علی محمد حاضری

علی محمد حاضری

رتبه علمی: دانشیار جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۵ مورد.
۲۱.

شناخت مؤلفه های بنیادگرایی دینی در ایران با رویکرد بومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزادی قانونگذاری بنیادگرایی دینی اندیشه سیاسی و اجتماعی شکل حکومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۳ تعداد دانلود : ۸۴۵
آنچه در این مقاله، مورد مطالعه و پژوهش است، اندیشه های سیاسی و اجتماعی برگرفته از آثار مستقیم چهار چهره شاخص بنیادگرایی دینی در ایران معاصر است تا بتوان بر اساس روش تحلیل تماتیک به الگویی دست یافت که بیانگر مؤلفه های نظری این طیف از اسلام گرایی سیاسی با رویکردی کاملاَ بومی باشد. در این مجال داده های متنی، مورد توصیف، سازماندهی و سپس تفسیر قرار می گیرد، به گونه ای که داده های متنی ابتدا تنظیم و سازماندهی می شوند تا مقوله های هر اندیشه به طور مجزا از داده های متنی به نظم درآمده، ظاهر شوند و بعد از تعیین مقولات مشترک، حمایت تماتیک یا موضوعی از آن ها به عمل آید. این فرآید تا اشباع تماتیک، ادامه دارد و سپس در نهایت یک الگوی تماتیک بومی از بنیادگرایی در ایران ارائه و تفسیر می شود که بیانگر مؤلفه های اندیشه های این طیف از نخبگان و کنشگران سیاسی و اجتماعی در عرصه تحولات ایران معاصر است و به این مفهوم در حوزه جامعه شناسی سیاسی ایران، معنا می بخشد.
۲۲.

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس منزلت زنان در روابط خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خانواده منزلت اجتماعی منابع ارزشمند نظام شخصیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۱۱۱
امروزه، صورت و محتوای جدیدی از روابط خانوادگی بین زوجین پدیدار شده است که تأثیرات انکارناپذیری بر نقش و پایگاه اجتماعی زنان حتی در جوامع در حال گذار به همراه داشت. در تحقیق حاضر به منظور تعیین عوامل مؤثر بر منزلت اجتماعی زنان در شهر کرمان به آزمون نظریات کارکردگرا (پارسونز) و تضادگرا (کالینز) پرداخته شد. از این رو 300 زن متأهل در شهر کرمان به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. یافته های این تحقیق نشان دادند منزلت زنان در شهر کرمان به ترتیب متأثر از منابع ارزشمند، موفقیت، قدردانی، انصاف و انسجام اخلاقی است. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت منزلت اجتماعی تابع الگوی نظری کشمکش است. به این معنا که دسترسی به منابع ارزشمند امکان ارتقاء منزلت زنان در خانواده را بیش متغیرهای موجود در ارزش ها و تمایلات نظام شخصیتی توضیح می دهد. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود که رسانه های عمومی از طریق تهیه برنامه های آموزشی و دانشگاه ها از طریق ارائه یک واحد درسی تحت عنوان الگوهای جدید ارتباط مؤثر و سبک های دلبستگی به وضعیت موجود در خانواده یاری رسانند.
۲۳.

دولت قانون، سیاست های تقنینی و شرایط اجتماعی؛ بررسی جامعه شناختی سیاست های تقنینی دولت پس از انقلاب اسلامی با اتکا به تحلیل قانون مطبوعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قانون مطبوعات دولت قانون سیاست های تقنینی دیالکتیک قدرت ـ قانون شرایط اجتماعی ـ تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۵ تعداد دانلود : ۷۰۸
دولت قانون نوعی از دولت در جامعه شناسی سیاسی است که به طورخاص با نظریه ماکس وبر آغاز شد و دارای سه بعد اساسی است. این سه بعد عبارتند از: سیاست های تقنینی، سیاست های بوروکراتیک و سیاست های قضایی. این مقاله در صدد آن است که سیاست های تقنینی دولت در ایران پس از انقلاب اسلامی را بررسی کند تا از این راه وضعیت دولت قانون را توضیح دهد. سیاست های تقنینی مجموعه ای از اصول، الزام ها و خط مشی های اجتماعی، سیاسی و شناختی هستند که به طور ساختاری یا ارادی، بی واسطه یا باواسطه، امر قانون گذاری را تنظیم کرده و دگرگون می سازند. نحوه تأثیرگذاری این شرایط و عوامل بر سیاست های تقنینی در دوره های مختلف اجتماعی و تاریخی متفاوت است. از زاویه ای دیگر مسئله دیالکتیک قدرت و قانون، مسئله سیاسی مهمی در جامعه امروزی است. یعنی بوروکرات ها و نخبگان سیاسی از یک سو با تارها و خطوط قانونی و ساختاری مواجه هستند و از سوی دیگر اراده، میل و تشخیص شان، آنان را به فراتر یا فروتر رفتن از این تارها و خطوط ملزم کننده وا می دارد. درنتیجه پیوسته شرایط متضادی میان قدرت و قانون به وجود می آید. در سطح تجربی و تاریخی، به بررسی تقنین قوانین مطبوعاتی پس از انقلاب اسلامی پرداخته ایم. مطبوعات پس از انقلاب اسلامی 19 بار در مراجع تقنینی ایران، به موضوع قانون گذاری تبدیل شده است. این تغییرات تقنینی قانون مطبوعات به مثابه نمایه ها و نشانه هایی هستند که نوع جهت گیری و پیامدهای سیاست های تقنینی را نشان می دهند و حالات گوناگون دولت قانون را بازنمایی می کنند.
۲۴.

مطالعه برخی عوامل موثر بر بروز مقاومت دانش آموزان در برابر هنجارهای مدرسه(بررسی دبیرستان های شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت انتقادی مقاومت سرمایه فرهنگی بازتولید هنجارهای مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱۰ تعداد دانلود : ۹۱۷
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر نوع رابطه معلم- دانش آموز و میزان سرمایه فرهنگی بر بروز مقاومت دانش آموزان در برابر هنجارهای رسمی مدرسه می پردازد. بر اساس دیدگاه چپ گرایانی چون آلتوسر نظام آموزش و پرورش ابزار ایدئولوژیکی دولت به حساب می آید و ساختار های نظام حاکم را بازتولید می کند، اما به عقیده متفکران انتقادی تعلیم و تربیت، اغلب در برابر برنامه های ارائه شده از سوی نظام، مقاومت دانش آموزان بروز می کند و در همین نظام امکان رهایی نیز فراهم می شود. در این میان نوع تعامل بین معلم و دانش آموز و میزان برخورداری از سرمایه فرهنگی می تواند در بروز مقاومت دانش آموزان در برابر هنجارهای مدرسه تأثیرگذار باشد. این مطالعه به صورت پیمایش انجام گردید و جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر تهران بودند که با حجم نمونه 310 نفر انتخاب شدند. یافته های این تحقیق نشان داد که رابطه بین دو متغیر نوع رابطه معلم- دانش آموز و بروز مقاومت معنی دار می باشد، بر این اساس فرضیه اول تحقیق تیید گردید. در رابطه با فرضیه دوم، نتایج به دست آمده از تحلیل دو متغیره حاکی از آن است که بین دو متغیر سرمایه فرهنگی دانش آموز و بروز مقاومت رابطه معناداری برقرار است. تحلیل رگرسیونی نشان داد که نوع رابطه معلم- دانش آموز از بین متغیرهای مستقل پژوهش تأثیر قوی تری را بر متغیر وابسته داشته است.
۲۵.

راهبردهای جامعه شناختی کاهش تروریسم جدید در نظام های دموکرات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لیبرال دموکراسی تروریسم جدید دموکراسی مشورتی و جهان حیاتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۴ تعداد دانلود : ۵۵۷
مسئله مقاله حاضر گسترش فزاینده جنبش های تروریستی جدید، همزمان با مسلط شدن گفتمان لیبرال دموکراسی در نظام جهانی است که مقاومتی جدی از سوی گروه های اقلیتی علیه روایت های جهان شمول ایجاد کرده است. دو راهبرد مجادله انگیز از سوی جامعه شناسان جهت کاهش تروریسم مطرح شده است که به وضعیت دموکراسی در جامعه جدید اشاره دارد: 1. تأکید بر الگوهای لیبرال دموکراسی جهت تأمین امنیت در جامعه جهانی و 2. دموکراسی خود عامل تنش زا و تولید کننده تروریسم در جامعه جدید است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که تروریسم جدید «دموکراسی حداکثری» و «روایت های جهان شمول» در دنیای مدرن که مهم ترین مفاهیم دموکراسی لیبرال هستند را به چالش کشانده است. بنابراین کاهش تروریسم جدید مستلزم تقویت «جهان حیاتی»، گسترش الگوی «دموکراسی مشورتی» و «عقلانیت ارتباطی» از طریق افزایش مشارکت سازمان های بین المللی و نهادهای مدنی است.
۲۶.

باز نمایی جنسیت در کتب فارسی مقاطع تحصیلی راهنمایی و دبیرستان در سال تحصیلی 89- 1388(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازنمایی جنسیت تحلیل محتوای کیفی تصاویر کتاب ها کتب آموزشی کلیشه های جنسیتی متون درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۳
کتاب های درسی در کنار آموزشِ دانش آموزان، آنها را برای پذیرش نقش های متناسب با ویژگی های جنسیتی شان، آن گونه که مدنظر مؤلفین این کتب می باشد، آماده می کنند. پژوهش حاضر درصدد است به چگونگی بازنمایی جنسیت در کتاب های فارسی دوره ی راهنمایی و پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان در رشته های غیر انسانی در سال تحصیلی 89- 1388 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص جنسیت در بین تصاویر، اسامی، مؤلفان کتاب ها، نویسندگان متون درسی و شخصیت های حاضر در متن دروس می باشد. همچنین از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی ها در تصاویر و متون درسی استفاده شده است. این تحقیق با مبنا قرار دادن نظریه های آلتوسر و بوردیو در این زمینه، سعی در کشف چگونگی بازنمایی های جنسیتی در این کتاب ها نموده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در بخش کمّی، به مردان، بسیار بیش از زنان پرداخته شده است و زنان با معیار این شاخص ها حضور چندانی در کتاب های مورد بررسی ندارند. از نظر کیفی زنان در اندک موارد حضور، موجوداتی ضعیف، عاطفی، نیازمند کمک و مطیع مردان بازنمایی می شوند. در مقابل، مردان در موارد بسیاری، حاضر در اجتماع، صاحب قدرت، دانا و عاقل، مدیر و کاردان، شجاع و جنگنده تصویر شده اند. به نظر می رسد کلیشه های جنسیتی رایج در اجتماع، در کتاب های مورد بررسی نیز بازتولید شده اند.
۲۷.

تروریسم به مثابه یک جنبش اجتماعی جدید در مواجهه با دموکراسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دموکراسی خشونت سیاسی جنگ های تروریستی جامعه خطرناک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۶ تعداد دانلود : ۱۲۹۶
مقاله حاضر با نفی بعضی رویکردهای روان شناسی، علوم سیاسی و حقوق به دنبال بررسی این مفهوم با استناد به تئوری های جامعه شناسی در سطح جنبش های اجتماعی می باشد. از آن جا که پایه های شکل گیری برخی از اشکال تروریسم جدید در جهان بیش از آن که اهداف سیاسی- نظامی باشد ریشه در عوامل اجتماعی- هویتی دارد؛ از این رو تروریسم جدید یک جنبش اجتماعی جدیدِ معکوس در دنیای مدرن سیاست می باشد که «استراتژی زندگی» را که مهمترین مفهوم لیبرال دموکراسی است به چالش کشانده است. گسترش فزایده تروریسم همزمان با مسلط شدن نظام های دموکراسی و جامعه مدنی نشانگر شکل گیری مقاومتی جدید از سوی نیروهای اجتماعی مدافع حقوق اقلیت ها است. مجادلات جامعه شناسان درباره مفهوم تروریسم در قالب 2 دیدگاه طرح می شود:1) دموکراسی می تواند امنیت را به جامعه جهانی بازگرداند. 2) دموکراسی خود عامل تنش زا و تولید کننده تروریسم تلقی می شود. این مقاله با تحلیل های نظری و شواهد آماری اثبات می کند که جنبش های تروریستی مقاومتی علیه گونه های خاصی از نظام های دموکراتیک می باشند.
۲۸.

تحلیل جامعه شناختی تنوع جنبش زنان در کشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت جنسیتی ساختار سیاسی جنبش اجتماعی زنان به رسمیت شناسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها
  2. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها فمینیسم و ابعاد آن
  3. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در سطح ملی و جهانی زن در کشورهای عربی و اسلامی
  4. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در سطح ملی و جهانی زن در دیگر کشورها
تعداد بازدید : ۳۲۵۷ تعداد دانلود : ۱۸۰۶
مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل بین­کشوری به گونه­شناسی اندیشه­های مطرح در مورد به­رسمیت ­شناسی هویت زنان در کشورهای اسلامی پرداخته است. در این کشورها علی­رغم تسلط فرهنگ اسلامی رویکردهای نظری متنوع و متناقضی درباب زنان شکل گرفته است. با توجه به نظریه هونت، اندیشه­ به­رسمیت­شناسی در کشورهایی ارزش مطالعه دارد که از یک­سو توسعه جنسیتی و توانمندسازی جنسیتی آن­ها بالاست و از سوی دیگر تحت تأثیر ساختار سیاسی، گروهی از زنان از جانب حکومت، با تحقیر، انکار یا اختلال در به­رسمیت­شناسی مواجهند. نظر به­ آنچه گفته شد، دو موضع نظری: 1) اندیشه به­رسمیت­شناسی هویت زنان اسلام­گرا در کشورهای اقتدارگرا- سکولار 2) اندیشه به­رسمیت­شناسی هویت زنان تجددگرا در کشورهای اقتدارگرا- شریعت­گرا قابل شناسایی است. نتایج این تحقیق نشان می­دهد در شرایطی که کشورهای مصر، مراکش و تونس بستر مناسبی برای شکل­گیری فمینیسم اسلامی است، کشورهای ایران، لبنان، بحرین، الجزایر و امارات بستر مناسبی برای شکل­گیری فمینیسم مدرن و پسامدرن است. همچنین در کشورهایی نظیر قطر، کویت و عربستان به دلیل شکاف میان توسعه انسانی و توسعه جنسیتی امکان شکل­گیری جنبش زنان برای به­رسمیت­شناسی وجود ندارد.
۲۹.

آزمون نظریة نفرین منابع با رویکرد تحلیل تطبیقی بین کشوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حاکمیت قانون ثبات سیاسی صادرات کالاهای اولیه کمک خارجی کنترل فساد سیاسی دموکراسی و اقتدارگرایی تحلیل داده های بین کشوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۴ تعداد دانلود : ۶۹۷
آثار منابع درآمدی دولت ـ ملت ها، به ویژه در دهه های اخیر، توجه بیشتری را به خود جلب کرده است. طرح نظریاتی مانند دولت رانتیر، نفرین منابع طبیعی، و بیماری هلندی در حوزه های مختلف علوم اجتماعی حکایت از این مسئله دارد. در زمینة تبعات وفور منابع مختلف درآمدی دولت دو دیدگاه متناقض مطرح است: عده ای معتقدند وفور منابع تبعات منفی بر ساختار اجتماعی ـ سیاسی کشورها دارد، در نقطة مقابل، مخالفان ایدة فوق بر تبعات مثبت وفور منابع بر رشد نهادهای دموکراتیک، قانون گرایی، کارآمدی حاکمیت، ثبات سیاسی و... تأکید کرده اند. نویسندگان این مقاله درصدد برآمده اند به شکل خلاصه دیدگاه های مطرح شده را ارائه و تبعات صادرات کالاهای اولیه و کمک های خارجی را با استفاده از N بزرگ آزمون کنند. داده های مربوط به متغیرهای تحقیق از منابع مختلف بین المللی برای تمام کشورهایی که دارای داده های معتبر بوده اند گردآوری و به شکل میانگین برای دورة زمانی 1996 تا 2009 تحلیل شده است. یافته های تحقیق ضمن تأیید آثار منفی وفور منابع نشان می دهند منابع طبیعی بر میزان ثبات سیاسی و میزان دموکراسی اثر منفی بیشتری دارد، درحالی که تأثیر منفی کمک های خارجی بر میزان کنترل فساد و حاکمیت قانون بیشتر است و بر میزان دموکراسی تأثیر معنی داری ندارد.
۳۰.

گفتمان اصلاح طلبی اسلامی در ایران پس از انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان تحلیل گفتمان روش کیفی تولیدکنندگان گفتمان گفتمان دینی اصلاح طلبی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۳۴۱
این پژوهش در پی بازشناسی توصیفی گفتمان اصلاح طلبی اسلامی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است. شاخص ترین افرادی که در این پژوهش به عنوان تولیدکنندگان این گفتمان انتخاب شده اند عبارت اند از: سید محمد خاتمی، سید محمد موسوی بجنوردی و سید محمد موسوی خوئینی ها. در کنار این افراد، به اندیشه ها و آثار دیگر متفکران اصلاح طلبی اسلامی نیز پرداخته شده است. سوالات اصلی تحقیق عبارت اند از: 1. تولیدکنندگان این گفتمان چه کسانی هستند؟ 2. چرا سخن می گویند؟ 3. درباره چه سخن می گویند؟ 4. چگونه سخن می گویند؟ 5. مخاطبانشان چه کسانی هستند؟ 6. چه کنشی را پیشنهاد می کنند؟ روش پژوهش، تحلیل گفتمان به عنوان روشی کیفی است. روش نمونه گیری نیز قضاوتی است؛ به گونه ای که به آثار مکتوب و سخنان تولیدکنندگان اصلی گفتمان ها در کنار افراد دیگر توجه می شود. ذیل هر یک از سوالات تحقیق، با مراجعه به آثار متفکران نام برده، مباحث مهمی همچون جامعه مدنی، قانون اساسی، حکومت دینی و... آورده شده است. بررسی گفتمان اصلاح طلبی اسلامی، به ما چند بصیرت درباره ماهیت «گفتمان دینی» در ایران امروز می بخشد. گفتمان یاد شده در شیوه نگاه خود به دین و دنیای مدرن، دل مشغول مسائل و موضوعات امروزی و مسائل مرتبط با آن است. بررسی شیوه استدلال گفتمان اصلاح طلبی اسلامی نشان می دهد با اینکه این گفتمان با گفتمان های دیگر اختلاف هایی دارد، در استناد به متون دینی و کمک گرفتن از «رویکرد نقلی» این گفتمان ها با هم اشتراک نظر دارد.
۳۱.

نقش سیاسی بازار: تحلیل تحولات دهه اول جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دولت جامعه مدنی انقلاب اسلامی بازار جمهوری اسلامی ایران تعزیرات صندوق های قرض الحسنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۶
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بازار سنتی ایران به عنوان یکی از گروه های تاثیرگذار در جامعه مدنی، مطرح بود و توانست در اتحاد با روحانیون نقش مهمی در تحدید دولت پهلوی ها و پیروزی انقلاب اسلامی داشته باشد. پس از پیروزی انقلاب، رابطه بازار با دولت دگرگون شد. در بررسی این دگرگونی، فرضیه مقاله تدوین شد؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بازاری های سنتی به جامعه سیاسی وارد شدند و در بعضی از جایگاه های سیاسی ـ اقتصادی کشور حاضر شدند و از این طریق قدرت خود را در جامعه مدنی از دست دادند. پس از ارائه شواهدی از طریق روش تحقیق تاریخی، به نظر می رسد فرضیه فوق به واقعیت های بازار پس از انقلاب اشاره می نماید. نتیجه این مطالعه نشان می دهد که در دهه اول پس از انقلاب اسلامی، رابطه بازار با دولت دچار دگرگونی شد. یعنی، با پیوستن بخشی از بازار به دولت، شاهد شکل گیری دو گروه اجتماعی و سیاسی از بازار در ایران هستیم که هر یک کارویژه های خاص خود را داشته اند.
۳۲.

عوامل موثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی استان ایلام: مطالعه موردی شهرستان شیروان و چرداول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مطالعه موردی توسعه کشاورزی مشارکت روستایی یکپارچه سازی اراضی ایلام ( استان ) شیروان و چرداول ( شهرستان )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸۱
زمین یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در تولید بخش کشاورزی محسوب می شود. وجود واحدهای خرده مالکی، به دلیل عدم استفاده مؤثر از فناوری، ماشین آلات و عوامل تولید کشاورزی، عامل محدود کننده بهره وری و بازدهی تولید در بخش کشاورزی محسوب می شود. هدف این نوشتار بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی شهرستان شیروان و چرداول در استان ایلام است. در این پژوهش اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه، و آماره های توصیفی و استنباطی در قالب تحلیل های یک متغیره و دو متغیره مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که سطح تحصیلات، و آگاهی بهره برداران از مفهوم یکپارچه سازی مهم ترین عوامل مؤثر بر تمایل مالکان به مشارکت در طرح یکپارچه سازی اراضی، و بالا بودن هزینه های اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی، اصلی ترین عامل بازدارنده اجرای طرح است. جهت افزایش مشارکت کشاورزان در اجرای طرح یکپارچه سازی اراضی، اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی، سازمان دهی کشاورزان در تشکل های روستایی، اعطای تسهیلات اعتباری و مالی به منظور یکپارچه کردن اراضی، و اجرای عملیات زیر بنایی دیگر پیشنهاد می شود.
۳۳.

انقلاب چین و مقایسه تطبیقی آن با انقلاب اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران انقلاب فرهنگ سیاسی مقایسه تطبیقی ایدئولوژی انقلاب انقلاب چین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی منابع وکلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی
تعداد بازدید : ۷۶۳۶
انقلاب اسلامی ایران و مقایسه آن با سایر انقلابهای بزرگ دنیا از زوایای متعدد مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله برآنیم که این پدیده عظیم را از منظر و دیدگاهی جدید با انقلاب چین به صورت تطبیقی مورد مطالعه قرار داده تا از این طریق، نقاط اشتراک و افتراق این دو انقلاب بزرگ را بازشناسیم. در این نوشتار، ابتدا به مساله پژوهش در مقدمه اشاره شده، و پس از طرح مباحث نظری به معرفی تاریخچه و فرایند وقوع انقلاب چین پرداخته شده است. همچنین، برای مقایسه دو انقلاب از روش مقایسه تطبیقی انقلابها بهره جسته ایم. سپس در ادامه در چهار بعد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی وجوه اشتراک و اختلاف دو انقلاب را مورد بررسی قرار داده و در پایان نیز از مباحث مذکور نتیجه گیری شده است.
۳۴.

شَبح «انقلاب مخملی» در ایران

کلید واژه ها: انقلاب رفتار جمعی جنبش های اجتماعی جدید جنبش های اجتماعی کلاسیک انقلاب مخملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۴ تعداد دانلود : ۷۹۹
این مقاله تلاش دارد با مطالعة شرایط مشترک مؤثر در وقوع انقلاب های مخملی در کشورهای هدف، با استفاده از رهیافت روش «توافق» جان استوارت میل، به مؤلفه های عِلّی مشترک دست یابد. جنبش های اجتماعی، نهادهای مدنی، احزاب، فرهنگ سیاسی حاکم بر جامعه، ساختار و موقعیت ملی و بین المللی دولت حاکم و میزان مداخلة قدرت های هژمونیک، هر کدام در تحقق انقلاب های مخملی نقش تعیین کننده ای دارند. در این پژوهش، با استفاده از نظریه های جنبش های اجتماعی کلاسیک و جدید، نظریه های رفتار جمعی، نظریه های انقلاب، و نیز در پرتو تحلیل تطبیقی، نقش و جایگاه مؤلفه های تأثیرگذار در انقلاب های مخملی در کشورهای هدف و وضعیت همان مؤلفه ها در شرایط اجتماعی و سیاسی جامعة ایران مورد مقایسه قرار گرفت. فقدان اعتماد و روحیة کار جمعی در فرهنگ سیاسی جامعه ایرانی، منع گسترش نهادهای مدنی، تجربة ناکام نوسازی معلول عدم آمادگی جامعة ایران برای پذیرش تغییرات بنیادی، جایگاه بی ثبات احزاب در ساخت سیاسی، وجود سطحی از انسجام ملی در جامعه، فقدان اپوزیسیون منسجم و قدرتمند، عمق نفوذ استراتژیک ایران در منطقه و اقتدار سیاسی ـ نظامی دولت، جملگی شاخص ها و مؤلفه هایی هستند که در شرایط موجود احتمال انقلاب مخملی را در ایران منتفی می سازند. از سویی، حضور پتانسیل های تهدیدکننده ای چون چالشگری ایران علیه منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه، ضعف حوزة عمومی و نهادهای مدنی، تراکم شکاف های اجتماعی ـ سیاسی، برخورد جناحی و سلیقه ای جناح حاکم با رقیبان سیاسی اش درون نظام، اقتصاد تک محصولی، افزایش میزان تورّم، کاهش سطح اشتغال و افزایش جمعیت جوان کشور، مؤلفه های تهدیدکننده ای است که در شرایط حضور یا فقدان یک عامل ناشناخته (x)، ممکن است زمینه ای برای ظهور انقلاب مخملی در ایران باشد.
۳۵.

علل تداوم رژیم سیاسی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران تداوم رژیم انقلابی رهبر کاریزما حزب جمهوری اسلامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب
تعداد بازدید : ۲۰۴۴
"رژیم های برآمده از انقلاب ها با دو الگوی تداوم و عدم تداوم روبه رو هستند. در انقلاب اسلامی ایران، جمهوری اسلامی به عنوان دولت - ملت در صحنه بین المللی توانست در مقابل بحران های سیاسی خود را حفظ کند و به مدت سی سال تداوم داشته باشد. مساله اصلی مقاله بر این امر تاکید دارد که چه عواملی موجب تداوم سیاسی رژیم جمهوری اسلامی شد. در پاسخ به این مساله، ابتدا ادبیات نظری مورد کنکاش قرار می گیرد و سپس بر اساس روش موردی و تاریخی تلاش می شود تا پاسخ شایسته به این مساله ارائه گردد. نتایج بررسی تجربی و آزمون فرضیه ها نشان داد که: 1- امام خمینی در کشمکش های بین گروهی و درون گروهی از موقعیت بلامنازع در جریان های بعد از انقلاب برخوردار بود. گروه ها برای تحقق اهداف خویش تلاش می کردند خود را با رهبر تطبیق دهند. رهبر از طریق دولت سازی، حل بحران ها و تدوین قوانین خاص توانست در تداوم رژیم نقش به سزایی داشته باشد. 2- در انقلاب اسلامی، حزب جمهوری اسلامی قوی تر از سایر نیروهای اجتماعی و احزاب بود. حزب جمهوری اسلامی توانست نهادهای دولتی را در اختیار خویش گیرد، قواعد سیاسی جدید (قانون اساسی و قوانین) را بنا نهد و نیروهای مخالف را حذف کند. فعالیت حزب جمهوری اسلامی تا حدودی همسو با رهبر انقلاب بود و از این طریق در تداوم رژیم نقش به سزایی داشت. "
۳۶.

چرخش فرهنگی در قلمرو مطالعات «انقلاب های اجتماعی» با تاکید بر انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تبیین‏های فرهنگی رویکرد فرهنگ عامه رویکرد گفتمانی چارچوب فرهنگی اجماع ارزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۲۵۲
"نقش متغیرهای فرهنگی در قلمرو مطالعات اجتماعی همیشه محل مناقشه بوده است. بسیاری اساسا تبیین های فرهنگی را مهمل دانسته و به طور کلی تاثیر متغیرهای فرهنگی را در رخدادهای اجتماعی نادیده گرفته و از آن به عنوان یک عنصر فرعی یاد می کنند. بعدها با شکل گیری آنچه که به چرخش فرهنگی شهرت یافته نوعی بازنگری در نقش و اهمیت مولفه های فرهنگی به وجود آمد. چنین موجی، اشکال مختلف علوم اجتماعی و رشته های وابسته به آن را تحت تاثیر خود قرار داد. نتیجه چنین چرخشی آشکارا در مطالعات مربوط به انقلاب های اجتماعی موثر بود. نظریات فرهنگی مربوط به انقلاب بعد از این چرخش، کم و بیش اهمیت خود را در مقابل سایر رقبا پیدا کردند. اما رخدادی که این گرایش را به اوج رساند، انقلاب اسلامی ایران بود. انقلاب ایران گذشته از پیامدهای اجتماعی، تاثیری آشکار بر اقبال نظریات فرهنگی در باب انقلاب داشت. در این نوشتار سعی شده به اختصار ریشه های چرخش فرهنگی توضیح داده شود و در قدم بعدی به نظریاتی اشاره شود که به صورت عام بر مبنای متغیرهای فرهنگی شکل گرفته اند. در نهایت هدف نویسندگان این مقاله، نشان دادن تاثیرات این موج فکری در تبیین های فرهنگی مرتبط با انقلاب اسلامی است. "
۳۸.

بررسی و تحلیل واکنش جریانهای مذهبی به اقدامات دوره رضا شاه بعد از شهریور 1320 تا 1340(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت دینی جریانهای مذهبی اسلام سنتی اسلام معترض اسلام تجددخواه هویتهای مقاومت و برنامه دار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول روحانیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام تاریخ سیاسی
تعداد بازدید : ۴۴۲۸ تعداد دانلود : ۱۶۵۱
اقدامات صورت گرفته در مورد مذهب در دوره رضاشاه اساساً به دو دسته تقسیم می شود: اقداماتی که مستقیماً با مذهب ضدیت داشت و اقداماتی که فی نفسه ضد دین نبود ولی پیامد و نتیجه ضددینی داشت. در مقاله حاضر این دو نوع اقدام در چهار بخش مورد بررسی قرار می گیرد: اقدامات صورت گرفته در رابطه با حوزه نهادی دین، بعد آموزشی، شعائر و مناسک دینی و رابطه دین و سیاست. با کنار رفتن رضاشاه از صحنه سیاسی کشور، کلیه نیروهای اجتماعی به یکباره همچون آتشفشانی فوران کردند. جریانهای دینی نیز از خود واکنشهایی نشان دادند که بر اساس منافع طبقاتی و نژادی یا صنفی نبود و نتیجه آن اعاده و بازسازی هویت دینی جامعه بود. جریانهای دینی اسلام سنتی، اسلام معترض و اسلام تجددخواه، در هیات هویتهای مقاومت و برنامه دار به بازسازی هویت دینی جامعه دست یازیدند. هدف نهایی این مقاله، ارائه سنخ شناسی از واکنش جریا نهای مذهبی پس از شهریور 1320 منطبق بر ابعاد خاص چالش هویت دینی جامعه در دوره رضاشاه است.
۴۰.

ساختار دستگاه سرکوب و فروپاشی رژیم شاه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دستگاه سرکوب نقش ارتش شاهنشاهی ضعف دستگاه سرکوب ترکیب گروهی و ساختار فرماندهی ارتش ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۶ تعداد دانلود : ۷۵۵
"انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 در شرایطی به پیروزی رسید که در کشور حاکمیت چندگانه ایجاد شده بود و گروه های مختلفی می توانستند حاکمیت جامعه را به دست گیرند. ارتش شاهنشاهی یکی از گروه هایی بود که فرصت تسلط بر اوضاع متشنج آن زمان را داشت. در مقاله حاضر بر آن هستیم تا علل اعلان بی طرفی ارتش را در آن موقعیت حساس بررسی کنیم. این امر مستلزم بررسی ساختار دستگاه سرکوب رژیم پهلوی است. در این مقاله،اعلام بی طرفی ارتش به عنوان یکی از شاخص های ضعف دستگاه و رابطه آن با مواردی از قبیل تمرد نظامیان، فرار نظامیان از پادگان ها، اعلام همبستگی نظامیان با امام و … مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، علل و عوامل عمده ضعف دستگاه سرکوب رژیم عبارتست از: 1.ساختار فرماندهی متمرکز و متکی به فرد حاکم بر دستگاه که عملا موجب انفعال سیاسی دستگاه در حضور شاه و از هم گسیختگی دستگاه در شرایط عدم حضور شاه می شود.این گسیختگی به وسیله انقلابیون تشدید و موجب ضعف دستگاه سرکوب شد. 2. تغییر نقش ارتش شاهنشاهی از نقش حافظ امنیت ملی و داخلی به عامل سیاست بین المللی و ژاندارم منطقه ای-که خود تابعی از رابطه ایران و آمریکا بود-که نتیجه آن عدم توانایی تسلط بر اوضاع متشنج داخلی و کنترل انقلاب شد."

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان