محمد مزیدی

خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی نقشی بسیار اساسی در شکل دهی شخصیت و ویژگی های انسان ایفا می کند؛ در این میان، انسجام خانواده از سازه های با اهمیت تلقی می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، پیش بینی انسجام خانواده بر اساس سبک های درون سازی مذهب است. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی است که به روش همبستگی و در پارادایم کمی انجام می گیرد. شرکت کنندگان پژوهش، 232 نفر، شامل 137 نفر دانشجوی متأهل مرد و 95 نفر زن از دانشگاه شیراز هستند که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. برای سنجش انسجام خانواده، از مقیاس فرایندهای خانواده سامانی، و برای بررسی سبک های درون سازی مذهب از پرسش نامه خودگردانی مذهبی ریان و همکاران استفاده شده و روایی مقیاس ها از طریق تحلیل عامل و پایایی آن ها به روش آلفای کرونباخ تعیین شده است. نتایج تحقیق، بیانگر روایی و پایایی مطلوب مقیاس هاست. با استفاده از تحلیل رگرسیون همزمان، میزان پیش بینی انسجام خانواده توسط هر یک از سبک های تنظیمی همانندسازی و درون فکنی مذهب مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که سبک تنظیمی همانندسازی، پیش بینی کننده مثبت، و سبک تنظیمی درون فکنی پیش بینی کننده منفی انسجام خانواده است. بنابراین می توان گفت که سبک های تنظیمی مذهب از پیش بینی کننده های انسجام خانواده هستند و احتمالاً با سوق دادن سبک درون سازی مذهب به سمت همانندسازی، انسجام خانواده قابل افزایش خواهد بود.

سخن گفتن از مفاهیمی چون عقل و عقلانیت مانند بسیاری از مفاهیم دیگر ما را به وادی اختلاف نظرهای اساسی که گاهی به تشتت منجر می شوند می کشاند. چنان که مفهوم عقلانیت در اثر گذشت زمان، به عنوان مفهومی تاریخی تلقی گردیده و تعابیر گوناگونی در مورد آن مطرح شده است و در بسیاری از سطوح به کارگیری مفهوم عقلانیت توأم با گمراهی و ابهام در فهم معنی و مصداق آن بوده است. از سویی نکته قابل توجه این است که تعلیم و تربیت در رایج ترین کاربرد خود بر عقلانیت یعنی پرورش اندیشه دلالت دارد و بر این امر تأکید می شود که اساساً نباید بعد عقلانی را در عرض سایر ابعاد وجودی انسان تلقی کرد؛ بلکه باید آن را تنها وجه جدایی انسان از سایر موجودات و محور فعالیت هایی دانست که انسانیت انسان را به ظهور می رساند. سؤالی که مطرح می شود این است که این تعقل و عقلانیتی که در برنامه درسی بر آن تأکید می شود چه نوع عقلانیتی است و چه ماهیتی دارد؟ چرا که در هر نظام تربیتی، برنامه درسی است که محتوا و جریان رسمی و غیررسمی که ازطریق آن یادگیرندگان تحت نظارت مدرسه، معلومات و شیو ه ی درک و فهم را به دست می آورند یا مهارت ها را فرا می گیرند و یا نگرش و ارزش گذاری یا نظام ارزشی خود را تغییر می دهند، مشخص می کند. بنابراین بسته به این که این برنامه درسی چه معنایی از عقلانیت را پذیرفته، شکل نظام تربیتی هم متفاوت خواهد بود. از این رو در این پژوهش تلاش گردید که انواع عقلانیت در یک سیر تاریخی مورد بررسی و مداقه قرار گیرد و سپس کارکردهای هریک از این انواع عقلانیت در برنامه درسی مشخص گردد. چنان که در بررسی صورت گرفته می توان انواع عقلانیت را در سه سطح طبقه بندی کردکه عبارتند از: سطح نظری عقلانیت، سطح کنشی عقلانیت (عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی) و سطح ساختاری عقلانیت یا عقلانیت رسمی. کارکردهای هر یک از این سه سطح در برنامه درسی متفاوت است.

هدف: در پژوهش حاضر نقش ابعاد دینداری در پیش بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانشجویان مورد بررسی قرار گرفت. روش: شرکت کنندگان پژوهش شامل 183 نفر از دانشجویان مرکز علمی کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و توسط مقیاسهای دینداری و خودتنظیمی شناختی هیجان مورد ارزیابی قرار گرفتند. پایایی پرسشنامه ها به روش آلفای کرنباخ و روایی آنها به شیوه تحلیل عوامل تعیین شد. نتایج، بیانگر روایی و پایایی مطلوب پرسشنامه ها بود. برای بررسی نقش دینداری در پیش بینی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان دانشجویان، از روش آماری رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان استفاده شد. یافته ها:یافته های حاصل از رگرسیون چندگانه نشان داد که ابعاد اعتقادی و مناسکی دینداری به صورت مثبت راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان را پیش بینی می کند و ابعاد اعتقادی و پیامدی دینداری به صورت منفی و بعد عاطفی دینداری به صورت مثبت راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان را پیش بینی می کند. نتیجه گیری: همان طور که نتایج این تحقیق نشان داد، دینداری می تواند راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و به تبع آن تأمین بهداشت روانی را در پی داشته باشد. این مسئله باید در برنامه های پیشگیری و درمان مدّ نظر قرار گرفته، بر اساس آن برنامه ریزی شود#,

هدف مقاله حاضر بررسی و فهم آموزش اخلاق در پایه ی اول ابتدایی از دیدگاه معلمان بود. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفت. گردآوری داده ها، به روش مصاحبه عمیق صورت گرفت که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه ی هدفمند و با توجه به اصل رسیدن به نقطه اشباع انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه ی تحلیل محتوای استقرایی متون مصاحبه ها استفاده گردید. نتایج پژوهش در بخش کیفی نشان داد که عوامل تأثیرگذار بر روی آموزش اخلاق از دیدگاه معلمان اول ابتدایی عبارت اند از ویژگی های دانش آموز که سن را دربر می گیرد، مدرسه (معلم به عنوان الگو و انواع روش های آموزشی همچون آموزش عملی، آموزش کلامی، آموزش رسمی، آموزش غیررسمی و آموزش تلفیقی)، خانواده، همکاری و هماهنگی بین عناصر آموزشی. نتایج تحلیل مصاحبه ها همچنین موانع موجود در راه آموزش اخلاق را نشان داد. از دیدگاه معلمان اول ابتدایی موانع آموزش اخلاق عبارت اند از عدم هماهنگی اولیا و مربیان، تناقض و دوگانگی بین عناصر تربیتی، دنیای مجازی و ارتباطات جمعی، آموزش و پرورش، معلم، گروه هم سالان و برنامه ی درسی.

هدف این پژوهش بررسی روائی آزمون ترسیم یک داستان است. این بررسی از نوع علی ـ مقایسه ای بود. نمونه شامل 137 دانش آموز (53 دختر و 84 پسر) پایه چهارم و پنجم مدارس ابتدایی است که در دو گروه پرخاشگر و گوشه گیر طبقه بندی شدند و با استفاده از آزمون ترسیم داستان سیلور مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت دو گروه پرخاشگر و گوشه گیر در تصویر خود معنادار (04/0> p) است و در محتوای عاطفی معنادار نیست. گروه پرخاشگر به طور معنادار تصویر خود قوی تری را نسبت به گروه گوشه گیر ارائه دادند. پسران پرخاشگر قوی ترین و پسران گوشه گیر ضعیف ترین تصویر خود را بروز دادند (04/0>p). دختران پرخاشگر و گوشه گیر در محتوای عاطفی نمرات بالاتری از پسران داشتند و پسران پرخاشگر ضعیف ترین محتوای عاطفی را ارائه دادند (02/0> p). فراوانی طیف مثبت تا منفی محتوای عاطفی در گروه پرخاشگر و گوشه گیر، معنی دار بود و هر دو گروه دارای بیشترین فراوانی محتوای عاطفی در طیف منفی متوسط بودند. فراوانی طیف مثبت تا منفی تصویر خود در گروه پرخاشگر معنادار و طیف مثبت و قوی دارای بیشترین فراوانی بود. فراوانی طیف مثبت تا منفی تصویر خود در گروه گوشه گیر نیز معنادار و طیف نامطبوع و منفی دارای بیشترین فراوانی بود. تحلیل محتوای داستان های گروه پرخاشگر حاکی از ضریب درگیری بالای مؤلفه های پرخاشگری در داستان ها با بالاترین فراوانی مؤلفه تصورات قتل و کشتن بود و در گروه گوشه گیر حاکی از ضریب درگیری بالای مؤلفه های گوشه گیری با بالاترین فراوانی مؤلفه های تنهایی و ترس و اضطراب بود. آزمون ترسیم داستان سیلور دارای روایی قابل قبول برای استفاده در گروه کودکان پرخاشگر و گوشه گیر است.

فعالیت های پرورشی در مدارس برای تربیت دانش آموزان انجام می شود و تفکر غالب آن است که این فعالیت ها به تربیت دینی و اخلاقی می انجامد. هدف این پژوهش آسیب شناسی این فعالیت هاست که می تواند راه را برای برنامه ریزان و مسئولان روشن کند. بدین منظور٢٧٣ نفر مربی پرورشیِ مقاطع گوناگون تحصیلی شهر شیراز در این پژوهش توصیفی مشارکت کردند که به شیوة تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار استفاده شده، پرسش نامه ای ٥٦ گویه ا ی بود. روایی و پایایی پرسش نامه حاکی از مطلوبیت آن بود. برای پاسخ گویی به پرسش های پژوهش از آزمون های «اندازه گیری مکرر»، «تی تست» برای گروه های وابسته و مستقل و تحلیل «واریانس یک طرفه» استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده، آسیب های موجود، برخاسته از ساختار، شیوة اجرا و انگیزش مادی و معنوی مربیان است. میان مقطع تدریس آزمودنی ها با دیدگاهشان دربارة ساختار، روش اجرای برنامه ها و انگیزش معنوی رابطة معنا دار وجود دارد. جنسیت و رَستة شغلی با هیچ یک از ابعاد ساختاری اجرایی، انگیزش مادی، نیروی انسانی و انگیزش معنوی رابطة معنا دار نداشت. متغیر سن با ابعاد یادشده رابطة معنادار نداشت و متأهلان درباره انگیزش مادی نگرش منفی تری داشتند.

هدف این پژوهش بررسی روائی آزمون ترسیم یک داستان است. این بررسی از نوع علی ـ مقایسه ای بود. نمونه شامل 137 دانش آموز (53 دختر و 84 پسر) پایه چهارم و پنجم مدارس ابتدایی است که در دو گروه پرخاشگر و گوشه گیر طبقه بندی شدند و با استفاده از آزمون ترسیم داستان سیلور مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت دو گروه پرخاشگر و گوشه گیر در تصویر خود معنادار (04/0> p) است و در محتوای عاطفی معنادار نیست. گروه پرخاشگر به طور معنادار تصویر خود قوی تری را نسبت به گروه گوشه گیر ارائه دادند. پسران پرخاشگر قوی ترین و پسران گوشه گیر ضعیف ترین تصویر خود را بروز دادند (04/0>p). دختران پرخاشگر و گوشه گیر در محتوای عاطفی نمرات بالاتری از پسران داشتند و پسران پرخاشگر ضعیف ترین محتوای عاطفی را ارائه دادند (02/0> p). فراوانی طیف مثبت تا منفی محتوای عاطفی در گروه پرخاشگر و گوشه گیر، معنی دار بود و هر دو گروه دارای بیشترین فراوانی محتوای عاطفی در طیف منفی متوسط بودند. فراوانی طیف مثبت تا منفی تصویر خود در گروه پرخاشگر معنادار و طیف مثبت و قوی دارای بیشترین فراوانی بود. فراوانی طیف مثبت تا منفی تصویر خود در گروه گوشه گیر نیز معنادار و طیف نامطبوع و منفی دارای بیشترین فراوانی بود. تحلیل محتوای داستان های گروه پرخاشگر حاکی از ضریب درگیری بالای مؤلفه های پرخاشگری در داستان ها با بالاترین فراوانی مؤلفه تصورات قتل و کشتن بود و در گروه گوشه گیر حاکی از ضریب درگیری بالای مؤلفه های گوشه گیری با بالاترین فراوانی مؤلفه های تنهایی و ترس و اضطراب بود. آزمون ترسیم داستان سیلور دارای روایی قابل قبول برای استفاده در گروه کودکان پرخاشگر و گوشه گیر است.

هدف از تحقیق حاضر بررسی میزان برخورداری کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ی ابتدایی از مؤلفه های دموکراسی بر اساس دیدگاه های دیویی، اسکو، شریعتمداری و بشیریه بود. بدین منظور ابتدا با مشخص ساختن ده مؤلفه برای دموکراسی، به تعریف واحدهای تحلیل (پاراگراف، تصاویر و پرسش ها) پرداختیم. در ادامه با شمارش فراوانی واحدهای تحلیل مشمول و غیر مشمول دموکراسی با استفاده از روش ویلیام رُمی، ضریب درگیری فراگیران با متون درسی با استناد به مؤلفه های دموکراسی، محاسبه شد. علاوه بر این از آزمون خی2 برای مقایسه فراوانی ها و نسبت ها، تفاوت بین ضرایب درگیری و نیز نحوه ی توزیع مؤلفه ها در محتوای کتب درسی تعلیمات اجتماعی پایه های سوم، چهارم و پنجم ابتدایی استفادهگردید. با توجه به مقایسه و تحلیل ضرایب درگیری (ISE) به دست آمده از محتوای کتاب های مورد بررسی، می توان اظهار داشت که از لحاظ میزان برخورداری از مؤلفه های دموکراسی، کتاب تعلیمات اجتماعی در پایه ی سوم، دارای عملکردی بسیار ضعیف (24/0=ISE)، کتاب پایه ی چهارم، در حد مطلوب (16/1=ISE) و کتاب پنجم ابتدایی دارای وضعیتی بسیار مطلوب است (23/2=ISE). در بخش پرسش ها، تحلیل ضرایب درگیری بدست آمده مبیّن توجه اندک هر سه کتاب به مؤلفه های دموکراسی است و در بخش تصاویر نیز صرفاً کتاب تعلیمات اجتماعی پنجم از عمل کردی نیمه فعال (91/0=ISE) در زمینه ی جلب توجه دانش آموزان به مؤلفه های دموکراسی برخوردار می باشد. علاوه براین نتایج حاصل از آزمون خی 2 نشان داد که درمجموع بین سه پایه ی تحصیلی مورد بررسی، تفاوت معناداری در توزیع مؤلفه های دموکراسی وجود ندارد. امّا میزان توزیع مؤلفه ها در کل محتوا، به طور معناداری نامتوازن بود.

هدف اساسی این تحقیق، بررسی میزان برخورداری کتاب های فارسی دوره ی ابتدایی از مولفه های خلاقیت، بر اساس دید گاه های گیلفورد و بیکاردز است. پس از مشخص کردن مولفه های مورد نظر، از دیدگاه گیلفورد و بیکاردز به عنوان ملاک های تحلیل و تعیین بند هر درس به عنوان واحد تحلیل، با استفاده از تکنیک ویلیام رومی، به تحلیل محتوای متن، پرسش ها و تصاویر پنج کتاب مذکور اقدام شد. نتایج تحلیل نشان داد، که میزان توجه به خلاقیت در کتاب های اول و دوم ابتدایی در حد پایین تر از متوسط (ضریب درگیری پایین تر از 1) و کتاب های سوم، چهارم و پنجم ابتدایی در حد بالا تر از متوسط (ضریب درگیری بالاتراز 1) بود، اما کتب مورد مطالعه از لحاظ توجه به مولفه های خلاقیت، به خصوص در بخش متن درس ها و تصاویر، نیاز به بازنگری واصلاحات اساسی دارند.

تحقیق حاضر نقش جهت گیری های مذهبی در پیش بینی سبک های هویت را بررسی کرده است. یکی از مباحث اصلی در روان شناسی اجتماعی و شخصیت در چند دهه گذشته بحث هویت است. امروزه، جهت گیری مذهبی به یک دیدگاه مرکزی در روان شناسی مذهب تبدیل شده است. بر همین اساس این تحقیق به منظور بررسی نقش جهت گیری های مذهبی (جهت گیری درونی، بیرونی و سؤال) در سبک های پردازش هویت برزونسکی، انجام شده است. بدین منظور تعداد 195 نفر ( 98 نفر دختر و 97 نفر پسر) از دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه شیراز به روش نمونه گیری خوشه ایی تصادفی چند مرحله ایی، انتخاب شدند و مقیاس جهت گیری مذهبی، جهت گیری سؤال، و سبک هویت را تکمیل کردند. نتایج حاصل از رگرسیون نشان دهنده این است که جهت گیری مذهبی درونی و سؤال، سبک هویتی اطلاعاتی را به صورت مثبت پیش بینی می کند. جهت گیری مذهبی درونی، سبک هویتی هنجاری را به صورت مثبت و جهت گیری مذهبی سؤال این سبک را به صورت منفی پیش بینی می کند همچنین جهت گیری مذهبی سؤال، سبک هویتی سردرگم - اجتنابی را به صورت منفی پیش بینی می کند.

هدف از این مطالعه بررسی روابط موجود بین ابعاد الگوهای ارتباطات ادراک شده در خانواده (جهت گیری گفت و شنود و جهت گیری همنوایی) و جهت گیری های مذهبی (جهت گیری مذهبی همانندسازی شده و جهت گیری مذهبی درون فکنی شده) دانشجویان بود. در این مطالعه، 172 دانشجو که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای از میان دانشجویان دانشگاه آزاد واحد مرودشت انتخاب شده بودند، ابزار تجدید نظر شده الگوهای ارتباطات خانواده و پرسشنامه خودگردانی مذهبی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از آن بود که جهت گیری گفت و شنود خانواده پیش بینی کننده مثبت جهت گیری مذهبی همانندسازی شده است، اما پیش بینی کننده معناداری برای جهت گیری مذهبی درون فکنی شده نیست. جهت گیری همنوایی خانواده به طور مثبت جهت گیری مذهبی همانندسازی شده و جهت گیری مذهبی درون فکنی شده را پیش بینی می کند و قدرت پیش بینی کنندگی آن درباره جهت گیری درون فکنی شده بیشتر است.

"هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین خود پنداری دانش آموزان وشیوه های فرزند پروری والدین و همچنین مقایسه خودپنداری دانش آموزان دختر و پسر به طورکلی و به تفکیک در زمینه های تحصیلی، اجتماعی، ورزشی و ارزشی بود. نمونه آماری مورد پژوهش 150 نفر دختر و پسر در مقطع پنجم ابتدایی شهرستان شیراز را شامل بود به منظور گرد آوری اطلاعات ازپرسشنامه زمینه یابی ادراک خود و پرسشنامه محیط خانوادگی استفاده شد.نتایج نشان داد که بین خود پنداری کلی آزمودنی ها و محیط خانوادگی گرم و حمایت پذیر همبستگی مثبت ومعناداری وجوددارد. بین خود پنداری دختران ومحیط خانوادگی گرم وحمایت پذیر نیز همبستگی مثبت و معناداری وجوددارد. از سوی یگر بین خود پنداری کلی دختران وپسران تفاوت معناداری به نفع پسران وجود دارد. در بررسی مقوله های مختلف خود پنداری نتایج نشان داد که تنها در خود پنداری تحصیلی میان دختران و پسران تفاوت معناداری به نفع پسران وجود دارد. بررسی ها همچنین نشان داد که دانش آموزان دختر و پسر برای نظر پدر و مادر خود نسبت به معلم و دوست اهمیت بیشتری قائل هستند. درراستای این پژوهش پیشنهادهایی ارائه شده است. "

مقالة حاضر به بررسی ویژگیهای انسان از دیدگاه اسلام، اهداف تعلیم و تربیت و ویژگیهای تربیت کودک بر اساس سیرة نبوی پرداخته است. به این منظور، ابتدا اصول جهان بینی اسلامی توضیح داده شده است؛ چرا که ناگزیریم برای تعریف و شناخت انسان، تفسیر و تحلیلی از جهان داشته باشیم. این اصول عبارتند از: اصل توحید، اصل آفریده بودن جهان، اصل غیب و شهادت، اصل تکامل هستی، اصل جهت تکاملی پدیده ها و اصل معاد؛ سپس از ویژگیهای انسان از نظر اسلام، چون خصوصیت تکاملی، عقل، آزادی، خودآگاهی و هدف زندگیاش بحث، و با ارائة تعریفی از تعلیم و تربیت و اشاره به ضرورت آن، اهداف تعلیم و تربیت اسلامی به اختصار عنوان شده است. در پایان، ویژگیهای تربیت کودک از منظر سیرة رسول اعظم(ص) را به ایجاز بررسی کرده ایم.

بادگیرها برج های کوچکی هستند که برای تهویه طبیعی ساختمان ها در مناطق گرم و خشک ایران از زمان های قدیم بکار می رفته اند. با وزش باد، هوا وارد ستون بادگیر شده،گرمای هوا به سطوح داخلی دیواره بادگیر منتقل و در نهایت هوای خنک وارد ساختمان می شود. مهمترین مزیت بادگیرها خنک سازی هوا بدون بکارگیری انرژی الکتریکی است. در این مقاله عملکرد بلندترین بادگیر جهان (بادگیر باغ دولت آباد یزد) با به کارگیری یک بسته نرم افزاری دینامیک سیالات محاسباتی مورد مطالعه قرار گرفته است. توزیع دما، فشار و سرعت هوا در طول ستون بادگیر بدست آمده که معادلات ترمودینامیکی، مکانیک سیالاتی و انتقال حرارتی حاکم برای تخمین عملکرد این بادگیر بکار گرفته شده است. در نهایت نتایج بدست آمده در نمودارهایی ارائه گردیده است.

مولفه های یاد دهی یادگیری یکی از مولفه های اساسی نظام تعلیم و تربیت است عناصر اساسی این مولفه عبارت از معلم و فراگیر است مطالعه متون مربوط به این مولفه نشان می دهد که همواره سوالات اساسی در این زمینه در درجه اول از سوی فلاسفه مطرح شده است علی رغم مطالعه های نظری و کاربردی در حوزه فرایند یاد دهی یادگیری هنوز هم یکی از مشکلات اساسی نظام های آموزشی معطوف به نقش معلم و فراگیر در این فرایند است چرایی وجود چنین مشکل یوجه مسئله خیر مقاله حاضر است مکاتب فلسفی بزرگ که ا ز قرن بیستم به بعد در این حوزه جهت گیری های نظام آموزشی را تحت تاثیر قرار داده اند عبارتند از تجربه گرایی منطقی و عمل گرایی علی رغم این که هر یک از دو رویکرد مذکور واجد دلالت های تربیتی هسعتند به نظر می رسد که نظام های آموزشی به منظور کاستن از مشکلات خود در این زمینه به توجه همزمان به هر دو رویکرد نیازمندند.