ابراهیم فتحی

متولدین دهه هشتاد که در سال های 85 تا 87 به دنیا آمده اند؛ نوجوانان امروز جامعه هستند که در معرض انتشار اخبار و اطلاعات درست و نادرست در رسانه های مختلف قرار گرفته اند. هدف این تحقیق شناسایی بایسته های تولید و پخش اخبار نوجوانان دهه هشتادی شهر تهران در رسانه ملی است. برای این منظور پژوهش با روش تحقیق آمیخته انجام شد. برای گرد آوری اطلاعات مورد نیاز از دو ابزار پرسشنامه محقق ساخته و مصاحبه عمیق استفاده گردید. جامعه آماری در بخش کمی نوجوانان 15 تا 17 سال ساکن شهر تهران می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و در بخش کیفی 10 نفر از متخصصان حوزه کودک و نوجوان انتخاب شدند. همچنین در تحلیل بخش کمی از شاخص-های مرکزی و در بخش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که هنوز میزان استفاده از رسانه ملی در بین نوجوانان بیشتر از سایر رسانه ها می باشد. نوجوانان بر مسائل سیاسی و اجتماعی تمرکز بیشتری نسبت به سایر موضوعات دارند و بیش از نیمی از اطلاعات خبری را از رسانه ملی دریافت می نمایند و تولید بخش خبری ویژه نوجوانان را از ضروریات رسانه ملی می دانند. بایسته های استخراج شده در 6 مولفه تیتراژ، محتوای اخبار، گزارش، گوینده، استودیو و فراخوان طبقه بندی شد. به همین منظور رسانه ملی می تواند با ایجاد اعتماد، ذائقه سازی و پخش برنامه بر بستر اینترنت در همه زمینه ها بر نوجوانان تأثیرگذار باشد و با رعایت بایسته های برنامه خبری، نوجوانان را جذب کند.

داشتن شیوه های خاص دروازه بانی مبتنی بر روش های علمی به اندازه راه اندازی یک رسانه و حتی وقوع رویدادها اهمیت دارد. ازآنجاکه مدل گالتونگ و روژ از جمله مدل های علمی پذیرفته شده برای فرایند انتخاب اخبار خارجی است، این پژوهش با هدف کلی مطالعه و بررسی دروازه بانی اخبار خارجی سازمان صدا و سیما، برمبنای این مدل انجام شد. روش انجام پژوهش، تحلیل محتوای کمی است و جامعه آماری، شامل اخبار خارجی پخش شده از بخش های خبری 21 شبکه اول سیما در بازه زمانی 01/01/1400 تا 31/06/1400 است. در این میان، با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک، 30 بخش خبری (شامل 140 خبر خارجی) انتخاب شد. براساس یافته ها، گزینشگران و دروازه بانان اخبار خارجی بخش خبری 21، مقدمات اولیه برای استفاده از معیارهای علمی گالتونگ و روژ را تا حدودی رعایت کرده اند، به طوری که از مجموع 140 خبر خارجی بررسی شده، میزان پرداختن به ارزش های «ارجاع یا تمثل به ملل برگزیده، 1/82 درصد»؛ «معنی داربودن، 9/77 درصد»؛ «منفی گرایی، 7/75 درصد»؛ «همخوانی و هماهنگی، 6/68 درصد» و «استمرار، 65 درصد» بیشترین فراوانی را داشته اند. از آنجا که پرداختن مستمر رسانه به خبرهای منفی ملل برگزیده، علت بالا بودن این فراوانی هاست، این نتیجه حاصل شد که رسانه ملی  نگاه متعادلی نسبت به جهان غرب نداشته و این سوگیری در پخش خبرهای خارجی، سبب از بین رفتن اعتماد مخاطبان به رسانه خبری و ریزش مخاطب در درازمدت می شود.

کاربرد و به کارگیری روزنامه نگاری داده محور که اخبار را با داده ها و با کمک ابزارها و الگوریتم های رایانه ای روایت می کند چه از جنبه فناورانه و چه از لحاظ اجتماعی و ساختاری با الزامات و بسترسازی هایی همراه است. در همین راستا هدف مقاله حاضر شناسایی الزامات روزنامه نگاری داده محور در اخبار صداوسیما است. داده های پژوهش به وسیله مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان گردآوری شده و تحلیل آن ها با روش تحلیل مضمون و رتبه بندی انجام شده است. استخراج 202 مضمون پایه از متون مصاحبه ها و تجمیع و یکپارچه سازی آن ها به 51 مضمون سازمان دهنده، در نهایت منتج به 6 مضمون فراگیر آموزش، پژوهش و یادگیری، ترویج و گفتمان سازی، تشکیل واحد و تیم روزنامه نگاری داده محور، آماده سازی و به روزرسانی بسترها و زیرساخت ها، به کارگیری راهبردهای متنوع، متکثر و خلاق در تولید و انتشار و استفاده فعالانه از پیشرفت های فناوری و توجه به روندهای آینده شده است که با روش رتبه بندی، به ترتیب فوق وزن دهی و اولویت گذاری شده اند. با نظر به یافته ها، می توان این گزاره را مطرح کرد که الزامات روزنامه نگاری داده محور احصا شده -در این پژوهش- با مراحل پنج گانه پذیرش نوآوری در نظریه اشاعه (پذیرش) نوآوری و نظریه گفتمان مطابقت و هم نهشت هستند.

کاربرد و به کارگیری روزنامه نگاری داده محور که اخبار را با داده ها و با کمک ابزارها و الگوریتم های رایانه ای روایت می کند چه از جنبه فناورانه و چه از لحاظ اجتماعی و ساختاری با الزامات و بسترسازی هایی همراه است. در همین راستا هدف مقاله حاضر شناسایی الزامات روزنامه نگاری داده محور در اخبار صداوسیما است. داده های پژوهش به وسیله مصاحبه با 20 نفر از کارشناسان و خبرگان گردآوری شده و تحلیل آن ها با روش تحلیل مضمون و رتبه بندی انجام شده است. استخراج 202 مضمون پایه از متون مصاحبه ها و تجمیع و یکپارچه سازی آن ها به 51 مضمون سازمان دهنده، در نهایت منتج به 6 مضمون فراگیر آموزش، پژوهش و یادگیری، ترویج و گفتمان سازی، تشکیل واحد و تیم روزنامه نگاری داده محور، آماده سازی و به روزرسانی بسترها و زیرساخت ها، به کارگیری راهبردهای متنوع، متکثر و خلاق در تولید و انتشار و استفاده فعالانه از پیشرفت های فناوری و توجه به روندهای آینده شده است که با روش رتبه بندی، به ترتیب فوق وزن دهی و اولویت گذاری شده اند. با نظر به یافته ها، می توان این گزاره را مطرح کرد که الزامات روزنامه نگاری داده محور احصا شده -در این پژوهش- با مراحل پنج گانه پذیرش نوآوری در نظریه اشاعه (پذیرش) نوآوری و نظریه گفتمان مطابقت و هم نهشت هستند.

خبر ماده اصلی ارتباطات جمعی، از نیازهای اصلی مخاطبان و در صدر تولیدات رسانه ها قرار دارد. این پژوهش با تشکیک در اصل عدم تغییر گرایش نسل های مختلف مخاطبان به کسب خبر ، گرایش سه نسل از جوانان تهرانی را با استفاده از روش شبه پانل گذشته یاد، بررسی و مقایسه کرده است. جامعه آماری جوانان 15 تا 24 ساله شهر تهران در دهه های 90، 80 و 70 شمسی است که با ابزار پرسشنامه از 401 نمونه، داده ها جمع آوری و نتایج گرایش هر سه نسل به کسب خبر به تفکیک با هم مقایسه شده است. متغیرهای مورد بررسی، ادراک از فایده، ادراک از سهولت و سازگاری، متغیرهای مؤثر بر رسانه منتشر کننده خبر، رضایت از سایر بخش های زندگی و عادت به کسب خبر است. براساس نتایج ،گرایش جوانان به کسب خبر دچار تغیر شده و رابطه معنادار میان مؤلفه های ادراک فایده کسب خبر، ادراک سهولت کسب خبر، ادراک سازگاری با کسب خبر، هنجارهای ذهنی از کسب خبر و ادراک رفتاری کنترل شده با گرایش به کسب خبر تایید شده است. همچنین گرایش به کسب خبر با رضایت از سایر بخش های زندگی نسل اول رابطه معنادار داشته اما این معناداری در نسل دوم و سوم تایید نشده است.

مشارکت سیاسی شهروندان تابع عوامل مختلفی همچون فرهنگ سیاسی آنان است. فرهنگ سیاسی دارای مؤلفه هایی همچون ارزش ها، باورها، احساسات و دانش سیاسی است که طی فرایند جامعه پذیری در افراد شکل می گیرد. امروزه رسانه ها در کنار خانواده، گروه های همسالان و نظام آموزشی یکی از مهمترین عوامل جامعه پذیری افراد به شمار می روند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه مصرف رسانه ملی و مؤلفه های فرهنگ سیاسی دانشجویان دانشگاه های تهران انجام شد. به این منظور چهارصد نفر از دانشجویان به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. در این پژوهش از روش های آماری متناسب با سطوح سنجش متغیرها همانند آزمون تی، اف و رگرسیون چند متغیره جهت تحلیل مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین میزان استفاده از رسانه ملی و ارزش ها، باورها و احساسات سیاسی دانشجویان دانشگاه های تهران رابطه معناداری وجود دارد، ولی بین مصرف رسانه ملی و دانش سیاسی دانشجویان رابطه معنا داری دیده نمی شود. در مجموع بین مصرف رسانه ملی و فرهنگ سیاسی دانشجویان همبستگی مستقیم و مثبت وجود دارد. به عبارت دیگر دانشجویانی که بیشتر از رسانه ملی استفاده می کنند، دارای فرهنگ سیاسی فعال (مشارکت جویانه تر) هستند. 

رسانه ها یکی از ابزارهای مؤثر در آگاهی بخشی به مردم و نظارت بر نهادهای جامعه از جمله دولت هستند. بهبود تعامل دولت با رسانه ها به هم افزایی آن ها کمک می کند. هدف از پژوهش حاضر نیز طراحی مدل تعاملی سازمان صدا و سیما در بخش معاونت سیاسی با دولت است. بدین منظور این پژوهش با استفاده از روش کیفی انجام شده است. داده های به دست آمده از تحقیقات کتابخانه ای و مصاحبه با کارشناسان و صاحب نظران صدا و سیما و کارشناسان رسانه ای با تکنیک مصاحبه نیمه ساختار یافته حاصل آمده و با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، تجزیه تحلیل و واکاوی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که دولت و سازمان صدا و سیما در بخش اخبار به سه شکل حمایتی، نظارتی و هدایتی می توانند تعامل برقرار کنند. وحمایت سازمان صدا و سیما از دولت باید اولویت نخست باشد تا تعامل به مراحل نظارت و هدایت برسد. هرچند تاکنون به دلیل فقدان قوانین روشن و به روز و عدم درک متقابل، دولت و سازمان صدا و سیما نتوانسته اند انتظارات خود از یکدیگر را مدیریت کنند. شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما نیز به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در بهبود این تعامل عملکرد موفقی نداشته است.

   در عصر کنونی با ظهور پاندمی کرونا، رسانه ها این پدیده همه گیر را بر اساس چشم انداز های خود و مبتنی بر     خواسته های حکمرانان، به صورت مثبت یا منفی بازنمایی می کنند؛ به طوری که در غالب موارد به کرونا به مثابه یک       بیماری محض توجه نداشته اند و قبای ایدئولوژیک بر تن آن کرده اند. پژوهش حاضر که هدف از آن، مطالعه  چگونگی   چارچوب بندی کرونا بوده است، روش نشانه شناسی، متون تصویری کانال های خبرگزاری صداوسیما و شبکه های ماهواره ای صدای امریکا و من و تو را در پلتفرم تلگرام مورد خوانش قرار داده است. در این پژوهش، تصاویر انتشار یافته به صورت هدفمند انتخاب شده اند. رویکرد انتشار تصاویر کرونا در تلگرام خبرگزاری صداوسیما، چارچوب «اقتدار پزشکان و همراه سازی مردم» بوده است. کانال تلگرام صدای امریکا از کرونا به مثابه ابزار «عمومیت بخشیدن بیماری» بهره برد و به چارچوب «نمایش فرایندهای درمانی کرونا» متوسل شده است. در این میان، شبکه من و تو با بهره گیری از چارچوب «دگردیسی مناسبات مرگ» در کانال تلگرامی اش، متون تصویری مرتبط با کرونا را تهیه و منتشر می سازد. می توان نتیجه گرفت که در سپهر نشانه شناختی، خبرگزاری صداوسیما به دنبال تثبیت نظام ارزش ها و حفظ وضع موجود است و در مقابل، شبکه های صدای امریکا و من و تو در پی برساخت ایدئولوژیک و بزرگ نمایی بحران اند و با اسطوره های کهنه از حاشیه به متن رانده شده و متضمن معنایِ دگردیس شده، کرونا را بازنمایی می کنند.

پیاده روی اربعین حسینی یک اسطوره بزرگ تاریخی است. خواسته ها و انتظارات شرکت کنندگان کشورهای مختلف جهان اسلام در پیاده روی معنوی اربعین قابل توجه است. در پژوهش حاضر برای پاسخ به سؤال «شما راهپیمایان در این راهپیمایی عظیم علاوه بر ابعاد معنوی چه انتظاراتی دیگری دارید؟» ( مسئله )؛ از روش پیمایش استفاده شده است. ( روش )؛ در روز اربعین چهار نقطه «مرکز کربلا، ورودی های نجف، بغداد و حله» به عنوان محل تجمع و ورودی راهپیمایان، جهت تکمیل ۴۰۰ پرسشنامه انتخاب شدند. شرکت کنندگان کشورهای مختلف در کشور عراق به ۹ انتظار اساسی در بعد انسانی راهپیمایی عظیم، اشاره کرده اند. این موارد انتظار عبارتند از «رفع اختلافات شیعه و سنی در برابر سایر ادیان ۹۲/۹%»، «نابودی اسرائیل و آزادی قدس%۸۹/۶»، «اتحاد شیعه- سنی و مسلمانان جهان %۸۹/۴»، «خروج نیروهای آمریکایی از عراق %۸۷»، «افزایش بعد معنوی راهپیمایی اربعین%۸۰/۱»، «قطع دخالت آمریکا در امور داخلی عراق %۷۸/۲»، «تبعیت پیروان از دستورات مراجع دینی %۶۹/۸» «افزایش رابطه دوستی بین دولت عراق و ایران%۶۸/۸»، «اتحاد کشورهای عربی در برابر سایر کشورها %۶۷/۲»  و «برخورداری کشورهای اسلامی از حق وتو در سازمان ملل متحد %۵۱/۸» لازم است مسئولین امر دو دولت ایران و عراق در مورد خواستههای مشارکت کنندگان تأمل نموده و زمینه لازم را در جهت بازتولید یک فرهنگ مقاومت و اصالت و سرعت بخشیدن بیداری مسلمانان را فراهم نمایند.( یافته ها )؛

انتخابات عرصه حضور ملت برای تعیین سرنوشت خویش است و اساس دموکراسی نیز به عنوان شکلی از حکمرانی که در آن اکثریت مردم در چارچوب قانون حکومت را به دست می گیرند، بر آن استوار است. در این میان رسانه ها با تولید محتوا برای جهت دهی توده های رأی دهنده مبتنی بر الگوی سیاستی و ایدئولوژیک خود، پا به تبلیغ در عرصه انتخابات می گذارند. شبکه ایران اینترنشنال از جمله رسانه هایی است که در انتخابات مجلس یازدهم ایران، ازطریق وب سایت خود اخبار همسو با سیاست «کاهش مشارکت عمومی در انتخابات» را پوشش داده است. این رسانه با برجسته سازی مضامین موردنظرش در متون خبری و انگاره سازی پیرامون اشخاص و رویدادهای متفاوت، سعی در بازنمایی وقایع و خوانش و تفسیر آن ها در چارچوب های مدّنظر خود داشته است. در این مقاله تمام متون خبری وب سایت ایران اینترنشنال در بازه 1 بهمن تا 10 اسفند 1398 مطالعه شده و با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان و استفاده از نرم افزار مکس کیودا، گفتمان خبری رسانه مذکور با دال مرکزی «تحریم انتخابات» استخراج گردید. «جمهوری اسلامی»، «مردم»، «انتخابات» و «کرونا» دال های سازنده این گفتمان هستند. ثبت پایین ترین میزان مشارکت نسبت به تمام ادوار گذشته انتخابات حاکی از هژمونیک شدن گفتمان مذکور و توفّق آن در تثبیت نظام معنایی خود و ایجاد اجماع عمومی است.

تأمل در نظام خلقت، حاکی از مجموعه ای از روابط اعم از روابط بین موجودات مادی و غیرمادی و همچنین موجودات ذی روح و بی روح به عنوان مبنا و محور عالم می باشد. از بین این روابط، ارتباطات اجتماعی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده چرا که روابط انسانی و مناسبات اجتماعی دشوارترین رابطه به لحاظ معرفتی و سخت ترین مناسبات به لحاظ عملی است. در این میان شناخت نظرات اندیشمندان جامعه زمینه های کاهش دشواری های معرفتی و سختی های مناسبات عملی ارتباطات انسانی را فراهم می سازد. در این مقاله برای بررسی و شناخت اندیشه ارتباطات انسانی آیت ا... جوادی آملی از روش پژوهش فراترکیب آثار موجود آیت ا... جوادی آملی استفاده شده است. به طورکلی روابط انسان مؤمن از منظر آیت ا... جوادی آملی در سه حوزه «اسلامی»، «توحیدی» و «انسانی» تبیین می شود. منظور ایشان از روابط در حوزه اسلامی، ارتباط با کلیه مسلمانان جهان است. ارتباطات در حوزه توحیدی همان ارتباط با موحدان (مسیحی ها، یهودی ها، زردشتی ها و همه کسانی که خدا را قبول دارند) بوده و ارتباطات در حوزه انسانی، مربوط به انسانیت فارغ از هرگونه دین و آیین ایشان است. ارتباط انسان مؤمن در هر یک از این حوزه ها از چهار اصل کلی و شاخصه کلان «توحید، عدالت، وحدت و حسن معاشرت» پیروی می کند. بر اساس دیدگاه آیت ا... جوادی آملی هر حوزه شامل قلمروهای ارتباطی خاص با شاخصه ارتباطی ویژه خود است، ضمن اینکه بعضی از قلمروها در هر سه حوزه مشترک می باشند. در حوزه اسلامی، قلمروهای ارتباطی به ترتیب عبارت اند از: ارتباط با پیامبر (امام و نایب خاص و عام ایشان) با شاخصه محبت و اطاعت (پذیرش ولایت)، ارتباط با والدین با شاخصه احسان و مصاحبت، ارتباط با همسر، فرزندان و خویشان با شاخصه مودت و رحمت، ارتباط با یتیمان و مساکین با شاخصه احسان و مصلحت، ارتباط با همسایه، همنشین و همراه، با شاخصه احسان و نصرت، ارتباط با مؤمنین و مسلمانان با شاخصه اخوت. در حوزه توحیدی ارتباط با اهل کتاب با شاخصه اتحاد و مسالمت موردتوجه آیت ا... جوادی آملی قرارگرفته است. توصیه آیت ا... جوادی آملی در حوزه بین المللی این است که مسلمین ضمن زندگی مسالمت آمیز با کفار نسبت به ایشان ولایت و اطاعتی نداشته باشند. در خصوص ارتباط با طاغوت در خارج و منافقین در داخل جامعه اسلامی، برائت و جهت ارتباط با مستکبرین که با مسلمانان جنگ دارند دستور به مبارزه عادلانه می دهد.

بخش خبری ساعت 21 شبکه یک سیما به عنوان مهمترین و اصلی ترین بخش خبری صداوسیما نقش مهمی در اطلاع رسانی و جریان سازی خبری در کشور دارد. با توجه به عملیات رسانه ای گسترده دشمنان در قالب های مختلف برای ناامیدکردن مردم، ایجاد نشاط اجتماعی در کشور از اهمیت بالایی برخورداراست. پژوهش حاضر با تأکید بر نقش اخبار تلویزیون در گسترش امید و نشاط، بخش خبری ساعت 21 شبکه یک سیما را از منظر چگونگی پوشش اخبار امیدآفرین و نشاط آور بررسی کرده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش کل اخبار پخش شده خبر ساعت 21 در سال 1397است و با روش نمونه گیری سیستماتیک، 73 قسمت از این بخش خبری به عنوان نمونه انتخاب شد. براساس یافته ها، شاخص امید به زندگی در میان شاخص های امید و نشاط با 35 درصد بیشترین فراوانی را داشته؛ این بخش خبری موضوع اقتصادی را در اخبار امیدآفرین و نشاط آور بیشتر انعکاس داده، همچنین «صدای گوینده بر روی تصویر+ قطعه سرد» با 31 درصد، بیشترین قالبی بود که از آن استفاده شده است. اخبار امیدآفرین و نشاط آور در این بخش خبری بیشتر از جنس سخت خبر، نوع فرایندمدار، جهت گیری مثبت، ارزش خبریِ دربرگیری با کارکرد پیام اطلاع رسانی بوده است. نتایج این پژوهش میزان توجه بخش خبری ساعت 21 به اخبار امیدآفرین و نشاط آور را از مجموع اخبار منتشر شده در بازه زمانی مذکور 17/5 درصد نشان می دهد.

مقاله حاضر به بررسی دو مفهوم سرمایه فرهنگی بوردیو و رشد در تعالیم دینی و رابطه میان آن دو می پردازد. ازاین رو چیستی مفاهیم مذکور، باهدف درک ارتباط معانی دو اصطلاح سرمایه فرهنگی و رشد در پژوهش حاضر مدنظر می باشد.لذا در یک مطالعه اسنادی پس از مرور و تفکیک رویکردهای مختلف مفهومی در بسط نظری سرمایه فرهنگی و دسته بندی و تشریح آن ها، اصطلاح سرمایه فرهنگی و ابعاد آن در آثار بوردیو تبیین، و سپس به تبیین مفهوم رشد و تحلیل آن مبتنی بر سیاق مفهوم، و مفهوم متضاد از نگاه آموزه های دینی، و درنهایت درک رابطه معنایی آن ها پرداخته می شود. مرور پژوهش های خارجی نشان داده که مفهوم سرمایه فرهنگی در هر دوره ای، با توجه به شرایط زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان بازنگری شده، درحالی که در پژوهش های داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیم بندی بوردیویی به طور یکسان( بدون بازنگری) وبی توجه به معرفت فرهنگی مورداستفاده قرارگرفته است. درواقع، سرمایه یا رشد فرهنگی(در یک نگاه ترجمه ای) دارا بودن سرمایه انسانی الهی است؛ مسئله ای که در ادبیات بوردیو وجود نداشته، بلکه نگاه انتقادی بدان است. اما در تعالیم دینی، سرمایه فرهنگی دارایی و ظرفیت وجودی و کشش درونی به سوی رشد با دو شاخصه عام معرفت و شریعت(دین) مدنظر است.

طبق احادیث، پدیده طلاق منفورترین حلال خداوند است. با رشد فزاینده طلاق از اواسط دهه 80 شمسی، نظر کارشناسان علوم اجتماعی به سوی این مسئله اجتماعی و فرهنگی جلب شد و تحقیقات زیادی در این مورد صورت گرفت. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف شناسایی علل جامعه شناختی گرایش به طلاق در ایران در تحقیقاتی که در این زمینه در بازه زمانی سالهای1386 تا 1396 صورت گرفته است، انجام شد. پس از بررسی شرایط 100 مقاله علمی _ پژوهشی  و 50 پایان نامه علمی معتبر، جهت فراتحلیل علل طلاق در ایران 55 پژوهش بین سال های 1386 تا 1396 برای ورود به پژوهش انتخاب شد. نتایج فراتحلیل به روی 260 آزمون استخراجی از این منابع نشان داد که میانگین اندازه اثر علل فردی، علل ساختاری، علل انتخابی، علل وارده از سوی خانواده و دوستان، علل اجتماعی و علل ارتباطی میان زوجین به ترتیب 423/0، 392/0، 353/، 258/0، 393/0، 382/0 است. با تحلیل مدل خروجی با استفاده از نظریه رشد چهار بُعدی تأثیرات، این نتیجه حاصل شد که همبستگی هرچند از ناحیه فرد یا زوجین یا خانوادها و یا اجتماع وارد می شود، اما زمانی به علتی برای طلاق تبدیل می شود که تمام تأثیرات فردی، زوجینی، خانوادگی و اجتماعی را به همراه داشته باشد و اگر این تأثیرات توسط این همبستگی به وجود نیاید یا شدت آن کم و ناچیز باشد، این همبستگی سبب طلاق نمی شود.

اهمیت جذب مخاطبان در رقابت میان رسانه ها از طریق توجه به نیازهای آنان در تولید برنامه و از طرف دیگر، استقبال مخاطبان از برنامه های سرگرم کننده به دلیل نیاز به آرامش و نشاط؛ همچنین، ضرورت انتقال پیام های آموزشی لازم به مخاطبان، باعث شده است که متصدیان رسانه با بهره گیری از بستری شاد و سرگرم کننده در تولید برنامه های آموزشی، گونه جدیدی از برنامه سازی را با عنوان سرگرم آموزی ایجاد کنند. در این پژوهش، راهبرد سرگرم آموزی به عنوان یک راهبرد ارتباطی در برنامه طنز تلویزیونی خندوانه مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر، با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق انجام گرفته و مصاحبه شوندگان 12 نفر از استادان، کارشناسان علوم ارتباطات و رسانه، تهیه کنندگان و کارگردانان برنامه های موفق و پربیننده حوزه سرگرمی و آموزش صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بوده اند که به صورت هدفمند، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از روش تحلیل تماتیک استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که برنامه تلویزیونی خندوانه، از سرگرم آموزی به عنوان نوعی راهبرد ارتباطی بهره گرفته است؛ به طوری که با فراهم آوردن محیطی شاد و جذاب، سعی کرده است نکات آموزشی مدنظر برنامه سازان را به نحوی ناملموس، به مخاطبان خود ارائه دهد. برخی از عناصر و تکنیک های سازنده الگوی سرگرم آموزی در این برنامه عبارت اند از: مشارکت، نمایش طنز، دکور و صحنه، جذابیت فردی و عاطفی، گفتگو، تنوع و نظم.

این پژوهش، با هدف بررسی راهکارهای نقش آفرینی شبکه استانی سبلان در توسعه اقتصادی استان اردبیل صورت گرفت. این پژوهش به روش کیفی با ابزار مصاحبه عمیق به جمع آوری داده ها پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارشناسان اقتصادی، توسعه ای، رسانه ای در استان اردبیل بودند که با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و بعد از 18 مصاحبه محقق به اشباع داده رسید و با کدگذاری داده های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. راهکارهای نقش آفرینی رسانه مورد نظر در توسعه استان اردبیل در مقولات به دست آمده مورد بررسی و تحلیل واقع گردید. مقولات مربوط به راهکارها و اقدامات عملی شبکه سبلان از منظر پاسخگویان عبارت بودند از؛ بازشناسی و بازتعریف دوباره از رسانه و کارکردهای آن، جذب و تقویت بدنه کارشناسی برنامه سازی، استفاده از تجارب موفق سایر شبکه ها، نگاه علمی استراتژیک به برنامه سازی، طرح عمیق مشکلات استان در برنامه سازی ها، اطلاع رسانی و خبررسانی اقتصاد محور، جلوگیری از نفوذ نهادها و صاحبان نفوذ، گفتمان سازی نقد عملکرد مدیران، استقلال مالی از بدنه حاکمیت، راه اندازی اتاق فکر اقتصادی در رسانه، طرح دغدغه های متولیان توسعه، برنامه سازی توسعه محور، مخاطب سنجی درست، شناخت پتانسیل ها و ظرفیت های اقتصادی استان اردبیل، استفاده از قالب های متنوع برنامه سازی، گفتمان سازی توسعه. 

در این مقاله، ایمان، چیستی ایمان، ویژگی ها، مبانی، اصول و آثار آن به عنوان منبع قدرت نرم در چارچوب گفتمان شیعه با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش اسنادی تحلیل شده است.امروزه در ادبیات سیاسی و اجتماعی از فتح الاذهان و فتح القلوب به عنوان قدرت نرم یاد می شود. هر نوع نفوذ بر قلوب و اذهان در جهان های اجتماعی مختلف نیاز به منابعی دارند. در جهان اجتماعی شیعه، ایمان با چهار پایه و بنیان خود، یکی از منابع جهان اجتماعی شیعه است. در این مقاله، عامل نفوذ بر قلوب، «حب و الفت» و عامل نفوذ بر اذهان، «قطع و یقین» ذکر شده است. روح، از آن جهت که درک می کند و یقین حاصل می کند، دارای قوّه عقل است و ذهن، از آن جهت که حالات گوناگون را تجربه می کند، دارای قلب است. بین ذهن و قلب، تعامل وجود دارد. وقتی قدرت نرم واقعی شیعه در ذهن افراد شکل می گیرد که شخص از طریق ذهن به صحت آن، یقین و از طریق قلب، آن را دوست داشته باشد و باور کند. خداوند آرامش را بر قلوب مؤمنین انزال می کند. انسان های مؤمن از طریق ترکیب آرامش قلب با یقین ذهن، بر اذهان و قلوب دیگران نفوذ می کنند. چهار عنصر صبر، عدل، جهاد و یقین، به عنوان بنیان های ایمان، با روش های مختلف بر نفوذ بر قلوب یاری می رسانند.

در عصر حاضر، بهره گیری از رادیو، تلویزیون، ماهواره و شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه های ارتباطی سریع و در دسترس، ضرورتی اجتماعی و بخشی جدایی ناپذیر از زندگی شده است. از سویی در جهان امروز، رسانه ها به ابزارهایی برای نشر اندیشه و ایدئولوژی های گوناگون در سراسر جهان تبدیل شده اند و همین نفوذ رسانه ها، پیامدهای شایان توجهی در جنبه های گوناگون زندگی انسان ها، از جمله نگرش آنها داشته است. این مقاله درصدد بررسی رابطه بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با نگرش به جامعه در بین دانشجویان شهر قم است. جامعه نمونه تحقیق 638 نفر انتخاب شد و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده توزیع و جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با نگرش به جامعه در بین دانشجویان 381/0 r = رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین رابطه بین میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با نگرش به جامعه با متغیرهای کنترلی جنسیت، وضعیت تأهل، وضعیت شغلی، مثبت و معنادار است. همچنین بین این متغیر با ابعاد نگرش مانند عاطفی، شناختی و رفتاری رابطه وجود دارد.

پژوهش حاضر درباره نگرش کاربران فیس بوک به هویت است که به صورت پیمایشی بین 300 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد انجام شده است. نتایج نشان می دهد واریانس هویت های فردی دانشجویان یک شکل تر هستند؛ برعکس هویت های جهانی و دینی پراکنده تر از سایر هویت هاست. به این معنا برخی دانشجویان در حد «زیاد و خیلی زیاد» خود را طرفدار هویت های جهانی و دینی می دانند و برخی دیگر از این لحاظ در رتبه های پایین تری قرار دارند. علاوه بر واریانس ها فاصله نمرات، نمره حداکثر و حداقل هویت ها این پراکندگی را تأیید می کند. هم چنین نتایج این تحقیق نشان می دهد، کسب هویت های جهانی از یک سو هویت های ملی و فردی کاسته؛ اما از سوی دیگر نیاز به بازتعریف خود در دو سطح را افزایش داده است. ابراز وجود در محیط های جمعی، توجه به موضوع های جهانی از چشم انداز یک شهروند ملی و تلاش در انطباق باورهای دینی با فضای جدید، موجب درهم بافتگی نگره هویتی دانشجویان در فضای مجازی شده است.

انقلاب اسلامی ایران عامل بسیار مهم در تغییرات بنیادی ای بوده که در پی آن حکومت دینی در ایران برقرار شد. در سال های نخستین دهه چهارم انقلاب اسلامی نیز جامعه ایران با تغییرات بسیار گسترده روبه رو بوده است. عواملی چون وسایل ارتباط جمعی از قبیل اینترنت، ماهواره و... و رشد تحصیلات و حضور نسل جوان دارای ارزش های بیشتر مادی و گروه های مرجع دیگر و عصر اطلاعات سبب بروز تغییر انتظارات مردم از نقش های موجود در جامعه شده است. در این پژوهش انتظارات دینی مردم از روحانیون و چهار عامل (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) مؤثر بر انتظارات دینی مردم از روحانیون مورد بررسی قرار گرفته است. از میان مقوله های شاخص انتظارات دینی، رعایت احکام شرعی با 64 درصد رتبه اول را به خود اختصاص داده است یعنی روحانیون خود عامل به آن چه تبلیغ می کنند هستند. عامل فرهنگی، انتظارات اقتصادی، انتظارات اجتماعی و شاخص های سیاسی - به ترتیب، از لحاظ اهمیت - در برآوردن انتظارات دینی مردم در رتبه اول تا چهارم قرار دارند.