علی محمودی

صنعت حمل و نقل و خدمات جانبی آن در شمار بخش هایی از اقتصاد ایران قرار می گیرند که سهم قابل توجهی در تولید و اشتغال دارند. حدود 6 درصد از جمعیت شاغل و 7.86 درصد از تولید کل کشور در این بخش قرار دارد. این سهم مستقیم این صنعت در اقتصاد کشور است، علاوه بر این محاسبه اثرات القایی غیر مستقیم آن نشان می دهد که اهمیت اقتصادی این صنعت در مقایسه با بسیاری از بخش ها و صنایع کشور قابل توجه است. این مقاله با محاسبه شاخص های مختلف مربوط به پیوندهای پسین و پیشین، درجه اتکاء متقابل و شاخص اهمیت به رتبه بندی جایگاه بخش های 18 گانه فعالیت های اقتصادی در چارچوب جدول داده - ستانده می پردازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که، بخش معدن اتکای زیادی به صنعت حمل داشته و صنعت حمل و نقل نیز شدیدا متکی به سایر بخش محصولات صنعتی است. از نظر قدرت انتشار و شاخص حساسیت نیز این بخش به ترتیب در رتبه یازدهم و سوم قرار دارد. - این مقاله مستخرج از طرحی با همین عنوان است که با حمایت های مالی دانشگاه تهران انجام شده است

نقطه شروع همکاری های سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس (اعضای شورای همکاری خلیج فارس) به نشست سران ناتو در سال 2004 برمی گردد. در این نشست با تصویب سند ابتکار همکاری استانبول (ICI) از کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس دعوت شد تا وارد همکاری های امنیتی - نظامی با ناتو شوند. قطر، کویت، بحرین و امارات متحده عربی، چهار کشوری هستند که تاکنون به این دعوت پاسخ مثبت داده و با انعقاد پیمان های امنیتی یا قراردادهای مبادله اطلاعات نظامی - امنیتی همکاری هایی را با ناتو آغاز کرده اند. به نظر می رسد که این اقدام ناتو یعنی همکاری های امنیتی با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس در ادامه برنامه مشارکت برای صلح و گفتگوی مدیترانه می تواند در راستای استراتژی ترویج ثبات در همسایگی ناتو و مناطق پیرامونی آن تفسیر گردد. اهداف و منافع ناتو از شروع این همکاری ها را می توان در چهار شاخص زیر بررسی کرد: الف) مقابله با تهدیدات نوین، ب) پیشگیری از تضعیف رژیم منع گسترش سلاح های هسته ای، ج) کمک به ساخت یک الگوی امنیتی مشارکتی منطقه ای و د) تامین امنیت منابع انرژی و خطوط انتقال انرژی. بنابراین حضور ناتو در کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس و انعقاد قراردادهای امنیتی - اطلاعاتی با کشورهای منطقه می تواند تبعات منفی برای جمهوری اسلامی ایران داشته باشد. از این رو ضرورت به کارگیری سیاست خارجی که بتواند این تهدید را به فرصت تبدیل سازد، بیش از پیش اهمیت پیدا می کند.

رشد و توسعه شگفت انگیز علوم در چند دهه اخیر، دانشمندان و پژوهشگران را با شرایط متفاوت و تنگناهای مختلف رو به رو کرده است. گسترش بد اخلاقی علمی و پژوهشی و استفاده ابزاری از علوم و نوآوری های علمی، جامعه علمی و دانشگاهی را به چالش کشیده است. در این مقاله سعی شده چرایی و چگونگی ارتباط و نسبت پژوهش با اخلاق مورد بررسی قرار گیرد و جایگاه اخلاق در فرایند کنونی تولید علم و تکنولوژی تبیین شود. لذا ابتدا به بررسی اجمالی نظریه های اخلاقی پرداخته و سپس ساختار تولید تکنولوژی و جایگاه پژوهش در آن تبیین شده است. نتیجه اینکه؛ یکی از بزرگ ترین معضلات فرهنگ مادی، حذف اخلاق و معنویت از عرصه و زیرساخت علوم بشری است. این مشکل باعث ناشکیبایی تمدن مادی از همزیستی مسالمت آمیز با تفکرات اخلاق گرا شده است. علم و تکنولوژی امروزی در خدمت اقتصاد و نیازهای غریزی بشر است. در واقع؛ زیربنا و اصول موضوعه علوم موجود بر اخلاق الهی و تالم معنوی استوار نیست و همین نگرش منفی نسبت به اخلاق الهی و رویکرد مثبت به اخلاق مادی باعث شده است اخلاق متعبدان و متالهان و صاحبان ایدئولوژی های الهی یک حرکت ضد اقتصادی در درون تمدن مادی قلمداد شود. تا زمانی که مسیر، جهت و اصول موضوع علم اصلاح نشود و اخلاق و معنویت جزء اصول قرار نگیرد، این مشکل لاینحل باقی خواهد ماند.

این مقاله به بررسی تأثیر اسطوره های ایرانی آفرینش بر شکل گیری هویت ملی در ایران در پهنة تاریخ می پردازد. اسطوره ها در شکل گیری هویت ایرانی در مرزهای سرزمینی ایران نقش مهمی داشته اند. در اسطوره های آفرینش، سرزمین ایران در مرکزِ جهان قرار داشته و به عنوان سرزمینی مقدس که بهترین سرزمین هاست معرفی شده و محدوده سرزمین های ایرانی نیز در اسطوره های آفرینش معمولاً از ناحیه سُغد یعنی آسیای مرکزی آغاز شده و با دربرگرفتن فلات ایران تا منطقه شام را شامل می شود (فاصله سرزمینی چین تا مدیترانه، یا محدوده رود آموی تا رود فرات). ترسیم چنین تصویری از ایران در اسطوره های آفرینش به انباشت مفهوم سرزمینی به نام ایران در ذهن مردمان ساکن در محدوده سرزمینی فلات ایران در دوره های تاریخی گوناگون انجامیده و توانسته است از این رهگذر به ایجاد و تداوم هویت ایرانی کمک کند و عنصر سرزمین را که معمولاً برای ساخت دولت- ملت ها در نظریه های مدرن هویت نیز بدان اشاره می شود، فراهم آورد.

هدف این مقاله ارزیابی و تجزیه و تحلیل اثرات مبادله از طریق بازارچه های مرزی بردرآمدهای گمرکی دولت طی دوره زمانی 80-1373 است. در راستای تحقیق و ارزیابی این مهم اثر متغیرهای تأثیرگذار بر درآمدهای گمرکی دولت از نوع حجم واردات، نرخ تعرفه و نرخ سود بازرگانی به تفاوت در تجارت خارجی و مبادله از طریق بازارچه های مرزی کشور مورد آزمون قرار گرفته است.

همگام با تغییرات بنیانی در بازرگانی ملی و رشد پایدار تولید محصولات کشاورزی که با تمایل به توسعه صادرات غیرنفتی شکوفا شده لازم است که پدیده ذخیره سازی و انبارداری محصولات زراعی به عنوان یک ابزار اقتصادی مهم، جایگاه خود را در زنجیره گسترش در خدمات بازرگانی خارجی و توسعه صادرات غیرنفتی باز یابد. ذخیره سازی، فعالیتی است که با ایجاد سود زمانی مفید و پیوند دادن فواصل میان تولید و صادرات، ارزش افزوده جدیدی را برای کالاها پدید می آورد و با ایجاد انتظارات پایدار و کنترل عرضه و تقاضا در بازارهای خارجی، ریسک فعالیتهای صادراتی را به حداقل میرساند و توسعه بازار با ثبات در قیمت و درآمدهای صادراتی را ممکن میسازد. از این رو، ذخیره سازی از جمله پایه های اصلی تجارت به شمار میرود و بدون تجهیزات ذخیره سازی به ویژه در شرایطی که سایر خدمات مترتب بر آن مانند تسهیلات حمل و نقل محدود باشد، توسعه صادرات اگر غیرممکن باشد، حداقل مشکل آفرین است و در بلندمدت، موجبات از دست دادن بازارهای صادراتی را فراهم می آورد. درکشور ما، به رغم سوابق دیرینه ذخیره سازی سنتی و کوشش پی گیر سازمانهای مسئول و ناظر بر توسعه اینگونه تأسیسات، متاسفانه هنوز آهنگ این فعالیتها متناسب با نیازهای واقعی کشور نیست. مقاله حاضر سعی دارد ضمن آزمون ضرایب همبستگی میان ظرفیتهای ذخیره سازی، تولید و صادرات محصولات فاسدپذیر زراعی، ظرفیت مطلوب و ذخیره سازی متناسب با امکانات تولید و صادرات این محصولات و مکان یابی آنها را با استفاده از روش های کمی برآورد نماید.

اسطوره های ایرانی بر نگاه سیاسی و بین المللی ایرانیان در گستره تاریخ نقش و کارکرد فراوانی داشته است. در این مقاله با کمک رویکرد سازه انگاری به دنبال آن هستیم تا نشان دهیم اسطوره های ایرانی به عنوان و به مثابه یکی از سازه های معنایی در ساخت و شکل گیری هویت ایرانی و نیز در نگرش بین المللی ایرانیان و تعریفی که از خود، دیگری و محیط پیرامونی و بیرونی خود ارائه داده و می دهند، نقش مهمی داشته است. البته آشکار است که در کنار این سازه معنایی، دیگر سازه های معنایی مهمی همانند تاریخ، دین، مذهب، آداب و رسوم، زبان و... نیز در شکل گیری هویت ایرانی تأثیرات مهم و شایسته ای داشته و البته همه این سازه های معنایی در ارتباطی پیوسته و با هم است که هویت ایرانی را شکل داده و می دهند. بنابراین پرسش اصلی مقاله این است که: «اسطوره های ایرانی چه کارکرد و نقشی در ترسیم هویت ایرانی و در نگرش ایرانیان به نظام بین الملل داشته اند؟» در پاسخ این فرضیه را می توان طرح کرد که: «اسطوره های ایرانی به عنوان یکی از مهم ترین سازه های معنایی مشترک در اذهان و افکار همه ایرانیان از طریق ترسیم مرزهای ایران به عنوان عنصر سرزمین، بیان ویژگی های ایرانیان به عنوان عنصر جمعیت و تعریف کارکرد جامعه ایرانی به عنوان یک دولت - ملّت (عنصر حاکمیّت)، در شکل دهی به هویت ایرانی و نگرش بین المللی ایرانیان نقش انسجام بخش و هماهنگ کننده داشته است». برای اثبات این ادعا نیز درونمایه ها و مفاهیم اسطوره های ایرانی بررسی شده و کارکرد آن در دوره های گوناگون تاریخ ایران مورد توجه قرارگرفته است

هدف این پژوهش، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه «پرسشنامه نگرش سنج استعداد ریاضی فرزندان» توسط والدین است. در همین راستا، پرسشنامه ی سنجش استعداد ریاضی توسط والدین تهیه گردید و برای تعیین روایی محتوایی از متخصصان روانشناسی تربیتی نظرخواهی شد، و گویه هایی که مورد توافق و تأیید شده بیش از 75% بود به عنوان گویه های مناسب انتخاب شد. پرسشنامه در مرحله اول، بر روی نمونه 293 نفر از دانش آموآن سال اول دبیرستان اجرا شد. پس از گردآوری داده ها، ضریب اعتبار آزمون 80/0بدست آمد و با توجه به همبستگی هر سئوال با کل آزمون، تعداد 6 سئوال که همبستگی کمتر از 3/0 با کل آزمون داشتند حذف و ضریب اعتبار آزمون مجدداً محاسبه شد که میزا ان 89/0 درصد بود. با اجرای تحلیل عاملی، هشت عامل از پرسشنامه استخراج شد که 48/54 درصد از واریانس سؤالها راتبیین کرد. برای به دست آوردن عاملهای پرسشنامه از روش تحلیل عاملی استفاده شد. استفاده از شیوه تحلیل عوامل اصلی و چرخش واریماکس و در نظر گرفتن اندازه های ویژه بیشتر از یک انجام شد. پس از آن به نامگذاری عوامل از طریق تحلیل عاملی اکتشافی پرداخته شد که عبارت است از: مهم بودن و لذت بردن، توجه به رشد همه جانبه، خوشحالی فرزند از تأیید معلم، علاقه به یادگیری و کمک دیگران، استفاده از ریاضی در حل مسائل زندگی، خلاقیت در حل مسائل ریاضی، آگاهی از توانایی فرزند و پیگیری در حل مسائل ریاضی. در نهایت می توان از این پرسشنامه برای اندازه گیری سنجش استعداد ریاضی فرزندان(توسط والدین) پژوهشهای گوناگون استفاده کرد.

پژوهش حاضر باهدف نقش وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده و مهارت های اجتماعی دبیران بر پیشرفت تحصیلی با میانجیگری درگیرهای تحصیلی دانش آموزان است. این پژوهش از نوع کاربردی و ازلحاظ اجرا، همبستگی و از نوع تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان ریاضی به تعداد 19 نفر و دانش آموزان دختر و پسر متوسطه اول در سال تحصیلی (1399-1398) شهرستان الیگودرز به تعداد 5675 نفر بودند. از روش نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای تعداد یک مدرسه دخترانه (50 نفر) و یک مدرسه پسرانه (50 نفر) و 6 معلم مربوطه به عنوان نمونه انتخاب شد. از پرسشنامه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان فام و تیلور (1999)، پرسشنامه وضعیت اقتصادی اجتماعی خانواده گرما رودی و مرادی (1389)، پرسشنامه مهارت های اجتماعی معلمان ماتسون و همکاران (1983) و پرسشنامه درگیری تحصیلی شکاری (1392) ب رای گ ردآوری داده ها اس تفاده ش د. جهت تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که مهارت های اجتماعی معلمان و وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانواده بر درگیری تحصیلی دانش آموزان اثر مستقیم و معنی دار(53/0 و 62/0) دارد؛ وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانواده و مهارت های اجتماعی معلمان با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اثر مستقیم و معنی دار(54/0 و 55/0) و با میانجیگری درگیری تحصیلی اثر غیرمستقیم و معنی دار(56/0 و 62/0) دارد؛ درگیری تحصیلی دانش آموزان با پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه مستقیم و معنی دار(69/0) دارد، و مدل ساختاری پژوهش مورد تأیید قرار گرفت. می توان نتیجه گرفت که وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانواده و مهارت های اجتماعی معلمان بر پیشرفت تحصیلی با میانجیگری درگیری تحصیلی دانش آموزان اثر معنی دار دارد.

این پژوهش به منظور تبیین فرایند تغییر حسابداری بخش عمومی در دانشگاه تهران با رویکرد نظریه ساخت یابی، به دنبال فهم ویژگی های عاملیت فعال/منفعل و ساختار حمایتگر/غیرحمایتگر از تغییر حسابداری بخش عمومی است. این پژوهش با روش شناسی موردپژوهی، شناسایی و به کمک روش تحلیل محتوای کیفی مقوله بندی و تحلیل شدند. سپس با کاربست نظریه ساخت یابی گیدنز درباره نقش دوسویه عاملیت و ساختار در تغییر حسابداری بخش عمومی بحث شد. مأخذ گردآوری اطلاعات مصاحبه، مشاهده و اسنادکاوی و پیشینه پژوهشی و مشارکت کنندگان، کارکنان، رؤسای حسابداری و مدیران مالی دانشگاه تهران بودند. در نهایت چهار وضعیت سازمانی قابل پیش بینی در ماتریس تغییر حسابداری بخش عمومی و ویژگی های هر وضعیت بیان شد. با توجه به نتیجه یافته ها، ویژگی های عاملیت فعال در امر تغییر حسابداری بخش عمومی در دانشگاه تهران، در مقایسه با ویژگی های عاملیت منفعل آن و نیز ویژگی های ساختار غیرحمایتگر از تغییر حسابداری بخش عمومی در دانشگاه تهران، در مقایسه با ساختار حمایتگر آن، پرکارتر بوده اند.