فاطمه زندیان

مدل تعالی سازمانی، الگویی برای سنجش کیفیت است که در سال های اخیر، نه­تنها نظر سازمان های تولیدی و صنعتی را به خود جلب کرده است؛ بلکه سازمان های خدماتی و اطلاعاتی را نیز بر آن داشته است که جهت کاوش وضعیت کیفی خدمات خود از آن استفاده نمایند. هدف اصلی پژوهش حاضر، ارزیابی مقایسه ای عملکرد مدیریت کیفیت آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بااستفاده از الگوی تعالی سازمانی است و از این طریق نقاط قوت و نقاط قابل بهبود آرشیوهای دیداری و شنیداری مشخص و راهکارهایی جهت بهبود عملکرد کیفی آنها ارائه شده است. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی- تحلیلی است. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه 72 سؤالی مورد تأیید بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت ( EFQM ) است که توسط این بنیاد و به منظور گنجاندن منطق رادار در سال 2010 و مطابق با آخرین ویرایش مدل تعالی سازمانی تهیه شده است؛ که به دلیل ماهیت خدماتی جامعه مورد نظر، تغییراتی در آن به وجود آمده است. یافته­های پژوهش حاضر نشان می دهد که آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیما در اجرای مفاهیم و معیارهای مدل تعالی سازمانی متفاوت عمل کرده اند. در حوزه توانمندسازها، آرشیو شبکه چهار، با کسب 03/262 امتیاز، از 500 ، بهترین عملکرد؛ و آرشیو شبکه دو با کسب 13/ 166 امتیاز، ضعیف­ترین عملکرد را داشته اند. در حوزه نتایج نیز به ترتیب، آرشیوهای شبکه یک و شبکه چهار، با امتیازهای 43/68 و 86/44 بالاترین و پایین­ترین امتیازها را کسب کرده­اند. به طور کلی، عملکرد آرشیو مرکزی و آرشیو شبکه یک سیما، بالاترین؛ و عملکرد آرشیو شبکه دو و آرشیو شبکه جام­جم پایین­ترین سطح امتیازها را داشتند. براساس نتایج به دست آمده از هریک از معیارهای مدل تعالی سازمانی برای آرشیوهای دیداری و شنیداری سازمان صدا و سیما، مهم ترین راهکارهای ارائه شده برای بهبود نقاط ضعف و اعتلای نقاط قوت این مراکز عبارت­اند از: افزایش تعاملات با کاربران و سازمان­ها و افراد ذی نفع خارج از آرشیوها، افزایش فضای رقابتی میان کارمندان، تجدید نظر در تدوین خط­مشی­های آرشیو، توجه به اصل شایسته­محوری در میان کارمندان، انطباق با فناوری های نوین در ارائه خدمات، تعامل با کاربران و دریافت بازخوردهای منظم از آنها، تعامل هرچه بیشتر مدیران آرشیوها و با جامعه، و افزایش حس مسئولیت پذیری آنها در قبال جامعه.

هدف این مقاله، تحلیل فعالیت دانشمندان حوزه نانوفنّاوری ایران در قالب شاخص های پراستنادی، پرتأثیری، و پرکاری است. جامعه آماری این پژوهش کل مدارک پژوهشگران نانوفنّاوری ایران در نمایه استنادی علوم در سال های 1991 تا 7 آگوست 2011 (4605 رکورد) بوده است. یافته ها نشان داد که شاخص همکاری در هر مدرک 39/3 است. بیشترین شاخص همکاری در سال 1997 با 6 نویسنده در هر مدرک بوده است. درجه همکاری پژوهشگران نانوفنّاوری ایران 96/0 بوده که حاکی از گرایش بیشتر نویسندگان این حوزه به هم تألیفی است. با توجه به ضریب همکاری کلی (64/0)، نویسندگان این حوزه تمایل بالایی به تولید مدارک علمی مشارکتی دارند. سال 1997، بالاترین ضریب مشارکت (83/0) و سال 1991 کمترین ضریب مشارکت (5/0) را به خود اختصاص داده اند.

هدف: بررسی و مقایسه سطح مهارت اطلاع یابی دانشجویان هریک از دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و پردیس کشاورزی دانشگاه تهران از لحاظ دسترسی، ارزیابی، و تعیین ماهیت اطلاعات روش: در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده و گردآوری اطلاعات به کمک پرسشنامه ای بر اساس استانداردهای انجمن کتابخانه های دانشکده ای و پژوهشی استفاده گردیده است. یافته ها: میزان مهارت اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، 96/2 و پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، 80/2 می باشد. با کمک آزمون تی مشخص گردید با توجه به نتیجه آزمون مشابه قبلی(58/2) مهارت اطلاع یابی هردو دانشکده در سطح مطلوبی قرار دارد. با کمک آزمون یو من ویتنی مشخص شد بین مهارت اطلاع یابی این دو دانشکده تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف : هدف از این پژوهش حاضر، ارزیابی وبگاه موزه های ایران و شناسایی نقاط ضعف و قوت آنهاست . روش / رویکرد پژوهش : این مقاله با روش پژوهش تلفیقی ( کمی و کیفی ) تعداد 27 وبگاه موزه ایرانی با استفاده از یک سیاهه ارزیابی به نام میوزیم کوال ارزیابی شده است . میوزیم کوال، یک سیاهه ارزیابی است که در سال 2008 فوتاکیس و اکونومیرز با استفاده از آن به ارزیابی وبگاه موزه های انگلیسی زبان پرداخته اند . با استفاده از این سیاهه ارزیابی شش معیار محتوا، نمایش، قابلیت استفاده، تعامل و بازخورد، خدمات الکترونیکی و فنی مورد ارزیابی قرار گرفتند . همچنین در این پژوهش، نتایج ارزیابی و با کمک مصاحبه با متخصصان موزه، تجزیه و تحلیل شده است . یافته ها و نتایج : نتایج ارزیابی نشان داده است وبگاه موزه های ایران در بعد محتوا با نمره میانگین 70/2 در سطح مناسب، در بعد نمایش با نمره میانگین 14/3 در سطح خوب، در بعد قابلیت استفاده در نمره 6/2 در سطح مناسب، در بعد تعامل و بازخورد با نمره 94/0 در سطح بسیار اندک، در بعد خدمات الکترونیکی با نمره 8/2 در سطح مناسب و در فنی با نمره 69/2 در سطح مناسب قرار دارند . در نتایج مصاحبه ها مشکلات اصلی موجود در ایجاد وبگاه موزه های ایران، عدم تخصیص بودجه کافی، عدم توجه مسئولان به لزوم ایجاد وبگاه، تغییرات مداوم در تصمیم گیری های مدیریتی و در نتیجه، عدم اتخاذ سیاست واحد در برنامه ریزی ها، عدم درک ضرورت مسئله، تخصص های موضوعی غیر مرتبط مدیران موزه ها و متولیان برنامه ریزی، بیان شده است .

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی سبک های مدیریتی حاکم بر کتابخانه های دولتی شهر تهران و آشکار نمودن نقش سبک مدیریت مدیران در تأمین رضایت شغلی کتابداران انجام گرفته است. روش: روش پژوهش پیمایشی بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه پژوهش 175 نفر کتابدار شاغل در 12 کتابخانه مرکزی دانشگاهی در شهر تهران است. هشت شاخص سازمانی در طیف لیکرت مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به آنها سبک مدیریت کتابخانه ها طبق سبک های چهارگانه لیکرت مشخص شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران از لحاظ شاخص های انگیزش، ارتباطات، تعامل- نفوذ، تصمیم گیری، هدف گذاری و اهداف اجرایی و آموزش در سبک 2 لیکرت یعنی سبک آمرانه– خیرخواهانه، و از لحاظ شاخص های رهبری و کنترل در سبک 3 لیکرت یعنی سبک مشورتی قرار دارد. سبک مدیریت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی تهران به طور کلی و با توجه به شاخص های هشت گانه، سبک 2 و متمایل به سبک 3 لیکرت یعنی سبک آمرانه – خیرخواهانه و متمایل به سبک مشورتی است. واژه های کلیدی: دیریت کتابخانه، کتابخانه های دانشگاهی شهر تهران، رضایت شغلی کتابداران، مدیریت مشارکتی

هدف: این پژوهش با توجه به اهمیت آموزش سواد اطلاعاتی به دانش آموزان، ضمن طراحی یک دوره آموزشی، به بررسی مقایسه ای تاثیر آموزش مهارت های سواداطلاعاتی از سوی معلم و کتابدار در دو دبیرستان هوشمند پرداخته است، و سعی در یافتن فرد مسئول این آموزش ها در مدارس دارد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و از روش های کتابخانه ای و شبه تجربی بهره می گیرد. از میان دوازده مدرسه هوشمند شهر تهران، دبیرستان های دخترانه آبسال و ندای آزادی که از شباهت بیشتری به لحاظ زیرساخت های فناوری اطلاعات و سابقه هوشمند بودن برخوردار بودند، انتخاب شدند. در دبیرستان آبسال کتابدار متخصص و در دبیرستان ندای آزادی یکی از دبیران، به آموزش مهارت های سواد اطلاعاتی طی 4 جلسه پرداختند. یافته ها: پیش از آموزش مهارت های سواداطلاعاتی، دانش آموزان دو دبیرستان مورد سنجش قرار گرفتند و طبق نتایج آزمون t مستقل تفاوت معناداری میان دانش آموزان دو دبیرستان پیش از آغاز آموزش وجود نداشت. میانگین تفاضل نمرات پس آزمون و پیش آزمون نشان داد، کتابدار به میزان 33/1 و معلم به میزان 07/0 در ارتقای مهارت های سواد اطلاعاتی دانش آموزان موثر بوده اند و بر اساس آزمون t زوجی میزان تغییرات تنها در گروه تحت تعلیم کتابدار معنادار بوده است. همچنین تغییر معناداری در نمره سواد اطلاعاتیِ پیش و پس آزمون دو گروه آموزش دیده به وسیله معلم و کتابدار رخ داده است.

مقدمه: برای رشد و اعتلای فرهنگ یک جامعه، به مشارکت تمام افراد از جمله معلولین جسمی- حرکتی نیاز است. این پژوهش با هدف بررسی میزان انطباق ساختمان و تجهیزات کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر زنجان با استانداردهای بین المللی انجام شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایشی- توصیفی بود. جامعه پژوهش تعداد 142 نفر از معلولین شهر زنجان، همچنین ساختمان و تجهیزات 14 کتابخانه عمومی و دانشگاهی این شهر در سال 1385 بود. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بود و روایی و پایایی آن از طریق ضریب Cronbach’s alpha(0.84) محاسبه گردید. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی نظیر درصد و فراوانی انجام شد.یافته ها: از دیدگاه معلولین، پارکینگ، سطح شیبدار و فضای اختصاصی کتابخانه ها دارای بیشترین و فضاهای درونی و فضای عمومی دارای کمترین موانع حرکتی بودند. 46.2 درصد از کتابخانه ها فاقد سطح شیبدار و 63 درصد از کتابخانه های مورد مطالعه فاقد فضای اختصاصی برای معلولین بودند.نتیجه گیری: ساختمان و تجهیزات این مراکز از نظر دسترس پذیری با وضعیت مطلوب انطباق صد در صد نداشت و بایستی تمامی فضاهای آن ها بر مبنای استانداردهای موجود، مورد بررسی و بهینه سازی قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی انتظارات دانشجویان آموزش الکترونیکی از ویژگیهای صفحه رابط کاربر کتابخانه دیجیتال دانشگاهی است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان آموزش الکترونیکی که در دانشگاههای کشور از این فناوری استفاده می کنند، تشکیل می دهد. بر این اساس 200 پرسشنامه بین دانشجویان توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که همه دانشجویان بر اولویت قابل فهم بودن اصطلاحات مورد استفاده در صفحه رابط کاربر، ویژگیهای صفحه نمایش و روشن بودن عملکرد های هدایت و راهبری به عنوان معیار های کاربرد پذیری صفحات رابط کاربر توافق کلی دارند. همچنین نتایج آزمون تحلیل ANOVA نشان می دهد که بین سه طبقه از دانشجویان در ارتباط با اولویت بندی این معیار ها بجز در مورد عملکرد های هدایت و راهبری تفاوت معناداری وجود ندارد. به عبارت دیگر همه دانشجویان دارای انتظارات مشابهی اند و مهارتهای فناوری اطلاعات دانشجویان به عنوان عامل تاثیرگذار در اولویت بندی این معیار ها مطرح نیست. همچنین نتایج تحقیق در ارتباط با اولویت بندی ویژگیهای صفحه جستجو، نمایش و مرور مدارک نشان می دهد که بجز در صفحه مرور مدارک بین انتظارات سه طبقه دانشجویان مبتدی، متوسط و پیشرفته نسبت به اولویت بندی این ویژگیها تفاوت معناداری وجود ندارد.

در این پژوهش به بررسی رفتار علمی دانشجویان کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی دانشگاه تهران از حیث چگونگی استفاده از منابع اطلاعاتی پرداخته شده است. روش انجام پژوهش، تحلیل استنادی است. در این بررسی کوشش شده تا با تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، منابع عمده مورد استفاده دانشجویان از لحاظ زبان، قالب، نحوه نشر و نیز میزان استفاده از منابع موجود در مجموعه کتابخانه و تولیدات علمی اعضای هیات علمی دانشکده تعیین شود. بررسی 104 پایان نامه با 6234 استناد نشان داد که استناد به مقالات با 88/48 درصد بیشتر از استناد به دیگر منابع اطلاعاتی و میزان استفاده از منابع لاتین نیز با 29/63 درصد بیشتر از منابع فارسی بوده است. استفاده از منابع چاپی با 75/96 درصد بیش از منابع اینترنتی بوده است. همچنین 11/43 درصد استنادها مربوط به منابع موجود در مجموعه کتابخانه و 12/3 درصد استنادها نیز مربوط به آثار علمی اعضای هیات علمی دانشکده بوده است.

بیش از نیم میلیارد از جمعیت در سراسر جهان و 1577646 نفر در ایران (سال 1385) به علت نارساییهای ذهنی، جسمی و حسی، معلول به شمار می روند. این نارساییها و برخی موانع فیزیکی و اجتماعی، آنان را همواره از اجتماعاتی مانند کتابخانه ها دور نگه داشته است. حال آنکه این قشر از جامعه برای گذراندن اوقات فراغت خود و تعامل با سایر شهروندان در جامعه نیازمند امکانات کتابخانه ای در سطح استاندارد می باشند. در این مقاله، تلاش شده مشکلات و موانع ساختمان و تجهیزات کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر زنجان از دیدگاه کارشناس معمار و مسئولان کتابخانه (کتابداران مشغول به فعالیت در کتابخانه های مورد پژوهش) مورد بررسی قرار گیرد و بین دیدگاه آنان ارزیابی به عمل آید

برون سپاری خدمات ، شیوه ای ست که به مدیران کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی امکان میدهد تا از امکانات و خدمات شرکتها و سازمانهای بیرون از کتابخانه برای دستیابی به اهداف خود بهره برداری کنند . با اینکه برون سپاری خدمات در کتابخانه های ایران انجام شده اما ابعاد مختلف آن هنوز در متون کتابداری بررسی نشده است . در برون سپاری خدمات ، بایدها و نبایدهایی وجود دارد که آگاهی از آنها برای مدیران ضروری به نظر میرسد . در این مقاله ، ابتدا متونی که در زمینه مفهوم برون سپاری نوشته شده ، مرور خواهد شد ، سپس فواید و بایدها و نبایدهای پیش از عقد قرارداد برون سپاری بررسی میشود...

هدف اصلی این پژوهش ارائه راهکارهای برای عملیاتی کردن طرح نظام ملی اطلاع رسانی در دانشگاه های کشور به منظور رسیدن به اهداف نظام و پدید آمدن شرایط لازم برای اجرای کلیه اهداف نظام ملی اطلاع رسانی و پیدایش همکاری تبادل ااشتراک- و دسترس پذیری اطلاعات میان مراکز علمی- پژوهش کشور و استفاده بهینه از کلیه اطلاعات علمی و تحقیقاتی موجود در کشور است. با بررسی وضعیت موجود و امکانات و تجهیزات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاه ها و هم چنین نظرخواهی از مسئولان آنها از طریق پرسشنامه کوشش شده است که کلیه اطلاعاثی که دإنستن آنها راهگشای حل مسئله بوده دشرسی حاصل شود. با توجه به یافته ها و برای رفع کمبودهای اطلاغ رسانی، طرح نظامی ملی برای اطلاع رسانی دانشگاه های کشور پیشنهاد شد که زیر نظر شورای عالی نظام ملی اصلاع رسانی دانشگاه ها متشکل از سه شورا شامل شورای سیاست گذاری و هماهنگی؟ خدمات و فعالیت ها با 5 کمیته، شورای تحقیق و توسعه با 6کمیته و شورای مالی و اداری با دوکمیته به مرحله اجرا درآید. درانتها برای بهبود وضعیت مدیریت، بودجه و تجهیزات نظام و تحقیقات آینده پیشنهاد هایی ارائه شده است.

مقاله حاضر باهدف تغذیه ی اطلاعاتی دانشگاه ها و دانشکده ها در پیشبرد تحقیقات دانشگاهی تهیه گردیده است که ضمن بررسی خدمات آگاهی رسانی جاری به معرفی پیشرفته ی و جدید کنترل و اشاعه ی اطلاعات روز آمد تحت نظام اشاعه ی اطلاعات گزیده (SID) می پردازد. این مقاله با مروری بر تارخچه و کاربرد، فرایند ، مزایا و روش های ارزیابی نظامSID و اهمیت این سیستم در تحقیقات دانشگاهی بر لزوم پیاده کردن آن در کتابخانه های دانشگاهی تاکید می ورزد.