقرار بوده است. به دنبال تشدید افزایش جمعیت شهری در دهه های اخیر شکل فیزیکی شهرها نیز دچار تغییر و تحولاتی گردیده است . بنابراین هدف کلی این پژوهش بررسی نحوه گسترش کالبدی – فضایی کلان شهر با استفاده از سنجش از دور می باشد. به منظور بررسی تغییرات پوشش اراضی باکمک داده های ماهواره لندست نقشه کاربری سال های 1984 تا 2020 توسط نرم افزارهای TerrSet و Earth Explorer تهیه گردید و برای سال 2040 پیش بینی در تغییرات کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم Markov انجام شد. نتایج نشان می دهد در 36 سال گذشته مساحت کالبدی شهر شیراز با رشد 90 درصدی به مساحت 19778 هکتار رسیده است و پیش بینی می شود در 40 سال آینده مساحت شهری با نرخ رشد 35% به 41506 هکتار خواهد رسید. روش صورت گرفته در این پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد و داده های آن به صورت کتابخانه ای گردآوری شده است.
۶۴.

آینده پژوهی متغیرهای رشد هوشمند شهری و سناریو سازی محتمل و مطلوب با روش تحلیل ساختاری و شبکه ای (مورد پژوهی: سمنان؛ دارالمرحمه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی رشد هوشمند شهری دارالمرحمه آینده نگاری استراتژیک سناریو سازی آینده محتمل و مطلوب (منتظره و غیر منتظره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۸
هدف: پژوهش با هدف تلاش برای شناسایی متغیرها و سناریو های پیش روی آینده رشد هوشمند شهری در شهر سمنان می باشد. روش:دراین تحقیق با سامان دهی و جمع بندی نظرات شهروندان شهر دارالمرحمه(سمنان) و بیست و دو تن از خبرگان آینده پژوهی، شهرسازی،برنامه ریزی شهری،مدیریت شهری و اقتصاد و مستندات موجود و با تحلیل و دخیل نمودن نظرات نگارندگان تحقیق طی مدل مفهومی کاتالیزوری داده و ستانده و طی مراحل چهارگانه انجام شده و سپس سناریوهای تحلیلگر آینده های ممکن، محتمل و مطلوب(سناریو سازی بهترین گزینه ممکن و مطلوب رشد هوشمند سمنان) ایجاد و خلق شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد«تشویق پیاده محوری با تاکید بر شیوه های حمل ونقل چندگانه با ضریب نهایی وزنی 0/698 و ضریب تاثیر گذاری سناریویی 18، همانند پیاده راه خیابان امام ره (بازار سنتی)و بازآفرینی(تجدید حیات زندگی در بخش های مرکزی،بافت های فرسوده و تاریخی مانند؛عمارت کلانتر،کهنه دژ، خانه تدین)»با اهمیت ترین متغیر پیش روی آینده رشد هوشمند شهر سمنان است که باعث پایداری سیستم شهر می شود. همچنین مهم ترین متغیرهایی که هم زمان بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را بر سایر متغیرهای رشد هوشمند در سمنان دارند، عبارتند از: هدایت توسعه به سمت محله های موجود(توسعه میان افزا) با ضریب نهایی وزنی 0/636 و ضریب تاثیر گذاری سناریویی 16، و کاربری ترکیبی و حفظ ساختار سنتی محله های شهر . نتیجه گیری:در نهایت سناریو های آینده نگاری رشد هوشند این شهر تعیین شدند که شاخص شهر آهسته با زیر شاخص اصلی«پیاده راه و پیاده محور»و به طور ویژه «باغراه سازی» در سمنان مانند باغراه های کندنه،نی کیژه، و انجیلا ، در جهت توسعه پایدار و تقویت و رونق گردشگری و برندینگ خلاقانه سمنان، به عنوان قوی ترین سناریو و با عنوان سناریوی منتظره و مطلوب و مرجح انتخاب شد. کلیدواژه ها: تحلیل ساختاری رشد هوشمند شهری، سناریو سازی،دارالمرحمه ، آینده محتمل و آینده مرجح مطلوب(منتظره و غیر منتظره)
۶۵.

تدوین و اولویت بندی راهبردهای پابرجا مبتنی بر سناریوهای باورپذیر افزایش تاب آوری کالبدی شهر تهران در برابر زلزله (نمونه موردی: منطقه 10)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راهبردهای پابرجا سناریوهای باورپذیر تاب آوری کالبدی زلزله منطقه 10 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۱۸
پژوهش حاضر در نظر دارد تا با تکیه بر عوامل کلیدی مؤثر بر تاب آوری کالبدی در بافت های فرسوده شهری و با بهره گیری از رویکرد سناریونگاری، سناریوهای افزایش تاب آوری کالبدی منطقه 10 شهر تهران در برابر زلزله را موردبررسی قرار داده و بر اساس سناریوهای باورپذیر به تدوین و اولویت بندی راهبردهای پابرجا در راستای افزایش تاب آوری کالبدی محدوده موردمطالعه در افق 1404 بپردازد. روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و به دنبال پاسخ به این سؤال است که راهبردهای پابرجا و مطلوبی که بتوانند تاب آوری کالبدی محدوده موردمطالعه در برابر زلزله را در افق 1404 تضمین کنند کدامند؟ بدین منظور برای تدوین چارچوب نظری، ابتدا با استفاده از روش اسنادی، ادبیات و مبانی نظری موضوع بیان شده و سپس با تکیه بر تکنیک پویش محیطی، داده های تجربی مستخرج گردیده است. جامعه آماری این تحقیق شامل 20 نفر از خبرگان و متخصصین شهری بوده و روش نمونه گیری، هدفمند است. در گام اول، پس از تعیین وضعیت های احتمالی عوامل کلیدی و وزن دهی به آن ها توسط خبرگان، داده های لازم وارد نرم افزار  ScenarioWizardشدند و سناریوهای قوی، ضعیف و باورپذیر از این نرم افزار مستخرج گردیدند. در گام بعدی با تحلیل عوامل داخلی و خارجی مرتبط با تاب آوری کالبدی نمونه موردمطالعه، راهبردهای پژوهش در قالب روش SWOT و بر اساس سناریوهای باورپذیر ارائه شدند و درنهایت با استفاده از تکنیک ماتریس کمی برنامه ریزی استراتژیک (QSPM)، راهبردهای پابرجا به منظور افزایش تاب آوری کالبدی محدوده موردمطالعه، احصاء و اولویت بندی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد چنانچه منطقه 10 شهر تهران قصد داشته باشد تا به سمت افزایش و ارتقای تاب آوری کالبدی در برابر آسیب های ناشی از مخاطرات طبیعی همچون زلزله قدم بردارد، تکیه بر راهبردهای پابرجای تدافعی اجتناب ناپذیر و الزامی است.
۶۶.

تحلیل رقابت پذیری کلان شهرهای ایران از منظر گردشگری شهری با تأکید بر وضعیت کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رقابت پذیری گردشگری گردشگری شهری کلان شهرهای ایران کلان شهر تهران متاسوات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۱۷
امروزه باید منابع گردشگری را به عنوان یک محصول در نظر بگیریم که عرضه کنندگان آن سعی دارند در یک بازار رقابتی، کالای خود را به بهترین شکل ارائه دهند تا متقاضیان (گردشگران) کالای ارائه شده آنها را نسبت به سایر کالاها ترجیح دهند و این امر سبب رقابتی شدن بازار گردشگری شده است. کلان شهر تهران نیز با داشتن منابع و پتانسیل های مهم گردشگری از این قاعده مستثنی نیست و لازم است منابع و پتانسیل های گردشگری خود را شناسایی و با در نظر گرفتن وضعیت خود بین رقبا، آنها را اولویت بندی، تقویت و عرضه کند. در همین راستا پژوهش حاضر به دنبال بررسی وضعیت پتانسیل های گردشگری کلان شهر تهران نسبت به سایر کلان شهرهای کشور است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل متخصصان و مسئولان حوزه گردشگری است که با روش نمونه گیری گلوله برفی، تعداد 15 نفر در این پژوهش شرکت کرده اند. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از نرم افزار Meta-SWOT استفاده شده است. بررسی های این پژوهش نشان داده اند از بین کلان شهرهای رقیب تهران در زمینه توسعه گردشگری، شهرهای زاهدان، بندرعباس، اهواز و اراک کمترین امتیاز رقابتی و شهرهای اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز بیشترین امتیاز رقابتی را کسب کرده اند. همچنین نبود اولویت و اهمیت مقوله گردشگری بین تصمیم گیران و سیاست مداران، عامل تحریم های بین المللی، عامل تعارض فرهنگی گردشگران با فرهنگ بومی مهم ترین عامل ها و موانع کلان پیش روی توسعه گردشگری کلان شهر تهران هستند. ازجمله مهم ترین منابع و پتانسیل های کلان شهر تهران می توان به پتانسیل های سلامتی و پزشکی و مکان های ویژه تفریحی در جهت موفقیت و پیشبرد توسعه گردشگری کلان شهر تهران اشاره کرد.
۶۷.

تحلیل و شناسایی پیشران های کلیدی راهبرد توسعه شهر (CDS) در برنامه ریزی شهر، رویکرد آینده پژوهی به مقوله شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار شهری راهبرد توسعه شهر آینده نگری آینده پژوهی شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۸۲
فرایند راهبرد توسعه شهر (CDS) به عنوان یک نظریه رویه ای محتوایی و به عنوان رویکردی نوین در برنامه ریزی شهری توسط سازمان ائتلاف شهرها با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار و ارتقای مشارکت و ایجاد حکمروایی شهری مطرح گردید. در نظام مدیریت شهری کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، چالشهای متعددی مشاهده می شود، زیرا رویکرد اصلی در مدیریت و برنامه ریزی شهری متکی به طرح جامع است که ناشی از برنامه ریزی سنتی است که بر توسعه، الگوها و کالبدی تأکید دارد. از این رو اتخاذ رویکردهای ساختاری راهبردی در قالب راهبرد توسعه شهر برای برون از چالش ها موثر به نظر می رسد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل و شناسایی پیشران اصلی برنامه های راهبرد توسعه شهری جهت دستیابی به اهداف این گونه برنامه ها است. در این راستا از روش آینده پژوهی و در قالب تحلیل میک مک بهره گرفته شده است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری این تحقیق، گروه دلفی می باشد که مجموعاً 30 نفر انتخاب گردید. نظرخواهی در ارتباط با شناسایی شاخص ها و تعیین پیشرانهای کلیدی به صورت حضوری و همچنین از طریق ظرفیت فضای مجازی انجام شد. شاخص های موثر بر راهبرد توسعه شهر در چهار بعد توسعه اقتصادی، محیطی- کالبدی، نهادی-سیاسی و اجتماعی- فرهنگی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد رقابت پذیری شهری، برندسازی شهری، اثربخشی دولت، دسترسی به خدمات عمومی و برنامه ریزی راهبردی بیشترین میزان تاثیرگذاری بر فرایند راهبرد توسعه شهر را خواهند داشت که باید مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد.
۶۸.

بررسی رقابت پذیری شهرها توسط شاخص های شهراثرگذار و شهر قدرتمند با تلفیق مدل الماس پورتر«diamond model»و تکنیک Fuzzy dematel»» (مورد پژوهی: سمنان، دارالمرحمه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهراثرگذار رقابت پذیری آینده شهرها نفوذ و قدرتمندی اقتصاد شهر مدل تلفیقی «Fuzzy dematel» و «diamond model»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۰
رقابت پذیری جهانی اسم بازی عصر ماست و در دورنمای امروز جهان،رقابت پذیری به نیروی بنیادین در اقتصاد شهرها تبدیل شده است همانند جاذبه در فیزیک. امروزه رقابت پذیری شهرها نقش اساسی در توسعه شهرها دارد.رقابت پذیری در اثر ترکیبی از دارایی ها و فرایندها به وجود می آید.دارایی ها یا به صورت موهبتی است مانند؛منابع طبیعی و یا ساخته شده به وسیله انسان مانند؛زیر ساخت های شهر و فرایندها که دارایی ها را به منافع اقتصادی برای شهرها تبدیل می کنند و در نهایت موجب ایجاد رقابت پذیری آنها می گردند.با شکل گیری جهانی شدن و شبکه ای شدن اقتصاد جهانی، شهرها همواره به عنوان گره های اقتصاد شبکه ای، جایگاه ویژه ای یافتند و اعتقاد بر این است که این رقابت، همسطح با رقابت ملی می باشد. امروزه اثرگذاری، نفوذ و قدرتمندی شهرها ،درآمدزایی پایدار را برای شهر و مدیران شهری فراهم خواهد نمود.در این تحقیق به جهت بررسی اثرگذاری، نفوذ و قدرتمندی شهرسمنان،این شهر را با شاخص های«شهر اثرگذار»و«شهر قدرتمند»،رتبه بندی نموده و با مدل پورتر تحلیل می نمائیم.
۶۹.

ارزیابی کارایی پیشنهادی «میز خدمت» در مدیریت کلانشهرها از منظر حکمروایی خوب شهری (نمونه پژوهی: کلانشهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کلانشهر تهران حکمروایی خوب شهری مدیریت شهری نگرش سیستمی میز خدمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۷۲
متولیان کلانشهر تهران همواره کوشیده اند تا کارآترین الگو را برای اداره امور کلانشهر تهران تدوین نمایند. در حال حاضر مدل مدیریت شهری تهران مدل شورا- مدیر شهر می باشد که طبق آن، مردم با رای مستقیم اعضای شورای شهر را انتخاب می نمایند و شورای شهر تهران شهردار را انتخاب می نماید. در طول سالیان گذشته و با توجه به آنکه نهادها و سازمانهای متولی اداره و ارائه خدمات شهری در مواردی دچار موازی کاری و یا حتی تناقض در وظایف شده اند، نیاز به تدوین مدلی در راستای مدیریت یکپارچه شهری دیده شده است. در این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. این مقاله از نظر هدف مطالعه، کاربردی می باشد. هدف مقاله حاضر رسیدن به مدلی برای مدیریت یکپارچه کلانشهر تهران است. جامعه آماری این تحقیق خبرگان مدیریت شهری تهران است که بدین منظور 34 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات این تحقیق، مصاحبه و پرسشنامه است و داده ها با استفاده از روش مقایسات زوجی و تاپسیس تجزیه تحلیل شده اند. در نتیجه این تحقیق، با توجه به چالش های شناسایی شده و با استفاده از روش تاپسیس کارآیی مدل تدوین شده تحقیق (با نام پیشنهادی میز خدمت) نسبت به مدل جاری مدیریت شهری تهران مورد تایید قرار گرفته است. همچنین مهمترین نتیجه ای که از مطالعات تطبیقی حاصل شد آن است که در کلانشهرهای مورد مطالعه همواره کلیه امور حکمروایی و مدیریتی شهری تحت فرمان یک نهاد می باشد و از موازی کاری پرهیز شده است که این موضوع باید در تهران نیز مدنظر قرار گیرد.
۷۰.

نقش آب در ریخت شناسی شهر تاریخی قزوین (دوره قاجار)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آب ریخت شناسی شهری زیرساخت آبی سنتی شهر تاریخی قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۳۲۷
بیان مسئله: کمبود آب به عنوان چالشی همیشگی در ایران وجود دارد. با وجود این اکثر شهرهای ایران سالیان دراز توسط برداشت از آب های زیرزمینی و به وسیله قنات دوام یافته اند و دارای ویژگی های خاصی در ریخت شناسی (مورفولوژی) شهری هستند. زیرساخت سنتی آبی در اکثر شهرهای ایران دارای اثر زیادی در شکل گیری بافت شهری بوده است و نمونه موردی شهر تاریخی قزوین است.هدف پژوهش: پژوهش سعی بر شناساندن نقش آب در عناصر ریخت شناسی شهری است. به عبارت دقیق تر آب که خود در عامل بستر طبیعی شهر قرار دارد بر سه عامل دیگر شکل شهر یعنی نظام ارتباطی، نظام قطعات و نظام ساختمان تأثیر می گذارد. هدف این پژوهش میزان تأثیرگذاری آب بر این سه عامل است.روش تحقیق: شهر تاریخی قزوین نمونه موردی این پژوهش است. اطلاعات مورد نیاز در خصوص عناصر شکل شهر تاریخی قزوین در دوره قاجار از طریق مشاهدات میدانی و بررسی مدارک و همچنین انجام مصاحبه با ساکنان قدیمی قزوین و متخصصان در این زمینه جمع آوری شد. سپس تحلیل داده ها هم از طریق تحلیل نقشه های به دست آمده از تحقیق و هم از طریق پردازش آمارهای منتج از مصاحبه ها توسط نرم افزارهای مربوط انجام گرفت.نتیجه گیری: با بررسی نحوه حضور آب در چهار عنصر شکل شهر نتیجه شد که آب که خود عنصری متعلق به بستر طبیعی شهر است به عنوان یک عامل مستقل تأثیر زیادی بر شکل شهر یعنی نظام معابر و نظام ساختمان دارد و البته تأثیر عامل آب بر نظام قطعات از دو عامل دیگر کمتر است. به عبارت دیگر آب ابتدا تأثیر زیادی بر نظام ارتباطی و بعد نظام ساختمان و در آخر نظام قطعات شهر دارد و نادیده گرفتن این تأثیر در هنگام مداخله در بافت قدیم باعث می شود که تصمیم گیری جامع و کاملی در مورد بافت تاریخی صورت نگیرد و نتیجه کار واقعی و اصولی نباشد.
۷۱.

تحلیل تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران بر اساس نظریه پیچیدگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه پیچیدگی تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۸۱
شهر همیشه پویا و در حال دگرگونی است.این پویایی در بخش مرکزی شهر به علت تنوع عناصر، بازیگران و فرایندهای گوناگون فضاساز  شدت و حدت بیشتری دارد، به گونه ای که برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری را با پیشامدها، عدم قطعیت و پیچیدگی همراه ساخته است.از این رو هدف این پژوهش تحلیل فرایندها، عوامل، ساز و کارها و بازیگران مؤثر بر پیچیدگی های تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران و معرفی نظریه پیچیدگی به عنوان نظریه مبنا در مطالعات و برنامه ریزی پویش فضایی بخش مرکزی شهرهاست. روش تحقیق  مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار است و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و مصاحبه صورت گرفته است. نمونه آماری نیز شامل ۳۰ نفر از مدیران و کارشناسان نخبه شاغل در شهرداری های منطقه ۱۲ و نواحی ۱ و ۲ منطقه ۱۱ (محدوده پژوهش)است که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که چهار پارامتر اصلی یعنی بازیگران فضایی، فرایندها،مدیریت و برنامه ریزی و الگوهای کاربری ها بر تحولات پیچیده فضایی بخش مرکزی شهر تهران تأثیر می گذارند و سبب بروز ویژگی های پیچیدگی چون تنوع،پیشامدها، ماهیت فراکتال،عدم قطعیت،رشد غیر خطی و... در برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری می شوند.در نتیجه انگاره بخش مرکزی شهرها به عنوان یک سیستم پیچیده متبلور می شود؛ همچنین،علی رغم پیچیدگی سیستمی در بخش مرکزی شهر تهران و سیر صعودی آن در بستر زمان، برنامه ریزی این سیستم پیچیده با گزینش طرح های جامع و تفصیلی با تقلیل گرایی همراه بوده است که زوال و پژمردگی بخش مرکزی شهر تهران را به همراه داشته است. بر این اساس، در مطالعه و برنامه ریزی تحولات بخش مرکزی شهرها، نیاز نظری جدیدی احساس می شود و آن نظریه پیچیدگی است.
۷۲.

الگوی مناسب سازی فضاهای گردشگری ویژه معلولین و جانبازان مطالعه موردی: شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معلولین و جانبازان مناسب سازی فضاهای گردشگری شهر یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۵۸۴
ثبت جهانی شهر یزد و هویت تاریخی فرهنگی آن، نقطه عطفی برای مدیران شهری و متولیان امر گردشگری بوده که با برنامه ریزی های صحیح و مناسب سازی فضاهای گردشگری در راستای گردشگری پایدار، گردشگران را از تمامی اقشار به این شهر جلب کنند. مناسب سازی فضاها به ویژه فضاهای گردشگری برای افراد دارای محدودیت های حرکتی، نمود تأمین عدالت و ایمنی اجتماعی در دسترسی هاست. در پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر، هدف ارائه الگوی مناسب سازی فضاهای گردشگری جهت دسترسی معلولین و جانبازان است که برای این منظور از رویکرد استراوس و کوربین در نظریه برخاسته از داده استفاده گردید. جامعه آماری متشکل از خبرگان، فعالان و متخصصین حوزه گردشگری بوده است. حجم نمونه در حین فرایند پژوهش مشخص و از نمونه گیری تئوریکی استفاده شده است. اشباع نظری تا نمونه 15 تا حدودی شکل گرفت اما روند پژوهش تا 24 ادامه یافت. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار اطلس تی آی استفاده شد و مدل پارادایمی آن ارائه گردیده است. نتیجه حاصل از این تحقیق ارائه مدلی است که در آن روابط مؤلفه ها و مقوله ها با داده های فرآیند تحقیق به تصویر کشیده می شود و در بسترهای موردنیاز در قالب شرایط زمینه ای از قبیل جامعه پذیری، نیروی انسانی، دانش فنی و تجارب گردشگری و شرایط مداخله گر، راهکارهایی ازجمله مشارکت محوری، عملکردگرایی و ارتباطات بیان می گردد. در این بستر چهار دسته از عوامل به ایفای نقش می پردازند که عوامل مدیریتی در کنار عوامل ساختاری، فردی و عملکردی در ارتقای وضعیت مناسب سازی ها تأثیرگذار بوده اند. در الگوی مطلوب مناسب سازی فضاهای گردشگری بر لزوم توجه جدی تر به الگوهای مدیریتی نوین و مشارکتی و لزوم ایفای نقش پررنگ تر بخش خصوصی در کنار نقش تسهیلگری دولت تأکید می شود. به جز نقش حمایتی و نظارتی دولت، باید به عوامل زیرساختی، اقتصادی، آگاهی و شناختی، نگرشی و آموزشی و نیز ویژگی های خاص فضاهای گردشگری نیز توجه نمود.
۷۳.

تحلیل ساختاری تاب آوری اجتماعی در چهارچوب حکمروایی شایسته شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری تاب آوری اجتماعی حکمروایی شایسته رویکرد اکتشافی شهر اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۴۹۴
تاب آوری اجتماعی ظرفیت جذب و مقابله با اختلال و آشفتگی های سیستم ناشی از بروز بحران هاست. در این راستا آگاهی از اثرات بحران ها بر تاب آوری اجتماعی در چهارچوب حکم روایی شایسته شهری نیازمند ارائه تحلیلی ساختاری از آن در آینده است تا به وسیله آن بتوان ظرفیت تاب آوری اجتماعی شهری را افزایش داد. هدف پژوهش حاضر تحلیل ساختاری تاب آوری اجتماعی شهری در چهارچوب حکم روایی شایسته شهری با رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام، توصیفی تحلیلی است که در راستای مبانی علم آینده پژوهی با رویکرد اکتشافی (دیده بانی گذشته و حال، برای شناخت آینده) و تحلیلی به وضعیت تاب آوری اجتماعی در چهارچوب حکم روایی شایسته شهری در شهر اردبیل پرداخته است. در این راستا نیز، گردآوری داده ها در بخش نظری به روش اسنادی و در بخش عملی نیز به صورت پیمایشی، مبتنی بر تکنیک دلفی بوده است. از نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. خروجی های نرم افزار میک مک تقریباً ناپایداری سیستم را نشان می دهد. در این مطالعه 12 عامل کلیدی شناسایی شد که باتوجه به شباهت بعضی عوامل به 11 عامل ادغام شد. تعداد 31 وضعیت احتمالی برای عوامل کلیدی در نظر گرفته شد و نرم افزار سناریو ویزارد، 10000 سناریو ارائه داد که از این تعداد 1294 مورد آن دارای اعتبار و 2 سناریو با سازگاری بالا ارائه شد. با توجه به نتایج به دست آمده که تا حدودی ناپایداری سیستم را نشان می دهد، بهتر است اقدامات اولیه در راستای رفع وضعیت های بحرانی باشد تا سیستم به سمت پایداری حرکت کند و عوامل تأثیرگذار در سناریوی اول روند تأثیرگذاری مثبت خود را داشته باشند. تسهیل مداخله شهروندان، افزایش تعداد سازمان های مردم نهاد شهری و تشکیل سازمان های داوطلب جزو بالاترین ارزش سازگاری مربوط به عوامل کلیدی در آینده تاب آوری اجتماعی شهر اردبیل هستند.
۷۴.

تبیین الگوی سنجش تاب آوری کالبدی شهرهای رودخانه محور در برابر اثرات سیل نمونه. مورد مطالعه: شهر تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری کالبدی پهنه بندی بافت شهری سیلاب رودخانه چشمه کیله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۶۴
سیل یکی از مخرب ترین مخاطرات طبیعی است. بشر امروزی به طور کامل نتوانسته است این پدیده طبیعی را مهار کند؛ به همین دلیل به دنبال راه حلی است تا بتواند خطرهای ناشی از سیل را کاهش و تحمل پذیری خود را در برابر آن افزایش دهد. هدف از این پژوهش، تبیین الگوی سنجش تاب آوری کالبدی در برابر سیل به منظور بهبودی سریع از شوک ها، فشارهای متعدد و بهبود عملکرد آن در طی زمان است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام کار، توصیفی–تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان امور شهری می باشند. به منظور شناسایی متغیرها و شاخص های ضروری، پس از استخراج آنها از مبانی نظری، با روش تحلیل روایی محتوایی، اثرگذارترین آنها شناسایی شده اند. بررسی پژوهش های پیشین نشان می دهد، آنها در ارائه یک الگوی منسجم جهت بررسی خطر سیل در پهنه های مختلف شهر و تبیین شاخص ها و متغیرهای مؤثر برای ارزیابی هر پهنه ضعیف بوده اند، لذا به منظور پهنه بندی خطر سیل در بافت اطراف رودخانه چشمه کیله، از نرم افزار شبیه سازی جریان رودخانه (HEC_GEORAS) استفاده گردید، که بر این اساس سه پهنه خطر سیل تعیین گردید. ساختار الگوی پیشنهادی و الگوریتم های ارزیابی آن، بر مبنای یک مدل سازی آماری در محیط نرم افزار جی آی اس می باشد، که به صورت دقیق بافت شهری پیرامون رودخانه را بر اساس شدت خطر، پهنه بندی کرده و نقاط آسیب پذیر را به صورت دقیق مشخص می نماید. الگوی پیشنهادی، روش های رایج کنونی در محدود شدن پهنه های اطراف رودخانه به دودسته ی درون و بیرون حریم رودخانه کنار گذاشته و با توجه به میزان شدت خطر هر عارضه شهری اعم از معابر یا ابنیه مستقر در آن را مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان داد حریم موجود با پهنه بندی ناشی از مدل سازی تناسب ندارد. از طرف دیگر، بررسی تاریخی سیلاب های گذشته، بیانگر تشابه محدوده های آسیب دیده با خروجی نرم افزار است. در تمامی پهنه ها بیشترین آسیب پذیری به علت عدم وجود شبکه هدایت آب های سطحی، ساخت و ساز غیراستاندارد ابنیه و محدودیت های شبکه معابر است که برشدت بحران درزمان بروز حادثه می افزایند. وجود قطعه زمین های درشت دانه در تمامی پهنه ها نیز نقطه قوت مشترک تمام آنهاست که فرصتی برای اصلاح بافت در آینده را فراهم می آورد.
۷۵.

بررسی پدیده پراکنده رویی در محلات و تأثیر آن بر فعالیت بدنی (مطالعه موردی: شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پراکنده رویی فعالیت بدنی سلامتی تراکم شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۴۱
شهر اهواز مرکز استان خوزستان به سبب متغیرهای مانند رشد طبیعی جمعیت، افزایش مهاجرت ناشی از جنگ، توسعه صنایع فولاد و نفتی و غیره رشد کالبدی زیادی داشته است. این رشد در بستر جلگه ای و بدون موانع طبیعی، بدون کنترل و برنامه ریزی مناسب صورت گرفته است که سبب ظهور پدیده پراکنده رویی در این شهر شده است. پدیده پراکنده رویی شهری، پدیده چندبعدی است که پیامدهای زیادی را به ویژه در بعد اجتماعی و سلامت عمومی به همراه دارد. هدف تحقیق بررسی پدیده پراکنده رویی در محلات و تأثیر آن بر فعالیت بدنی در شهر اهواز است. تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی –تحلیلی است. دادهای تحقیق در بخش پراکنده رویی برای 116 محله از بلوک آماری و لایه کاربری اراضی شهر اهواز استخراج شده است. از 17 شاخص شامل تراکم جمعیت، تراکم واحد مسکونی، تراکم خانوار، تراکم خالص مسکونی، تعداد قطعات دارای کاربری ترکیبی در هر محله، نسبت مساحت کاربری های ترکیبی هر محله به کل مساحت محله، نسبت شاغلین، نسبت کاربری تجاری محله، نسبت مساحت ساخته شده به کل مساحت محله، تراکم ساختمانی محله، نسبت مساحت کاربری های خدماتی به مساحت محله، نسبت تراکم ساختمانی به بالاترین تراکم، نسبت تراکم جمعیت به بالاترین تراکم، فاصله از مرکز شهر، نسبت زمین های بایر از مساحت محله، نسبت ساختمان های یک طبقه و میانگین اندازه قطعات مسکونی استفاده شده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار ArcGIS و تکنیک های دیمتل (جهت وزن دهی) ویکور (جهت رتبه بندی) استفاده شده است. در بخش دوم (فعالیت بدنی شهروندان) از پرسشنامه به منظور گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری ساکنان دو محله ای است که در رتبه های اول و آخر از نظر پراکنده رویی قرارگرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد محله کیانشهر در رتبه اول و محله زیتون کارمندی در رتبه آخر از نظر میزان پراکنده رویی قرارگرفته اند. نتایج پرسشنامه فعالیت بدنی در این دو محله نشان داد فعالیت بدنی و فعالیت ورزشی محله زیتون کارمندی بالاتر از محله کیانشهر می باشد؛ بنابراین در شهر اهواز پراکنده رویی فعالیت بدنی را کاهش می دهد.
۷۶.

تبیین عوامل تأثیرگذار در پیدایش و تکوین محلات شهری چند قومیتی (نمونه موردی: شهر دوگنبدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیداش محلات شهری تکوین محلات شهری شهر چندقویتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۷
در جهان با توجه به فرایند صنعتی شدن، شهرها با موج جدیدی از مهاجرت روبرو شدند که این عامل موجب بروز تغییراتی در ساختارهای مختلف شهر از جمله ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی فضایی شده است.ساختار شهر ها پس از خیل عظیم مهاجرت، تغییر و تحولات فراوانی را تجربه کرده اند و تنوع قومیت جمعیتی در شهر ها باعث بروز ناهمگونی در ساختار شهرها شده اند؛ از این رو به منظور مطالعات ساختاری شهرها، بخصوص ساختار فضایی کالبدی باید موانع طبیعی و انسانی بررسی و هم چنین، ارتباط و تأثیر متقابل این پدیده ها بر یکدیگر و بر توسعه شهر بررسی شود. در این مقاله که به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است به تبیین عوامل تأثیرگذار در پیدایش و تکوین محلات شهر دوگنبدان که شهری چندقویتی است با روش دیمتل پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل تأثیرگذار در پیداش و تکوین محلات شهر دوگنبدان تفاوت های مکانی منابع اقتصادی و ثروتی در کشور، موجب اختلاف در چشم انداز های شهری شده و هر یک از شهرها مثل بافت اقتصادی خاص شهر دوگنبدان را گرفته و عملکرد خود را نیز از همان شرایط بازیافته است.
۷۷.

شناسایی و اولویت بندی محرک های بهره گیری از شهر فشرده (مطالعه ی موردی: شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه ی پایدار شهری شهر فشرده پراکنده رویی محرک اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۴
پراکنده رویی شهری به عنوان یک الگوی نامعتبر و ناکارآمد در نظر گرفته می شود که سکونتگاه های انسانی و فعالیت های اقتصادی را در حومه ی شهر پراکنده می کند. جنبه های منفی پراکنده رویی شهری، جامعه ی مدیریت زمین را برای یافتن راه حل های پایدار برای این پدیده برانگیخت. یکی از این راهکارها، ایده ی شکل گیری شهرهای فشرده است. هدف پژوهش، شناسایی و بررسی محرک های بهره گیری از شهر فشرده در شهر اهواز است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش، توصیفی–تحلیلی است. جامعه ی آماری شامل 10 نفر از مدیران شهری و پژوهشگران شهر اهواز هستند. از تکنیک ANP < /span> به عنوان ابزاری برای اولویت بندی محرک ها استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که محرک افزایش جمعیت، بالاترین امتیاز را به دست آورده است. در بررسی ابعاد اصلی، بعد اجتماعی بالاترین وزن را کسب کرده است و بعدازآن ابعاد کالبدی-فضایی، محیطی و اقتصادی قرار گرفته اند. نتایج حاکی از این است که محرک ها و عوامل زیادی در ابعاد اجتماعی، کالبدی، محیطی، اقتصادی در ضرورت بهره گیری از شهر فشرده برای مقابله با پراکنده رویی و تحقق پایداری در شهر اهواز وجود دارد و این نتایج در جهت گیری اقدامات برنامه ریزی شهری و نگرش های مدیران شهری می تواند تأثیرگذار باشد.
۷۸.

بررسی رابطه فضایی- مکانی تراکم جمعیت و ناهنجاری های اجتماعی در شهر کرمانشاه (نمونه موردی: جرم اعتیاد به مواد مخدر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تراکم جمعیت نرخ جرم کانون جرم خیز اعتیاد به مواد مخدر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
کرمانشاه از جمله شهرهایی است که طی دو دهه اخیر با مشکلات فراوانی در روند شهرنشینی مواجه بوده است، این شهر به دلیل شرایط خاص فضایی، کالبدی، اجتماعی، دارای آمار بالای جرم و جنایت است. لذا هدف این پژوهش بررسی رابطه فضایی- مکانی تراکم جمعیت با نرخ وقوع جرم و همچنین شناسایی کانون های جرمخیز جرم اعتیاد به مواد مخدر در شهر کرمانشاه می باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی میباشد و برای تشخیص کانون های جرمخیز شهری از شاخص موران و تکنیک درون یابی تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. همچنین برای برآورد تعداد جمعیت در بلوک های آماری از روش طبقه بندی تراکم استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، جرم اعتیاد به مواد مخدر است که در سال 1390 در محدوده قانونی شهر کرمانشاه به وقوع پیوسته است و به عنوان نمونه آماری، 404 فقره از جرائم اعتیاد به مواد مخدر اتفاق افتاده شهر بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مهم ترین کانون های جرمخیز اعتیاد به مواد مخدر در جنوب شرقی شهر کرمانشاه یعنی منطقه اسکان غیررسمی جعفرآباد و بلوار سید جمال الدین اسدآبادی و چهارراه رشیدی و خیابان بعثت و خیابان جمخانه منطبق است و توزیع فضایی جرائم از الگوی خوشه ای و متمرکز پیروی می کند. همچنین بین تراکم جمعیت در این محدوده ها و نرخ وقوع بزهکاری در آن ها رابطه مستقیم وجود دارد. از اینرو بیشتر کانون های جرمخیز جرم اعتیاد به مواد مخدر در محدوده های پرازدحام و متراکم شهر متمرکز شده که این مناطق دارای ساختار کالبدی- فضایی نامناسبی هستند و باعث امکان کنترل کمتر و افزایش بزهکاری در این مناطق شده است.
۷۹.

سطح بندی مطلوبیت به لحاظ شاخص های تراکمی در روند ارزیابی دامنه های ایمنی در فرآیند رشد کالبدی شهر مطالعه موردی محلات منطقه (4) شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۸
با توجه به پیچیدگی روابط بین سطوح اثرگذار بر کیفیت محیط مسکونی، رفتارشناسی علل تغییر کیفیت محیط را براساس رویکرد سیستمی میتوان توضیح داد. در این پژوهش با کمک مدل سازی سیستمی در برنامه های رایانه ای و تحلیل منابع، مکان منابع، فعالیت ها و همچنین استخراج پارامترهای تاثیرگذار بر ایمنی شهری در فرایند رشد کالبدی شهر با استفاده از روش برنامه ریزی منابع مکانی مورد تحلیل قرار می گیرد و در این راستا مکان منابع و فعالیت ها در برنامه ریزی محوریت پیدا می کند. در این روش برنامه ریزی که مبتنی بر دنیای واقعی است؛ اطلاعات جمع آوری و با استفاده از نقشه های پایه ای بروز شده، کلیه اطلاعات به مکان اشیاء دنیای واقعی منظم می گردند و تحلیل داده ها با مدل هایی صورت میگیرد که اساسا درآنها بعد مکانی بعنوان یکی از ابعاد مهم در مدل تلقی می شود و براساس بعد مکانی یا محل استقرار عوارض، اشیاء، فعالیت های انسانی و سایر اطلاعات مورد نظر، مدل تحلیل و برنامه ریزی شکل میگیرد. اساس برنامه ریزی منابع مکانی، مشاهدات صحیح و بروز و مدل های تحلیلی و منطقی قابل محاسبه می باشد که جهت بررسی فرضیه ها نخست با جمع آوری اطلاعات از طریق متون و منابع کتابخانه ای و در ادامه از طریق کار میدانی با برداشت کالبدی فعالیت های موجود در منطقه 4 شهر رشت به تفکیک محلات ، به بستر مناسبی جهت شناخت و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده در سطح بندی مطلوبیت در محلات منطقه (4) شهر رشت دست یافت.
۸۰.

تحلیل قدرت و موقعیت شهرها در شبکه شهری کشور "مبتنی بر حمل و نقل زمینی"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شبکه شهری موقعیت/قدرت شهر واگرایی/همگرایی همجواری/همپیوندی یوسی نت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۳۵۶
قدرت و موقعیت شهرها به عوامل مختلفی وابسته است. ادبیات حاضر بیان می کند که سرنوشت شهرها و ساکنان آن ها به قدرت و موقعیت حاصل از جریان های مختلف مخصوصا جریان های بین المللی بین شهرها وابسته است. برای تحلیل شبکه شهری حاصل از قدرت، شیوه دو مرحله ای بکار برده شده است. ابتدا شاخص های مرکزیت شامل واگرایی، همگرایی، همجواری و همپیوندی که از شاخص های تحلیل قدرت و موقعیت شهرهای جهانی و تعیین شبکه شهری جهانی است استفاده شده است. این شاخص ها بیان کننده قدرت شهرها بر اساس پیوندهای ارسالی و دریافتی توسط یک شهر هستند. در مرحله بعد برای تعیین موقعیت و پوزیشن شهرها بر مبنای حمل و نقل زمینی و شبکه شهری منتج از آن، از الگوریتم REGE استفاده شده است. برای انجام تحلیل شبکه شهری از داده های حمل و نقل زمینی کلیه متروپل ها و مراکز استان های کشور بعنوان یکی از جریان های مهم و اثرگذار بر شهرهای کشور استفاده شده است. هدف اصلی مقاله، معرفی شبکه شهری کشور بر اساس قدرت و پرستیژ و تعیین خوشه ها و شهرهایی است که نقش اصلی را در شبکه شهری حاصل از حمل و نقل زمینی بازی می کنند. لذا مقاله حاضر با اتکا به مبانی نظری تحلیل شبکه و متدولوژی تحلیلی شاخص های فوق تهیه شده است. خروجی حاصل از این تحلیل، شبکه شهری تقریباَ کامل اما با تراکم های متفاوت است که از حالت ستاره ای و متمرکز دور است. در تحلیل شاخص های چهارگانه شاخص همگرایی شهر تهران در رآس همگرایی قرار دارد ، سپس شهرهای بندرعباس و اصفهان در سطح دوم و سوم همگرایی هستند. شاخص واگرایی در سطح اول و دوم به شهرهای اصفهان و اهواز و رتبه سوم به تهران اختصاص دارد. شبکه حاصل یک خوشه مهم را با ترکیب شهرهای بندرعباس، اهواز و کرج نشان می دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان