ناصر عسگری

احتکار دانش توسط کارکنان دانشی، سازمان را از منابع بسیار ارزشمندی محروم می سازد و می تواند پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم فراوانی در پی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اعتبارسنجی پیشایندها و پیامدهای احتکار دانش توسط کارکنان دانشی انجام شده است. این پژوهش کاربردی با رویکرد آمیخته متوالی اکتشافی انجام گردیده است. شناسایی عوامل با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. مشارکت کنندگان این مرحله شامل اعضای هیئت علمی و خبرگان فنی منتخب نهاجا بوده اند که برای پیمایش دیدگاه آنان، از مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای اعتبارسنجی عوامل شناسایی شده در مرحله کمی از روش مدل سازی معادلات ساختاری (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شده است. به این منظور پرسشنامه ای براساس عوامل احصاء شده طراحی و در میان خبرگان فنی منتخب به صورت هدفمند توزیع شد تا روابط بین شاخص ها و مقوله ها ارزیابی شود. داده های مرحله کمی با استفاده از نرم افزار Smart Pls نسخه 3 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد پیشایندهای احتکار دانش شامل عوامل فردی (تمایلات و علایق، دغدغه ها و نگرانی ها، انگیزه ها، صفات و ویژگی های فردی)، عوامل میان فردی (عوامل ارتباطی)، عوامل سازمانی (عوامل شغلی، فرهنگ سازمانی، عوامل مدیریتی، عوامل ساختاری)، عوامل فراسازمانی (عوامل اجتماعی، فرهنگی و عوامل اقتصادی) بوده است. همچنین پیامدهای احتکار دانش نیز به دو دسته پیامدهای فردی و سازمانی طبقه بندی شدند. تحلیل های کمی نیز معنی داری ارتباط بین شاخص ها و مولفه های مورد نظر را تایید کردند. نتایج این پژوهش می تواند برای مدیریت نمودن پدیده احتکار دانش، شناخت مفیدی در این زمینه فراهم سازد. شناسایی همزمان عوامل موثر بر بروز احتکار دانش در سطوح چهارگانه پیش گفته و همچنین پیامدهایی که این عارضه می تواند برای کارکنان دانشی و سازمان در پی داشته باشد می تواند شناخت موثری برای مدیریت این رفتار مخرب سازمانی فراهم سازد. توجه همزمان به ریشه ها و پیامدهای فردی و سازمانی این عارضه وجه تمایز برجسته این پژوهش به شمار می رود.

هدف: تلاش سازمان ها برای برآورده کردن انتظارها و جلب رضایت ذی نفعان کلیدی خود، در حفظ بقا و ارتقای قابلیت رقابت پذیری و بهره وری سازمان تأثیر چشمگیری دارد. این گرایش، محور موضوعی حیاتی در زمینه تعامل اثربخش بین سازمان و محیط را تشکیل می دهد که «مسئولیت اجتماعی سازمانی» نام دارد. اهمیت این مقوله در دنیای رقابتی امروز، موجب شده است که مطالعات متعددی از دیدگاه های گوناگون و با اهداف گوناگون در خصوص آن انجام شود. به منظور کسب شناخت جامع تر از اقدام هایی که سازمان ها در این زمینه می توانند انجام دهند، پژوهش حاضر به مرور و طبقه بندی اقدام های گزارش شده بانک ها، در خصوص هر یک از ذی نفعان بیرونی سازمان پرداخته است. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و با رویکرد کیفی و روش فراترکیب اجرا شده است. منابع اطلاعاتی پژوهش، مقاله های منتشر شده درباره موضوع این پژوهش در پایگاه های علمی معتبر بین المللی در بازه زمانی منتخب است. این مقاله ها بر اساس معیارهای ورود به فرایند فراترکیب انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته ها: اقدام هایی که بانک ها برای عمل به مسئولیت اجتماعی سازمانی در ارتباط با ذی نفعان برون سازمانی خود انجام داده اند، در قالب پنج دسته اصلی طبقه بندی شدند: اقدام های مربوط به جامعه، محیط زیست، مشتریان، تأمین کنندگان و رقبا. به بیانی دقیق تر، می توان گفت که اقدام های مربوط به جامعه در شش طبقه دسته بندی شدند: اقدام های اقتصادی، اجتماعی، قانونی، هنری فرهنگی، آموزشی تحصیلی و بهداشتی سلامتی. اقدام های مسئولیت اجتماعی بانک ها در خصوص محیط زیست، در قالب چهار دسته گروه بندی شدند: مصرف منابع و انرژی، حفاظت محیط زیست، توسعه محیط زیست و بانکداری سبز. اقدام های گزارش شده در خصوص مشتریان نیز در قالب چگونگی تعامل با مشتری، کیفیت خدمت رسانی به مشتری، ماهیت محصول و نحوه ارائه محصول به مشتریان طبقه بندی شد. در نهایت، انتظار ذی نفعان از بانک ها برای عمل به مسئولیت های اجتماعی خود باعث می شود که آن ها حتی نسبت به تأمین کنندگان و رقبای خود نیز بی تفاوت نباشند و در ارتباط با آن ها اقدام های غیراخلاقی انجام ندهند. هرچند شمار اقدام هایی که بانک ها در این زمینه انجام داده اند، نسبت به دیگر ذی نفعان کمتر است؛ اما توجه به آن ها در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی بانک ها ضروری است. نتیجه گیری: تلاش سازمان ها برای جلب رضایت و تأمین انتظارهای ذی نفعان مختلف خود، موجب می شود به عنوان سازمان مسئولیت پذیر اجتماعی شناخته شوند و در نتیجه، بقا و بهره وری پایدار آن ها، به ویژه در محیط های رقابتی بهبود یابد. ماهیت خاص روش شناسی تحقیق و بهره مندی از رویکرد کیفی و راهبرد فراترکیب، موجب شد که پژوهشگران با رویکردی کل گرا به این موضوع بپردازند؛ به گونه ای که اقدام های مسئولیت اجتماعی سازمانی در بانکداری، در ارتباط با ذی نفعان خارجی به صورت کلی شناسایی و طبقه بندی شده است. این نتایج می تواند راهنمای جامعی برای بانک ها و دیگر سازمان های مشابه باشد تا با استفاده از آن، برنامه های مسئولیت اجتماعی سازمانی خود را در خصوص ذی نفعان برون سازمانی تدوین کنند.

هدف: یکی از عوامل موفقیت مراکز آموزشی، شایستگی مدرسان است. هرچه مراکز آموزشی از نظر مدرسان، از کیفیت بالایی برخوردار باشند، به همان میزان، توفیق در نیل به اهداف را کسب خواهند کرد. هدف این تحقیق طراحی الگوی شایستگی های حرفه ای مدرسان نظامی مراکز آموزش نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است.روش: نوع تحقیق حاضر کاربردی بوده، روش تحقیق تحلیل محتوا و رویکرد آن کیفی است. یافته ها: جامعه آماری تحقیق شامل 15 نفر از خبرگان حوزه مدیریت منابع انسانی شاغل در مراکز آموزشی نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که با روش نمونه-گیری غیر احتمالی هدفمند انتخاب شدند. روش و ابزار گردآوری داده ها به صورت میدانی و مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد.نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاکی از شناسایی شایستگی های حرفه ای مدرسان شامل شایستگی های کارکردی و وظیفه ای (7 مقوله)، اخلاقی (8 مقوله)، اجتماعی و ارتباطی (7 مقوله)، نظامی (4 مقوله) و شناختی (4 مقوله) است. و پیشنهاد شد شایستگی های اجتماعی مدرسان، شاخص های مهارت های ارتباط اثربخش، هوش هیجانی و هوش فرهنگی، ایجاد انگیزه در فراگیران و گرایش به کار تیمی از طریق فرایندهای آموزش و توسعه سرمایه های انسانی تقویت گردد.

فرهنگ ریسک پذیری عامل تعیین کننده جهت گیری رفتاری و تصمیمی مدیران در مواجهه با تهدیدها و ریسک های سازمانی به شمار می رود. تناسب این فرهنگ با اقتضائات سازمانی آن را به نوعی سرمایه فرهنگی تبدیل خواهد کرد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از یک مدل فرهنگ ریسک معتبر وضعیت مطلوب فرهنگ ریسک پذیری هر یک از نیروهای تابعه ارتش ج.ا.ا. را تعیین کند. پژوهش حاضر کاربردی، کمی، قیاسی و توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری آن را فرماندهان و مدیران راهبردی و میانی نیروهای چهارگانه تابعه ارتش ج.ا.ا. تشکیل می دهند. داده ها به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه گردآوری  و بر اساس فرایند اجرایی مدل مورد نظر تجزیه و تحلیل شده اند. یافته ها نشان  داد در نیروهای تابعه ارتش تفاوت هایی در وضعیت مطلوب مؤلفه های فرهنگ ریسک (گرایش به ریسک، سبک تصمیم گیری، کانون تمرکز و رسمیت گرایی) وجود دارد که گونه خاصی از فرهنگ ریسک پذیری را برای هر یک از آنها مطلوب ساخته است. به طوری که برای نیروهای زمینی، پدافند، هوایی و دریایی ارتش به ترتیب گونه های فرهنگی سلسله مراتبی، پروژه محور، جسورانه و راهبردگرا مناسب تشخیص داده شده اند. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی برای بهسازی و مدیریت فرهنگ ریسک در این سازمان مساعدت کنند.

علی رغم سرمایه گذاری انبوه در حوزه تجدید ساختار سازمانی، نرخ شکست این پروژه ها بالاست. یکی از دلایل آن بی توجهی به شکاف دانشی موجود است. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر شناسایی شکاف های دانشی در پروژه های تجدید ساختار سازمانی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و دارای رویکرد کیفی است. استراتژی پژوهش مطالعه موردی است. مشارکت کنندگان در پژوهش شرکت های پالایش نفت هستند که با منطق اشباع نظری با 12 نفر مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. شیوه تحلیل داده ها تحلیل تم است که با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. نتایج بیانگر این است که شکاف های دانشی شناسایی شده در پروژه های تجدید ساختار سازمانی در 2 مقوله اصلی: شکاف دانش درون سازمانی و شکاف دانش برون سازمانی قرار می گیرند. شکاف دانش درون سازمانی دربرگیرنده 6 مقوله فرعی: شکاف دانش مدیریتی، شکاف دانش فنی، شکاف دانش پرسنلی، شکاف دانش فکری، شکاف دانش فیزیکی، شکاف دانش سازمانی و شکاف دانش برون سازمانی دربرگیرنده 3 مقوله فرعی: شکاف دانش راهبردی، شکاف دانش قانونی و شکاف دانش دیپلماسی است.

برخورداری سازمان های دفاعی از سرمایه های انسانی شایسته متناسب با ماهیت ماموریت و فرهنگ حاکم بر آنها توانمندی و آمادگی رزمی آنها را ارتقا خواهد داد. با توجه جایگاه فرهنگ ملی و حماسی ایرانی این مقاله شایستگی های حماسی نظامیان را بر مبنای آموزه های تربیتی شاهنامه فردوسی شناسایی و طبقه بندی کرده است. این پژوهش کاربردی با رویکرد کیفی و راهبرد تحلیل مضمون انجام شده است. منابع اطلاعاتی پژوهش شامل آموزه های تربیتی شاهنامه فردوسی در ارتباط با نظامیان است که با روش بررسی اسناد و مدارک و به صورت هدفمند انتخاب و با کمک ابزار شبکه مضامین تحلیل و گزارش شده اند. تلفیق و مقوله بندی شایستگی های حماسی شناسایی شده نشان داد این شایستگی ها در هفت مقوله اصلی قابل طبقه بندی هستند: شایستگی های اعتقادی، شایستگی های ارزشی، شایستگی های نگرشی، شایستگی های شخصیتی، شایستگی های شناختی و روانشناختی و شایستگی های رفتاری و جسمانی. بر این اساس، اسطوره های حماسه ساز معرفی شده در شاهنامه الگوهایی از سلحشوری اخلاق مدار بوده اند. ترویج آموزه های تربیتی مرتبط با آنان در میان نظامیان می تواند به پرورش شایستگی های افسری مبتنی بر فرهنگ ایرانی مساعدت کند. نتایج این پژوهش می توانند به عنوان منبعی غنی از آموزه های فرهنگ ملی ایران در تدوین الگوی جامع شایستگی های افسری مورد استفاده قرار گیرد  و در برنامه های تربیت افسری نیز به مثابه راهنمای پرورش روحیه حماسی افسران در مسیر تلاش برای تامین امنیت پایدار میهن و اجرای بهینه وظایف و ماموریت های محوله بهره برداری شود.

یکی از پیشران های حیاتی تعالی و تحول سازمان عامل رهبری است. شناخت چگونگی اعمال رهبری توسط رهبران برجسته و دارای عملکرد و دستاوردهای فوق العاده می تواند به توسعه این قابلیت برترساز در سازمان های گوناگون مساعدت کند. این پژوهش، با هدف مفهوم پردازی و طراحی الگویی ماهیت شناسانه از سبک رهبری شهید منصور ستاری انجام شده است. این پژوهش کاربردی، تفسیری و استقرایی است با رویکرد کیفی انجام شده است. داده های گردآوری شده به صورت هدفمند اط طریق روش نظریه پردازی داده بنیاد (رویکرد گلیزری) تحلیل شده اند. الگوی استخراج شده از سه لایه اصلی هم پیوند تشکیل شده است. لایه اول بیانگر شیوه اعمال رهبری توسط ایشان است که شامل مقوله های اصلی رهبری میدانی، الگوی عملی بودن، توانمندسازی منابع انسانی و تشویق و دلگرمی است. لایه دوم با عنوان رهبری تحول و نوآوری که بیانگر مهم ترین وجوه تمایز رهبری ایشان است. در این لایه، رهبری تحول شامل مقوله های چالش گرایی، تحول و تعالی مستمر، تحولات زیرساختی و نهادی و تحول فرهنگی است. رهبری نوآورانه نیز این مقوله ها را در بر می گیرد: رفع خلاقانه محدودیت ها، بهره برداری بهینه از ظرفیت ها، ترویج خلاقیت و نوآوری و دستاوردهای نوآورانه. لایه سوم این سبک رهبری نیز چشم اندازمداری است که گویای چگونگی ترسیم و به اشتراک گذاری آرمان خودکفایی ملی و سازمانی، تعالی نهاجا و خودکفایی علمی و فناورانه به منظور ارتقای قدرت هوایی و اقتدار ملی است. بر این اساس، سبک رهبری شهید ستاری نمایانگر الگویی است که توانسته دستاوردهای نوآورانه و تحول گرایانه چشمگیری را در راستای چشم انداز خودکفایی رقم بزند. این سبک رهبری چه در شرایط بحرانی و چه در دوران تحول و بهبود سازمانی موفقیت آمیز و اثربخش بوده است. ترویج و به کارگیری این الگو می تواند دانش ارزشمندی برای توسعه قابلیت رهبری مدیران فراهم سازد و به شناخت چگونگی دستیابی به رهاوردهای فوق العاده توسط رهبران سازمانی مساعدت کند.

پژوهش حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر تقویت بهزیستی و شادکامی دانشجویان نظامی در یک دانشگاه های سازمانی دفاعی انجام شده است. این پژوهش کاربردی با روش آمیخته متوالی کیفی-کمی انجام شده است. مرحله کیفی با هدف شناسایی پیشایندهای بهزیستی و شادکامی انجام شده است. مشارکت کنندگان این مرحله شماری از دانشجویان منتخب دانشگاه مورد نظر بوده است. اطلاعات این مرحله با مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند. این الگو در بخش کمی اعتبارسنجی شد و پیشایندهای شناسایی شده رتبه بندی شدند. جامعه آماری این مرحله را دانشجویان همان دانشگاه تشکیل داده اند. نمونه گیری با روش تصادفی انجام شد. داده های این مرحله با کمک پرسشنامه گردآوری و با روش تحلیل عاملی در نرم افزار پی.آل. اس تجزیه و تحلیل شد. پیشایندهای شناسایی شده برای تقویت شادکامی در سه طبقه اصلی دسته بندی شدند: عوامل فردی (عوامل شخصیتی، عاطفی، نگرشی و رفتاری)، عوامل گروهی (روابط دانشجویان با هم و با فرماندهان) و عوامل سازمانی (برنامه های مذهبی، فرهنگی، آموزشی، ورزشی و نظامی و امکانات رفاهی). یافته های کمی نیز نشان داد دسته بندی انجام شده قابل تأیید است رتبه بندی میزان تأثیرگذاری این عوامل نیز به ترتیب عبارت اند از پیشایندهای سازمانی، فردی و گروهی. بهسازی وضعیت موجود این پیشایندها در میان دانشجویان نظامی می تواند به ارتقای سطح بهزیستی و شادکامی آن ها مساعدت کند. توجه به این موضوع در این دانشگاه ها موجب بهبود سلامت روانی دانشجویان، ارتقای پویایی و نشاط در این محیط ها و کاهش آسیب های ناشی از شرایط تحصیل در محیط های شبانه روزی خواهد شد.

زمینه و هدف: موضوع تعارض کار  خانواده در سازمان های امروزین، بسیار در کانون توجه قرار گرفته است؛ زیرا بر موفقیت سازمانی و زندگی شخصی کارکنان تأثیر می گذارد. مطالعات این حوزه به دو ساحتی بودن آن تأکید دارند: تعارض کار با خانواده و تعارض خانواده با کار. از این رو پژوهش حاضر، به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر بروز و پیامدهای ناشی از هر دو ساحت این تعارض است. روش: این پژوهش تفسیرگرایانه از روش مرور نظام مند ادبیات، برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش استفاده کرده است. منابع اطلاعاتی آن مشتمل است بر مقاله های مرتبطی که در پایگاه های علمی معتبر بین المللی، از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۳ منتشر شده اند. این مقاله ها بر اساس معیارهای پذیرش به فرایند مرور نظام مند وارد شدند و در نهایت، پس از ارزیابی کیفیت آن ها بر اساس شاخص های کیو و اچ ایندکس نشریه ها، ۹۱ مقاله با استفاده از روش کدگذاری تحلیل شد. یافته ها: پیشایندهای شناسایی شده تعارض کار خانواده، در چهار دسته پیشایندهای ماهیتی شغل، پیشایندهای زمان محور شغل، پیشایندهای مربوط به الزامات و محیط کاری و فشار اجتماعی شغل قرار طبقه بندی شدند که به بروز دو دسته پیامد منجر می شوند: تضعیف ایفای نقش خانوادگی و تضعیف کیفیت زندگی خانوادگی. پیشایندهای مؤثر بر تعارض خانواده کار نیز در سه دسته طبقه بندی شدند: وضعیت خانوادگی شاغل، پیشایندهای خانوادگی نقش محور و فشار اجتماعی خانواده. پیامدهای ناشی از این پیشایندها نیز عبارت اند از: پیامدهای شغلی روان شناختی، پیامدهای شغلی رفتارمحور و پیامدهای شغلی عملکردمحور. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش به مدیران و سازمان ها کمک می کند تا پیشایندها و پیامدهای مرتبط با هر دو ساحت تعارض را بهتر درک و شناسایی کنند و بتوانند برای رفع مسائل و مشکلات زندگی کاری و خانوادگی کارکنان، گام های مؤثری بردارند. از سویی دیگر، یافته های این مطالعه با تجمیع یافته های مطالعات پیشین، به ارتقای غنای دانش موجود در این زمینه یاری رسانده است.

هدف تحقیق شناسایی عوامل موثر بر اجتناب از رفتارهای ضد بهره وری در سازمان های دفاعی می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، آمیخته-اکتشافی است. نمونه آماری تحقیق در بخش کیفی، 12 نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی سازمان های دفاعی بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمّی نیز تعداد 230 نفر از کارکنان یکی از سازمان های دفاعی کشور به روش تصادفی ساده انتخاب و در تحقیق مشارکت داده شدند. ابزار گرداوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی پرسشنامه می باشد. برای تحلیل داده های کیفی از روش داده بنیاد و برای تحلیل داده های کمّی از مدل یابی معادلات ساختاری (نرم افزار PLS ) استفاده شده است. تحلیل داده ها حاکی از شناسایی 68 شاخص در قالب 13 مولفه و 4 بعد(عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی، عوامل فردی و عوامل فرهنگی-اجتماعی) برای عوامل موثر بر اجتناب از رفتارهای بهره وری در سازمان های دفاعی می باشد. شاخص های برازش مدل نیز بر کیفیت و برازش مناسب مدل تحقیق دلالت دارد. تمرکز بر شاخص های شناسایی شده در این تحقیق از سوی مدیران و فرماندهان و کارکنان این سازمان ها در تمامی سطوح  می تواند آنها را در اجتناب از رفتارهای بهره وری یاری نماید.

زمینه و هدف: در محیط های بسیار رقابتی امروزی، تلاش سازمان ها برای برآورده کردن انتظارها و جلب رضایت ذی نفعان کلیدی خود از جمله کارکنان، در بقا و ارتقای قابلیت رقابت پذیری و بهره وری سازمان تأثیر چشمگیری دارد. به منظور کسب شناخت جامع تر از مدیریت منابع انسانی مسئولیت پذیر اجتماعی، پژوهش حاضر به مرور و طبقه بندی نتایج و دستاوردهای پژوهش هایی پرداخته است که در زمینه اقدام های بانک ها در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی سازمانی خود در خصوص کارکنان انجام داده اند. روش: این پژوهش از نظر هدف توسعه ای است و با رویکرد کیفی و روش فراترکیب اجرا شده است. منابع اطلاعاتی پژوهش، مقاله هایی است که در پایگاه های علمی معتبر بین المللی در بازه زمانی منتخب منتشر شده است. گفتنی است که این مقاله ها بر اساس معیارهای ورود به فرایند فراترکیب انتخاب شدند. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. یافته ها: اقدام هایی که بانک ها برای عمل به مسئولیت اجتماعی سازمانی خود در ارتباط با کارکنان انجام داده اند، در قالب شش دسته اصلی طبقه بندی شدند: اقدام های مربوط به استخدام و ارتقا، حقوق و پاداش، مزایا و خدمات رفاهی، آموزش و توسعه مستمر، ایجاد محیط کاری مطلوب و روابط کار سازنده. افزون بر این، نتایج این اقدام ها از نگاه منابع انسانی، به دو دسته نتایج نگرشی و نتایج عملکردی طبقه بندی شد. نتیجه گیری: تلاش و توجه بانک ها به تأمین انتظارهای کارکنان، به عنوان یکی از ذی نفعان بسیار مهم درون سازمانی، موجب می شود که نگرش های شغلی و سازمانی مثبت در کارکنان تقویت شود تا آن ها برای ارتقای عملکرد شغلی و سازمانی تلاش و انگیزه بیشتری داشته باشند و در اجرای طرح های مسئولیت اجتماعی سازمانی، مساعدت بیشتری انجام دهند. یافته های پژوهش حاضر به عنوان الگویی برای تدوین طرح های مسئولیت اجتماعی بانک ها در حوزه منابع انسانی قابل بهره برداری است.

برخورداری از امید، خوش بینی، خودکارآمدی و تاب آوری؛ حالات روانی سازنده ای به شمار می روند که نتایج فردی، گروهی و سازمانی آن در پژوهش های فراوانی مورد مطالعه قرار گرفت است. پژوهش حاضر به مطالعه نظام مند و جامع این مطالعات و شناخت روابط علّی میان این نتایج پرداخته است. این پژوهش توصیفی، کاربردی و کمی است. ابتدا پیامدهای سرمایه روان شناختی از 40 مقاله منتشرشده در مجلات علمی- پژوهشی ایرانی در بازه زمانی سال 1390 تا پاییز سال 1398 با روش فراتحلیل شناسایی، استخراج و اولویت بندی شده اند. سپس با تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری و براساس نظرات 12 نفر از مدیران و کارشناسان اداره کل تعاون و پشتیبانی وزارت آموزش وپرورش رتبه بندی و الگوی روابط میان آنها ارائه شده است. سرمایه روان شناختی بر همه 40 پیامد موردمطالعه از اندازه اثر معنی دار برخوردار بوده است. این پیامدها در سه طبقه دارای اندازه اثر زیاد، متوسط و کم دسته بندی شدند. دراین میان، متغیرهای دلبستگی شغلی، کاهش رفتار انحرافی، هویت سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، پاسخگویی سازمانی و مسئولیت پذیری اجتماعی از بیشترین اندازه اثر برخوردار بودند. بررسی روابط علی میان خود این پیامدها نیز نشان داد دلبستگی شغلی و هویت سازمانی دارای بیشترین تأثیرگذاری و کاهش رفتار انحرافی و رفتار شهروندی سازمانی دارای بیشترین تأثیرپذیری بودند. بنابراین، توسعه سرمایه روان شناختی می تواند رهاوردهای احساسی، نگرشی، رفتاری و عملکردی ارزشمندی برای فرد و سازمان درپی داشته باشد.

سازمان های عصر حاضر به دلایل مختلف و به صورت خودآگاه و ناخودآگاه پیچیده شده اند، و ازاین رو، با پارادوکس های مختلفی درگیرند. عدم شناخت کافی از پارادوکس های منابع انسانی و عدم دقت درخصوص نحوه رفتار با پارادوکس ها موجب تقلیل چابکی ذهن، عدم انعطاف پذیری فردی و سازمانی، کاهش حس وحدت، کاهش عدم اطمینان، کاهش بهره وری و  کاهش پایداری منابع انسانی می شود. این موضوع در سازمان های بزرگ همچون سازمان های نظامی به دلیل پیچیدگی بیشتر به شکل فراگیر ظهور یافته است. تحقیق پیش روی برحسب هدف، توصیفی-تبیینی  و برمبنای نتیجه، کاربردی و برحسب داده (آمیخته) می باشد. هدف از تحقیق حاضر، طراحی الگویی برای مدیریت پارادوکس های درونی منابع انسانی است. بدین منظور پارادوکس های درونی منابع انسانی ازطریق مصاحبه اکتشافی با خبرگان و متخصصان فرایندهای نیروی انسانی در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تبیین و چارچوب مفهومی پژوهش تدوین شد و به منظور چگونگی مدیریت پارادوکس های درونی منابع انسانی و طراحی الگوی مدیریت پارادوکس ازطریق  پانل دلفی، راهبردهای مزبور تعیین شد که براین اساس از شانزده مورد پارادوکس تبیین شده، چهار مورد از پارادوکس ها ازطریق راهبرد پذیرش، هفت مورد ازطریق راهبرد ترکیب، سه مورد ازطریق راهبرد تفکیک فضایی و دو مورد با راهبرد تفکیک زمانی قابل مدیریت هستند. درنهایت نیز پارادوکس ها براساس میزان اهمیت آنها اولویت بندی شدند.

در عصر دانایی محوری کسب مزیت رقابتی پایدار برای سازمان ها نیازمند فراهم ساختن پیش نیازهایی است که اعضای سازمان بتوانند دانش خود را به گونه ای اثربخش به اشتراک بگذارند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف به ترکیب کمّی و یکپارچه سازی مطالعات کمّی انجام شده در خصوص عوامل تسهیل گر تسهیم دانش در سازمان های ایرانی انجام شده است. این پژوهش کاربردی، از نوع کمّی است و ماهیتی توصیفی دارد. منابع اطلاعاتی آن را پژوهش های کمّی منتشرشده در نشریات علمی پژوهشی کشور در ده سال اخیر تشکیل می دهند که عوامل مؤثر بر تسهیم دانش را بررسی کرده اند. نمونه گیری بر اساس معیارهای مورد نیاز برای ورود به فرایند فراتحلیل انجام شد و بر این اساس 21 مورد انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با روش فراتحلیل و با کمک نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شده است. یافته های پژوهش نشان داد همه 25 پیش نیاز مورد مطالعه برای تسهیل تسهیم دانش از اندازه اثر معنادار برخوردار بودند و در سه طبقه دارای اندازه اثر زیاد، متوسط و کم دسته بندی شدند. در این میان، عوامل سرمایه اجتماعی، رهبری تحول آفرین، بدبینی سازمانی و سرمایه روان شناختی به ترتیب از بیشترین اندازه اثر برخوردار بودند. بر این اساس فراهم ساختن پیش نیازهای انجام مؤثر تسهیم دانش در سازمان نیازمند دیدگاهی همه جانبه است که در آن به عوامل سخت و نرم به طور هم زمان توجه شود. در تلاش برای بهسازی وضعیت این پیشایندها نیز اولویت بندی بر اساس میزان نقش و تأثیر آن ها دستاورد بیشتری را حاصل خواهد کرد.

هدف: هدف از این پژوهش، طراحی الگوی مدیریت پارادوکس های منابع انسانی به منظور هماهنگی حوزه فرایندهای منابع انسانی است. رویکرد: تحقیق پیش روی بر حسب هدف، توصیفی-تبیینی؛ و برمبنای نتیجه، کاربردی و برحسب داده (آمیخته) می باشد. جامعه آماری تحقیق، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است و پارادوکس های بیرونی منابع انسانی به منظور تبیین هماهنگی در شرح وظایف محوله، تجزیه و تحلیل گردید. پس از مشخص شدن سؤال اصلی پژوهش، تلاش برای بررسی ادبیات پژوهش آغاز شد. و ضمن شکل گیری چارچوب الگوی مفهومی پژوهش، با انجام مصاحبه های اکتشافی با ۴ نفر از صاحب نظران، الگوی اولیه تأیید و در نهایت به منظور توسعه و آزمون الگوی طراحی شده، با استفاده از روش دلفی در سه مرحله، فرایند تحقیق پیگیری شد. انتخاب نمونه ها به صورت هدفمند و به روش گلوله برفی از خبرگان و کارشناسان منابع انسانی انتخاب گردید. یافته ها: طبق الگوی اولیه پژوهش، تعداد 20 پارادوکس بیرونی شناسایی گردید که در نهایت پس از حذف و اضافات و اصلاح، تعداد 21 مورد پارادوکس بیرونی تأیید شدند که 10 مورد از پارادوکس ها از طریق راهبرد ترکیب، 2 مورد از طریق راهبرد تفکیک زمانی، 2 مورد از طریق راهبرد پذیرش، 7 مورد از طریق راهبرد تفکیک فضایی و 3 مورد نیز توسط دو راهبرد به صورت همزمان قابل مدیریت هستند. محدودیت ها و پیامدها: مهم ترین محدودیت در تحقیق پیش روی عدم وجود تحقیقات کاربردی در حوزه پارادوکس های منابع انسانی است. ضمن اینکه نزدیک بودن مفاهیم تعارض، معما با پارادوکس، نیازمند تشریح و تکرار مفاهیم فلسفی در برگزاری هر دور از پنل دلفی داشته است. پیامدهای عملی: برابر یافته های تحقیق، حل و فصل پارادوکس های منابع انسانی و مدیریت آنها منجر به پایداری منابع انسانی و هماهنگی درونی و بیرونی خواهد شد. ارزش مقاله: مقاله حاضر منتج به شناخت پارادوکس های بیرونی منابع انسانی در نیروی هوایی شده که این موضوع منجربه گفتمان سازی و بهبود شرایط مدیریت پارادوکس ها از طریق استراتژی های تدافعی و تعمیم نتایج آن در سایر سازمان ها می شود.

در محیط بسیار رقابتی و پویای پیش روی کسب وکارهای دیجیتال ارتقای عملکرد نیازمند توسعه اعتماد در روابط تجاری برای ایجاد و حفظ همکاری است. این پژوهش به مطالعه تأثیر رفتارهای فرصت طلبانه بر عملکرد مالی و غیراقتصادی پرداخته و نقش میانجی اعتماد میان فردی و میان سازمانی، تعهد و سرمایه گذاری در روابط خاص را بررسی کرده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات توصیفی همبستگی است. جامعه آماری آن را کسب وکارهای استفاده کننده نرم افزار شرکت «ورانگر» تشکیل می دهند که 384 نفر از کارکنان شاغل این کسب وکارها با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده های مورد نیاز با ابزار پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری و با کمک نرم افزار ایموس تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نقش میانجی عوامل نگرشی و رفتاری مورد مطالعه را بر عملکرد غیرمالی این کسب وکارها تأیید کردند؛ بنابراین تلاش برای توسعه اعتماد می تواند بنیان محکمی را برای ایجاد روابط و همکاری های پایدار با ذینفعان فراهم سازد.

گسترش گونه های مختلف سازمان های مجازی از جمله دورکاری از پدیده های نوظهور همزمان با عصر اطلاعات است که بهره وری آن مستلزم شرایط خاصی است. در این پژوهش از میان پیش نیازهای گوناگون مورد نیاز برای اجرای موفق و بهره ور دورکاری در سازمان های دولتی ایران به شناسایی و رتبه بندی چالش هایی منابع انسانی پرداخته شده است. پژوهش حاضر اکتشافی-پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری تحقیق در مرحله شناسایی چالش ها، تعداد 230 نفر از مدیران و کارشناسان ستادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که تعداد 144 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و در مرحله رتبه بندی از تعداد 10 نفر از خبرگان جامعه آماری به روش نمونه گیری قضاوتی هدف مند استفاده شد. چالش های منابع انسانی از طریق مطالعه پیشینه نظری و تجربی شناسایی شدند و داده های مورد نیاز به کمک پرسش نامه محقق ساخته گردآوری و از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و روش تحلیل مؤلفه های اصلی و تحلیل سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد چالش های مرتبط با مسائل شغلی، ویژگی های شخصیتی، کیفیت زندگی کاری، نگرش فردی، صلاحیت فردی و ویژگی های شخصی به ترتیب مهم ترین چالش های منابع انسانی افراد دورکار را تشکیل می دهند.  

هدف: پیدایش الگوهای نوین فروش، برخورداری مدیران فروش از شایستگی های ویژه ای را برای پیشبرد راهبردهای شرکت، توانمندسازی فروشندگان و تسهیل تحقق نتایج مورد انتظار مشتریان ضروری ساخته است. پژوهش حاضر به شناسایی شایستگی های کلیدی مدیران فروش و ارائه الگویی در این زمینه پرداخته است. روش: این پژوهش از نگاه هدف کاربردی است و با روش آمیخته متوالی (کیفی کمی) انجام شده است. ارائه الگو به صورت کیفی و با روش تحلیل تم انجام شده است. منابع اطلاعاتی بخش کیفی پژوهش را الگوهای موجود شایستگی مدیران تشکیل می دهند که تا رسیدن به اشباع نظری به گردآوری داده ها از آن ها پرداخته شده است. جامعه آماری بخش کمی پژوهش، مدیران فروش شرکت به پخش به تعداد 107 نفر بودند که 92 نفر آنها به صورت تصادفی برای نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های کمی نیز پرسش نامه ای محقق ساخته بوده است. تحلیل این داده ها نیز به روش تحلیل عاملی تأییدی بوده که در نرم افزارهای لیزرل انجام شده است. یافته  ها: الگوی ارائه شده به صورت کیفی شامل شش مقوله اصلی است: 1. شایستگی های فردی، 2. شایستگی های ارتباطی اجتماعی، 3. شایستگی های مدیریتی رهبری، 4. شایستگی های بینشی شناختی، 5. شایستگی های دانشی، 6. شایستگی های هوشمندی. آزمون کمی الگو نیز توان تبیین گری مناسب شایستگی های شناسایی شده برای مقولات و مقولات برای سازه اصلی شایستگی مدیران فروش را تأیید کرده است. نتیجه  گیری: برای ایفای مؤثر نقش کلیدی مدیران فروش در صنعت پخش، نیاز است طرح های گزینش و توسعه شایستگی های آن ها بر اساس الگویی متناسب با الزامات الگوهای نوین فروش انجام شود. الگوی ارائه شده در این پژوهش می تواند به عنوان مبنایی در این زمینه استفاده شود.

زمینه و هدف: توانایی تعامل موثر با مشتری نیازمند شناخت حالات روحی و روانی و مهارت متقاعدسازی است  که می تواند موجب ارتقای عملکرد فروش شود. این پژوهش با هدف تبیین روابط هوش هیجانی فروشنده با وفاداری مشتری از طریق میانجی گرهای عملکرد فروشنده و رفتار هم آفرینی ارزش مشتری انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری آن را فروشندگان ده مرکز خرید شهر تهران تشکیل می دهند. نمونه گیری با استفاده از روش در دسترس انجام شده است. جمع آوری داده ها به کمک ابزار پرسشنامه انجام شده است. فرضیه های تحقیق در قالب مدل تحلیل مسیر با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار آموس آزمون شده است. یافته ها: روابط بین هوش هیجانی فروشنده با عملکرد فروشنده، عملکرد فروشنده با وفاداری مشتری، هوش هیجانی فروشنده با رفتار هم آفرینی ارزش مشتری، هم آفرینی ارزش مشتری با وفاداری مشتری و هوش هیجانی فروشنده با وفاداری مشتری از طریق میانجی گرهای عملکرد فروشنده و رفتار هم آفرینی ارزش مشتری معنی دار بوده اند. نتیجه گیری: مدیران مراکز خرید می توانند از راه تقویت هوش هیجانی فروشندگان خود با بالا بردن سطح عملکرد فروشنده و رفتار هم آفرینی ارزش مشتری، گامی در ارتقای میزان وفاداری مشتریان خود برداشته و در رقابت با دیگر مراکز خرید زمینه های موفقیت خود را تقویت کنند.

تهدیدات نوپدید در محیط بین الملل، ایجاد تحول در نیروهای مسلح را ضروری ساخته است و فرهنگ سازمانی همگرا زیربنایی ترین پیش نیاز تحول سازمانی به شمار می رود. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا بر مبنای بیانات فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) الگویی ماهیت شناختی از فرهنگ تحول در نیروهای مسلح ج.ا.ا ارائه کند. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نوع تحقیق آمیخته متوالی (کیفی-کمی) است. ساخت الگو به روش کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. آزمون الگو نیز به روش کمی و با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار پی ال اس انجام شده است. یافته​های پژوهش نشان می​دهد فرهنگ تحول از شش مقوله اصلی تشکیل شده است: فرصت گرایی (فرصت یابی و بهره گیری از فرصت ها)، تحول گرایی (انعطاف گرایی و پویایی مداری)، انسان گرایی (اهمیت سرمایه های انسانی و توسعه سرمایه های انسانی)، معنویت گرایی (ارزش های انقلابی و ارزش های دینی)، شایسته گرایی (شایستگی های شناختی و رفتاری) و وحدت گرایی (وحدت درون سازمانی و میان سازمانی). توسعه این ابعاد فرهنگی می تواند به ارتقای اثربخشی و موفقیت طرح های تحول سازمانی در راستای راهبردهای آینده سازمان های دفاعی یاری رساند.