محدثه معینی فر

محدثه معینی فر

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

موضوع شناسی ورع برای فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل بر اساس روایات

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 61 - 84

کلید واژه ها: ورع تحلیل محتوا فقه العمل فقه الاخلاق فقه المعرفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۱
موضوع فقه، رفتار مکلفان است که علی رغم اختلاف های میان فقیهان در شمولیت این موضوع، می تواند بر اساس نظر برخی، شامل سه حوزه فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل باشد. فارغ از اختلافات در اصل مسئله، ورع نیز از واژگانی است که به تناسب کاربردهای مختلف در فقه به عنوان خصلت قاضی، مجتهد و مفتی و همچنین، گستردگی معنایی در روایات می تواند در هر سه حوزه فوق مطرح شود و موضوع حکم فقهی باشد. این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی درصدد پاسخ به این سؤال است که باتوجه به ارتباط واژه «ورع» با سایر واژگان در روایات، ورع موضوع کدام یک از سه حوزه فقه المعرفه و العقیده، فقه الاخلاق و فقه العمل خواهد بود؟ جامعه آماری این پژوهش شامل 346 حدیث است که با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 کدگذاری شدند. محدود دانستن ورع به محدوده فقه الاخلاق و فقه المعرفه و العقیده به دلیل وجود روایات متعدد که ورع را در زمره عمل یا مساوی با آن می دانند، صحیح نیست، بلکه ورع در محدوده فقه العمل نیز داخل است و محدود دانستن آن به باب های قضاوت، اجتهاد و تقلید و نماز در فقه العمل نیز کفایت نمی کند، بلکه ورع باید در باب عبادات فراتر از اوصاف امام جماعت نیز مطرح شود و چه بسا بتوان ورع را از اوصاف واجب همه بندگان و مکلفان اعم از مجتهد و مقلد دانست. در نهایت، ورع و واژگان مثبت همراه آن در روایات در صورتی موضوع فقه المعرفه و العقیده خواهد بود که دارای وصف معرفت شناختی باشد و اگر از مرحله شناختی خارج شد و به ظهور و بروز ظاهری در اعمال و رفتار انسان نرسید، در حوزه فقه الاخلاق وارد خواهد شد و اگر در قالب رفتار و فعل انسان عرضه شد، باید در وادی فقه العمل به دنبال حکم فقهی آن گشت.
۲.

مفهوم، ماهیت و مصادیق «حقوق مصرف کننده» در حوزه اینترنت اشیاء در حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال ۱۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 159 - 190

کلید واژه ها: اینترنت اشیاء اینترنت حقوق مصرف کننده حقوق ایران حق انتخاب حق امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۷۳
حقوق مصرف کننده از مباحثی است که پس از انقلاب صنعتی و افزایش توان بشر در تولید کالا و ارائه خدمات و توجه به حقوق بشر مطرح شده و با به روز شدن فناوری های نوین نیز نیازمند تحول است. یکی از این فناوری ها، اینترنت اشیاء است که به جهت عدم کنترل مستقیم انسان بر آن و نفوذ آن در ابعاد مختلف زندگی بشری با حقوق مصرف کننده پیوندی قوی دارد. بر همین اساس، سؤال اساسی این پژوهش درباره ماهیت، محتوا و مصادیق حقوق مصرف کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. روش گردآوری داده در این پژوهش کتابخانه ای است که با توصیف دیدگاه ها و تحلیل آن ها همراه گشته است و هدف از این پژوهش، دستیابی به تعریف مناسب از اینترنت اشیاء و حقوق مصرف کننده و سپس تعیین ماهیت، مصادیق و محتوای حقوق مصرف کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. اینترنت اشیاء خدمتی مبتنی بر اینترنت است که پیوند میان انسان با اشیاء یا حتی حیوانات را در بستر اینترنت فراهم می کند. در این گستره است که مصارف گوناگون این فناوری تحقق می یابد و درنتیجه، موضوع حقوق مصرف کننده در آن معنا می یابد. ابعاد حقوق مصرف کننده در حوزه اینترنت اشیاء با توجه به ماهیت آن نسبت به سایر موارد پیچیده تر است و ابعادی چون امنیت، سلامت، آگاهی و غیره را در برگرفته است که عمدتاً در قوانین ایران به صورت کلی مورداشاره واقع شده اند و درنتیجه، برای اینترنت اشیاء می توانند کاربرد داشته باشند. برخی نیز مانند حق انتخاب، حق مالکیت و انتقال داده و غیره باید مدنظر قانونگذار قرار گیرند تا زمینه استیفای این ابعاد از حقوق مصرف کننده فراهم شود. برخی دیگر نیز به جهت ماهیت این حق نمی توانند در محتوای آن داخل شوند.
۳.

عوامل إضعاف الأسره من وجهه نظر قائد الثوره الإسلامیّه

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۳ خریف و شتاء ۲۰۲۳ العدد ۵ (ملفّ العدد: الأُسرة من المنظار الإسلامی) 191 - 218

کلید واژه ها: الإسلام إضعاف الأسره قائد الثوره الإسلامیه نظریه قائمهٌ على المعطیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۹۰
إنّ تعلیمات الإسلام حول تأسیس الأسره والاهتمام بحقوق وواجبات أفرادها تدلّ على أهمّیّتها؛ وقد أُجریت الدراسه الحالیّه بهدف تقصّی عوامل إضعاف الأسره من وجهه نظر قائد الثوره الإسلامیّه آیه الله الخامنئی (حفظه الله) باستخدام منهجٍ نوعیٍّ قائمٌ على المعطیات؛ فمن خلال فحص بیانات سماحته علی غرار أخذ العیّنات الإجمالیّه خلال أعوام 1368 و1398 الهجریّه الشمسیّه، تمّ الحصول علی نمطٍ من عوامل إضعاف الأسره من وجهه نظره، ومن خلال الترمیز المفتوح، تمّ تحدید 238 مفهومًا ک 26 ترمیزًا محوریًّا. وأظهرت النتائج أنّ العوامل الأربعه الاقتصادیّه والثقافیّه والاجتماعیّه والفردیّه هی الأسباب الرئیسه لإضعاف الأسره، وکذلک عدم معرفه المرأه بالتعالیم الإسلامیّه وعدم قدره المرأه على تحسین نفسها کأوضاعٍ طارئه، وغیاب القوانین، وضمان حسن تنفیذها فی مجال قوانین الأسره، وعدم تطبیق الأحکام الإسلامیّه، والجوّ الثقافی للمجتمع فیما یتعلّق بقضایا المرأه، والأمن الأخلاقی والفکری للمجتمع؛ وعدم بیان حقوق الأسره من وجهه نظر الإسلام کإطار (وبیئه) هذا البحث.
۴.

حقوق کودک، قواعد اسلامی فرزندپروری دیجیتال و ضمانت اجرای آن در قوانین ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۹۵ 83 - 107

کلید واژه ها: فرزندپروری دیجیتال حق کودک خانواده والدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۴۸
استیفای حق های کودکان و پیشگیری از نقض آنها یکی از موضوعات مهم در حوزه ی فضای مجازی است که فرزندپروری دیجیتال می تواند نقش مؤثری در آن داشته باشد. فرزندپروری دیجیتال ناظر به اصول و قواعد خاصی است که خود را با پیشرفت فناوری های گوناگون هماهنگ کرده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ گویی به این سؤال است که حق های کودک در فرزندپروری دیجیتال و راهکارهای حفظ این حقوق شامل چه مواردی است؟ مصادیق حق های کودک در ارتباط با فرزندپروری دیجیتال شامل حق های دیجیتال، حق آموزش، حق بر هویت، حق آگاهی و دانستن، حق بازی و گذراندن اوقات فراغت، حق سلامت، حق آزادی و حق امنیت است. اصول و قواعد اسلامی فرزندپروری دیجیتال برای تحقق حق های کودک می تواند اصل همراهی و هم نشینی با کودکان، اصل توانمندسازی برای زندگی حال و آینده، اصل کسب آمادگی و دانش پیش از ورود به فضای مجازی، اصل تقدم عمل و کردار بر توصیه های زبانی، اصل کاهش هزینه ی فرزندپروری و استفاده از فرصت ها، اصل فرزندپروری همه جانبه و اصل امربه معروف و نهی از منکر را در بربگیرد که راهنمای والدین برای انجام تکالیف در حوزه ی استیفای حق های کودکان در عصر دیجیتال هستند. تعیین محتوای تکلیف اخلاقی فرزندپروری و فرزندپروری دیجیتال بر عهده ی والدین است، اما قانون گذار نیز تلاش کرده است تا انجام این تکلیف را از سوی والدین و سرپرستان کودک را تضمین کند.
۵.

تحقق جامعه اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری مد ظله تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 57 - 74

کلید واژه ها: توحید جامعه اسلامی راهبرد روش داده بنیاد مقام معظم رهبری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۰
یکی از مراحل تبلور اسلام در جوامع از دیدگاه مقام معظم رهبری، تحقق جامعه اسلامی است که پیش از تحقق تمدن اسلامی ایجاد می شود. در پژوهش حاضر به روش کیفی و با استفاده از روش داده بنیاد به این پرسش اساسی پاسخ داده می شود که جامعه اسلامی چگونه محقق می شود. این مقاله با بررسی کامل کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن و بیانات رهبر انقلاب درباره جامعه اسلامی به صورت تمام شماری در فاصله سال های 1368 تا 1398، به تدوین الگویی درباره تحقق جامعه اسلامی از دیدگاه ایشان می پردازد. در این پژوهش، مقوله علی تشکیل جامعه اسلامی، توحید است که در بستر ولایت، رهبر، حاکم جامعه و عناصر مؤمن تحقق می یابد. مقوله های جهالت، طاغوت، خلقیات فاسد و شرک نیز به عنوان مقوله مداخله گر شناسایی شده اند. راهبردها برای تحقق یگانه پیامد تشکیل جامعه اسلامی یعنی تکامل آحاد جامعه، اطاعت از خدا و پیامبر (ص) (بندگی خدا)، ایمان، هجرت، مجاهدت، صبر، صلات، استقامت، دشمن شناسی، تکلیف شناسی، عزت، عقلانیت، تشبه به پیامبر اکرم (ص)، تبیین اسلام و احکام اسلامی، تدوین فقه حکومتی، تعلیم، تعلم و تزکیه است.
۶.

Les facteurs d’affaiblissement de la famille du point de vue de Son Éminence, le guide suprême de la révolution islamique

نویسنده:
منبع: Al-Mustafa, Volume ۲, l’édition ۲, Avril ۲۰۲۲ (Ce numéro: Le Famille en islam) 81 - 112

کلید واژه ها: Islam affaiblissement de la famille Guide suprême théorie de recueil de données qualitatives

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۱۰
Les prescriptions de l'islam sur la formation de la famille et l'attention portée aux droits et devoirs des membres de la famille montrent l’importance que cette religion accorde à la famille. La présente étude a été réalisée dans le but d'identifier les facteurs pouvant amener à l’affaiblissement de la famille, du point de vue de Son Eminence, le guide suprême de la révolution. Pour accomplir cette recherche, nous avons utilisé la méthode de recueil de données qualitatives. Par conséquent, en examinant l’intégralité de discours tenus par Son Eminence, le guide suprême de la révolution, entre les années (1989 et 2019), nous avons décelé un modèle indiquant les facteurs liés à l’affaiblissement de la famille selon son point de vue. En utilisant la technique de codage ouvert, nous avons identifié 238 concepts sous forme de 26 catégories. Les résultats de cette recherche ont montré que quatre facteurs notamment économique, culturel, social et individuel sont les principales causes de l’affaiblissement de la famille. De même, le manque de connaissance des femmes en ce qui concerne les enseignements islamiques et le manque de moyens des femmes pour leur propre dandysme ont été considérés comme étant la catégorie interférente. En outre, l'absence de lois et la garantie de leur bonne application dans le domaine du droit de la famille, la non-application des règles islamiques, le manque de sensibilisation de la société sur le plan culturel concernant les questions féminines, la sécurité morale et intellectuelle de la société et le manque de vulgarisation de l'opinion de l'Islam sur les droits de la famille ont été identifiés comme étant la catégorie sous-jacente de cette recherche.
۷.

الزامات استیفای حق بر حریم خصوصی در بستر اینترنت اشیا از منظر حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق فناوری های نوین دوره سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 61 - 75

کلید واژه ها: اینترنت اشیا اینترنت حق حریم خصوصی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۳
اینترنت اشیا فناوری به هم رساندن اشیا، انسان ها و حیوانات در یک شبکه است که به علت ابعاد گسترده ای که در زندگی کنونی بشر دارد، بسیار حائز اهمیت است و این اهمیت در موضوع حفظ حق های افراد مانند حفظ حریم خصوصی آن ها بیشتر است. بر همین مبنا، سؤال اساسی این پژوهش نسبت میان استیفای حق حریم خصوصی به منزله حق بشری و استیفای حق بر اینترنت اشیا در نظام حقوقی ایران است. حق حریم خصوصی از انواع حق های نسل اول است که در تزاحم با حق بهره مندی از اینترنت اشیا قرار گرفته است. حق دوم در زمره حق های اقتصادی و اجتماعی است که اثبات آن در حقوق بین الملل محل نزاع است. به علاوه، رتبه این حق در مقایسه با سایر مصادیق حق های اجتماعی و اقتصادی پایین تر است، اما اگر استیفای این حق از ضروریات زندگی بشر در آینده شود، شاید بتوان از استیفای حق حریم خصوصی چشم پوشی کرد. محتوای حق حریم خصوصی در حوزّه اینترنت اشیا شامل مدیریت و نظارت فرد بر داده های شخصی خود از یک سو و از سوی دیگر، رعایت امنیت در سه حوزه امنیت خود سامانه های اینترنت اشیا و سامانه های مرتبط با آن در مقابل هک و نفوذ، امنیت و رعایت اصول در هنگام جمع آوری قانونی داده ها و امنیت در هنگام نگه داری و استفاده از داده ها است و مصادیق نقض حق حریم خصوصی افراد در حوزه اینترنت اشیا در قوانین ایران شامل هتک حرمت و حیثیت افراد، دسترسی غیرمجاز به داده ها در سیستم اینترنت اشیا، در دسترس قراردادن داده های موجود در سیستم اینترنت اشیا، حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کردن داده های موجود در سیستم اینترنت اشیا، ازکار انداختن یا مختل کردن سامانه های اینترنت اشیا و... است که بهترین راهکار برای حمایت از این حق در برابر نقض آن، تصویب قوانین و سیاست گذاری های فرهنگی است.
۸.

الزامات شناسایی و استیفای حقوق «در فضای دیجیتال»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش حقوق عمومی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۶ 45 - 69

کلید واژه ها: اینترنت حق دیجیتال دولت الکترونیک شهروندی دیجیتال فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
موضوع «حق» به ویژه حقوق بشر در نظام حقوقی کشورهای مختلف جایگاه ویژه ای یافته است و هر روز نیز به سبب گسترش و توسعه فناوری ها، بر تعداد این حق ها در حقوق کشورهای مختلف افزوده می شود که مفهوم و مصادیق آن ها نیز اغلب در هاله ای از ابهام است. یکی از این حق ها، «حق ها در فضای دیجیتال» هستند که مفهوم، ماهیت و مصادیق آن در نظام های حقوقی مذکور چندان روشن نیست. بر همین اساس، پژوهش پیش رو می کوشد تا به این پرسش ها پاسخ دهد که مفهوم و ماهیت «حق ها در فضای دیجیتال» چیست و مصادیق آن شامل چه مواردی است؟ «حق ها در فضای دیجیتال»، حق هایی هستند که در اینترنت و سکوهای نرم افزاری مختلف بستر تحقق و استیفا می یابند و با توجه به ابعاد مختلف این فناوری ها مصادیق متعددی دارند. البته در متون حقوقی، به مصادیق خاصی اشاره شده است که به شدت تحت تأثیر ادبیات حقوق بشری است. با نگاهی دقیق درمی یابیم برخی از این مصادیق وجهه شرعی ندارند، مانند حق ابراز تمایلات جنسی در اینترنت؛ همچنین در این فهرست، جای بسیاری از حق ها خالی است. تبیین درست مفهوم و مصادیق آن، بستر تحقق شهروندی دیجیتال و دولت الکترونیک را فراهم خواهد آورد.
۹.

حقوق کودک، قواعد اسلامی فرزندپروری دیجیتال و ضمانت اجرای آن در قوانین ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۹۷ 83 - 107
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۸۲
استیفای حق های کودکان و پیشگیری از نقض آنها یکی از موضوعات مهم در حوزه ی فضای مجازی است که فرزندپروری دیجیتال می تواند نقش مؤثری در آن داشته باشد. فرزندپروری دیجیتال ناظر به اصول و قواعد خاصی است که خود را با پیشرفت فناوری های گوناگون هماهنگ کرده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ گویی به این سؤال است که حق های کودک در فرزندپروری دیجیتال و راهکارهای حفظ این حقوق شامل چه مواردی است؟ مصادیق حق های کودک در ارتباط با فرزندپروری دیجیتال شامل حق های دیجیتال، حق آموزش، حق بر هویت، حق آگاهی و دانستن، حق بازی و گذراندن اوقات فراغت، حق سلامت، حق آزادی و حق امنیت است. اصول و قواعد اسلامی فرزندپروری دیجیتال برای تحقق حق های کودک می تواند اصل همراهی و هم نشینی با کودکان، اصل توانمندسازی برای زندگی حال و آینده، اصل کسب آمادگی و دانش پیش از ورود به فضای مجازی، اصل تقدم عمل و کردار بر توصیه های زبانی، اصل کاهش هزینه ی فرزندپروری و استفاده از فرصت ها، اصل فرزندپروری همه جانبه و اصل امربه معروف و نهی از منکر را در بربگیرد که راهنمای والدین برای انجام تکالیف در حوزه ی استیفای حق های کودکان در عصر دیجیتال هستند. تعیین محتوای تکلیف اخلاقی فرزندپروری و فرزندپروری دیجیتال بر عهده ی والدین است، اما قانون گذار نیز تلاش کرده است تا انجام این تکلیف را از سوی والدین و سرپرستان کودک را تضمین کند.
۱۰.

دعاوی به زیستن کودکان در حقوق آمریکا و انگلیس با نگاهی به امکان طرح این دعاوی در حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حقوق تطبیقی جلد ۱۸ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 33 - 58

کلید واژه ها: به زیستن زندگی ناخواسته کودک والدین ضرر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
تأکید بر برنامه کنترل جمعیت در انگلیس و آمریکا در دهه های گذشته و افزایش بکارگیری روشهای پیشگیری به همراه پیشرفت تکنولوژیهای کمک باروری و تشخیص پیش از تولد، سبب طرح نوعی از دعاوی در دادگاههای این دو کشور شده که هدف آن ها، حمایت از حق به-زیستن کودکان است. پژوهش پیشرو کوشیده با روش توصیفی و تحلیلی، به این سؤال پاسخ دهد که دعاوی به-زیستن کودکان چه نوع دعاوی و چه انتقادهایی به آنها وارد است؟ این دعاوی، به فراخور، از طرف کودکان یا والدینشان در دادگاهها طرح میشوند و بستر طرح دعاوی مذکور، تزاحم حقوق والدین، کودکان، پزشکان و جامعه است که نقدهای جدی چون تناقض ذاتی این دعاوی، تعارض با قوانین، عدم امکان ارزیابی خسارت در این پرونده ها، عدم ورود ضرر به کودک و تبعات منفی به آن وارد است. در حقوق ایران نیز از چند بعد طرح این دعاوی با اشکال مواجه است، مانند ابهام در موضوع دعوی و اسباب وجود حق و تعارض جدی طرح این دعاوی با قواعد انصاف و احسان، عرف و احکام و ارزش های اخلاقی.
۱۱.

ریزشها و رویشهای حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۸۳) 438 - 417

کلید واژه ها: ریزش انگیزه معرفت جویان نظریه داده بنیاد حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵
هدف: این پژوهش در پی کشف انگیزه های جوانان برای ورود به حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان و در عین حال، علل ترک تحصیل برخی از معرفت جویان پیش از اتمام دوره بود. روش: مقاله حاضر با روشی کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شده و ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 نفر از معرفت جویان است. این افراد بر اساس روش گلوله برفی انتخاب شدند و مصاحبه ها تا حد اشباع نظری ادامه یافت. یافته ها: انگیزه های معنوی، علمی، اجتماعی و ابزاری، افراد را برای تحصیل در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان ترغیب می کند. از سوی دیگر، کیفیت نظام آموزشی موجب ریزش معرفت جویان می شود که این ریزشها به تبع، پیامدهایی را برای فرد، سازمان(حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان) و جامعه در بر دارد. نتیجه گیری: لازمه تحول در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان، تغییر نگرش نسبت به آن است. اگر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان به منزله یک قرارگاه فرهنگی تلقی شود، آن وقت است که می توان با تعریف درست از رسالت آن، برای پیشبرد رسالت مذکور برنامه ریزی کرد.  
۱۲.

عوامل تضعیف کننده خانواده از دیدگاه مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۱ 9 - 37

کلید واژه ها: اسلام تضعیف خانواده مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نظریه داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۳۳۰
دستورات اسلام درباره شکیل خانواده و توجه به حقوق و تکالیف اعضای خانواده نشان از اهمیت آن دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل تضعیف کننده خانواده از دیدگاه مقام معظم رهبری مدظله العالی به روش کیفی داده بنیادانجام شد. ازاین رو، با بررسی بیانات ایشان به صورت تمام شماری در فاصله سال های 1368 تا 1398 الگوی عوامل تضعیف کننده خانواده از دیدگاه ایشان تدوین شد. با بررسی انجام شده در کدگذاری باز، 238 مفهوم در قالب 26 مقوله شناسایی شد. نتایج نشان داد که چهار عامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و فردی علل اصلی تضعیف خانواده است. همچنین عدم شناخت زنان از معارف اسلامی و عدم تمکن زنان در خودسازی خود، به عنوان مقوله مداخله گر و نقص و فقدان قوانین و ضمانت اجرای مناسب آن در حوزه حقوق خانواده، عدم اجرای احکام اسلامی، فضای فرهنگی جامعه درباره مسائل زنان، امنیت اخلاقی و فکری جامعه و عدم تبیین نظر اسلام درباره حقوق خانواده مقوله زمینه این پژوهش شناخته شد.
۱۳.

اقدامِ غیر در قتل مهدورالدم در موارد مختصّ به حاکم در مذاهب خمسه با نگاهی به عملکرد مقنن در قانون مجازات اسلامی 1392(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: جستارهای فقهی و اصولی سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۰ 123 - 157

کلید واژه ها: مهدورالدم محارب کافر حربی باغی سابّ النبی مذاهب خمسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۴۷۲
مهدورالدم از مباحث فقهی است که تطوّر بحث درباره آن، در مذاهب اسلامی متفاوت است. فقهای اهل سنت، موارد اجرای حکم قتل مهدورالدمِ مختصِّ به حاکم را، تنها کافر حربی، باغی و محارب می دانند و در مورد قتل کافر حربی و باغی به دست غیر حاکم، قصاص را ثابت ندانسته و تنها در خصوص حدود، قائل به اجرای آن به دست حاکم هستند و در غیر این صورت، قصاص و دیه ثابت است. فقهای امامیه دامنه این اختصاص را علاوه بر مواردِ مورد نظر فقهای اهل سنت، به مسئله عامل منکر، سابّ النبی و ائمه، مدعی نبوت و فجور اهل ذمّه توسعه داده اند و اکثر فقهای امامیه در تمامی موارد، به جز ساب النبی و ائمه، قتل افراد فوق الذکر را بدون اذن امام جایز ندانسته و فرد خاطی را گناهکار و مستحق تعزیر دانسته اند. قانونگذار نیز در ماده 302 و 303 ق.م.ا. 1392 از نظریه مذکور تبعیت نموده و علاوه بر ثبوت دیه، تعزیر را در صورت عدم اجازه دادگاه مقرر کرده است.
۱۴.

موجه سازی حق فرهنگی در فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۵۶) 409 - 441

کلید واژه ها: فرهنگ حق حق فرهنگی فقه امامیه صاحب حق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۹
موضوع حق های نوین از مسائل دنیای معاصر است که گاه متعلق این حق ها نیز از مفاهیمِ مبهمی چون فرهنگ است؛ زیرا مفهوم فرهنگ باوجود تعاریف متعدد، دارای ابهام های فراوانی است و در عین حال، دامنه طرح این حق ها در حوزه فقه و به عبارت عام تر دین نیز می تواند ابعاد طرح مسأله حق فرهنگی را پیچیده تر نماید. در پژوهش پیش رو کوشیده شده به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که مفهوم، مصادیق و مبانی مشروعیت حق فرهنگی در فقه امامیه چیست؟ مفهوم و مصادیق حق فرهنگی در سه حوزه فقه اکبر، اوسط و اصغر به همراه عناصر متقدم و متأخر شرعی قابل بیان هستند و در موجه سازی آن نیز باید اذعان کرد در مرحله لسان دلیل، با توجه به آیاتی چون 15 اسرا، 4 ابراهیم، 205 بقره، 13 حجرات و به ویژه 164 آل عمران و روایاتی که در موضوعات همراهی دین و عقل، تسلط پیامبران(ص) و ائمه(ع) بر زبان اقوام گوناگون، اهداف ارسال پیامبران(ص) و آفرینش امت ها با زبان های مختلف وارد شده اند، حق فرهنگی در اسلام حقی مشروع است، هرچند بهتر است گفته شود حق مذکور حق آمیخته به تکلیف است، نه یک حق محض؛ یعنی فرد ضمن آن که نسبت به آن حق دارد، اما برای اکتساب آن نیز باید بکوشد.
۱۵.

نگرشی نو بر مفهوم «شرط نامشروع» و اثر آن بر صحت عقد از دیدگاه مذاهب خمسه و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 5 - 30

کلید واژه ها: شرط نامشروع عقد سائغ فاسد مفسد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۱
عقود و متعلقات آن به جهت ارتباط عمیق و پیچیده ای که با ساحت های مختلف زندگی بشر دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. یکی از متعلقات مهم عقود، شروط هستند که به واسطه رابطه ای که با عقود دارند، می توانند بر صحت یا عدم صحت آن مؤثر باشند. در پژوهش پیش رو کوشیده شده به روش اسنادی و با استفاده از روش توصیفی ، تحلیلی به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که تعریف و اثر «شرط نامشروع» بر صحت عقود در فقه و حقوق ایران چیست؟ نتایج این پژوهش نشان میدهد، تعاریف فقها از شرط نامشروع با وجود تفاوت ظاهری به یک مفهوم بازمیگردد. علاوه بر این، درباره اثر آن بر صحت عقود میان فقها اختلاف است؛ عدهای آن را فاسد و غیر مفسد، عقد و برخی آن را فاسد و مفسدِ عقد میدانند و درنهایت، برخی قائل به تفصیل شدند که از میان تفاصیل، به نظر میرسد تفصیل مرحوم نجفی(صاحب جواهر) نسبت به سایر تفصیلها دقیقتر باشد، زیرا ویژگیها و احوالات شرط نامشروع و نحوه تأثیر آن را بر عقد مورد بررسی قرار داده است. در این تفصیل ایشان معتقد است شرط نامشروع فاسد است، اما مفسد عقد نیست، مگر اینکه مستلزم انتفای شرطی از شروط صحت عقد باشد. قانون مدنی از نظریه نخست تبعیت نموده است که البته به نظر میرسد از این میان، نظریه تفصیلی صاحب جواهر، مطلوبتر و در عین حال دقیقتر است.
۱۶.

علل تمایل به تغییر رشته از فقه و حقوق اسلامی به حقوق (مورد مطالعه: دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۲ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۸ 91 - 110

کلید واژه ها: تغییر رشته روش داده بنیاد فقه و حقوق حقوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۲
در سال های اخیر، برخی دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) حین تحصیل در مقطع کارشناسی، خواستار تغییر رشته خود به حقوق هستند. آن گروه از دانشجویانی که امکان تغییر رشته بر اساس قوانین را ندارند نیز در آزمون کارشناسی ارشد به تغییر رشته اقدام می کنند. به همین منظور، با رویکردی کیفی و بر اساس روش داده بنیاد، مصاحبه نیمه ساختار یافته ای با 15 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته فقه و حقوق اسلامی صورت گرفت تا علت ها، پیامدها و راهبردهای این پدیده مشخص شود. براساس نتایج پژوهش، پذیرفته نشدن در رشته حقوق و انتخاب نادرست رشته تحصیلی در هنگام شرکت در کنکور، علت های اصلی تغییر رشته دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی است. کیفیت نظام آموزشی، عوامل اقتصادی، محیط آموزشی و موقعیت اجتماعی رشته حقوق به عنوان مقوله زمینه و مشاوره نادرست، بوروکراسی و تغییر رشته برخی دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی به حقوق نیز به عنوان مقوله مداخله گر شناسایی شدند. در نهایت، راهکارهایی در جهت ارتقای کیفیت و جایگاه رشته فقه و حقوق اسلامی پیشنهاد شد.
۱۹.

بررسی حق کودک بر هویت در اسلام و اسناد بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۵۶

کلید واژه ها: اسلام هویت نسب رازداری اسناد بین المللی تولد ناشناس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳۸ تعداد دانلود : ۸۷۹
حق بر هویت یا حق دانستن کودک از جمله حقوقی است که در کنوانسیون حقوق کودک به آن اشاره شده و مصادیقی برای آن برشمرده شده است. این کنوانسیون همچنین راهکارهایی را در جهت حفظ حق هویت ارائه داده است؛ امابا بررسی قوانین کشورهای مختلف، می­توان دریافت که بسیاری از کشورها با این­که به کنوانسیون حقوق کودک پیوسته­اند، چندان به حق کودک بر هویت توجه ندارند. به نظر می­رسد که نارسایی در قوانین همین کشورها سبب شده است که چنین حقی برای کودک در کنوانسیون فرض شود. حال آیا مسأله هویت می تواند به عنوان حق برای کودکان مطرح شود یا آن­که بستر نادرست قوانین هدایت­کننده جوامع غربی از جمله قانونی شمردن روابط آزاد جنسی، تولد ناشناس و رازداری در اهدای گامت و جنین باعث شناسایی این حق شده است. به نظر نگارنده، قوانین اسلامی با توجه به نسب و حرمت زنا مانع از گم شدن هویت کودک و در نتیجه شناسایی این حق برای حفظ منافع کودک می­شود و در نتیجه نیازی به طرح حق هویت اصالتاً ندارد؛ در حالی که اسناد غربی، آن را مطرح می­کنند، اما بدان پایبند نمی­مانند.
۲۰.

بررسی تطبیقی مسئله رازداری در اهدای گامت و جنین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلید واژه ها: رازداری اهداکننده گیرندگان اهدای گامت اهدای جنین و کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۹ تعداد دانلود : ۸۰۶
پس از ورود تکنولوژی­های نوین کمک باروری به عرصه علم، مباحث اخلاقی فراوانی طرح شد که یکی از آنان رازداری در اهدای گامت یا جنین است. رویکرد کشورها در بحث اهدای ناشناس گامت یا جنین، متفاوت است. برخی کشورها، رازداری را مجاز دانسته اند و بعضی دیگر غیرمجاز. مخالفان با ارائه دلائلی چون حق کودک برای دانستن، لزوم آگاهی از پیشینه پزشکی، جلوگیری از زنای محارم، کاهش سطح اطمینان میان والدین و فرزندان، ایجاد مشکلات هویتی برای کودک، مقایسه میان قوانین فرزندخواندگی و قوانین مربوط به آن مخالفت خود را با این مسأله اعلام می کنند. موافقان نیز با دلائلی چون عدم اهمیت روابط ژنتیکی، حمایت از واحد خانواده، حمایت از کودک و والدینش در برابر عکس­ العمل­ های منفی جامعه، تخریب روابط والدین فعلی و کودک، حق آزادی تولیدمثل و حق حریم خصوصی، نگرانی از ایجاد اشکال جدید خانواده، ایجاد نظام تربیتی واحد برای کودک و عدم ایجاد استرس برای کودک در رابطه با دانستن منشأ ژنتیکی­ا­ش، بر جواز آن تأکید دارند. این مقاله به روش کتابخانه­ ای و با بررسی منابع فارسی و انگلیسی تدوین شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان