کتابِ المرشد فی طب العینِ محمّد بن قسّومِ غافقی و منابعِ بخش چشم پزشکی آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کتاب المرشد فی طب العین اثر محمّد بن قسّوم غافقی و به زبان عربی است که در سده ششم قمری و در شش مقاله نگاشته شده است. غافقی در ابتدای این کتاب، آثار چشم پزشکی پیشین را نقد کرده و هدف خود را از نگارش آن، تهیه کتابی جامع دانسته که هر آنچه در چشم پزشکی از علم و عمل مورد نیاز است، در بر داشته باشد. او در المرشد علاوه بر مباحث چشم پزشکی به مواردی چون اخلاق پزشکی، وصایای بقراط و شرافت صناعت طب پرداخته است. غافقی در این کتاب به تجربیات خود در چشم پزشکی در مالقه و قرطبه اشاره کرده است. او از منابع متعددی گاه با ذکر ماخذ و گاه بدون یاد کردن از آن ها بهره برده است. از این میان می توان به المنتخب من علم العینِ عمّار موصلی و تذکره الکحّالینِ علی بن عیسی کحّال اشاره کرد. بررسی منابع این اثر به طور کامل صورت نگرفته است. هدف این پژوهش دستیابی به برخی منابع موجود در این کتاب در مبحث چشم پزشکی است. برای این منظور سه اثر مهم چشم پزشکی دوره اسلامی شامل کتاب العشر مقالات فی العین منسوب به حنین بن اسحاق، المنتخب من علم العینِ عمّار موصلی و تذکره الکحّالینِ علی بن عیسی کحّال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از تطابق بخش هایی از این اثر با المنتخب و به ویژه تذکره الکحّالین است که غافقی بدون ذکر مأخذ از آنها بهره برده است.Kitāb al-Murshid fī al-Ṭibb al-ʿayn and the References of its Ophthalmology Section
Kitāb al-Murshid fī al-ṭibb al-ʿayn is written by Muḥammad ibn Ghassūm al-Qhāfiqī in Arabic in the sixth century and six articles. Qhāfiqī has criticized the previous books of ophthalmology. He explained that he aimed to write a complete book including all of knowledge about ophthalmology in science and operation. He has written issues such as medical ethics, the commandments of Hippocrates, and the honor of the medical industry in addition to ophthalmology. He has expressed about his experiences in ophthalmology in Malaga and Córdoba. He has used various books that sometimes mentioned the references and sometimes without them such as Kitāb al-muntakhab fī ʿilm al-ʿayn from Ammar al-Mawṣilī, Tadhkirat al-kaḥḥālīn from ʿAlī ibn ʿĪsā al-Kaḥḥal. The study of references in this book is not completed. In this study Ashar Maghālāt fī al-ʿayn ascribe to Ḥunain ibn Isḥāq, Tadhkirat al-kaḥḥālīn by ʿAlī ibn ʿĪsā al-Kaḥḥal and al-muntakhab by al-Mawsili is researched. The aim of this study is finding some references of this book in part of ophthalmology. The results show that there is the similarity between al-Murshid and al-muntakhab and Tadhkirat al-kaḥḥālīn, specially Tadhkirat al-kaḥḥālīn.
تبلیغات
