جایگاه غیاث الدین اصفهانی در سنت فارسی نگاری پزشکی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کتاب مرآه الصحه یکی از متون طبی فارسی نوشته شده در قلمرو عثمانی است که غیاث الدین اصفهانی در سده نهم قمری به رشته تحریر در آورده است. وی پزشکی را نزد صدر الدین علی اصفهانی و شرف الدین حسن شیرازی در ایران و شرف الدین صابونچی اوغلی در آماسیه ترکیه فرا گرفت. غیاث الدین اصفهانی کتاب مرآه الصحه را به بایزید دوم تقدیم کرد. این کتاب در دو قسم طب نظری و عملی تنظیم شده است. نسخه به خط مؤلف در کتابخانه دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به شماره 293 محفوظ است. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و بررسی متون انجام شد. در این پژوهش با استفاده از مطالعه تطبیقی، متن و ساختار کتاب مرآه الصحه با منابع طبی دوره اسلامی پیش از قرن 9 ق مقایسه و مقابله گردید. این پژوهش نشان می دهد غیاث الدین اصفهانی در تألیف اثرش، علاوه بر تجربیات طبی خویش، از متون مختلف طبی همچون قانون فی الطب، ذخیره خوارزمشاهی، اختیارات بدیعی و تشریح الابدان بهره برده است. همچنین به نظر می رسد، برخی نقل قول های غیاث الدین در مرآه الصحه از صاحب منهاج، صاحب جامع و ابن زهر به واسطه کتاب اختیارات بدیعی است.The Position of Ghīyath al-Dīn Isfahānī in the Tradition of Persian Medical Writing
The book Mirʾāt al-Ṣiḥḥat, “Mirror of Health,” is one of the Persian medical texts written in the Ottoman territory, authored by Ghīyāth al-Dīn Isfahānī in the 9th century AH. He studied medicine under Ṣadr al-Dīn ʿAlī Isfahānī, Sharaf al-Dīn Ḥasan Shīrāzī in Iran, and Sharaf al-Dīn Ṣābūnjī Oghli in Amasya, Turkey. Ghīyāth al-Dīn Isfahānī dedicated the book Mirʾāt al-Ṣiḥḥat to Bayezid II. This book is organized into two sections: theoretical and practical medicine. A manuscript in the author’s handwriting is preserved in the library of the Faculty of Medicine at the University of Tehran under number 293. This research was conducted using library methods and text analysis. In this study, through comparative analysis, the text and structure of this book were compared with medical sources from the Islamic period before the 9th century AH. This research shows that Ghīyāth al-Dīn Isfahānī, in authoring his work, utilized various medical texts such as Qānūn, Zakhīriy-i Khwārazmshāhī, Ikhtīyārāt Badīʿī, and Tashrīḥ al-Abdān, in addition to his own medical experiences. It also appears that some of Ghīyāth al-Dīn’s quotations in Mirʾāt al-Ṣiḥḥat from Ṣāhib-i Minhāj, Ṣāhib Jāmiʿ, and Ibn Zuhr were mediated through the book Ikhtīyārāt Badīʿī.
تبلیغات
