ابراهیم برزگر

ابراهیم برزگر

مدرک تحصیلی: استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۲ مورد.
۲۱.

انقلاب اسلامی و تمدن سازی؛ نقشه راه، مسیر رفته و مسیر باقیمانده

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱۴

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی ایران تمدن سازی آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۳۶۳
نویسنده ابتدا با درنگی در عدد چهل در اندیشه ها و نظریه های متفکرانی از جریان حروفیه گرفته تا ابن خلدون تا آیات و روایات، با توجه به چهل سالگی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، متغیرات دخیل در ارزیابی کارنامه چهل ساله جمهوری اسلامی را مطرح می کند. بدون توجه به این متغیرات هرگونه داوری در باب نتایج و عملکردهای آن، غیرمنصفانه و شتاب زده و نامنطبق با واقعیت عینی خواهد بود. درواقع این متغیرات را در ارزیابی هریک از مقولاتی چون آزادی، عدالت، حقوق شهروندی و ازجمله تمدن سازی باید مدنظر قرار گیرد. در ادامه این نوشتار نگاهی کلان به پروژه تمدن سازی در جمهوری اسلامی دارد و مسیر پیموده شده یا موفق از یک سو و مسیر ناپیموده و ناموفق از سوی دیگر را به طور اجمالی بررسی می کند.
۲۲.

جستاری پدیدارشناسانه بر «ایران آگاهی» در دوره ی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۸ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۷۱) 3 - 20
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۹۷
بازگشت به خودِ چیزها، توصیه و قول مشهوری در پدیدارشناسی است که سنت های فکری در سده ی اخیر را تحت تأثیر قرار داده است. این نوشتار با به خدمت گرفتن برخی مفاهیم اساسی پدیدارشناسی، سعی در فهم مفهوم « ایران آگاهی» در زیست جهان ایرانی دارد. این مقاله در چارچوب پدیدارشناسی تقویمی هوسرل و با نقد رویکردهای مدرنیستی نسبت با تاریخِ ملی، می کوشد تا کاربست پدیدارشناسی برای استمرار تاریخی «ایران» در قالب مفهوم ایران آگاهی نشان دهد. ایران به مثابه ی موضوع شناخت، برای ایرانیان، همواره در حضور و غیاب بوده است. این نوشتار درصدد است با درآمدی پدیدارشناسانه، شناخت ما از ایران را با مفهوم روی آورندگی گسترش دهد و ایران را به عنوان یک ابژه ی روی آوردی و متعلق شناخت، قابل فهم سازد. تمرکز بحث معطوف به دوران آغازین ورود مدرنیته به ایران و مواجهه ی ایرانیان با «دیگری» با عنوان غرب است.
۲۳.

نقش ولایت و رهبری در ثبات سیاسی جمهوری اسلامی ایران(مطالعه موردی رهبری امام خامنه ای (مد ظله العالی))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۹ بهار ۱۳۹۵ شماره ۳۰ 5 - 40

کلید واژه ها: نقش ولایت و رهبری ثبات سیاسی بی ثباتی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
ثبات سیاسی به معنای بقا و دوام نظام جمهوری اسلامی از اولویت های اساسی و نیازهای حیاتی کشور است. سؤال اصلی تحقیق این است که ولایت و رهبری (ولی فقیه) چه نقشی در ثبات سیاسی جمهوری اسلامی ایفا میکند؟ در فرضیه تحقیق، رهبری معظم انقلاب در میان عوامل گوناگون، نقشی بی بدیل در مدیریت ثبات سیاسی و تحکیم ثبات سیاسی و بقا و استمرار حیات جمهوری اسلامی دارند و دوام انقلاب اسلامی بیش از هر عاملی، مرهون کارامدی و هوشمندی رهبری معظم انقلاب است. در چارچوب نظری، ترکیبی از الگوها و تئوری ها استفاده شده است. امام خامنه ای در دو سطح به ایفای نقش پرداخته اند: سطح اول در مدیریت ثبات سیاسی که چند تدبیر اساسی را محقق ساخته اند: سیاست گذاری کلان، هدایت و مدیریت افکار عمومی، مردمی کردن ثبات سیاسی، استفاده از نفوذ معنوی و ولایی، نهادسازی، گفتمان سازی، تحکیم اتحاد اسلامی و انسجام ملی و ... . سطح دوم در مدیریت حرکت ها و رخدادهای بی ثبات ساز نظیر افراطی گری سیاسی، قتل های زنجیره ای، حادثه کوی دانشگاه، فتنه 88، جنگ نرم، مواجهه با جنگ های اول و دوم خلیج فارس و ... که در سه مرحله قبل و حین و پس از هر رخداد، تدابیر و اقدامات لازم را پیش گرفته اند. مقاله به روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته و از گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و تحلیل محتوا بهره گرفته شده است. متغیر وابسته ثبات سیاسی و متغیر مستقل نقش رهبری قلمداد شده است.
۲۴.

شاخصهای مطلوب سبک زندگی کارگزاران نظام مردمسالار دینی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۶ (پیاپی ۴۶)

کلید واژه ها: سبک زندگی مردم‏سالاری دینی اعتقادات کارگزاران ارزشها و رفتارها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۲ تعداد دانلود : ۴۸۶
کارگزاران بهعنوان رهبران جامعه، بالاترین تأثیر را در ساخت جامعه برای نیل به تمدن اسلامی دارند. این نوشتار به دنبال بررسی سبک زندگی کارگزاران و ارائه الگوی مناسب است. پرسش این است که شاخصهای مطلوب سبک زندگی کارگزاران در نظام مردمسالار دینی چیست؟ و با چه الگویی میتوان به سبک زندگی مطلوب در نظام مردمسالار دینی دست یافت؟ فرضیه تحقیق بر اساس ابعاد، اعتقاد سیاسی، اخلاق سیاسی و رفتار سیاسی با مؤلفههای ارتباط با خدا، خود، دیگران و طبیعت، در قالب شاخصهای مردمگرایی، خدمتگزاری، سادهزیستی، عدالتمحوری، مسئولیتپذیری و مهرورزی تعریف میشود. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی و تفسیری است. یافتهها نشان میدهد که سه لایه اعتقادات، ارزشها و رفتارها، قدرت ترسیم الگو را دارد. این ابعاد، با ایجاد ارتباطات چهارگانه با خدا، با خود، با دیگران و طبیعت، سازه سبک زندگی رهبران نظام اسلامی را رقم میزند. با برقراری این ارتباطات سبدهای خالی برای شاخصها تعریف و آنگاه این سبدهای خالی، از متن نهجالبلاغه و سیره حضرت علی(ع) استخراج و شاخصهای سبک زندگی کارگزاران تکمیل شده است. به دلیل گستردگی کار، جستجو به نهجالبلاغه محدود شده است
۲۵.

معضله پدیده حاجب در رابطه مردم و نخبگان سیاسی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷۵ 71 - 92

کلید واژه ها: رابطه مردم و مسئولان حاجب محافظت از مسئولان محافظت از شخصیت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۶۶
جامعه در یک تقسیم بندی به دو طبقه سیاسی حاکمان و حکومت کنندگان و طبقه غیرسیاسی حکومت شوندگان تقسیم می شود. روابط این دو همواره یکی از پرسش های پایدار و همیشگی فلسفه سیاسی و علوم سیاسی بوده است. روابط موجود بین مردم و حاکمان موضوع جامعه شناسی سیاسی و روابط مطلوب آنان موضوع فلسفه سیاسی بوده است. حتی در مقاطعی از تاریخ که حاکمان اخلاقی به قدرت رسیده اند و کوشیده اند که این رابطه را بسامان کنند؛ در کشاکش محذورات عینی واقعیت های تلخ به ناچار واقعیت های خشن خود را بر هنجارهای اخلاقی غالب نموده اند و به سرعت ماه عسل رابطه موقت مناسب حاکمان و مردم به پایان رسیده است. روابط بهینه حاکمان با مردم موجب کسب آگاهی های شناختی از وضعیت مردم و کاستی های آنان یا رضایت آنان (بینشی) و موجب درک احساس و عواطف؛ دعا یا نفرین آنان و درد و رنج و شادی آنان می شود (گرایشی). این دو پیش نیاز موجب می شود تا سیاستمداران در رفتار سیاسی معطوف به رعیت (یعنی کسانی که مراعات حال آنان از سوی حکومت لازم است) رفتار معقول و مناسبی از خود بروز دهند. این نوشتار می کوشد تا روابط مردم و حاکمان را در تاریخ ایران و اسلام بررسی و با آسیب شناسی، راه کارهای مناسب ارائه دهد. روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای و روش تجزیه وتحلیل، تحلیل محتوای کیفی و تفسیری است.
۲۶.

ارزشیابی سبک زندگی کارگزاران جمهوری اسلامی ایران با استفاده از مدل تحلیل اهمیت - عملکرد(IPA)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷

کلید واژه ها: سبک زندگی اعتقاد کارگزاران اهمیت عملکرد اخلاق و ارزش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ سبک زندگی
تعداد بازدید : ۹۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۹۴
سبک زندگی کارگزاران زمینه اصلاح سبک زندگی عمومی در مسیر تمدن اسلامی است. اما زمانی می تواند فرصتی برای اثربخشی در جامعه ایجاد کند که مطابق با سبک زندگی مطلوب باشد. هدف نوشتار ارزیابی شکاف بین وضعیت موجود سبک زندگی کارگزاران جمهوری اسلامی ایران با وضعیت مطلوب، با استفاده از روش تحلیل اهمیت- عملکرد (IPA) است. پرسش این است که آسیب ها و نقص های سبک زندگی کارگزاران در نظام جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در پاسخ می توان گفت: کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران در بعد رفتار و اخلاق دچار آسیب و نقص بوده و در بعد اعتقادی مشکلات کمتری داشته اند. یافته های تحقیق با روش تحلیل IP نشان می دهد که شاخص های: نفی استبداد، قانون مداری، مشورت و همفکری، وفای به عهد، ساده زیستی و قناعت در بعد رفتار و شاخص های: اقامه حق و دفع باطل، اخلاص در عمل، خدامحوری در زندگی، تقوا و پرهیزکاری، عفت و حیا، انتقادپذیری و سعه صدر در بعد اخلاقی و شاخص: امانت دانستن مسئولیت در بعد اعتقادی، اگرچه اهمیت زیادی در راستای تحقق سبک زندگی مطلوب دارد اما وضعیت موجود در این شاخص ها مطلوب نیست. بنابراین حاکمیت و همه کارگزاران نظام باید در جهت تقویت این شاخص ها، تلاش نمایند.
۲۷.

روان شناسی سیاسی شاه سلطان حسین ونقش آن در فروپاشی صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق امنیت سال ۸ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلید واژه ها: روان شناسی سیاسی شا هسلطان حسین صفویه تاریخ ایران امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۲
روان شناسی سیاسی شا هسلطان حسین، آخرین پادشاه سلسله صفوی، هدف این نوشتار است که در آن سعی شده است با تدارک یک سامانه نظری ترکیبی، ابعاد شخصیت وی تا حد امکان به تصویر کشیده و ارتباط روحیات و شخصیت پادشاه با فروپاشی صفویه به طور خاص بررسی شود. فرضیه آن است که فروپاشی صفویه علل دور و نزدیکی داشته و از عوامل گوناگون ساختاری، نسلی و بین المللی متأثر بوده است، اما شخصیت روانی شا هسلطا نحسین شرط کافی و حلقه تکمیلی تقارن عوامل فروپاشی بوده است. تربیت دوره کودکی، اضطراب پسرکشی پادشاهان صفوی، ضعف تربیت سیاسی جانشینان و ول یعهدان، پرهیز مفرط از خشونت، سیاس تگریزی، مهرطلبی و تحول نسلی از جمله نکات درک اولیه از روان شناسی سیاسی شا هسلطان حسین صفوی است
۲۸.

چارچوب بندی جنبش های اجتماعی اسلامی با تأکید بر دو مفهوم هویت یابی و انطباق سازی، بررسی موردی؛ رشد اسلام سیاسی در جهان اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۸ 11 - 32

کلید واژه ها: جنبش های اجتماعی اسلامی هویت مدرنیسم اسلام سیاسی انطباق سازی و اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۱۰
هجوم مدرنیته به دنیای اسلام، مسئله اصلی دنیای اسلام در دو سده اخیر بوده که واکنش های متفاوتی را هم در پی داشته است. (تاریخچه)ولی ابهام در رابطه دو سویه جنبش های اجتماعی اسلامی  و مدرنیته غربی(مسئله) در چارچوب هویت و انطباق سازی، مورد مطالعه قرار نگرفته است.(پیشینه)ما اینکه این جنبش ها در چه چارچوبی عمل کرده و به دنبال دستیابی به چه اهدافی هستند (سؤال) محل بحث و مجادله اندیشمندان بوده است. این پژوهش بر آن است که جنبش های اجتماعی اسلامی همواره دو مفهوم کلیدی هویت یابی و انطباق سازی را در بستری فرهنگی دنبال کرده اند. (فرضیه) بنابراین، این طیف از جنبش ها را در چارچوبی فرهنگی و در قالب دو مفهوم هویت یابی و انطباق سازی می توان مطالعه کرد. (هدف) بدیهی است که چنین مطالعاتی در فضایی توصیفی – تحلیلی قابل انجام است. (روش) بازیابی مفهوم خود با رجوع به ارزش های دینی و بومی در چارچوب فرایند هویت یابی و همچنین کارآمدسازی جوامع اسلامی در چارچوب پروژه انطباق سازی، فصل مشترک جنبش های اجتماعی اسلامی به ویژه در جهان اهل سنت بوده است. (یافته)
۲۹.

دولت و استعاره امانت در مردم سالاری دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: دولت اسلامی مردم سالاری دینی منظومه سیاسی سه گانه اسلام استعاره امانت قدرت سیاسی در اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۳ تعداد دانلود : ۵۰۷
مدعای این نوشتار آن است که استعاره امانت می تواند ظرائف دولت و قدرت در منظومه اسلامی و مردم سالاری دینی را نشان دهد. با امانت پنداری دولت و قدرت و استخراج وجوه شباهت ها بین امانت و امانت داری در امور مادی یا معنوی از یک سو و با قدرت و دولت و دولت مردان از سوی دیگر، سرشت قدرت و دولت در اسلام نشان داده می شود. امانت داری در وجه عام آن ارزش مطلق فرامکانی، فرازمانی و فرانسلی و اصل غیر قابل تعطیل و استثناناپذیر در اسلام است. امانت یکی از مفاهیم کاربردی در تحقق مردم سالاری دینی و حکم رانی خوب و سیاست سالم در جمهوری اسلامی است و با عملیاتی شدن آن در دو وجه حکومت کنندگان و حکومت شوندگان در مباحث مختلف، از جمله انتخابات در قالب رأی دهندگان و امانت داری آن رأی توسط مسئولان از سوی رهبری، افق جدیدی در تولید سرمایه اجتماعی و سیاسی و امنیت روانی در ایران و سیاست سالم گشوده شده است. در این نوشتار، امانت در سه وجه آن و در تعاملات شش گانه و در دو محور امانت دهنده و امانت گیرنده نظام مند شده است.
۳۰.

سیرة سیاسی امام رضا(ع) در قبال مأمون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 7-31

کلید واژه ها: منظومة سه گانة اسلام سیرة سیاسی امام رضا (ع) مأمون عباسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۴۵۲
این نوشتار می کوشد تا با تمرکز بر موضع گیری های سیاسی امام رضا (ع) ، معطوف به رقیب و دشمن سیاسی ایشان یعنی مأمون، به استنباط های نظری بپردازد و از خلال این بررسی به پرسش های سیاست در دنیای معاصر پاسخ دهد. سیاست امام رضا (ع) در دو وجه «سیاست معطوف به مأمون» و «سیاست معطوف به امام (ع) » قابل تعقیب است. رفتار سیاسی در خلأ رخ نمی دهد، بلکه در یک محیط تعاملی و کنش و واکنش زنجیره ای رخ می دهد و رفتاری راهبردی است. پرسش این است که منطق تعامل های امام رضا (ع) با مأمون چیست؟ فرضیه آن است که شناخت مأمون و مأمون شناسی امام (ع) ملهم از شیطان شناسی و روش های سه گانة تطمیع، تهدید و تزویر معطوف به رهبر و پیروان است. این کندوکاو بر محور پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا (ع) قرار گرفته است. مأمون ابتدا قصد اغوای امام (ع) یا تزویر دارد که با بیان مقاصد پنهان مأمون خطاب به وی این مرحله به سرعت به پایان می رسد. تطمیع اول، با پیشنهاد خلافت و تطمیع دوم، با پیشنهاد ولایتعهدی و سپس «تهدید» برای القای «تصور تطمیع شدن» در اذهان عمومی غیر بصیر از فنون مأمون بوده که همواره توسط امام (ع) خنثی و این موارد به فرصت سازی تبدیل شده است.
۳۱.

تحلیل متاتئوریک ریشه های نظریه مشروعیت حکومت اسلامی در اندیشه سیاسی آیت الله مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۶ 11 - 33

کلید واژه ها: اندیشه سیاسی آیت الله مصباح یزدی متاتئوریک ریتزر و مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۲۵۵
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و افزوده شدن نظامی جدید در عرصه جهانی، نظریه پردازی درباره حکومت اسلامی در اندیشه های فقهی- سیاسی شیعه به موضوعی مهم تبدیل شد ( تاریخچه ) البته گروه های گوناگون درون دینی و برون دینی با چالش های فراوانی روبه اند که منشأ مشروعیت حکومت اسلامی از این چالش های مهم است. (مسئله) آیت الله مصباح یزدی از اندک کسانی است که موضوع منشأ مشروعیت حکومت دینی را بررسی کرده است. اما تا کنون ریشه های شکل گیری دیدگاه وی درباره مشروعیت حکومت در زمان غیبت امام معصوم† به روش متاتئوریک بررسی نشده است؛ (پیشینه) ازاین رو، پرسش اصلی این نوشتار آن است که ریشه های شکل گیری نظریه مشروعیت حکومت اسلامی در اندیشه سیاسی آیت الله مصباح یزدی چیست؟ (سؤال) فرض بر این است که ریشه های نظریه مشروعیت حکومت در اندیشه آیت الله مصباح یزدی، از عوامل چهارگانه اجتماعی- درونی، اجتماعی- بیرونی، فکری- درونی و فکری- بیرونی متأثر می باشد. (فرضیه) این مقاله می کوشد نقش این عوامل مذکور را در دیدگاه وی نشان دهد؛ (هدف) برای نیل به این هدف، از تئوری فرانظریه سازی ریتزر (نوع MU) بهره می گیرد. (روش) اثبات این نکته که نظریه آیت الله مصباح یزدی تابع جناح های سیاسی نیست، مهم ترین دستاورد این مقاله است. (یافته)
۳۲.

نظریه پخش و بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر عربستان سعودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۳

کلید واژه ها: انقلاب اسلامی ایران عربستان سعودی شیعیان نظریه پخش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در جهان اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی
تعداد بازدید : ۳۸۲۳ تعداد دانلود : ۱۸۹۴
نظریه پخش یا «اشاعه» یکی از نظریه های رایج در باب توضیح چگونگی انتشار پدیده ها و گسترش ایده ها و اندیشه هاست که در حوزه های متعدد مطالعاتی مطمح نظر پژوهندگان است. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن بررسی نظریه پخش و مؤلفه های مختلف این نظریه، بر اساس این نظریه نشان داده شود که آیا انقلاب اسلامی ایران تأثیری بر عربستان داشته است یا خیر؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ به این سؤال، این تأثیرگذاری به چه میزان و به چه شکل بوده است؟ نتیجه پژوهش حاضر حاکی از آن است که انقلاب اسلامی ایران بر عربستان سعودی و به ویژه بر شیعیان این کشور، تأثیر قابل توجهی داشته است و نظریه پخش به عنوان چارچوب نظری این تحقیق می تواند این تأثیرگذاری را به خوبی نشان دهد.
۳۳.

استعاره صراط و سکولاریسم در اندیشه سیاسی سید قطب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال اول تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 11 - 37

کلید واژه ها: سید قطب سکولاریسم استعاره صراط اندیشه سیاسی اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
این مقاله در پی پاسخ دادن به این پرسش است که چگونه سید قطب، به منزله یکی از متفکران برجسته اهل سنت و از پرچم داران بیداری در جهان اسلام، که اثر فراوان و ماندگاری بر اندیشمندان و نیز جنبش های جهان اسلام داشته است، بر مبنای استعاره صراط، در دو موقعیت تولید محتوا و تولید تعبیر بیانی، به تحلیل و نقد سکولاریسم پرداخته است (سؤال). از نظر سید قطب، جهان غرب، که اثری انکارناپذیر بر دیگر مناطق دنیا دارد، و نیز جهان اسلام با بحران ناشی از سکولاریسم مواجه اند (فرضیه). در مقاله حاضر، اثبات این فرضیه را از طریق تحلیل محتوا و شیوه تفسیری پی گرفته (روش) و در پی نشان دادن نیروی نجات بخش اسلام برای رهایی از بحران سکولاریسم بوده ایم (هدف). اثبات نقش بی بدیل اسلام و خیزش اسلامی در ترسیم آینده جهان از نتایجی است که در این مقاله بدان دست یافته ایم (یافته ها).
۳۴.

جستاری در فهم تفارق و تشابه «ابرمرد» فردریش نیچه و «انسان کامل» اقبال لاهوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۲ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ 247 - 262

کلید واژه ها: ابرمرد آرمان انسان کامل بازگشت جاودان جاودانگی دین و اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۳۸۲
مقایسه «ابرمرد» نیچه و «انسان کامل» اقبال لاهوری موضوع این نوشتار است تا وجوه افتراق و اشتراک آنها هویدا شود. هر دو فیلسوف رویکردی نو و بدیع به «انسان آرمانی» دارند . ابرمرد نیچه برای نخستین بار بوسیله خود او بیان شده است. انسان کامل تعبیری است که در سپهر اندیشه اسلامی، نخستین بار توسط محی الدّین عربی به کار برد. با وجود این، اقبال نیز در تبیین مفهوم انسان کامل به شیوه تقلیدی صرف عمل نکرد، بلکه به گونه ای تأسیسی، تاریخ اندیشیدن درباره انسان کامل را توسعه و تعالی بخشیده است. توجه و علاقه اقبال به نیچه و شباهت های انسان آرمانی آنها سبب شده تا عدّه ای به اشتباه این دو مفهوم را یکی انگارند. نیچه از مطرح ترین فیلسوفان معاصر غرب در ایران و اقبال، شناخته شده ترین فیلسوف معاصر مسلمان در غرب است. «ابرمرد» و «انسان کامل» دایرمدار و مهم ترین حاصل فکری آنهاست .
۳۵.

بررسی بیداری اسلامی از منظر رهیافت پوزیتویسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۱ تعداد دانلود : ۴۸۹
رهیافت های متعدد و متفاوتی در علوم انسانی و علم سیاست برای فهم پدیده بیداری اسلامی و تحولات سیاسی اجتماعی خاورمیانه و شمال افریقا وجود دارد. یکی از رهیافت های موجود که به طور مرتب از سوی صاحب نظران مغرب زمین از آن استفاده می شود، رهیافت رفتارگرایی یا اثبات گرایی است. هدف این نوشتار آن است که اولاً ظرفیت و توانایی این رهیافت برای اثبات ماهیت بیداری اسلامی و اسلامی تحولات بررسی شود. ثانیاً تحولات جاری از منظر این رهیافت ادراک شود و در واقع با نحوه درک صاحب نظران غربی آشنایی ایجاد شود. به رغم کیفی و روحانی بودن پدیده بر مبنای «مقبولات» دیگران، ماهیت اسلامی تحولات را با استناد به شواهد عینی می توان نشان داد. آشنا با اویه دید سپاسگزاران غربی و رهیافت پویتویستی به بیداری اسلامی ما را به نحوه واکنش علمی تر به کنش آنان راهنمایی می کند. واژگان کلیدی: رهیافت رفتارگرایی و پوزیتیویستی، بیداری اسلامی، خاورمیانه و شمال آفریقا.
۳۶.

بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر اروپای غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال هشتم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۲۶

کلید واژه ها: اروپای غربی صدور انقلاب بازتاب انقلاب اسلامی اسلام و اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۷۶
هدف این نوشتار، تبیین بازتاب های انقلاب اسلامی بر اروپای غربی براساس نظریه پخش است. با بررسی روابط سیاسی جمهوری اسلامی و کشورهای اروپای غربی بر مهم ترین مسایل بین آنها از زمان پیروزی تا دوره گفتگوهای انتقادی و فراگیر و پس از 11 سپتامبر از نظر مبدأ و مقصد پخش بازتاب های انقلاب اسلامی تأکید شده است. در مبحث موضوع پخش نیز کوشیده ایم تا با استفاده از روش های متداول در سنجش بازتاب های انقلاب اسلامی و با ارائه شواهد عینی برای اثبات این اثرگذاری، بازتاب احتمالی انقلاب اسلامی بر این کشورها را جستجو کنیم. در پایان پژوهش به موانع و چالش های پیش روی جمهوری اسلامی در صدور انقلاب به اروپای غربی پرداخته شده است.
۳۷.

نظریه هورنای و روان شناسی سیاسی ناصرالدین شاه؛ از کودکی تا عزل نوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی دوره ششم اسفند ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: ناصرالدین شاه روان شناسی سیاسی کارن هورنای دولت قاجاریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۱۰
روان شناسی سیاسی ناصرالدین شاه که پنجاه سال بر ایران در دوره حساس گذار ایران به عصر جدید حکمرانی کرد، از جهات مختلف حائز اهمیت است. بررسی شخصیت سیاسی وی میتواند در فهم تحولات سیاسی ـ اجتماعی دوره قاجاریه بسیار کارساز باشد. محقق با دستمایه قرار دادن نظریه کارن هورنای، شخصیت سیاسی و چرخه حیات ناصرالدین شاه از تولد، دوره کودکی، دوره ولیعهدی، پادشاهی را مورد بررسی قرار داده است. فرضیه این نوشتار آن است که ناصرالدین شاه در دوره های زمانی متفاوت زندگی سیاسی به ترتیب شخصیت های مردم گریزی، مهرطلبی و مردم گرایی، و سلطه طلبی داشته است. ویژگی های هریک از این دوره ها و حوادث و واقعیت های تعیین کننده آن در وجه روان شناسانه سیاسی آن در کانون توجه قرار گرفته است. سیاست ایران در دوره ناصری همگام با تحولات روحی ناصرالدین شاه دستخوش تحول شده است. به دلیل شخصی شدن سیاست، مسائل شخصی شاه بازتابی در سیاست داشته است. خلقیات روانی شاه نه تنها حلقه حرم و دربار بلکه شعاع تاثیرگذاری آن همه سرزمین ایران و شئون آن را در بر گرفته است.
۳۸.

علوم سیاسی؛ پروژه ای میان رشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۹)
تعداد بازدید : ۲۱۳۷ تعداد دانلود : ۹۹۰
این مقاله، حاصل دغدغه ای پژوهشی در فلسفه علم است که در آن پرسش های هستی شناسی، شناخت-شناسانه، روش شناسانه و ارزش شناختی در مورد «میان رشتگی» و «علوم سیاسی» طرح و بررسی شده است. در پرتو این نگاه، نقطه تمرکز مقاله آن است که آیا علوم سیاسی یا علم سیاست رشته یا پروژهای میان رشته ای است؟ پروژه میان رشته ای چنان که از مقدمات نظری بر می آید دربردارنده یک عرصه شناختی (همگرایی و ادغام رشته ای) و هم بعدی عملی (همکاری) است. موضوعاتی چون تعریف علوم سیاسی، موضوع و مسائل آن، تحولات حوزه معرفت شناختی، تحولات عصر جدید، اقتضائات زندگی، زنجیره فرایندی امروزین، کارگزاری انسان اجتماعی و چند بعدی، کثرت سطوح، رابطه، وابستگی های متقابل و پویایی ها، ضرورت تبادل رشته ای و چندرشتگی یا میان رشتگی در علوم سیاسی را رهیافتی غیرقابل انکار نموده است. بنابراین علوم سیاسی پروژه ای میان رشته ای است؛ توصیفی که رجحان نظری و عملی آن بر رشته علم سیاست در این مقاله نشان داده شده است.
۳۹.

ساختار فهم اندیشه سیاسی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلید واژه ها: جهان اسلام نظریه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۹ تعداد دانلود : ۹۹۰
چگونه می توانیم فهم بهتری از محتوای اندیشه سیاسی اسلام یا مسلمین در گذشته یا حال داشته باشیم و به توضیح بهتری از این اندیشه های سیاسی دست یابیم؟ نظریه سازی می تواند با سوالی درباره مطلب و چیزهایی که می خواهیم بهتر بفهمیم آغاز شود. این مقاله به بهره گیری از آموزه های بین الاذهانی متفکران مسلمان، از روش قیاسی و سپس با رجوع به اجزای پراکنده و متنوع این اندیشه ها در جریان ها، متفکران و آثار مرتبط این حوزه از روش استقرایی کوشیده است تا به فهمی دستگاهمند از اندیشه های سیاسی اسلام دست یابد. سپس ارکان سه گانه دین اسلام یعنی اعتقادات و اخلاقیات و احکام به عنوان مسلمات و یقینیات، به مثابه نقطه اطمینان بخش و سکویی مطمئن برای جستاری نظری در اندیشه سیاسی اسلامی قرار گرفته است. از این رو در اندیشه سیاسی اسلامی نیز اعتقاد سیاسی، اخلاق سیاسی و فقه سیاسی از ارکان تلقی شده است. ضمن شرح مختصر این سه، تعاملات شش گانه آن ها شناسایی و تاثیرگذاری های هر یک از آن ها بر دیگری در متن واقعیات فرد، جامعه و دولت تئوریزه شده است. در درون هر یک از این تعاملات شش گانه فروعات دیگری نیز شناسایی و سازماندهی نظری شده است. کثرت موضوعات هر یک از سبدهای سه گانه و تعاملات شش گانه، در درون سه قالب اسلام حق، اسلام محقق در نظر دانشمندان و اسلام محقق در عمل مسلمانان و اسلام محقق در عملکرد دولتمردان موجب شده است تا جستار نظری حاضر در مقام توضیح اندیشه و در مقام تولید اندیشه انعطاف داشته باشد. وجه انتقادی و رهایی بخشی آن در قدرت فاصله افکنی بین وضعیت موجود مسلمانان و وضعیت مطلوب اسلام است. به این ترتیب شناسایی قله های مطلوب و آرمانی در اسلام حق و نفس الامری دین به نوعی ساختن «مفاهیم خالص» می ماند که به مادر مطالعات پژوهشی مدد می رساند و فراتر از آن در کار سیاستگزاری اجرایی و طراحی نظام سیاسی مطلوب یاری می دهد، به نحوی که پژوهشگر یا سیاستگزار بداند در هر سبد معرفتی و تعاملات شش گانه بدنبال چیست؟ و چه تاثیرگذاری ها و تاثیرپذیری هایی را می توان انتظار داشت؟
۴۰.

رهیافت بومی سازی علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش شناسی علوم انسانی سال شانزدهم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۶۳ 29 - 53
تعداد بازدید : ۴۰۸ تعداد دانلود : ۲۳۳
رهیافت های گوناگونی در حوزه روش شناسی علوم انسانی ارائه شده است. رهیافت های تجربه گرایی، طبیعت گرایی، رفتارگرایی، تفسیری، ساختارگرایی و پساساختارگرای، گفتمانی، انتقادی، پست مدرنی و فمینیستی در غرب ادبیات غنی دارد. این رهیافت ها، در اغلب کتاب های روش شناسی مطرح و در قالب ارکان سه گانه هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی، محتوای آنها عرضه می شود. با توجه به اهمیت و ضرورت بومی سازی علوم انسانی، در سیاست گذاری علمی کشور، نویسنده در جهت اشاعه فرهنگ بومی سازی، نخست تلقی معتدلی از بومی سازی علوم انسانی ارائه می کند و سپس می کوشد برای رهیافت بومی سازی علوم انسانی نیز، مانند دیگر رهیافت ها، زمینه تدوین اولیه ارکان سه گانه هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی را فراهم کند. پس از طرح اولیه چنین زمینه ای و نقادی و آشکار شدن خلأها و ضعف های آن می توان به نظریه غنی شده ای دست یافت که در همه رشته های علوم انسانی کاربردی باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان