محمد شریفی

محمد شریفی

مدرک تحصیلی: دکترای تخصصی / الهیات- علوم قرآن و حدیث
رتبه علمی: دانشیار، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران
پست الکترونیکی: m.sharifi@umz.ac.ir
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۱ مورد.
۲۱.

تحلیلی معناشناختی از امنیت در قرآن کریم مبتنی بر نظریه استعاره های جهتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 3 - 30

کلید واژه ها: زبان قرآن معناشناسی شناختی استعاره مفهومی استعاره جهتی جهات سته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۲۲۳
«امنیت» یکی از ضروری ترین نیازهای جوامع انسانی است که به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. هرچند جمعی از قرآن پژوهان در صدد بحث از آموزه های امنیتیِ این کتاب مقدس برآمده اند، اما مرور آثارشان نشان می دهد که غالباً همت خود را صرف آیاتی کرده اند که به طور مستقیم به مدیریت ترس ها و نگرانی های دنیوی انسان بازمی گردند؛ نظیر آیه 60 سوره مبارکه انفال. این در حالی است که بخش عظیمی از آموزه های قرآنی در باب امنیت، نه در قالب استخدام الفاظ در حقیقت معانی، که در قالب استفاده از زبان استعاره برای مفهوم پردازی های بدیع شکل گرفته است. به منظور بررسی این زبان استعاری، در پژوهش حاضر کوشش می شود از رویکرد معناشناسی شناختی بهره برده شود و نقش جهات شش گانه در ساخت استعاره های مفهومی از امنیت/ ناامنی مورد مطالعه قرار گیرد. این پژوهش نشان می دهد که در زبان قرآن کریم، امنیت در قالب جهت نماهای بالا و پیش و راست بازنمود زبانی می یابد، حال آنکه ناامنی در قالب جهت نماهای پایین و پس و چپ مفهوم سازی می شود.
۲۲.

آسیب شناسی انتظار منتظران حضرت موسی علیه السلام

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال سوم اسفند ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 14 - 1
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۴
آسیب، عاملی است که سبب اختلال، ناهنجاری و آفت در پدیده ها می شود و آسیب شناسی به مطالعه و بررسی دقیق عوامل زمینه ساز، پدید آورنده و یا ثبات بخش آفات و آسیب های موجود می پردازد. هر واقعیت اصیلی، مورد هجمه وسیعی، برای ارائه بدل آن قرار می گیرد. مراد از انتظار در این نوشتار، انتظار انقلاب حضرت موسی علیه السلام است. تاریخ بشر به منتظران حضرت حجت علیه السلام، یادآور می شود که در دوران برخی از معصومین پیشین، مردم انتظار انقلاب آنها را کشیده اند و این چشم به راه بودن آنها، با آفاتی مواجه شد که مانع از بهره برداری کامل منتظران، از این انتظار شده است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی، انتظار منتظران حضرت موسی علیه السلام را مورد بررسی قرار داد و این نتیجه حاصل شد که منتظران حضرت موسی علیه السلام با مشاهده و لمس سختی ها و معجزات و دیدن بلاهای وارده بر دشمنان و نجات خودشان به خاطر همراهی با ولی خدا، نتوانستند این انتظار را به سرانجام برسانند و درگیر آسیب هایی همچون عدم اعتماد به ولی خدا، عدم اطاعت از جانشین منتَظَر، انحراف خواص در موقعیت ها و فساد اقتصادی و فرهنگی و...شدند. تبیین این آسیبدها، هشداری برای منتظران حضرت حجت علیه السلام بوده تا گرفتار این آسیبدها نشده و از مزایای انتظار خود، بی بهره نمانند.
۲۳.

جایگاه احادیث معصومان(ع) در تفسیر نمونه؛ (مطالعه موردی سوره آل عمران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 99 - 126

کلید واژه ها: تفسیر نمونه سوره آل عمران احادیث معصومان تفاسیر عصری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۸
بی شک یکی از مهم ترین منابع تفسیری بعد از قرآن کریم، بهره گیری از احادیث معصومان(ع) می باشد. در هر دوره ای میزان بهره گیری مفسرین از این احادیث دارای فرازوفرودهایی بوده است. در دوران معاصر بهره گیری از احادیث در تفسیر با توجه به پرسش های جدید، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. ازجمله تفاسیری که با این رویکرد به تفسیر قرآن کریم پرداخته است، تفسیر نمونه می باشد. حال، این پرسش مطرح است که کمیّت و کیفیّت بهره گیری این تفسیر از احادیث معصومان(ع) تا چه اندازه ای است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با نگاهی به تفسیر نمونه و مطالعه موردی سوره مبارکه آل عمران، این نتیجه حاصل گردید که ایشان در موارد ذیل از احادیث معصومان(ع) بهره گرفته است: بیان فضایل و اهمیت موضوع سوره و آیه، شأن نزول آیات، تأیید دیدگاه تفسیری مفسر، تعیین و توسعه معنای واژه، بیان مصادیق آیه، رفع ابهام از آیه و بهره گیری از احادیث در ترجیح یک تفسیر، بوده است. ایشان با بهره گیری از این احادیث توانسته است غذای معنوی و فکری مناسب و مفیدی برای نسل کنونی فراهم آورد.
۲۴.

تجربه زیسته دانشجویان درباره یادگیری آنلاین در دوران اپیدمی بیماری کوید 19: یک تحلیل پدیدارشناختی تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی کاربردی سال ۱۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 145-123

کلید واژه ها: تحلیل پدیدارشناختی تفسیری یادگیری آنلاین دانشجویان بیماری کوید 19 تجربه زیسته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۲۸۳
تحلیل پدیدارشناختی تفسیری روشی است که با استفاده از آن می توان دریافت مشارکت کنندگان دنیای خود را چگونه درک کرده و تجارب خاص برای آن ها چه معنایی دارد. بر این اساس، محققان در مطالعه حاضر کوشیدند تا تجربه زیسته دانشجویان را درباره یادگیری از طریق آموزش مجازی در دوران اپیدمی بیماری کوید 19 تحلیل کنند. بدین منظور از بین دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تا حد رسیدن به اشباع اطلاعاتی، 27 دانشجو در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد انتخاب و به صورت مجازی با آن ها مصاحبه شد. داده های پژوهش حاضر از طریق انجام مصاحبه های عمیق نیمه ساخت یافته به صورت فردی و به شکل آنلاین جمع آوری شد. داده های موجود با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از تحلیل داده های به دست آمده سه مضمون اصلی شامل احساس کفایت و شایستگی، خودمختاری و خودراهبری، و ارتباط استخراج شدند. افزون بر این، نتایج نشان داد که خرده مضامین ذیل هر یک از مضامین اصلی شامل نوع تکلیف، مشارکت، ارزشیابی، حمایت اجتماعی، زمان، اسنادهای علّی، باورهای خودکارآمدی، آمایه های ذهنی، هیجانات و مؤلفه های اخلاق حرفه ای معلم بودند. به طور کلی، نتایج مطالعه حاضر همسو با آموزه های نظریه خودتعیین گری نشان می دهد که هر چند در متن استفاده از آموزش مجازی تجربه برخی محدودیت ها گریزناپذیر است، اما بر اساس دیدگاه دانشجویان تسهیل شرایط لازم برای تأمین نیازهای روان شناختی بنیادین آن ها در حفاظت از پویایی حیات علمی آن ها از نقش تعیین کننده ای برخوردار است. درباره استلزامات کاربردی پژوهش حاضر با تأکید بر ضرورت توسعه سبک های تدریس مشوق و حمایتگر پاسخ به نیازهای روان شناختی دانشجویان بحث شد.
۲۵.

گونه شناسی تفاسیر عرفانی و تحلیل آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۸۴) 771 - 749

کلید واژه ها: گونه های تفسیر عرفانی تفسیر عملی تفسیر نظری تفسیر انفسی روش تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
هدف: هدف در نوشتار پیش رو، شناساندن انواع تفاسیر عرفانی به عنوان روشی در تفسیر و بیان گونه گون بودن این روش تفسیری بود. تقسیم بندی به همراه تحلیل گونه ها، در حوزه آموزش و درک مطالب تفسیری مفید خواهد بود. روش: تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر اسناد کتابخانه ای تنظیم شده است. یافته ها: به دلیل ذو بطون بودن قرآن و انسان، تفسیر عرفانی دارای مراتب است. کتابهای روش تفسیری در تقسیم بندی تفاسیر عرفانی، به دو یا سه نوع از تفسیر عرفانی اشاره کرده اند. تفاسیر عرفانی از گذشته تا کنون، سیر تکاملی خویش را می پیمایند و باید شناخته شوند. نتایج: تفسیر عرفانی به دو دسته تقسیم می شود: عرفان عملی و عرفان نظری؛ عرفان عملی شامل تفسیر باطنی(کاملاً مخالف ظواهر (افراطی) و تا حدودی موافق ظواهر(اعتدالی)) و تفسیر صوفی شامل تفسیر رمزی، اشاری، کشفی، الهامی، ذوقی و تداعی معانی است. تفسیر نظری شامل تفسیر بر اساس عرفان نظری و تفسیر انفسی است.
۲۶.

تفسیر عرفانی أنفسی آیه ذر با تأکید بر روایات تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 47-64

کلید واژه ها: آیه ذر آیه ألست تفسیر عرفانی معرفت نفس اطوار وجود زمان أنفسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۳۳۸
بررسی آیات متشابه، یکی از مباحث مهم در تفسیر قرآن است که همواره مورد توجه مفسران بوده است. آیه 172 سوره اعراف از جمله آیات متشابه و مشکل قرآن می باشد. نخستین تفسیرها پیرامون آیه، به استناد روایات عالم ذر بازمی گردد که بعدها توسط معتزله و مفسران عقلگرا، مورد تردید یا انکار قرار گرفته است. پژوهش حاضر ضمن پذیرش عالم عهدسپاری، به بررسی نظریات عارفان و فیلسوفان پرداخته که نتیجه حاصل از پژوهش گویای آن است که دلایل مفسران عقلگرا، در خصوص انکار عالم ذر کافی نبوده و به دلیل عدم شناخت از نفس و مراتب نفسانی است. فرازمانی و فرامکانی بودن نفس انسان، وجود جمعی یا عقلی انسان ها، اطوار مختلف نفس که دارای احکام و شرایط متفاوت است؛ موضوعی است که به حل مشکل فهم آیه فوق کمک می کند.
۲۷.

صفات اخلاقی حیوانات از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 213 - 234

کلید واژه ها: حیوانات صفات اخلاقی قرآن روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۱۱۷
انسان از همان زمانی که بر این گیتی پای نهاده تا همین زمانی کنونی سعی در شناخت و تسلط بر حیوانات داشته است؛ اما این شناخت از حیوانات زمانی دقیق تر می شود که بتوان به شناختی از صفات اخلاقی آن ها نیز دست یافت زیرا انسان با دانستن این صفات می تواند حیوانات را در اختیار بگیرد تا از آنان به درستی بهره ببرد. اخلاق حیوانات در زندگی انسان بسیار تأثیرگذار است زیرا حیوانات با انسان ها در محیطی مشترک زندگی می کنند و این شناخت علاوه بر بهره مندی هرچه بیش تر از حیوانات می شود؛ بلکه موجبات زندگی مسالمت آمیز با حیوانات می شود. به همین جهت و به خاطر اهمیت این موضوع، نگارندگان این مقاله بر آن شده اند که با روش توصیفی- تحلیلی با استناد به قرآن و روایات این موضوع به صورت مستدل بررسی کنند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر یک از حیوانات خصوصیات اخلاقی منحصربه فرد دارند که در شناخت حیوانات و البته در بهره مندی از منافع این حیوانات بسیار مؤثر است به طوری که نه او آسیبی برساند و نه اینکه موجب آزار او شود.
۲۸.

قبض و بسط ریگزارهای ایران نمونه مطالعه: ریگ زرین در ایران مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۰ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۷۳) 127 - 150

کلید واژه ها: ریگ زرین قبض و بسط باد تپه های ماسه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۲۷۶
ریگ های چاله های توپوگرافی جزو ریگ های ایستا دسته بندی می شوند. با وجود بعضی شرایط، فعالیت و گسترش این ریگ ها در بیشتر مناطق خشک ایران مرکزی ازجمله ریگ زرین فراهم است. مهم ترین این شرایط، بارش کم، خشکی هوا، وجود بادهای منطقه ای و محلی شدید و دردسترس بودن حجم زیادی از مواد رسوبی ریزدانه مخروط افکنه های حاشیه کویر است. بررسی تصاویر ماهواره لندست طی گستره زمانی 1977 تا 2017 نشان داد ریگ زرین طی این مدت هم ازنظر سطح (حدود 40 کیلومترمربع) و هم ازنظر ارتفاع (حدود 4 متر در بخش های میانی) توسعه پیدا کرده است. نتایج نشان داد توسعه افقی و ارتفاعی ریگ متناوب بوده است. توپوگرافی و مهم تر از آن رطوبت، دو عامل اصلی کنترل کننده میزان فعالیت تپه های ماسه ای ریگ هستند. از سال 1998 به بعد، ایران مرکزی با خشکسالی طولانی مدت مواجه شد. بررسی تصاویر در این بازه زمانی حاکی از گسترش زیاد سطح ریگ از سال 2000 تا 2017 بوده است؛ اما سطح ریگ بین سال های 1987 تا 1993 (دوره مرطوب استان) کاهش چشمگیری داشته است. بدین ترتیب سطح ریگ زرین متأثر از رطوبت و خشکی سالیانه یا دوره ای، قبض و بسط یافته است. ازنظر توسعه ارتفاعی نیز رطوبت، عامل اصلی کنترل کننده بوده است. در خشکسالی ها افزایش ارتفاع، چشمگیر و در سال های مرطوب، بسیار ناچیز بوده یا به کمترین مقدار خود می رسیده است. وجود تپه های ماسه ای پیچیده و هرمی شکل با ارتفاع بیش از 200 متر در بخش های مرکزی نشان می دهد کویر زرین به ویژه در فصل گرم به مثابه مرکز کم فشار حرارتی درآمده و سبب شکل گیری بادهای همگرای محلی شده است. تغییر فصلی جهت و شدت باد موجب تغییر در جهت و میزان حرکت تپه های ماسه ای شده و تغییر در جابه جایی الگوهای فشار، تغییر در الگوی مهاجرت ریگ را در پی داشته است.
۲۹.

تجربه آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران: فراتحلیل اثربخشی آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش حضوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 9 - 24

کلید واژه ها: آموزش الکترونیکی آموزش حضوری فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۲ تعداد دانلود : ۸۶۵
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران انجام شد. روش این پژوهش فراتحلیل است و جامعه ی آماری شامل مقالات دارای مرتبه ی علمی – پژوهشی منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی داخلی از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۳۹۶ می باشد. برای جمع آوری اطلاعات، پس از مرور نظام مند مطالعات انجام شده و بر اساس ملاک های ورود و خروج تعیین شده، تعداد ۴۵ پژوهش انتخاب شد و اطلاعات این پژوهش ها در چک لیست فراتحلیل جمع آوری گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل حساسیت، نمودار قیفی، مدل های ثابت و تصادفی و تحلیل ناهمگنی با استفاده از نرم افزار CMA استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش الکترونیکی از اثربخشی بیشتری نسبت به آموزش حضوری برخوردار است به این صورت که پس از حذف داده های پرت، و اندازه اثر ترکیبی 4۵ مطالعه برابر با 483/. بود که بر اساس معیار کوهن این مقدار، گویای یک اندازه اثر متوسط می باشد. همچنین نتایج نشان داد که در پژوهش هایی که آزمودنی ها از نوع دانش آموز بودند، متغیر وابسته از نوع مهارتی و روش نمونه گیری، روش تصادفی بود، اثربخشی آموزش الکترونیکی بیشتر بود. بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش الکترونیکی می تواند جایگزین مناسبی برای آموزش حضوری باشد.
۳۰.

حدیث بسندگی و سیر تطور آن در اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۱ 277-290

کلید واژه ها: اهل حدیث حدیث بسندگی ظاهرگرایی اصحاب نص

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۳۲۴
حدیث بسندگی جریانی فکری است که بین گروهی از مسلمانان شکل گرفت و کم وبیش در عصر حاضر نیز رگه هایی از آن به چشم می خورد. حدیث بسندگان، قرآن را برای همگان قابل فهم ندانسته به همین دلیل از مراجعه مستقیم به قرآن پرهیز نموده و در شناخت معارف دینی تنها به سنت و حدیث مراجعه می کنند. آن ها هرگونه بحث عقلی و تفکر و تأویل در این خصوص را رد می کنند و تنها آیاتی را در شناخت دین می پذیرند که حدیث یا روایتی درباره آن وجود داشته باشد. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی نگاشته شده در پی شناخت و سیر شکل گیری این جریان در اهل سنت است. بررسی ها نشان می دهد جریان حدیث بسندگی در مقابل جریان قرآن بسندگی ایجاد شده است. حدیث بسندگی در بین مسلمانان، نخستین بار از برخی صحابه و تابعان گزارش شده است. این جریان فکری در اهل سنت پس از رحلت پیامبر در دوران صحابه تشکیل و تا دوران معاصر ادامه دارد. حدیث بسندگی در اهل سنت عمدتاً بین گروهی از عامه اهل الحدیث همچون حنبلیه، حشویه و سلفیه شکل گرفته است.
۳۱.

بررسی مبانی و اندیشه های قرآنی و تفسیری محمدامین استرآبادی و نقد آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹

کلید واژه ها: محمدامین استرآبادی مبانی قرآنی مبانی تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۴۵۴
محمدامین استرآبادی یکی از علمای مشهور امامیه در قرن یازدهم هجری است. محمدامین تعالیم خود را در کتابی با عنوان الفوائد المدنیه تدوین کرده که در میان آثار او، اثری شاخص است. او مبانی و اندیشه های قرآنی و تفسیری خاصی دارد که این مقاله آن ها را با روش توصیفی تحلیلی، مورد شناسایی و نقد و بررسی قرار داد و به نتایج زیر رسید: استرآبادی تمسک به روایات معصومان را تنها راه رسیدن به صلاح می داند. او مخاطب اصلی قرآن را معصومان دانسته و هر گونه تفسیری را از غیر آنان، تفسیر به رأی می شمارد و حجیت ظواهر قرآن در احکام نظری را منکر است. وی همچنین معتقد است که اجماع و عقل، شایسته احتجاج و استناد نیستند و قرآن را جامع همه علوم دانسته و تحریف قرآن را نیز محتمل می شمارد. بر این عقاید، نقدهای جدی وارد است که عبارت اند از: راه رسیدن به فلاح و رستگاری، تمسک به قرآن و عترت (ثقلین) در کنار یکدیگر است. اختصاص فهم و درک قرآن به امامان هم با معجزه بودن و تحدی قرآن منافات دارد. گرچه درک عمیق و دقیق قرآن، اختصاص به ائمه دارد، ولی دلیلی بر امتناع مطلق فهم آن توسط غیر معصوم نیست. ظهور نداشتنِ ظواهر قرآن، در تضاد با آیات دعوت کننده به تدبر و تعقل است. تفسیر قرآن بر اساس ضوابط و شرایط، امری ممکن و ضروری است و تفسیر به رأی محسوب نمی شود. جامعیت قرآن به معنای جامعیت تامّ نیست؛ بلکه جامعیت در دین و هدایت است. قرآن به دلیل آیه حفظ و عدم سرایت باطل به آن، هرگز تحریف لفظی نشده است.
۳۲.

روایی ها و ناروایی های نقل به معنا؛ کاوشی در چند و چون نقل به معنا و نسبتش با تحریف و تغییر کلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم حدیث سال ۲۴ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۹۳) 131 - 157

کلید واژه ها: نقل حدیث نقل به معنا آسیب شناسی حدیث تصحیف حدیث تحریف حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۴
متون گذشته و کهن، از جمله حدیث، از آنجایی که شفاهی بوده و به صورت مکتوب صادر نشده، و راویان، ای بسا از استعداد و حافظه یکسانی نداشته اند، امکان نقل لفظی و کامل سخنان گویندگانشان، وجود نداشته و نقل به معنا صورت گرفته است. این اتفاق، هر چند بنا به دلایل عقلایی و مأذون بودن از سوی معصوم7، پذیرفته است، اما آسیب هایی به همراه دارد. این نوشته، کوشیده است، با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاه از منابع کتابخانه ای، گونه های نقل به معنا را با تأکید بر تحریف زایی و تصحیف سازی، شناسایی و معرفی کرده و مواردی زا ارائه دهد و نقد کند. دستاورد این پژوهش، با بررسی چند و چون و چگونگی تغییر نقل حدیث، و با نشان دادن مواردی کلیدی نشان می دهد که در صورت دگرگونی بنیادین نقل به معنا، باید در پذیرش آن، جوانب احتیاط علمی را رعایت نمود.
۳۳.

نقش محوری نماز در تعالی فرهنگی از دیدگاه قرآن کریم

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ 21 - 32

کلید واژه ها: نماز قرآن فرهنگ تعالی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۷ تعداد دانلود : ۴۹۹
نماز، از سویی اولین، مهم ترین و با اولویت ترین واجبات الهی است که از زمان خلقت حضرت آدم علیه السلام وضع شد تا از این طریق، رابطه ی انسان ها را در تمام طول شبانه روز با خالق هستی زنده نگه دارد و عامل اصلاح رفتار، گفتار و کردار و به اصطلاح، تعالی فرهنگ آن ها باشد. نماز، مقدس ترین رابطه ی میان خالق و مخلوق است. نماز، برترین عبادت هاست؛ اگر در درگاه خداوند پذیرفته شود، همه ی عبادت های دیگر پذیرفته خواهد شد و اگر پذیرفته نگردد، عبادت های دیگر ارزشی ندارد. از سوی دیگر، نماز، معبر اصلی هدایت و تعالی فرهنگی و مهم ترین راه فرهنگ سازی الهی و یک هنرنمایی الهی است که خداوند تمام ارزش ها را به نحوی در آن قرار داده است. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی و با بررسی تحلیلی- توصیفی آیات قرآن انجام شده گویای این است که نماز با ملاحظه ی آداب و شرایط آن، نقش محوری در فرهنگ سازی و تعالی فرهنگی در بین انسان ها و خصوصاً جوامع اسلامی دارد و در دین اسلام، همه اهداف فرهنگی از قبیل اخلاص و یکرنگی؛ تعاون و همکاری؛ ایثار و انفاق؛ جهاد و شهادت؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ عفاف و حجاب؛ نظم و انضباط اجتماعی، برابری و برادری و همچنین فرهنگ تربیت دینی بر پایه ی نماز بنا نهاده شده است.
۳۴.

The Effectiveness of Teaching Critical Thinking Skills On Students’ Academic Achievement in Mathematics and Science: A Study in Timss Framework(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Journal of Learning and Memory, Volume ۱, Issue ۱, Spring ۲۰۱۸ 21 - 30

کلید واژه ها: academic achievement Critical thinking Timss study

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۵۲۶
The present study, which was conducted in Timss 2007 framework, aims to examine the effectiveness of teaching critical thinking on students’ academic achievement in mathematics and science. Research design was Semi-experimental. Research sample (With available sampling method) included two classes of third grade students in Eghbal middle school in Baharestan, Tehran, Iran in 2014-15 which were randomly assigned to experimental and control groups. Afterwards, the experimental group received critical thinking teaching for 12 sessions, while the control group received no training during this period. The data were gathered using parallel forms of Timss 2007 study, which were implemented in three periods. The data were analyzed through Analysis of Covariance (ANCOVA), and t-test. Results showed that critical thinking teaching could considerably improve students’ performance in mathematics and science in domains of reasoning and applying; however, no significant relationship was revealed between critical thinking teaching and students’ performance in the domain of knowing. Findings of the follow up test, in addition, indicated a significant decrease in applicants’ scores of experimental group. It can be concluded that critical thinking teaching should be brought into sharper focus in syllabuses of middle schools as its principles could not only resolve students’ problems in academic issues but they also would result in improving performance of students in the domains of mathematics and science.
۳۵.

رابطه انسان و شیطان از منظر قرآن

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 65 - 43

کلید واژه ها: انسان شیطان دشمنی گمراهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۷۲
انسان به عنوان حیوانی ناطق پس از رانده شدن از بهشت و هبوط به زمین، همیشه تحت وسوسه های شیطان بوده است، موجودی که انسان گاه خود در برابر او بی اراده پنداشته و همین امر او را تحت وسوسه های شیطان قرار داده و به منجلاب نابودی کشانده است؛ از برای همین، پژوهش پیش روی با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای و با تأکید بر قرآن و روایات، این پرسش بنیادی را که «شیطان و انسان چه نگاهی نسبت به یکدیگر دارند؟»، پاسخ داده است؛ زیرا پاسخ بر این پرسش بنیادین نه تنها شایان توجه است؛ والاتر که امری واجب و ضروری در برابر این موجود پلید که گاه انسان توانسته با شناخت این دیدگاه ها بر این وسوسه ها و بر دشمن خویش فائق آید و گاه با بی توجهی به این نگاه ها نتوانسته بر آن پیروز گردد، برآیندهای پژوهش نمایانگر آن است که در نگاه انسان، شیطان عاملی اغواگر، فتنه انگیز، عامل رنجش و شکنجه ی پیامبران، عامل ناامیدی و شهوت رانی است و دوم آنکه، شیطان، موجودی با رتبه ای پایین تر از خود که بی جهت برتری داده شده و دوستی اجابت کننده پنداشته است.
۳۶.

تحلیل تفسیری سیر نزول آیات حجاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 83-102

کلید واژه ها: خود کنترلی سیر نزول آیات حجاب عفاف مهندسی حجاب نظریه حریم جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۰ تعداد دانلود : ۴۹۴
حجاب، با وجود اهمیّت بسیارش، در اسلام اصالت ندارد؛ بلکه امر اصیل، عفاف و خودکنترلی است؛ زیرا اگر عفاف نباشد حجاب نیز کارکرد خود را از دست خواهد داد. نتیجه این پژوهش گویای این است که مهندسیِ تحقّق حجاب در جامعه، مبتنی بر نظریه حریم جنسی است که بر اساس آن، همّت اصلی بر ایجاد حریم حداکثری بین دو جنسِ زن و مرد، در تمامیِ ساحت های زندگی می باشد که در هر ساحتی حریمی متناسب با آن و براساس اقتضاء و واقعیت های زندگیِ بشری تعریف می شود که حجاب شرعی یکی از همین حریم ها برای ساحتِ تعاملات اجتماعی در فضای اختلاط است. خدای متعال در این سیر نزول، نظام هنجاری ای را شکل می دهد که ازجمله مهمترین شاخصه هایش، ارزش بودنِ ارتباطِ حداقلی با جنس مخالف به عنوان یک گزاره ایده آل است و حجاب در این ساختار هنجاری، تنها قطعه ای از پازل است و خودِ آن محوریت ندارد. عقبه این ساختار هنجاری مبتنی بر تحکیم روحیه عفّت مئابی است. التزام عملی به این ساختارِ هنجاری باید از طبقه حاکم بر جامعه شروع شود تا سایر اقشار مردم نیز خود را ملتزم بدانند و رویکرد آن کاملاً فرهنگی و به دور از تنش های امنیتی باشد و در مدلِ مهندسی اسلام در امر حجاب، مردان به عنوان سرپرست خانواده ها مسئول مدیریّت و نظارت بر این مهم هستند.
۳۷.

ارزیابی چیستی و چگونگی به کارگیری «سیاق» در نظریه ترتیب نزول نولدکه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸۸) 156 - 171

کلید واژه ها:

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۴۸۰
نولدکه در مهم ترین اثر قرآنی خود به نام «تاریخ القرآن»، مباحث گوناگون علوم قرآنی را مطرح کرده و با ارائه نظریات مفصل و جدید، در میان مستشرقان به شهرت بالایی فراز می یابد. نظریه ترتیب نزول وی از مفصل ترین نظریه هایی است که با وجود گستردگی و اثرگذاری اش در جامعه علمی غرب، به طور روشمند و دقیق ارزیابی نشده است. او در این نظریه از ابزارهای گوناگونی جهت کشف ترتیب نزول استفاده می کند که یکی از مهم ترین آنها، قاعده سیاق است که از آن در ترتیب نزول جملات، آیه و آیات استفاده می کند. این نوشتار بر آن است تا با روشی توصیفی تحلیلی، موارد استفاده نولدکه از این ابزار را شناسایی و مطالعه کرده و برداشت او از قاعده سیاق و چگونگی به کارگیری این قاعده در نظریه مذکور را تبیین و ارزیابی کند. دستاورد این مطالعه نشان داد که او سیاق را در معنای هماهنگی با موضوع و محور سوره قلمداد کرده و از آن در تقطیع یک آیه، جداسازی یک آیه از آیات مجاور، و جداسازی چند آیه از سوره بهره برده است؛ هرچند که روش او در استفاده از سیاق جهت کشف ترتیب نزول، ناقص و نادرست می نماید و دستاوردهای او در کشف ترتیب نزول جملات، آیه و آیات، ره به جایی نبرده اند.
۳۸.

وحی تسدیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 65 - 103

کلید واژه ها: وحی تسدیدی وحی تأییدی وحی تشریعی الهام تحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۱ تعداد دانلود : ۳۴۵
ارتباط خداوند با انسان، صرفاً از طریق وحی تشریعی بر پیامبران نیست؛ بلکه بر غیر پیامبران هم وحی می شود که از آن به وحی تسدیدی یا وحی تأییدی یا الهام، تعبیر شده است. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی، انجام شده در صدد پاسخ به این پرسش  است که اولاً انواع وحی الهی چیست و ثانیاً تفاوت وحی تسدیدی با سایر اقسام وحی چیست؟ نتایج  پژوهش، گویای این است که در «وحى تسدیدی»، خداوند، هر بنده مؤمنی را که قصد و نیت انجام کارهای خیر دارد، در انجام کار خیر از طریق الهام تأیید می کند. این وحی که شامل حال پیامبران، امامان معصوم و اولیای الهی است، از نظر ماهیت، تفاوتى با الهام ندارد و به عبارت دیگر، وحی تسدیدی، همان الهام به انجام عمل است؛ اما بین وحی تسدیدی با وحی تشریعی و تحدیث، تفاوت های دقیقی وجود دارد.
۳۹.

بررسی جایگاه گونه های روایی در تفسیر از دیدگاه علامه طباطبایی، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی (با تأکید بر آیه ی 3 مائده و 33 احزاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 33 - 52

کلید واژه ها: روایات تفسیری علامه طباطبایی آیت الله جوادی آملی آیت الله مصباح یزدی آیه ی 3 و 33 سوره ی احزاب و مائده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۳۲۰
اندیشمندان از همان ابتدای نزول قرآن سعی بر فهم و تفسیر قرآن داشته اند؛ اما بی توجهی و گاه نادیده انگاشتن گونه های مختلف روایات تفسیری، آنان را به دشواری همچون تفسیر به رأی مبتلا کرده است. این نوشتار به منظور آشکار کردن جایگاه گونه های روایی در تفسیر و کارآمدی آن به شرح و تبیین اندیشه های علامه طباطبایی و دو تن از شاگردان ایشان یعنی آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی با روش توصیفی – تحلیلی پرداخته است. در بخش هایی از تفسیر المیزان و نگاشته های شاگردان علامه طباطبایی، نخست ممکن است برای برخی چنین شبهه شود که آنان از روش قرآن به قرآن عدول کرده اند؛ اما در بررسی های صورت گرفته نمایان شد که آنان نه تنها از بنیاد نخستین خویش عدول نکرده اند؛ بالاتر از آن، روایات را به عنوان مؤید و مفسر قرآن پنداشته اند و در تفاسیرشان به خصوص در آیه ی 3 سوره ی مائده و 33 سوره ی احزاب از پنج گونه روایات تفسیری یعنی، أ. روایات بیانگر مصداق های واژگان و تعابیر قرآنی؛ ب. تبیین مفاد آیات؛ ج. تعیین مصادیق خاص آیات؛ د. تعیین واژگان در جزییات مباحث فقهی؛ ذ. تعیین جایگاه آیه و تناسب آن بهره برده اند، پس گونه های روایی جایگاهی مولدی دارند، بدین معنا که گونه های روایی مولد و ایجادکننده ی نقش های روایی در تفسیرند.
۴۰.

ماهیت تفسیر انفسی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷

کلید واژه ها: تفسیر انفسی تفسیر آفاقی تفسیر عرفانی معرفت نفس مخالفان تفسیر انفسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۳ تعداد دانلود : ۸۹۵
تفسیر عرفانی از انواع تفاسیر به روش اجتهادی است که خود نیز گونه گون است. تفسیر انفسی با روش عرفانی به تفسیر آیات الهی می پردازد که در راستای کمال انسان، پس از پیمودن مراحل عرفان عملی، به عرفان نظری ورود نموده و با ارائه دلایل عقلی و فلسفی می کوشد تا برهانی بودن کشف و شهودهای عرفانی را اثبات نماید. نتایج این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، گویای این است که محور در تفسیر انفسی خدا، و موضوع آن انسان و هدف آن مسئله وحدت وجود است. مفسر انفسی، تمام آیات الهی را تفسیری از وجود خویش می داند. هر آنچه بیرون از علم حضوری انسان به خویش باشد، در زمره تفسیر آفاقی قرار می گیرد. در نتیجه، تفسیر آفاقی مقدمه ای برای ورود به تفسیر انفسی می گردد. مخالفان تفسیر انفسی یعنی منتقدان عرفان و فلسفه با برخی مبانی تفسیر انفسی چون وحدت وجود مخالف اند. همچنین ارزشی برای کشف و شهود و دریافت های باطنی در تفسیر قرآن قائل نیستند و عقل و استدلالات عقلی را در تفسیر قرآن ناکارآمد می دانند، در حالی که هر سه عامل، نقش اساسی در تفسیر انفسی قرآن کریم ایفا می کنند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان