سید مهدی طاهری

سید مهدی طاهری

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۸ مورد.
۱.

طراحی مدل هستی شناسی کسب وکار شرکت سنگ آهن بر مبنای مدل های داده ای وب معنایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بازیابی دانش و نظام های معنایی سال ۱۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۰ 37 - 80

کلید واژه ها: هستی شناسی سازمانی مدل داده ای وب معنایی موجودیت های سازمانی شرکت سنگ آهن احیاء سپاهان فرانمای تولید داده های ساختارمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
هدف از انجام این پژوهش طراحی مدل هستی شناسی کسب وکار شرکت سنگ آهن بر مبنای مدل های داده ای وب معنایی بود. پژوهش حاضر ازلحاظ ماهیت، توسعه ای-کاربردی بوده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و طراحی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، تمامی موجودیت های شرکت سنگ آهن احیاء سپاهان یعنی منابع داده ای، نیروی انسانی، پست های سازمانی، فرایندهای موردنظر و بخش های گوناگون سازمان مذکور و نیز کلاس ها و صفات هستی شناسی سازمانی بود. در این پژوهش از روش اسنادی و مشاهده ساختارمند و از ابزار سیاهه وارسی برای گردآوری داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد، موجودیت های شرکت سنگ آهن احیاء سپاهان در دو گروه موجودیت های درون سازمانی و برون سازمانی قرار می گیرند. از سوی دیگر، یافته ها نشان داد بیشتر صفات مدنظر برای موجودیت های شرکت، صفات مناسبی در فرانمای تولید داده های ساختارمند (اسکیمادات اُرگ) دارند. بررسی هستی شناسی سازمانی نشان داد این هستی شناسی دارای 9 موجودیت بوده و همه این موجودیت ها برای طراحی هستی شناسی شرکت سنگ آهن احیاء سپاهان مورداستفاده قرار گرفتند. سپس، برای طراحی هستی شناسی سازمانی شرکت با استفاده از مدل داده ای وب معنایی، میان موجودیت ها و صفات آن ها در هستی شناسی سازمانی با موجودیت ها و صفات آن ها در اسکیمادات اُرگ انطباق حاصل شد و درنتیجه هستی شناسی مناسب برای شرکت در نرم افزار کشف و بازنمود دانش (KDR) پیاده سازی شد. درمجموع می توان بیان داشت، توصیف مناسب موجودیت های درون و برون سازمانی با بهره گیری از هستی شناسی های سازمانی موجب کشف دانش از داده های تولیدشده در سازمان، ثبت یکدست و منسجم ارزش های مرتبط با انواع داده ها و نیز جلوگیری از افزونگی داده های ناشی از ثبت داده ها در سامانه های گوناگون خواهد شد.
۲.

طراحی مفهومی پلتفرم مبتنی بر مؤلفه های بازی وارسازی برای خدمات کتابخانه های کودکان و نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۳۶)

کلید واژه ها: بازی وارسازی کتابخانه کودکان و نوجوانان خدمات کتابخانه ای طراحی مفهومی پلتفرم طراحی مفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۶۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی مفهومی پلتفرم مبتنی بر مؤلفه های بازی وارسازی در خدمات کتابخانه های کودکان و نوجوانان انجام شده است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی با رویکرد کیفی و روش دلفی فازی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، خبرگان، متخصصان بازی وارسازی و کودک و نوجوان و نیز ذینفعان (اعم از کتابداران، مدیران) منتخب سطح کشوری بودند. لذا نمونه گیری به صورت هدفمند انتخاب شد. حجم نمونه در پژوهش حاضر 30 نمونه بود. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق محاسبه سی.وی.آر با مقدار بزرگ تر از 0/49 و شاخص سی.وی.آی با مقدار 0/76 انجام شده است. در پایایی پرسشنامه نیز ضریب آلفای کرونباخ 0/88 به دست آمد.یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از این پژوهش پلتفرم مفهومی مبتنی بر مؤلفه های بازی وارسازی در خدمات کتابخانه های کودکان و نوجوانان شامل مؤلفه های قابلیت های مکانیکی پلتفرم، پویایی سازی (دینامیک) بازی و زیباشناختی است. عناصر قابلیت های مکانیکی پلتفرم در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل، امتیازات، مراحل، نشان ها، جدول بندی، جدول پیشرفت و مسابقات است. پویایی سازی (دینامیک) بازی در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل موفقیّت، پاداش و رضایت است. عناصر زیبایی شناختی در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل مؤلفه احساسات است.نتیجه گیری: در طراحی بخش قابلیت های مکانیکی پلتفرم بازی وارسازی مؤلفه های امتیازات، مراحل، نشان ها، جدول بندی، جدول پیشرفت و مسابقات اهمیت بیشتری دارد. در طراحی بخش پویاسازی (دینامیک)، مؤلفه های موفقیت، رضایت و پاداش اهمیّت بیشتری دارد. در طراحی بخش زیبایی شناختی، مؤلفه درگیر کردن احساسات کودکان و نوجوانان اهمیّت بیشتری دارد.
۳.

ارایه مدل مدیریت کیفیت داده برای حکمرانی داده با استفاده از روش فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) 1533 - 1564

کلید واژه ها: کیفیت داده حکمرانی داده مدیریت کیفیت فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۳۴
تمام سازمان ها برای اجرای فرایندهایشان از داده ها استفاده می کنند. داده های سازمانی یا توسط خود سازمان تولید شده اند یا سازمان های دیگری آن ها را ایجاد کرده و در اختیارشان قرار داده اند. داده ها و اطلاعات نقش اساسی در تصمیم گیری ها و عملکردهای فرایندهای سازمانی دارند. به همین دلیل داده ها، بخشی از منابع سازمان و شاید مهم ترین منبع سازمان ها محسوب می شوند. از این رو، هدف از انجام این پژوهش ارائه مدل کیفیت داده برای حکمرانی داده می باشد. روش پژوهش به صورت فراترکیب به کار گرفته شد. لذا از 268 منبع یافت شده، طی مراحل فراترکیب، 62 مقاله با استفاده از کلید واژه هایی از جمله؛ داده، مدیریت داده، حکمرانی داده و مدیریت کیفیت داده در پایگاه های ایرانداک، Science Direct، Google Scholar، Springer، IEEE و ACM در بین سال های (1995-2022) انتخاب گردید. در این پژوهش ابتدا برای تمام عوامل استخراج شده از مطالعات پیشمشخص شدند.  برای کنترل کدها و مقوله های استخراجی از دو کدگذار استفاده شد و شاخص موردنظر در این زمینه، شاخص کاپا است. بر اساس تحلیل های صورت گرفته به کمک روش تحلیل محتوا، در مجموع تعداد 12 مقوله اصلی («ویژگی داده، داده، فابل داده، ارزش داده، ارزش اولیه داده، الگوی داده، مجموعه داده، دسترسی به داده، ترکیب داده، قالب بندی داده، فراداده و عینی بودن داده») و 47 مقوله فرعی برای مدیریت کیفیت داده برای حکمرانی داده کشف و مشخص شدند. ین، کدی در نظر گرفته و سپس با در نظر گرفتن مفهوم هر یک از کدها، آن ها در یک مفهوم مشابه دسته بندی شد. به این ترتیب مفاهیم پژوهش
۴.

شناسایی و تعیین انواع ویژه و صفات موجودیت های داده ای در بافت اطلاعاتی ایرانی اسلامی از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 101 - 120

کلید واژه ها: بافت اطلاعاتی ایرانی - اسلامی سازماندهی اطلاعات موجودیت های داده ای صفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۷۳
مقدمه: با توجه به اهمیت شناسایی انواع موجودیت ها و صفات ویژه آن ها در بافت اطلاعاتی ایرانی اسلامی از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش، این پژوهش ضمن شناسایی و تعیین انواع مذکور، صفات بومی این موجودیت ها را نیز به طور کامل تعیین نمود. روش شناسی : این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف، یک پژوهش توسعه ای کاربردی است که با روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. واحد ثبت، موجودیت های داده ای در بافت اطلاعاتی ایرانی اسلامی و همچنین صفات بودند. واحد معنا نیز، پیشینه های فراداده ای در نظر گرفته شد. ابتدا با استفاده از روش اسنادی، و با سرشماری پیشینه های فراداده ایِ موجودیت های داده ای ایرانی اسلامی در فهرست کتابخانه ملی ایران، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مرکز فرهنگ و معارف قرآن، کتابخانه دفتر تبلیغات اسلامی و مقالات سه پایگاه اطلاعاتی ویکی فقه، ویکی شیعه و ویکی اهل بیت برای هر یک از انواع مورد بررسی قرار گرفت و انواع و صفات ویژه استخراج گردید. سپس با مصاحبه با 5 متخصص در حوزه انتشارات ایرانی اسلامی و سازماندهی اطلاعات، بررسی دقیق تر انواع و صفات ویژه موجودیت های داده ای در حوزه ایرانی اسلامی صورت گرفت. سؤالات مصاحبه به تفکیک برای هرکدام از انواع و صفات ویژه موجودیت های داده ای بود. بخشی نیز برای ذکر صفات پیشنهادی در نظر گرفته شد. یافته ها : 8 نوع موجودیت داده ای دارای صفات ویژه در موجودیت ها شناسایی شد که شامل نوع اول مستدرک/ ذیل/ تکلمه/ الحاقات دارای شش صفت ویژه و تنها صفت ویژه «نوع مستدرک» دارای سه صفت در سطح اول بود؛ نوع دوم تقریر/ امالی/ تحریر دارای یک صفت ویژه؛ نوع سوم شرح/ توضیح/ تفسیر/ تبیین دارای دو صفت ویژه؛ نوع چهارم اجازه دارای دو صفت ویژه؛ نوع پنجم سماعات دارای یک صفت ویژه؛ نوع هفتم حاشیه ها/ تعلیقات دارای دو صفت ویژه؛ نوع هفتم جنگ/ سفینه/ کشکول/ بیاض/ مرقع/ خرقه دارای یک صفت ویژه و نوع هشتم تذکره/ زندگینامه/ سرگذشتنامه/ بیوگرافی/ تراجم دارای سه صفت ویژه. نتیجه : با توجه به اینکه در فرانماها و استانداردهای جدید به انواع و صفات ویژه آن ها در موجودیت های داده ای بافت ایرانی اسلامی پرداخته نشده است نتایج پژوهش حاضر می بایست در ایجاد پروفایل کاربردی فراداده ای جهت توصیف و سازماندهی انواع و صفات ویژه موجودیت های داده ای بافت اطلاعاتی ایرانی اسلامی در محیط وب کنونی به کار رود.
۵.

طراحی صفات داده ای مستند مبتنی بر روش داده های خرد و بررسی واکنش موتورهای کاوش وب به پیشینه های مبتنی بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۵۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 69 - 88

کلید واژه ها: گسترش داده های مستند پیشینه های فراداده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند داده های خرد موتورهای کاوش وب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۳
هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی صفات داده های مستند مبتنی بر روش داده های خرد و تبیین واکنش موتورهای کاوش وب به پیشینه های مبتنی بر آن انجام شد. روش پژوهش: این پژوهش به روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش شامل 400 پیشینه فراداده ای مستند مبتنی بر روش داده های خرد و بستر نحوی جی سان-ال. دی. از کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی بود. گروه گواه را 200 پیشینه، شامل 100 پیشینه مربوط به توصیف کتاب در قالب داده های خرد و 100 پیشینه مشابه دیگر در قالب جی سان-اِل. دی. تشکیل می دادند، و گروه آزمون را 200 پیشینه، دارای 100 پیشینه با گسترش های داده های مستند در قالب داده های خرد و 100 پیشینه مشابه دیگر در قالب جی سان-اِل .دی.، (که 50 نمونه برای مستند نام ها و 50 نمونه دیگر مستند موضوعات) بود. پیشینه های یاد شده بر روی وبگاهی مستقل به نشانی www.aghadeh.ir منتشر و به موتورهای کاوش طراح فرانمای تولید داده های ساختارمند (اسکیما.اُرگ) معرفی گردید. سپس از طریق جستجو در موتورهای کاوش یاد شده با استفاده از ابزار گردآوری داده ها یعنی سیاهه وارسی تهیه شده توسط پژوهشگران، چگونگی نمایه سازی و بازیافت پذیری پیشینه های فراداده ای گروه های گواه و آزمون در نتایج جستجوی موتورهای کاوش منتخب مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که موتورهای کاوش قادر به نمایه سازی و بازیافت پذیرسازی تمامی پیشینه های جامعه پژوهش و ارزش های گسترش های مرتبط با  داده های مستند طراحی شده بودند. چنین امکانی برای پیشینه های داده های مستند نام و داده های مستند موضوعی وضعیت یکسانی داشت. نتیجه گیری: با ایجاد امکان نمایه پذیری و پدیدارنمایی معنایی هر یک از ارزش های صفات ناگزیده در پیشینه های گروه آزمون، افزون بر ارزش های مرجح نام و اصطلاحات موضوعی، جامعیت بازیابی در موتورهای کاوش افزایش، و کنترل مستندات در مهمترین ابزارهای کاوش وب بهبود خواهد یافت.
۶.

شناسایی و رتبه بندی ریسک های زنجیره تأمین در کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو 31000(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۹) ۷۸۰-۷۴۹

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتالی ارزیابی ریسک های زنجیره تامین ایزو 31000 دانشگاه های دولتی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۶۳
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی ریسک های زنجیره تأمین در کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های دولتی شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو ۳۱۰۰۰ ویرایش سال ۲۰۱۸ انجام شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی، و روش اجرای آن پیمایشی-تحلیلی با فنون آنتروپی «شانون» برای وزن دهی ریسک ها و «تاپسیس» فازی برای رتبه بندی ریسک ها بوده است. با استفاده از منابع مرتبط و پژوهش های پیشین، پراهمیت ترین ریسک ها شناسایی شد که به طراحی پرسشنامه ای با پنج مؤلفه و ۱۰۹ گویه انجامید. پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب هماهنگی درونی و با استفاده از ضریب آلفای «کرونباخ» توسط نرم افزار SPSS محاسبه شد، و ارزش آن ها در هر یک از ابعاد پرسشنامه بزرگ تر از مقدار ۰/۹۸ به دست آمد. تحلیل و سنجش ریسک ها با استفاده از فنون ذکرشده انجام شده است. در این پژوهش ریسک های زنجیره تأمین در پنج بخش (تأمین کنندگان، تولید و مدیریت منابع دیجبتال، توزیع منابع دیجیتال، خدمات به کاربران، و ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بخش تأمین کنندگان، ۲۴ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ۷۳ درصد بالاترین رتبه را داشت. در بخش تولید و مدیریت منابع دیجیتال، ۲۶ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «خط مشی مجموعه سازی منابع دیجیتال» با ۷۳ درصد حائز بالاترین رتبه شد. در بخش توزیع منابع دیجیتال، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان ارائه خدمات امانت مبتنی بر وب در کتابخانه دیجیتال» با ۸۴ درصد دارای بالاترین رتبه بود. در بخش خدمات به کاربران، ۲۱ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان جست وجو با هر مرورگر درکتابخانه دیجیتال» با ۸۸ درصد بالاترین رتبه را از آن خود کرد و در بخش ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «افزایش قیمت سخت افزارهای اجزای زنجیره تأمین به جهت تغییرات نرخ ارز» با ۸۲ درصد بالاترین رتبه را کسب نمود. بر اساس رتبه بندی ریسک ها با استفاده از تکنیک «تاپسیس» فازی در زنجیره تأمین کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های شهر تهران «ریسک های مربوط به تأمین کنندگان»، «ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین»، «ریسک های مربوط به خدمات به کاربران»، «ریسک های مربوط به تولید و مدیریت منابع دیجیتال» و «ریسک های مربوط به توزیع منابع دیجیتال» به ترتیب، رتبه ۱ تا ۵ را از نظر اهمیت کسب کردند.
۷.

بررسی خدمات کتابخانه ای برای نابینایان و کم بینایان در کتابخانه های عمومی ایران و ارائه راهکارهای پیشنهادی به آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 84 - 108

کلید واژه ها: کتابخانه های عمومی خدمات ویژه نابینایان و کم بینایان نهاد کتابخانه های عمومی کشور استاندارد خدمات کتابخانه های عمومی برای نابینایان و کم بینایان ارزیابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۳۲
مقدمه: پژوهش حاضر، با هدف تبیین خدمات کتابخانه ای به نابینایان و کم بینایان، و ارائه راهکارهای پیشنهادی به کتابخانه های عمومی ایران انجام شد.روش شناسی: این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف، یک پژوهش کاربردی بوده، و با استفاده از روش پیمایشی تحلیلی انجام شد. جامعه پژوهش را کتابداران و مدیران 46 کتابخانه عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور که دارای بخش نابینایان و کم بینایان و خدمات ویژه آنها بودند، تشکیل می دادند. ابزار گردآوری داده ها، دو پرسشنامه طراحی شده توسط پژوهشگر، یکی ویژه کتابداران بخش یاد شده، و دیگری ویژه مدیران این کتابخانه ها بود که بر مبنای استاندارد خدمات کتابخانه های عمومی برای نابینایان و کم بینایان تدوین شده توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور در سال 1395 بود. برای تجزیه وتحلیل دادها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد.یافته ها: نتایج آزمون فرض برابری میانگین نشان داد، با توجه به اینکه سطح معنی داری کمتر از 05/0 و کرانه های اختلاف میانگین برای متغیرهای «خدمات ویژه نابینایان و کم بینایان، وضعیت تأمین منابع اطلاعاتی و وضعیت نیروی انسانی شاغل در کتابخانه های عمومی ایران» مثبت است، این متغیرها بیشتر از حد متوسط از استاندارد تبعیت می کنند. همچنین برای متغیرهای «ساختمان، تجهیزات، سخت افزار و نرم افزارهای بخش نابینایان و کم بینایان در کتابخانه های عمومی ایران» سطح معنی داری کمتر از 05/0 است و کرانه های منفی اختلاف میانگین نشان داد این متغیرها، کمتر از حد متوسط تابع استاندارد هستند.نتیجه: بر مبنای یافته های پژوهش، ضرورت همخوانی بیشتری با استاندارد مبنای پژوهش، به ویژه در بخش ساختمان و تجهیزات وجود دارد. به نظر می رسد، افزون بر تدوین استاندارد، ضمانت اجرایی پیاده سازی استاندارد از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور ضروری بوده، و در بهبود خدمات به نابینایان و کم بینایان کمک شایانی خواهد نمود.
۸.

بازنمایی صفات و روابط میان موجودیت های آثار خلاقانه فرانمای تولید داده های ساختارمند مبتنی بر الگوی مرجع کتابخانه ای (ال آر ام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۶ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۴) 533-562

کلید واژه ها: فرانمای تولید داده های ساختارمند الگوی مرجع کتابخانه ای «ال آر ام» کارکردپذیری صفات موجودیت ها روابط موجودیت ها آثار خلاقانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۴۶۸
پژوهش حاضر با هدف بهبود کارکردپذیری صفات و روابط میان موجودیت های آثار خلاقانه «فرانمای تولید داده های ساختارمند» با بازنمایی آن ها در الگوی مرجع کتابخانه ای (ال آر ام) بر اساس روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه پژوهش را صفات (ویژگی ها و روابط) موجودیت کتاب از مجموعه موجودیت های آثار خلاقانه فرانمای تولید داده های ساختارمند تشکیل می دادند. برای گردآوری داده ها، از ابزار سیاهه وارسی مبتنی بر موجودیت ها، ویژگی ها و روابط الگوی مرجع کتابخانه ای (ال آر ام) برای بررسی میزان همخوانی با صفات موجودیت کتاب در فرانمای تولید داده های ساختارمند، و روش مشاهده طراحی شده استفاده شد. برای این منظور هر یک از صفات موجودیت کتاب در فرانمای تولید داده های ساختارمند با ویژگی ها و روابط موجودیت های مرتبط در «ال آر ام» مقایسه، و ویژگی ها و روابط همخوان شناسایی و استخراج شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که برای صفت های « نویسنده»، «قالب فایل»، «بستر نحوی رمزگذاری» و «رسانه مرتبط» در صفت های فرانمای تولید داده های ساختارمند در موجودیت «آثار خلاقانه» و صفت های «درخواست کننده» و «جنسیت» در موجودیت «شخص» در این فرانما هیچ رابطه یا ویژگی ای در الگوی «ال آرام» مطابقت نداشت. به این دلیل که «ال آرام» یک الگوی مفهومی و سطح بالاست و به موجودیت های بافت کتابشناختی و ویژگی ها و روابط آن ها در بالاترین سطح و بدون توجه به چهار گروه استانداردهای حوزه سازماندهی دانش یعنی استانداردهای محتوایی، فراداده ای، قالب بندی و تبادل داده ها به عنوان بستر بازنمون آن ها می پردازد، بنابراین این گونه صفات باید در استانداردهای فراداده ای و محتوایی لحاظ شوند. در «ال آر اِم»، نقش های پدیدآورندگان، معادل ندارند و دلیل آن مستقل بودن الگو از این چهار گروه استاندارد است و امکان افزودن نقش ها بر اساس خط مشی سازماندهی هر مرکز اطلاعاتی و کتابخانه وجود دارد. در سایر موجودیت های «کتاب»، «شیء» و «سازمان» تمامی صفت ها با ویژگی ها یا روابط در «ال آر ام» همخوانی داشتند، و الگوی «ال آرام» با وجود نگرش جامع و کلی همه را پوشش می داد. «ال آرام» نسبت به روابط بین موجودیت ها دید کاملی داشته، روابط بین موجودیت ها در آن گویاسازی شده ، و متناسب با بافت کتابشناختی شناسایی و کشف شده اند. در حالیکه در فرانمای تولید داده های ساختارمند بسیاری از روابط بین موجودیت های داده ای متناسب با بافت هدف تعیین نشده است. این فرانما باید صفاتی را برای توصیف موجودیت ها درنظر بگیرد که روابط را متناسب با هر بافت پوشش دهد. با رعایت توصیه های الگوهای مفهومی بافت میراث فرهنگی در تعیین و توسعه ویژگی ها بخصوص روابط میان موجودیت های داده ای از سوی طراحان فرانمای تولید داده های ساختارمند، کاستی های کارکردپذیری این فرانما در محیط های داده ای رفع می شود و نیز کاربردپذیری آن بهبود می یابد.
۹.

بررسی میزان همخوانی انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند با فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع استاندارد مارک 21(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 229 - 247

کلید واژه ها: آثار خلاقانه بافت کتابشناختی بافت میراث فرهنگی فرانمای تولید داده های ساختارمند فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع مارک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۷ تعداد دانلود : ۲۸۰
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تبیین میزان همخوانی انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند با بازنمایی آن ها در فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع استاندارد مارک 21 انجام شد. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی است که بر اساس روش تحلیل محتوا صورت گرفت و جامعه پژوهش را انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند تشکیل می دادند. برای گردآوری داده ها، از ابزار سیاهه وارسی مبتنی بر فهرست اصطلاحات نوع خاص منبع مارک، برای بررسی میزان همخوانی با انواع موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند، و روش مشاهده طراحی شده استفاده شد که برای این منظور در ابتدا هر یک از موجودیت های آثار خلاقانه و سپس موجودیت های دیگر در فرانمای تولید داده های ساختارمند با اصطلاحات نوع خاص منبع در استاندارد «مارک» مورد تحلیل، و انواع موجودیت های داده ای مرتبط شناسایی و تعیین شدند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که 64 درصد از اصطلاحات نوع خاص منبع در مارک وجود دارد که در فرانمای تولید داده های ساختارمند هیچ نوع موجودیت داده ای معادل آنها تعریف نشده، و تنها 36 درصد اصطلاحات نوع خاص منبع مارک با فرانمای تولید داده های ساختارمند همخوان است. بدین معنی که برای 100 اصطلاح نوع خاص منبع مارک فقط 36 معادل در فرانمای تولید داده های ساختارمند وجود داشت. در این میان، 24 اصطلاح از اصطلاحات نوع خاص منبع مارک با موجودیت آثار خلاقانه در فرانمای تولید داده های ساختارمند همخوانی کامل و دقیق داشتند و 12 اصطلاح با سایر موجودیت های فرانما همخوان بودند. نتیجه : برای توصیف و سازماندهی اشیای دیجیتالی، به دلیل آنکه بیشتر موجودیت های داده ای موجود در وب، نسخه دیجیتالی شده اشیای محتوایی فیزیکی هستند، بنابراین ویژگی های هر دو نسخه باید مدنظر قرار گیرد. همچنین با توجه به اینکه فرانمای تولید داده های ساختارمند بخشی از موجودیت های داده ای بافت کتابشناختی را در نظر نگرفته، در نتیجه این فرانما چنان چه بخواهد نگاره دانش را تکمیل کند، باید برای توصیف تمام اصطلاحات نوع خاص منبع بافت میراث فرهنگی (از جمله بافت کتابشناختی) فرانمای مناسب و ویژه طراحی نماید. نیز توصیه می شود، اصلاحات و واژگان تخصصی سایر بخش های بافت میراث فرهنگی (بافت موزه و آرشیو) با موجودیت های داده ای فرانمای تولید داده های ساختارمند تطبیق داده شوند تا زمینه برای بازنمون کامل دانش در بافت میراث فرهنگی فراهم گردد.
۱۰.

نقش و جایگاه دیپلماسی فرهنگی در تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۰ ۱۵۵-۱۷۶

کلید واژه ها: منافع ملی دیپلماسی دیپلماسی فرهنگی و جامعه المصطفی العالمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۳۴۷
فرهنگ یکی از پایدارترین مؤلفه های قدرت ملی و عامل کاتالیزور در مناسبات جهانی قلمداد شده و سران کشورها با استفاده از دیپلماسی فرهنگی و راهبرد «حمایت گرایی مثبت»، بودجه بسیاری را جهت هدایت افکار عمومی جهان با هدف تأمین منافع بدون کاربرد زور صرف می نمایند؛ اما در سال های اخیر انتقاداتی نسبت به بودجه و کارایی مراکز مشابه در ایران مطرح می شود. این مقاله درصدد بررسی آن است که جامعه المصطفی| العالمیه، چه نقش و جایگاهی در تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران از طریق دیپلماسی فرهنگی دارد؟ این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی بر آن باور است که این مرکز فعال در عرصه دیپلماسی فرهنگی، از طرق مختلف به ارائه تصویر مثبت از اسلام، ایران و تشیع در میان اقشار فرهیخته کشورها و همچنین خنثی سازی جلوه های منفی در افکار عمومی منطقه و جهان می پردازد.
۱۱.

پیاده سازی روش داده های پیوندی در نظام های کتابخانه ای: بررسی مؤلفه های مورد نیاز و ارائه یک الگو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بازیابی دانش و نظام های معنایی سال هفتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 67 - 95

کلید واژه ها: نظام های کتابخانه ای روش داده های پیوندی چارچوب توصیف منبع(آردی اِف) روابط کتابشناختی فهرست کتابخانه ملی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۹
هدف پژوهش حاضر، ارائه الگویی به منظور پیاده سازی روش داده های پیوندی در نظام های کتابخانه ای(مانند کتابخانه های دیجیتال و فهرست های کتابخانه ای)، و همچنین ارائه مؤلفه های مورد نیاز برای انجام این فرآیند است. در این مرحله به منظور ارائه نمونه ای کاربردی از تبدیل پیشینه های فراداده ای بر مبنای روش داده های پیوندی، تعداد 40 پیشینه فراداده ای از مجموع پیشینه های مربوط به خانواده کتابشناختی شاهنامه فردوسی، از فهرست کتابخانه ملی ایران به صورت هدفمند انتخاب و براساس روش داده های پیوندی تبدیل گردید و در نهایت، گراف آردی اِف آن ترسیم شد. در این پژوهش، پس از بررسی ساختار زبان آردی اِف و نحوه پیوندیافتنِ داده ها در روش داده های پیوندی، به تبیین مراحل پیادهسازی این روش در پیشینه های فراداده ای انتخابی پرداخته شد. این مراحل عبارت اند از: اختصاص یوآرآی؛ بازنمون آردی افِ موجودیت ها و روابط کتابشناختی؛ تبدیل نمونه هایی از پیشینه های فراداده ای براساس روش داده های پیوندی؛ ارائه کد «آردی اف/ایکس ام ال» حاصل از تبدیل یکی از پیشینه های فراداده ای براساس روش داده های پیوندی؛ و در نهایت، ایجاد گراف آردی اِف. پیوندهای برقرار شده در قالب نحوی «آردی اف/ایکس ام ال»، در مقایسه با قالب های کنونی، غنی تر، دقیق تر، جامع تر و ساختارمندتر هستند و با استفاده از روش داده های پیوندی، امکان پوشش انواع روابط کتابشناختی میان آثار وابسته فراهم می گردد. بنابراین به نظر می رسد کاربرد روش داده های پیوندی، می تواند تأثیرات قابل توجهی بر فرآیند توصیف و نمایش روابط و پیوندهای میان فراداده های کتابشناختی در نظام های کتابخانه ای داشته باشد.
۱۲.

بررسی الگوهای مدل کسب و کار داده محور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۶ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۳) 243-270

کلید واژه ها: کلان داده اقتصاد داده محور کسب و کار داده محور مدل کسب و کار اقتصاد داده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۸ تعداد دانلود : ۶۶۲
هدف از این پژوهش، بررسیِ جامعِ انواع الگوهای مدل کسب وکار داده محور به منظور کمک به فعالان حوزه های کارآفرینی و نوآوری، به ویژه کسب وکارهای دیجیتالی است. این مقاله یک مطالعه استدلالی-انتقادی است که از روش مروریِ روایی با رویکرد سندی استفاده می کند. به منظور گرد آوری و استخراج اطلاعات، یک جستجوی جامع در اسناد موجود در پایگاه های اطلاعاتی ایرانی ، بین المللی و بعضی از شرکت های مشهور مشاوره مدیریت جهان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه متون و اسناد مرتبط با کلیدواژه مدل کسب و کار داده محور در بازه زمانی 2000 تا 2018 میلادی بود. پس از مطالعه اسناد، ابتدا در بخش ادبیات پژوهش 26 الگوی مدل کسب وکار داده محور فهرست گردید و پس از بررسی شباهتها، 20 الگو احصا شد. در دومین بازنگری این موارد، 13 الگو متمایز از هم شناسایی شدند و در سومین دور بررسی ، ضرورت نیاز این 13 الگو به 5 ابزار مکمل، تشخیص داده شد و سپس به این موارد اشاره گردید. الگوهای مدل کسب و کار داده محور می توانند به نوآوران و کارآفرینان کمک کنند تا متناسب با گروه های مشتریان خود از این الگوها بهره برداری نمایند و یا حتی از کسب وکارهای موفق جهان که از این الگوها استفاده می کنند، ایده بگیرند. در این پژوهش برای اولین بار تمام انواع مدل های کسب و کار داده محور از منظرهای مختلف گردآوری شدند. اگر شرکت ها بخواهند عملا از این الگوها استفاده کنند می بایست به مجموعه ای از ابزارهای مکمل نیز مجهز شوند. عمده ابزارهای مکمل، در خصوص اخلاق داده، شناسایی ذینفعان داده ای و تنظیم داده با کسب وکار، نقش آفرینی می کنند.
۱۳.

Ranking of production and management risks of digital resources in digital libraries by means of Shanon Entropy and Fuzzy TOPSIS Techniques(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: International Journal of Digital Content Management, Vol. ۱, No. ۱, Summer & Autumn ۲۰۲۰ 27 - 42

کلید واژه ها: risks of production and management of digital resources Supply Chain Digital Libraries Ranking Fuzzy TOPSIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۲
Purpose: The present research has been done with a view to evaluation and ranking of production and management of digital resources in the supply chain of digital libraries. Methodology: The present research is essentially an applied one and the method employed, has been descriptive survey based on Shanon Entropy and Fuzzy TOPSIS methods. Findings: According to our findings, the risks of “Collection development strategy of digital resources” with highest rate of Proximity Coefficient(PC)=%731 stand in the first place and then the other ones in order include: risks of “Management strategy of digital resources at libraries” with PC=%7186, “The high cost of technological changes of information carriers and storage formats” with PC=711 and “Competence of library software in detecting repetitious copies” with PC=%651. Conclusion: 26 risks for production and management of digital resources in the supply chain of digital libraries have been identified and amidst production and management risks of digital resources in the supply chain of digital libraries the risk of” Collection development strategy of digital resources” stands in the first place.
۱۴.

کاربردپذیری اصطلاحات غیرموضوعی مورد استفاده در نمایه سازی منابع علوم اسلامی در فرایند بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۵ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۰) 375-398

کلید واژه ها: کاربردپذیری اصطلاحات غیرموضوعی نما یه سازی بازیابی اطلاعات منابع علوم اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۴۲۹
هدف از پژوهش حاضر، تبیین کاربردپذیری اصطلاحات غیرموضوعی (عمومی) مورد استفاده در نمایه سازی منابع علوم اسلامی در فرایند بازیابی اطلاعات بود. ج امعه پژوهش را که با روش پیمایشی- تحلیلی انجام شد، کاربران نهایی پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی طراحی شده توسط پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی تشکیل می دادند. در میان این جامعه، 50 نفر از پژوهشگران بر پایه نمونه گیری در دسترس از نوع هدفمند که با پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی آشنایی مناسبی داشتند و از آن استفاده می نمودند، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، سه پرسشنامه طراحی شده توسط پژوهشگران بود. این پرسشنامه ها عبارت بودند از: نخست، پرسشنامه مربوط به میزان تجربه کاربران نهایی در استفاده از پایگاه مورد بررسی، دیگر، پرسشنامه تشریحی جهت دریافت بازخورد کاربران نهایی نسبت به فرایند بازیابی، و دو دیگر، پرسشنامه ای با پرسش های بسته برای ارزیابی نتایج جستجو بود که روایی آن ها توسط متخصصان ذخیره و بازیابی اطلاعات، و پایایی آن ها بر اساس آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار استنباطی در جهت آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که استفاده از اصطلاحات غیرموضوعی (عمومی) برای بسط جستجو در پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی نتایج مطلوبی در بر داشته است. با این وجود، به گسترش اصطلاحات غیرموضوعی بر اساس نظرات و پیشنهادات کاربران نهایی عضو جامعه پژوهش نیاز است. همچنین همخوان با پاسخ کاربران به پرسش ها، بین اصطلاحات غیرموضوعی برگزیده و ناگزیده، روابط هم ارز مناسبی برقرار شده است. نتایج حاصل از این پژوهش بیان می دارد که توجه به کاربردپذیری اصطلاحات غیرموضوعی در فرایند بازیابی اطلاعات، نیز برقراری روابط هم ارز بین آن ها، افزون بر بهره گیری از اصطلاحات موضوعی (تخصصی)، می تواند نتایج مطلوب و مرتبطی را در زمان بازیابی اطلاعات به همراه داشته باشد.
۱۵.

تبیین فرانمای تولید داده های ساختارمند (اسکیما دات اُرگ) و تحلیل رویکرد آن به پردازش و سازماندهی اشیاء محتوایی وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۴ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۹۸) 1767-1798

کلید واژه ها: فرانمای تولید داده های ساختارمند اسکیما دات اُرگ وب معنایی نشانه گذارهای معنایی پردازش اشیای محتوایی وب داده های ساختارمند رویکرد هستی شناسانه رویکرد بافت مدار رویکرد آشیانه ای رویکرد تودرتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
هدف از پژوهش مفهومی حاضر، تبیین قابلیت ها، بستر معناشناختی و نگرش فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب به پردازش و سازماندهی اشیای محتوایی وب (موجودیت های داده ای) با رویکرد تحلیلی بود. برای گردآوری داده ها از روش تحلیل اسنادی استفاده گردید . نتایج بررسی نشان داد فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب، مجموعه واژگان مشترکی است که برای توصیف و نشانه گذاری اشیای محتوایی وب و ایجاد داده های ساختارمند به منظور پردازش و سازماندهی بهتر استفاده می شود. این فرانما دارای ساختار و بستر معناشناختی خاصی است. ساختار آن نظیر یک هستی نگاشت برای نام گذاری نوع ها و صفات اشیای محتوایی، روابط میان نوع ها و صفات، و قابلیت های چگونگی توصیف این صفات و روابط است. بستر معناشناختی آن نیز با نشانه گذارهای معنایی همچون ریزفرمت ، ریزداده ، آردی اف ای 1.1، و جی سون-ال دی سازگار است. دیگر نتایج پژوهش نشان داد سه رویکرد عمده در پردازش و سازماندهی اشیای محتوایی در فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب به شرح: رویکرد هستی شناسانه، بافت مدار، و آشیانه ای(تودرتو) وجود دارد. نتایج کلی پژوهش نشان داد وجود رویکردهای مختلف در فرانمای تولید داده های ساختارمند بر روی وب، نشانگر دیدی جامع به اشیای محتوایی وب در عین توجه به بهبود میانکنش پذیری با موتورهای کاوش دارد. همچنین تولید داده های ساختارمند با چنین فرانماهایی کمک شایان توجهی به تحقق وب معنایی یا وبِ داده ها دارد .
۱۶.

واگرایی استانداردهای حوزه مدیریت اطلاعات و دانش: حرکت از وحدت به کثرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: استانداردها بافت میراث فرهنگی بافت ابزارهای کاوش و کنسرسیوم وب حوزه مدیریت اطلاعات و دانش کثرت گرایی واگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۸۵
مقدمه : مقاله حاضر، با رویکرد تحلیلی انتقادی به تبیین واگرایی استانداردهای حوزه مدیریت اطلاعات و دانش، و حرکت آنها به سمت کثرت گرایی می پردازد. تلاش های موازی در بافت ابزارهای کاوش وب و کنسرسیوم وب جهانی با بافت میراث فرهنگی برای توسعه استانداردها و الگوهای مدیریت موجودیت های داده ای، مانع حل مشکلات کنونی وب در کنترل و پردازش داده ها خواهد شد. نیاز به هم افزایی تمامی سازمان ها و مراکز گسترش دهنده استانداردهای مدیریت داده ها بیش از پیش احساس می شود. روش شناسی : طراحی روش داده های پیوندی و فرانمای تولید داده های ساختارمند، به عنوان دو چالش راهبردی و واگرایانه ارزیابی شده، و از جنبه کارکردپذیری با استانداردها و الگوهای مفهومی بافت میراث فرهنگی مقایسه می گردند. در ادامه، دلایلی که در بافت میراث فرهنگی خاستگاه ایجاد چنین واگرایی در تدوین استانداردها بوده اند، با تأکید بر قابلیت های محیط وب و ویژگی های موجودیت های داده ای دسترس پذیر در آن محیط مورد تحلیل قرار می گیرد. یافته ها : به نظر می رسد، رویکرد کثرت گرایانه کنونی، و عدم توجه به فرایندهایی چون کنترل مستندات، بازنمون دقیق و گویای الگوهای رابطه ای بافت های داده ای برای استخراج معانی و دانش هر بافت، و اقبال نامناسب به انواع استانداردهایی که نقش مکمل نسبت به یکدیگر ایفا می کنند، برخی تجربیات نه چندان موفق پیشین را تکرار خواهند کرد. نتیجه گیری : در پایان، تعامل بیشتر متخصصان بافت میراث فرهنگی با طراحان استانداردهای بافت ابزارهای کاوش و کنسرسیوم وب جهانی و انجام پژوهش هایی برای بهبود میان کنش پذیری استانداردها و الگوهای دو بافت مورد بررسی توصیه می گردد.
۱۷.

شناسایی و تعیین ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 176 - 199

کلید واژه ها: نسخ خطی ویژگی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی توصیف و سازماندهی اطلاعات نسخه شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۵ تعداد دانلود : ۵۳۹
هدف: شناسایی و تعیین ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی برای توصیف آنها از دیدگاه سازماندهی اطلاعات و دانش.<br /> روش شناسی: این پژوهش توسعه ای-کاربردی با روش تحلیل محتوا انجام شده است. با استفاده از روش اسنادی و فن دلفی، ویژگی های (داده های) نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استخراج و تنظیم شد. 14 متخصص و صاحب نظر در حوزه های نسخه پژوهی و سازماندهی اطلاعات و دانش با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین از پرسشنامه برای شناسایی ویژگی های نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی استفاده شد.<br /> یافته ها: برای توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی، 19 ویژگی اصلی و 224 ویژگی فرعی نیاز است. ویژگی های اصلی عبارت اند از: عنوان، نویسنده، نوع نسخه، اصالت، رده بندی، شناسگر، موجودی، شرایط دسترسی، حفاظت، ساختار محتوا، استنساخ، موضوع، تصحیح، حقوق نسخه، زبان، اشیای مرتبط، اجازه (گواهی نقل)، مشخصات ظاهری، و یادداشت.<br /> نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر می تواند برای ایجاد یک پروفایل کاربردی فراداده ای جهت توصیف و سازماندهی نسخ خطی بافت اطلاعاتی ایرانی-اسلامی به ویژه در محیط الکترونیکی به کار رود. همچنین نقاط دسترسی مناسبی برای بهبود دسترس پذیری به این منابع برای پژوهشگران فراهم می کند که به پیروی از آن، توسعه مطالعات نسخه پژوهی و افزایش تولیدات علمی مربوط را به دنبال خواهد داشت.
۱۸.

مدیریت فراداده های بافت سازمانی: مطالعه موردی طراحی و تدوین فرانمای ثبت فراداده مجموعه کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۴ بهار ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۹۷) 1187-1210

کلید واژه ها: مدیریت فراداده طراحی فرانمای ثبت فراداده استانداردهای فراداده ای بافت سازمانی کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۴۷۶
پژوهش حاضر با هدف بهبود مدیریت فراداده های سازمانی و طراحی ثبت فراداده برای مجموعه کتابخانه های «دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» با رویکرد تحلیلی-سیستمی انجام شد. جامعه پژوهش را پیشینه های فراداده ای موجود در 23 کتابخانه (مرکزی، دانشکده ای و بیمارستانی) وابسته به «دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» تشکیل می دهند. برای گردآوری داده های مربوط به اهداف و نیازهای بومی کتابخانه های یادشده برای تولید پیشینه های فراداده ای و مدیریت آن ها، از پرسشنامه طراحی شده توسط پژوهشگر استفاده شد. پرسشنامه توسط مدیران کتابخانه ها و کتابداران بخش پردازش و سازماندهی، و نیز با استفاده از روش مشاهده طراحی شده پایگاه های فراداده ای کتابخانه های عضو جامعه پژوهش توسط پژوهشگر تکمیل گردید. بر این اساس، اهداف، ویژگی ها و نیازهای بومی کنونی کتابخانه ها در زمینه تولید و مدیریت فراداده ها، و نیز خط مشی ها و انتظارات آن ها در آینده استخراج شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که انسجام و یکدستی در تولید و مدیریت فراداده ها به منظور توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی، و همخوانی فراداده ها متناسب با اهداف و نیازهای بومی کتابخانه های مورد مطالعه در سطح مطلوبی قرار ندارد. به نظر می رسد عدم همخوانی یاد شده ناشی از چند عامل بوده است که می توان به مشخص نبودن تمامی ویژگی ها و نیازهای بومی کتابخانه ها (به طور کلی بافت سازمانی) و نبودِ خط مشی های مدون برای مدیریت فراداده ها، همچنین نبودِ دقت در تعیین اهداف و کارکردهای بومی مد نظر آن ها از مدیریت فراداده ها اشاره کرد. در ادامه، برای مدیریت بهینه فراداده ها، «فرانمای ثبت فراداده کتابخانه های «دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» متناسب با اهداف و نیازهای بومی شناسایی شده آن کتابخانه ها و بر اساس سیاهه وارسی طراحی شده مبتنی بر استانداردهای فراداده ای، شامل اهداف فرانما (بافت بومی و موجودیت های داده ای)، اجزای رسمی توصیف (تعریف فرانما و فرانمای پیاده سازی) و اجزای فرانما (فرانمای فراداده ای و پروفایل کاربردی فراداده ای) طراحی گردید.
۱۹.

طراحی پروفایل کاربردی فراداده ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: پروفایل کاربردی فراداده ای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۵۵۶
مقدمه: پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین پروفایل کاربردی فراداده ای برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی پایگاه های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی با رویکرد تحلیلی- سیستمی انجام شد. روش شناسی: جامعه پژوهش را اشیای محتوایی چهار پایگاه حوزه نت، نورمگز، نورلایب و اندیشوران تشکیل می دادند. افزون بر اشیای محتوایی این پایگاه ها، عناصر، عناصر فرعی، و خصائص پرکاربردترین استانداردهای فراداده ای از جمله استانداردهای طرح فراداده ای توصیف شیء (مادس)، طرح فراداده ای هسته دوبلین، استاندارد کدگذاری و انتقال فراداده (متس) و قالب فراداده ای مارک به عنوان بخش دیگر جامعه پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور انتخاب این استانداردها به عنوان مبنای طراحی پروفایل، ویژگی های بومی اشیای محتوایی، اهداف و کارکردهای مد نظر چهار پایگاه عضو جامعه پژوهش با ویژگی های طرح های فراداده ای استاندارد تطبیق داده شدند، و مناسبترین آنها (استانداردهای مادس و هسته دوبلین) که بتوانند نیازهای بومی توصیف و سازماندهی چهار پایگاه را تامین نمایند، مورد گزینش واقع شدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه و مشاهده طراحی شده، و ابزار آن پرسشنامه و سیاهه وارسی بود. یافته ها: برای طراحی و تدوین پروفایل کاربردی، عناصر، عناصر فرعی، و خصائصی از استانداردهای فراداده ای منتخب که متناسب با ویژگی های بافت بومی (پایگاه های چهارگانه) بود و نیازهای محلی بافت هدف را تامین می نمود، استخراج و در بستر معناشناختی همخوان با بافت اطلاعاتی هدف قرار گرفت. در مواردی که عنصر، عنصر فرعی و یا خصیصه ای جدید نیاز بود و یا عناصر، عناصر فرعی و خصائص موجود نیاز به بازتعریف بومی داشتند، عنصر یا خصیصه جدید طراحی و در صورت وجود، تعریفی بومی ارائه شد تا کاربردپذیری آن برای پایگاه ها افزایش یابد. نتیجه گیری: پروفایل کاربردی فراداده ای مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بر اساس ویژگی ها و نیازهای بومی پایگاه های آن مرکز، و همچنین شناسایی ساختار، عناصر، کارکردها و ویژگی های معناشناختی با مجموع 23 عنصر، 16 عنصر از استاندارد فراداده ای مادس، 5 عنصر از استاندارد فراداده ای هسته دوبلین و 2 عنصر تعریف شده به صورت بومی، و با تهیه توصیفی (شناسنامه ای) برای هر عنصر طراحی و تدوین گردید.
۲۰.

مقایسه عملکرد موتورهای کاوش وب در نمایه سازی و پیدانمایی پیشینه های فراداده ای مبتنی بر روش داده های خرد

نویسنده:
منبع: مطالعات دانش شناسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۶ 83 - 101

کلید واژه ها: پیدانمایی پیشینه های فراداده ای روش داده های خرد موتورهای کاوش وب نمایه سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۴۷۲
پژوهش حاضر با هدف تبیین عملکرد موتورهای کاوش وب در نمایه سازی و پیدانمایی پیشینه های فراداده ای مبتنی بر روش داده های خرد به صورت تطبیقی و با روش تجربی انجام شد. جامعه پژوهش را 100 پیشینه فراداده ای (مربوط به کتاب های الکترونیکی) مبتنی بر زبان نشانه گذاری فرامتن (اچ تی ام-ال) در قالب یک گروه آزمون، دارای 50 پیشینه به زبان فارسی و 50 پیشینه به زبان انگلیسی که بر اساس روش داده های خرد ایجاد شده بودند، و یک گروه گواه، دارای یکصد پیشینه فارسی و انگلیسی با ساختار معمولی، تشکیل می دادند. این پیشینه ها با روش نمونه-گیری تصادفی از میان پیشینه های فراداده ای کتابخانه دیجیتالی دانشگاه علامه طباطبائی انتخاب گردیدند. پیشینه های فراداده ای مورد مطالعه بر روی یک وب سایت مستقل با نشانی http://www.szolghadr.ir منتشر، و بر اساس بهترین روش های معرفی شده به موتورهای کاوش گوگل، یاهو و بینگ معرفی شدند. سپس با استفاده از سیاهه وارسی، عملکرد موتورهای کاوش مورد مطالعه در نمایه سازی و پیدانمایی پیشینه های فراداده ای هر دو گروه مورد بررسی قرار گرفت. موتور کاوش گوگل پیشینه های فراداده ای هر دو گروه آزمون و گواه را نمایه سازی، و پیشینه های گروه آزمون را به صورت معنادار در نتایج جستجو پدیدار نمود. اما موتورهای کاوش یاهو و بینگ، پیشینه های هر دو گروه را فقط نمایه سازی نموده، و قادر به پیدانمایی معنادار پیشینه های گروه آزمون نبودند. بنابراین با وجود اعلام موتورهای کاوش معتبر وب، به عنوان طراحان فرانمای تولید داده های ساختارمند (schema.org)، مبنی بر نمایه سازی و نمایش معنادار پیشینه های فراداده ای مبتنی بر روش داده های خرد، تنها موتور کاوش گوگل پیدانمایی معنادار آنها (به صورت خرده های غنی) را پشتیبانی نمود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان