طیبه ماهروزاده

طیبه ماهروزاده

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشگاه الزهرا علیهاالسلام 
پست الکترونیکی: mahrouzadeh@alzahra.ac.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

دین و ارزش ها از دیدگاه کانت و فیلسوفان نوکانتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عقل عملی تکلیف پیشینی ( مقدم بر تجربه ) آزادی اراده امر مطلق ( تنجیزی )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 698 تعداد دانلود : 417
"کانت عقل را به عقل نظری و عقل عملی تقسیم کرده است. او در عقل عملی، به تاسیس نظامی اخلاقی همت گمارد که بنیان آن بر قضایای اخلاقی پیشینی استوار بود. کانت با تقسیم عقل به نظری و عملی حیطه ی دانش را از ارزش جدا ساخت. ادیان الهی و برخی از فلاسفه ی اخلاق، دین را مقدم بر اخلاق دانسته و اخلاق را بر پایه ی دیانت استوار ساخته اند؛ در حالی که کانت تلاش نمود تا دین را بر پایه ی اخلاق استوار سازد و بنیاد دین را از الهیات به اخلاق، و از عقاید به رفتار تغییر دهد. با ارائه ی نظریات کانت، دین از حوزه ی استدلال بیرون رفت و صرفا از سنخ اخلاق به شمار آمد. بدین سان، زمینه ی لازم برای جدائی دیانت از علم و نیز جدائی دین از شئون مختلف اجتماعی فراهم شد. در میان فیلسوفان نوکانتی، ویندل باند ارزش ها را اساسی ترین مسئله در فلسفه می دانست. وای هین گر معتقد است آن چه برای ما ارزش مند است، در عالم واقع بی اهمیت است. هوف دینگ درباره ی واقعیت نهائی تردید دارد، اما آدمی را به تحقق بخشیدن ارزش ها می خواند. کوهن و دیگر فیلسوفان مکتب ماربورگ به نظریه ی حلولی که بر اساس آن دین و اخلاق یکی شناخته می شود، باور دارند. چنین دیانتی، قاعدتا، یا بدون خدا است و یا خدائی دارد که بیش از یک مفهوم نمی تواند باشد؛ یعنی دین تهی از باورهای متعالی. "
۲.

مدرسه زندگی، ماهیت و چگونگی تحقق آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش ها محتوا معلم مدرسه زندگی هدف ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 647 تعداد دانلود : 833
هدف از این پژوهش، تبیین مبانی فلسفی مدرسه زندگی، ویژگی ها و چگونگی تحقق آن است. دیوئی با انتقاد از مدارس سنّتی، به تأسیس مدرسه آزمایشگاهی یا مدرسه زندگی اقدام کرد. شعار مدرسه زندگی، آموختن برای زیستن از طریق عمل است. در نظر او مدرسه خود زندگی است و نه آماده شدن برای زندگی. تعلیم و تربیت به منزله رشد و متضمن تجربه است. یادگیری باید با توجه به علائق، رغبت ها و تفاوت های فردی کودکان انجام شود. در مدرسه زندگی هدف ها از پیش تعیین نمی شود، بلکه بنا به موقعیت و در حین عمل ظهور مییابد. محتوا نیز از پیش تعیین نمی شود، محتوای درسی و موقعیت های تربیتی به نحوی تدارک دیده می شود که به پرورش مهارت های اجتماعی، مهارت حل مسأله، قوه خلّاقیت و تفکّر انتقادی منجر شود. درچنین مدرسه ای محیط شاد و سازنده است. روش تدریس بر فعالیت شاگرد مبتنی است. نقش معلم مدیریت کلاس درس نیست، بلکه معلم راهنما وهدایت کننده یادگیری و شاگرد، محور جریان تربیتی است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی بود. بر اساس یافته های پ ژوهش می توان از جنبه های مورد تأیید مدرسه زندگی در جهت ایجاد تغییرات سودمند در نظام آموزش و پرورش به ویژه نظام مدرسی، بهره گرفت.
۳.

تبیین رویکرد پدیدارشناسی در برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پدیدارشناسی پژوهش تربیتی تجربه زیسته رنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 531 تعداد دانلود : 102
هر نوع نظام تربیتی که با انسان رابطه دارد، نیازمند نوعی نظریه تربیتی است و بدون آن، تعلیم و تربیت بی پایه و اساس خواهد بود. پدیدارشناسی به عنوان یک دیدگاه فلسفی که در قرن بیستم ظهور کرده است، به جهان و انسان به شیوه ای متفاوت نگاه می کند. هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه و کاربرد پدیدارشناسی در تعلیم و تربیت و برنامه درسی است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی و باهدف تبیین و روشنگری مفاهیم و ایده های کاربردی آن در حوزه برنامه درسی صورت گرفته است. از مهمترین نقاط قوت پدیدار شناسی این است که به استقبال تغییر ، کثرت و نواندیشی در همه ابعاد برنامه درسی می رود و در خصوص هرگونه استانداردسازی روش های تعلیم و تربیت در حیطه های مختلف برنامه درسی شامل اهداف ، شرایط و محتوا ها، روشهای آموزشی و ارزشیابی هشدار جدی می دهد. در واقع پدیدارشناسی با اتخاذ روشهای منحصر به فرد این امکان را فراهم می آورد که از طریق ارتباط نزدیک تر و ملموس تر با پدیده های تربیتی، اقدامات مؤثرتری را برای بهبود مجموعه روابط تربیتی در نظامهای آموزشی انجام دهد.
۴.

ذهنیّت فلسفی و نگرش به روش های تدریس فعال در میان معلمان ریاضی (مقطع راهنمایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ذهنیت فلسفی جامعیت انعطاف پذیری تعمق تدریس فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 775 تعداد دانلود : 507
امروزه نظام های آموزشی هــمّ خود را عمدتاً به انتقال معلومات و مهارت ها معطوف داشته اند و حال آنکه نخستین رسالت نظام های آموزشی، آموزش "" چگونه فکر کردن "" است . از آنجا که پرورش قوه تفکر، منوط به قدرت اندیشه و ذهنیّت فلسفی معلمان و نیز شیوه تدریس آنها است، پژوهش حاضر درصدد است تا نخست ذهنیّت فلسفی معلمان را بسنجد سپس ارتباط هر یک از ابعــاد سه گانه ذهنیّت فلسفی معلمــــان (تعمّق، جامعیّت و انعطاف پذیری) را با نگرش آنها نسبت به روش های تدریس فعال بررسی کند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه آماری کلیه دبیران ریاضی مدارس راهنمایی دخترانه شهر اصفهان (216 نفر) بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 88 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه پیش ساخته ذهنیّت فلسفی و نیز پرسشنامه محقق ساخته نگرش سنجش روش های تدریس فعال است. روایی پرسشنامه براساس آلفای کرونباخ محاسبه شد. این ضریب برای پرسشنامه ذهنیّت فلسفی 84% و برای پرسشنامه نگرش به روش های تدریس فعال 77% به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. در سطح توصیفی بااستفاده از مشخصه های آمار توصیفی ودر سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی، آزمون تی تک متغیره و رگرسیون چندگانه استفاده شد. بر طبق نتایج بین ذهنیّت فلسفی و نگرش به روش های تدریس رابطه معنادار در سطح 01/0وجوددارد. بین ابعاد ذهنیّت فلسفی، بعد جامعیّت بامیانگین 136/4 سطح بالاتری را نسبت به دو بعد تعمّق و انعطاف پذیری در میان معلمان به خود اختصاص داد. همچنین بین هریک از ابعاد جامعیّت، تعمّق و انعطاف پذیری ذهنیّت فلسفی و نگرش به روش های تدریس فعال رابطه معنادار وجود دارد، اما رابطه بین بعد انعطاف پذیری و نگرش به روش های حل مسئله، اکتشافی وپروژه درمرتبه اول، قراردارد.
۵.

تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی دوره ابتدایی تلفیق برنامه درسی تلفیقی تلفیق علم- تکنولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 524 تعداد دانلود : 866
یکی از موضوعاتی که در نظام آموزشی باید بدان پرداخت، آموزش است. آموزش از ترکیب چهار نظام که در تعامل با یکدیگرند، به وجود آمده است. این چهار نظام عبارتند از تدریس، یادگیری، ساختار و برنامه درسی. برنامه درسی طرحی برای عمل است که ساختار را هدایت می کند. موضوع دیگر، جایگاه دانش و چگونگی تبدیل آن به ماده درسی است. در تعلیم و تربیت پست مدرن، دانش به خودی خود هدف نیست، بلکه هدف، \""گفتمان سازنده دانش\"" است به همین جهت در کلاس درس، تمرکز بر ساختن دانش، فهم، همکاری و مشارکت است. نظام آموزشی کشور ها به منظور تربیت فراگیرانی مستقل، منعطف، خلاق و دارای تفکر انتقادی لازم است در حوزه اهداف، محتوا، وسایل، روش ها و نیز فرصت ها و فعالیت های تربیتی تجدیدنظر به عمل آورند. از دیرباز طراحی برنامه درسی و ارائه موضوعات به شکل های مختلف صورت گرفته است. در آغاز قرن بیستم متفکران تعلیم و تربیت در مسیر تلفیق برنامه درسی گام نهادند؛ اما روند مسلط در این قرن مبتنی بر رویکرد تک رشته ای، تکثر دروس و برنامه درسی رشته محور بوده است. تلفیق به معنای سازگار کردن و باهم آمدن است و با تخصصی شدن و جداسازی موضوعات درسی مغایرت دارد. تلفیق، مبتنی بر نگرش کل نگر است که سعی دارد آموزش را با زندگی روزمره فراگیر مرتبط سازد. هدف از این پژوهش، تبیین برنامه درسی تلفیقی، بیان انواع آن و چگونگی تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی دوره ابتدایی است. روش بکار گرفته شده، روش تحلیلی- استنتاجی است. بدین منظور پس از تبیین برنامه درسی و توضیح درباره تلفیق، به نمونه هایی از تلفیق در حوزه محتوا مانند تلفیق موضوعات و دانش بنیادین، تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات با تمام حوزه های دانش، اشاره شده است. بر اساس مطالعات و تحلیل های انجام شده می توان نتیجه گرفت که: با تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی به طور عام و در دوره ابتدایی به طور خاص، میزان یادگیری و تسلط دانش آموز بر محتوای سازماندهی شده افزایش می یابد و دانش آموز بهتر می تواند مطالب آموخته شده را در زندگی واقعی بکار گیرد.
۷.

جهانیشدن و هویتیابی دینی نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دین هویت جهانی شدن هویت دینی جهانی شدن فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
تعداد بازدید : 460 تعداد دانلود : 335
جهانی شدن یا جهانی سازی از موضوعات چالش برانگیز عصر حاضر است که مسائل تازه ای چون هویت یابی نوجوانان و به طور خاص هویت یابی دینی در جوامع مذهبی را پیش آورده است. جهان بینی حاکم بر عصر جهانی شدن، جهان بینی سکولاریستی است که ارزش های دینی را از شئون مختلف زندگی اجتماعی جدا می داند، در صورتی که دین پیوندی وثیق با ارزش های اخلاقی داشته و بهترین راه برای دستیابی به اخلاقیات است. این در حالی است که در عصر جهانی شدن اخلاقیات دچارانحطاط و هویت یابی دینی دستخوش تعلیق و سردرگمی شده است. در این پژوهش، غرض آن است که تاثیر جهانی شدن بر هویت یابی دینی نوجوانان تبیین شود. پژوهش حاضر از نوع بنیادی-نظری است. روش بکار رفته در آن توصیفی-تحلیلی (اسنادی) و شیوة تجزیه و تحلیل اطلاعات عقلانی– منطقی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری استفاده شده و منابع تحقیق شامل آثار مکتوب و غیرمکتوب می باشد. در این پژوهش، برای دستیابی به هدف پژوهش به سؤالات زیر پاسخ داده شد: مقصود از جهانی شدن و جهانی شدن فرهنگی چیست؟ هویت دینی چیست و آثار مترتب بر آن کدام است؟ عوامل مؤثر بر هویت دینی چیست و موانع دستیابی به آن کدامند؟ و بالاخره، دین در عصر جهانی شدن دارای چه جایگاهی است؟ همچنین، پس از پاسخ به سؤالات ذکر شده و نتیجه گیری، با عنایت به موج بیداری اسلامی درجهان اسلام، راهکاری جهت دستیابی به هویت دینی در سطح ملی و منطقه ای ارائه شد است.
۸.

تأثیر روش اجتماع پژوهی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش مهارت های شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان مهارت های شهروندی روش اجتماعی پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 365
پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر روش اجتماع پژوهی برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش مهارت های شهروندی آنان بر روی 60 دانش آموز پسر پایه سوم ابتدایی یکی از مدارس کرمان انجام شد. دو گروه شاهد و آزمایش به طور تصادفی مشخص گردیدند. برنامه آموزش فلسفه به کودکان به مدت 11 جلسه، به صورت اجتماع پژوهی بر گروه آزمایش اعمال گردید. ابزار جمع آوری داده ها مشتمل بر مشاهده و واقعه نگاری (روش کیفی) و پرسش نامه محقق ساخته (روش کمی) بود. برای بررسی فرضیه پژوهش از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش های آمار توصیفی مانند جدول، نمودار محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی و آمار استنباطی شامل آزمون t مستقل استفاده شد. با اطلاعات جمع آوری شده در هنگام اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان، به توصیف های تحلیلی و طبقه بندی تغییرات رفتاری دانش آموزان پرداخته شد. بر اساس نتایج، اجرای روش اجتماع پژوهی برنامه آموزش فلسفه به کودکان، می تواند بر پرورش مهارت های شهروندی دانش آموزان سوم دبستان تأثیر مثبت داشته باشد.
۹.

ویژگی های استاد شایسته در آموزش عالی ایران: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دانشجو آموزش عالی دانشگاه اعضای هیئت علمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت آموزشی
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت آموزشی کلیات
تعداد بازدید : 805 تعداد دانلود : 628
هدف از این پژوهش، کمک به ارتقای کیفیت آموزش عالی از راه معرفی الگویی از استاد شایسته در آموزش عالی ایران می باشد. به این منظور، یک مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شد. 14 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی سراسر کشور که از دیدگاه دانشجویان، دانش آموختگان، مدیران گروهها و استادان همکار شایسته ترین افراد گروه آموزشی خود بودند، با نمونه گیری هدفمند و از نوع گلوله برفی در نمونه پژوهش قرار گرفتند. برای گرد آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختار یافته و مشاهده مشارکتی بهره گرفته شد. 38 مصاحبه با استادان گروه نمونه و 112 مصاحبه با اطلاع رسانان دیگر، یعنی دانشجویان، دانش آموختگان، مدیران گروهها و استادان همکار انجام شد. هم چنین، کلاس های درس این استادان، 72 بار به وسیله پژوهشگر و دستیاران وی مورد مشاهده قرار گرفت. پردازش داده ها به روش تحلیل محتوا با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام گرفت. براساس یافته ها، ویژگی های استادان شایسته شامل 34 زیرمقوله بود که در 3 مقوله کلی شناختی، عاطفی و رفتاری قرار گرفت. از این میان، زیرمقوله هایی که دارای فراوانی بیش تر بودند، یعنی آن هایی که در بیش از 50 درصد کدها وجود داشتند، در الگوی استاد شایسته جای گرفتند.
۱۰.

تبیین فلسفی رویکرد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به دانش و نقد دلالت های آن در تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رویکردهای دانش خطی رشته ای و درهم تنیده خروجی دانش سندتحول بنیادین آموزش و پرورش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 307 تعداد دانلود : 376
این پژوهش با هدف تبیین فلسفی رویکرد سندتحول بنیادین آموزش و پرورش به دانش و نقد دلالت های آن در تعلیم و تربیت انجام شد. انجام این پژوهش با توجه به اهمیت شناخت رویکرد سند به دانش و ابهاماتی که در سند نسبت به این مسئله وجود دارد، ضروری به نظر می رسید. پرسش اصلی این پژوهش: خروجی رویکرد دانش غالب در سند چیست و چه نقدی بر آن وارد است؟ این پژوهش از نوع بنیادی بود و از روش توصیف، تحلیل محتوا، تحلیل انتقادی و استنتاج استفاده شد. ابتدا با استفاده از منابع موجود، رویکردهای دانش و به خصوص بعد خروجی و دلالت های تربیتی آن ها، توصیف شد. سپس با روش تحلیل محتوای کیفی سند تحول بنیادین، به واکاوی مفاهیم، اصطلاحات و ارتباطات بین آن ها و استنباط و آشکار کردن رویکردهای نهان در سند پرداخته و این رویکردها نقد شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که رویکرد غالب دانش در مبانی نظری سند، رویکرد خطی است و در سند تحول راهبردی و سندبرنامه درسی، ترکیب توامان رویکرد خطی و درهم تنیده است. این موضوع با مبانی نظری سند ناهم خوانی دارد. ضروری است رویکرد غالب با توجه به نقدهای آن، بازبینی شود و ناهماهنگی ها در فرایند نوشتن سند آینده برطرف شود.
۱۱.

تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه درسی دوره ابتدایی تلفیق برنامه درسی تلفیقی تلفیق علم- تکنولوژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 482
یکی از موضوعاتی که در نظام آموزشی باید بدان پرداخت، آموزش است. آموزش از ترکیب چهار نظام که در تعامل با یکدیگرند، به وجود آمده است. این چهار نظام عبارتند از تدریس، یادگیری، ساختار و برنامه درسی. برنامه درسی طرحی برای عمل است که ساختار را هدایت می کند. موضوع دیگر، جایگاه دانش و چگونگی تبدیل آن به ماده درسی است. در تعلیم و تربیت پست مدرن، دانش به خودی خود هدف نیست، بلکه هدف، \""گفتمان سازنده دانش\"" است به همین جهت در کلاس درس، تمرکز بر ساختن دانش، فهم، همکاری و مشارکت است. نظام آموزشی کشور ها به منظور تربیت فراگیرانی مستقل، منعطف، خلاق و دارای تفکر انتقادی لازم است در حوزه اهداف، محتوا، وسایل، روش ها و نیز فرصت ها و فعالیت های تربیتی تجدیدنظر به عمل آورند. از دیرباز طراحی برنامه درسی و ارائه موضوعات به شکل های مختلف صورت گرفته است. در آغاز قرن بیستم متفکران تعلیم و تربیت در مسیر تلفیق برنامه درسی گام نهادند؛ اما روند مسلط در این قرن مبتنی بر رویکرد تک رشته ای، تکثر دروس و برنامه درسی رشته محور بوده است. تلفیق به معنای سازگار کردن و باهم آمدن است و با تخصصی شدن و جداسازی موضوعات درسی مغایرت دارد. تلفیق، مبتنی بر نگرش کل نگر است که سعی دارد آموزش را با زندگی روزمره فراگیر مرتبط سازد. هدف از این پژوهش، تبیین برنامه درسی تلفیقی، بیان انواع آن و چگونگی تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی دوره ابتدایی است. روش بکار گرفته شده، روش تحلیلی- استنتاجی است. بدین منظور پس از تبیین برنامه درسی و توضیح درباره تلفیق، به نمونه هایی از تلفیق در حوزه محتوا مانند تلفیق موضوعات و دانش بنیادین، تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات با تمام حوزه های دانش، اشاره شده است. بر اساس مطالعات و تحلیل های انجام شده می توان نتیجه گرفت که: با تلفیق علم و تکنولوژی در برنامه درسی به طور عام و در دوره ابتدایی به طور خاص، میزان یادگیری و تسلط دانش آموز بر محتوای سازماندهی شده افزایش می یابد و دانش آموز بهتر می تواند مطالب آموخته شده را در زندگی واقعی بکار گیرد.
۱۲.

تأثیر داستان های کلیله و دمنه بر مهارت های تفکر انتقادی، استدلال و پرسشگری با استفاده از برنامه فلسفه برای کودکان (p4c)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان تفکر انتقادی پرسشگری استدلال داستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 139 تعداد دانلود : 717
هدف از برنامه «فلسفه برای کودکان»، پرورش تفکر در کودکان است. یکی از ابزارهای اصلی این برنامه داستان است که در اجتماع پژوهشی اجرا می شود. در دهه های اخیر این برنامه برای پرورش قدرت تفکر کودکان در ایرانرواج یافته است. اما داستان های این برنامه بومی نبوده و در شرایط فرهنگی جامعه طراحی برنامه تولید شده اند. این درحالی است که ادبیات فارسی مشحون از داستان های فکری و فلسفی متناسب با فرهنگ ایران است. هدف این مقاله بررسی تأثیر داستان های کلیله و دمنه بر پرورش مهارت های استدلال، پرسشگری و تفکر انتقادی (گشودگی انتقادی و شکاکیت تأملی) است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش شبه تجربی با استفاده از طرح پیش آزمون−پس آزمون و با دو گروه آزمایش و کنترل انجام شده است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهرستان اردستان و نمونه پژوهش یک کلاس 32 نفره بود که به روش هدفمند و تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس سنجش پرسشگری رابرت فیشر، مقیاس گرایش به تفکر انتقادی (گشودگی انتقادی و شکاکیت تأملی) ساسو، آزمون مهارت استدلال نیوجرسی بوده است. اعتبار مقیاس سنجش پرسشگری به روش اعتبار ارزشیاب به تأیید متخصصان رسید و ساسو اعتبار و روایی مقیاس گرایش به تفکر انتقادی را مناسب گزارش کرده است. پایایی مهارت استدلال نیوجرسی از طریق آلفای کرونباخ بین 84/0 تا 94/0 گزارش شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد بین نمره های گشودگی انتقادی، پرسشگری، مهارت استدلال تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین، بین نمره های شکاکیت تأملی گروه ها تفاوت معنادار است؛ این به آن معناست که برنامه فلسفه برای کودکان در افزایش شکاکیت تأملی تأثیر داشته است.
۱۳.

واکاوی رویکرد روشنفکران معاصر در مورد خاتمیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خاتمیت پیامبر (ص) جاودانگی و جامعیت اسلام وحی نبوت روشنفکران معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 77 تعداد دانلود : 524
برخی روشنفکران معاصر اسلامی، به طرح پرسش های فکری در باب اصل خاتمیت و مباحث مرتبط با آن یعنی جامعیت و جاودانگی دین و مسائل مربوط به وحی، پرداخته اند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، کوشش شده که آرای روشنفکران معاصر اعم از سنت گرا نظیر مطهری و نصر و تجددگرا مانند لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید پیرامون سه جنبه خاتمیت، جامعیت اسلام و وحی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. یافته های پژوهش حاکی از این است که می توان رویکرد روشنفکران معاصر نسبت به خاتمیت را در دو دسته عمده نیازگرایانه و علت گرایانه طبقه بندی کرد. در رویکرد نیازگرایانه می توان از شهید مطهری و حسین نصر یاد کرد و در رویکرد علت گرایانه دیدگاه های لاهوری، شریعتی، سروش و ابوزید قابل بررسی هستند. در رویکرد اخیر، میان روشنفکران تجددگرای معاصر اختلاف نظر وجود دارد. هرچند لاهوری و شریعتی، به اصل نیاز انسان امروزی به آخرین دین و کتاب آسمانی با وجود تکامل و بلوغ عقلی اذعان دارند؛ اما سروش و ابوزید با نظر به نظریه جانشینی تجربه های دینی و عقل جمعی و دیدگاه استغناگرایانه مدعی اند که خاتمیت به معنای اعتبار مطلق عقل و امکان نقد وحی است که در پرتو آن بشر جدید از مکتب وحی بی نیاز می شود که لازمه آن، سکولاریسم و عقب نشینی دین در برابر عقل خواهد بود.
۱۴.

گفت و گو؛ از جدل فلسفی تا کنش تربیتی

کلید واژه ها: گفت وگو دیالکتیک سقراط باختین گادامر هابرماس فریره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 725 تعداد دانلود : 807
گفت و گو پدیده دیرپای انسانی است که بر پایه ماهیت معرفت شناختی خود، انگاره های فلسفی و نظریه های گوناگونی را به خود اختصاص داده و آنها متناسب با دیدگاه اندیشه گران به انسان و جایگاه او در ساخت واقعیت، تحول یافته اند. از این رو شناسایی جایگاه گفت وگو در آموزش، نیازمند بررسی نظریه های یاد شده و رویکردهای تبیینی آن هاست که مقاله حاضر به شیوه تحلیلی بدان می پردازد. و در پی آن با شناسایی دیالکتیک به عنوان رویکرد روش شناختی سقراط، پایه گذار آموزش مبتنی بر گفت وگو، عرصه های گوناگون کاربرد آن را در گفت وگوگرایی باختین، تأویل هرمنوتیک گادامر و کنش تفاهمی هابرماس، بررسی می کند و در نهایت بر پایه اصول نظری قابل استنتاج از آن ها، الگوی عملی آموزش مبتنی بر گفت وگو در دیدگاه فریره، را ارائه می نماید.
۱۵.

بررسی آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و ارائة الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام

کلید واژه ها: حقوق بشر تربیت تربیت اخلاقی حقوق اساسی حقوق مدنی و سیاسی زن خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 870 تعداد دانلود : 320
در سیر تکاملی حمایت از حقوق زنان باید به آداب و سنن ملی کشورها و نقش اخلاق و مذهب به عنوان عامل تحکیم بخش خانواده و روابط انسانی افراد جامعه توجه خاص اعمال گردد. از طرفی کشورهای جهان سوم و درحال توسعه با ایجاد گروه های منطقه ای در برابر موج یک طرفه افکار، عقاید، ارزش ها و روابط حقوقی دول صنعتی و پیشرفته با موضعی فعال و منتقد برخورد نمایند. در این نوشتار که رویکردی کیفی دارد، هدف پاسخ بدین سؤال است که آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام چیست؟ در پی پاسخ بدین سؤال با روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای و روش تجزیه وتحلیل کیفی این نتیجه حاصل شد که آسیب های اخلاقی این منشور در چهار جنبة اصلی نگاه به حقوق زنان به عنوان پدیده ای برآمده از فرهنگ غرب، مهم ترین آسیب، نگاه غیراخلاقی و غربی به تساوی زن و مرد، تمرکز بر فردیت زن در مقابل جمع گرایی، بی تفاوتی به اعتقادات دینی در توجه به حقوق زنان خلاصه می شود که همه حقوق زنان را شامل می شود و در این نوشتار با ارائة نقاط سلامت از دیدگاه اسلامی به آن ها پاسخ داده شد. در پایان نیز بدین نتیجه رسیدیم که در فرهنگ غربی و در دوران معاصر، نظام حقوقی ادیان به ویژه دین یهودیت و مسیحیت زن ستیزانه بوده و تمدن غربی ادعا دارد که می خواهد حقوق زن را به او برگرداند اما دین اسلام با نگاهی از روی کرامت و احترام به همه حقوق زنان احترام گذاشته و عمل می نماید.
۱۶.

بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر افزایش مهارت های شناختی دانش آموزان با استفاده از مؤلفه های تربیت اقتصادی سند تحول آموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه فلسفه برای کودکان تربیت اقتصادی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش مهارت های شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 935 تعداد دانلود : 906
این پژوهش از نوع آمیخته به شیوه کاربردی و روش نیمه آزمایشی است و با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون اجرا شد. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر پایه اول دبیرستان های شهر «بهنمیر» بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 60 نفر در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در این پژوهش، به دلیل نبود پرسش نامه استاندارد، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد و روایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 808/0 به دست آمد. آموزش طی 10 جلسه 70 دقیقه ای با استفاده از داستان های کهن فارسی انجام گرفت و نتایج آن با پیش آزمون مقایسه شد. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده و با 20 نفر از گروه آزمایش مصاحبه شد. داده های کمی پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی تجزیه وتحلیل شدند. در بخش کمّی، پس از نمره گذاری دانش آموزان در پیش آزمون و پس آزمون، با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و آزمون F برای دو گروه مستقل و تحلیل کوواریانس) داده های گردآوری شده تجزیه وتحلیل شدند. در بخش دوم، برای تفسیر یافته های حاصل از مصاحبه، از «روش تحلیل محتوای کیفی میرینگ (به شیوه مقوله بندی قیاسی)» استفاده شد. نتایج در دو بخش کمی و کیفی نشان دادند استفاده از برنامه فلسفه برای کودکان در رشد مهارت های شناختی دانش آموزان در مؤلفه های تربیت اقتصادی تأثیر مثبت دارد و این برنامه باعث افزایش مهارت های شناختی دانش آموزان شده است.
۱۷.

نقدی بر آسیب های اخلاقی حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی زن و خانواده در منشور حقوق بشر (نسبت علم اسلامی با علم سکولار در نگاه به زن)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 627 تعداد دانلود : 482
نقد منشور حقوق بشر در مؤلفة اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی زن و خانواده در نسبت با دین اسلام از اهداف این مقاله است. پس از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، به روش تحلیل محتوای کیفی این نتایج حاصل می شود که هرچند در رابطه با حقوق زنان و تقویت بنیان خانواده و هم چنین در به رسمیت شناختن حقوق و آزادی های اساسی زنان در برخی از برنامه ها و اسناد سازمان ملل متحد به لحاظ محتوایی تلاش هایی شده است، درعین حال به آسیب شناسی نیاز دارد. به همین منظور، در این مقاله آسیب های اخلاقی حق حیات، حق آزادی، حق اشتغال، حق آموزش، حق برخورداری از حمایت و تأمین اجتماعی و حقوق مدنی و سیاسی زن و خانواده استخراج شده است و الگوی سلامت اخلاقی حقوق بشر در مؤلفة حقوق زن و خانواده براساس مبانی اسلامی ارائه شده است. نتیجه این که راه درمان و برون رفت از آسیب های اخلاقی دیدگاه های سکولاریستی و اومانیستی و کمونیستی منشور حقوق بشر ، و کنوانسیون های حقوق زنان دیدگاه اسلامی و اخلاق مدارانه است.
۱۸.

تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی-اسلامی و آسیب شناسی آن در میان دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت مبانی فلسفی هویت ایرانی - اسلامی دانشجومعلم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 276 تعداد دانلود : 294
هویت هر ملت از مهم ترین عوامل شکل گیری جامعه می بلشد. تقویت هویت ایرانی– اسلامی در ع صر جهانی شدن ، از مهم ترین راهکارهای مقابله با تهاجم فرهنگی نسبت به ایران اسلامی است . معلم در فرایند شکل گیری هویت ایرانی-اسلامی جوانان کشور، نقش کلیدی دارد. کاملا آشکار است که معلمان برای تحقق این اهداف باید خود، شایسته و برخوردار از هویت ایرانی- اسلامی باشند. هدف پژوهش این است که پس از تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی-اسلامی، مولفه های هویت ایرانی- اسلامی را در دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان آسیب شناسی کرده سپس جهت تقویت آنها راهکارهایی ارائه نماید. در پژوهش حاضر از طرح تحقیق آمیخته و با روش کیفی؛ توصیفی– تحلیلی به تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی-اسلامی و با روش کمی؛ پیمایشی به بررسی آسیب های مولفه های هویت ایرانی-اسلامی در دانشجومعلمان پرداخته ایم. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی محتوایی آن توسط صاحبنظران و ضریب نسبی CVR، تایید شده است و روایی سازه ای آن با ازمون تحلیل عاملی سنجیده شده است. اعتبار به دست امده با آلفای کرونباخ، 91/0 می باشد. جامعه آماری دانشجومعلمان دختر و پسر شهر تهران؛2833 نفر هستند که با نمونه گیری طبقه ای 348 نفر پرسشنامه هویت ایرانی- اسلامی را پاسخ دادند. در تحلیل آماری داده ها از ازمون T تک نمونه ای استفاده شد و یافته ها حاکی از آن بود که دستیابی دانشجومعلمان به 85% از مولفه های مبانی سه گانه فلسفی؛ انسان شناختی، معرفت شناختی و ارزش شناختی حاصل شده است اما در تحلیل آماری گویه ها، در هفت گویه که در بردارنده مولفه های تعلق به میهن، آثار ملی، لباس ملی، خودکفایی و اخلاقیات است، آسیب هایی مشاهده گردید که برای تقویت آنها راهکارهایی ارائه شد.
۱۹.

راه کارهاى آموزش مفهوم مرگ به کودکان با تکیه بر قرآن و روایات اسلامى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مرگ راهکار آموزش طفره قصه تشبیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 266 تعداد دانلود : 153
مرگ رخدادى عظیم در زندگى بشر است و انتقال از سرایى به سراى دیگر است. هرگز این رخداد براى بشر خوشایند نیست، اما بااندک تأمل، سرنوشت عقوم بشر است که باید خود را براى آن آماده ساخت. ازاین رو، به کارگیرى راه کارهاى صحیح براى آموزشمفهوم «مرگ» به کودکان، به مثابه گذاشتن سنگ بناى سلامت فرد و اجتماع است. راه کارهاى صحیحى که باید مبتنى بر تأمل، متکىبر مبانى فلسفى اسلام و فراخور سن آنها باشد. این مقاله با روش توصیفى تحلیلى در پى آن است تا با استناد به قرآن و منابع دینى و با تکیه بر برهان «خلف»، راه کارهایى مؤثربراى آموزش مفهوم «مرگ» به کودکان ارائه دهد. نتایج مبیّن آن است که در گام اول، آموزش مفهوم «مرگ» به کودکان، باید مبتنى برطفره رفتن و اجتناب از بسط مفاهیم مربوط به مرگ باشد، و در گام هاى بعد، مربى باید از طریق روش هایى مانند «تشبیه» و «مشاهدهچرخه حیات و ممات در طبیعت» استفاده کند.
۲۰.

دلالت های تربیت اجتماعی اسلامی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران با توجه به مبانی فلسفه میان فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دلالت های تربیتی تربیت اجتماعی اسلامی فلسفه میان فرهنگی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 521 تعداد دانلود : 217
پژوهش حاضر با هدف تبیین دلالت های تربیت اجتماعی اسلامی با توجه به مبانی فلسفه میان فرهنگی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران انجام شده است. پژوهش از نظر ماهیت، کیفی و از نظر هدف کاربردی است. جهت استخراج مبانی فلسفه میان فرهنگی، از روش توصیف و تحلیل مبانی نظری و مصاحبه های با صاحب نظران فلسفه میان فرهنگی استفاده شد. ابزار گردآوری داده های پژوهش در این قسمت، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. بدین منظور، نمونه مورد نظر به صورت هدفمند از میان شش نفر از صاحب نظران فلسفه میان فرهنگی که دارای کتاب و مقاله در این زمینه بودند، انتخاب شد. برای پاسخ به پرسش دلالت های تربیتی، از روش تحلیلی استنتاجی استفاده شد. یافته ها نشان داد، مبانی فلسفه میان فرهنگی در بحث هستی شناسی شامل دو مؤلفه ساختار متحول و متکثر هستی، و معنای متکثر زندگی؛ در بحث معرفت شناسی شامل چهار مؤلفه منتشر بودن حقیقت، خودشناسی و دیگرشناسی، مفاهمه از طریق گفت وگوی مبتنی بر استدلال، و برخورداری از ساحتی کثرت گرایانه؛ و در بحث مبانی انسان شناسی آن شامل چهار مؤلفه پیوستگی انسان با طبیعت، اجتماعی بودن انسان، برخورداری انسان از آزادی و مسئولیت اجتماعی، و برخورداری ذاتی انسان از فکر و فلسفه؛ و در نهایت در مبحث ارزش شناسی دربرگیرنده چهار مؤلفه برخورداری از ساحتی نسبی گرایانه، برخورداری از ساحتی کثرت گرایانه، برخورداری از ساحتی استکبارستیزانه، و برخورداری از ساحتی زیبایی شناسانه است. مبانی فلسفه میان فرهنگی که مورد تأیید اسلام نیز بودند، شامل هشت مبنای اجتماعی بودن انسان، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت، استکبارستیزی، رواداری، اندیشه ورزی، تفاهم، و گفت وگوست که دلالت های تربیتی در سه حیطه اهداف، اصول و روش ها براساس آن ها استخراج شدند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان