تدوین الگویی برای افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی با تاکید بر استانداردهای حسابداری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
درحالی که، امروزه اکثر شرکت ها اعتقاد به افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه دارند، اما این موضوع در کشورمان مغموم مانده و درک مناسبی از ابعاد فعالیت های تحقیق و توسعه وجود نداشته و شرکت های ایرانی برای افشاء این اطلاعات الگوی مشخصی ندارند.از اینرو هدف پژوهش حاضر، تدوین الگویی برای افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی با تاکید بر استانداردهای حسابداری می باشد. این پژوهش، ابعاد، مولفه ها و شاخص های افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه شرکت ها را با مطالعه دستورالعمل ها و رهنمودهای بین المللی از طریق روش های پرسشنامه، تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر در یک چارچوب جامع ارائه نموده است. نتایج نشان می دهد که از میان 9 مولفه مطرح شده در این پژوهش ؛ به جزء یک مولفه، یعنی جنبه های عمومی مربوط به افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه، کلیه مولفه ها شامل 8 مولفه ؛1- مراحل توسعه محصول2- پروژه های تحقیقاتی در حال اجرا 3- حق اختراعات و علائم تجاری 4- ابعاد و جنبه های استراتژیک5- جنبه های حسابداری فعالیت های تحقیق و توسعه 6- مخارج جاری فعالیت های تحقیق و توسعه 7- جنبه های تامین مالی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه 8- مخارج آتی مربوط به فعالیت های تحقیق و توسعه؛ دارای معناداری ، تبیین و توجیه الگوی افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی می باشند. و می توان آن ها را به عنوان ابزاری کارآمد و جامع برای تعیین سطح افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت های ایرانی، مبنای عمل قرار داد. انتظار می رود ارائه این الگو و شناخت و آگاهی از این عوامل بتواند در جهت شفافیت و کارایی بازار سرمایه و بهبود رفاه اجتماعی مفید واقع شود. و بتواند بستری لازم جهت افشاء فعالیت های تحقیق و توسعه در شرکت ها با حمایت و مساعدت مدیریت ارشد شرکت ها، سهامداران نهادی و مسئولین ذیربط و نهادهای مرتبط در حوزه گزارشگری شرکت ها از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار برای پاسخگوئی به انتظارات ذینفعان باشد.Develop a Model for Disclosure Research and Development Activities in Iranian Companies with an Emphasis on Accounting Standards
Today, although many companies believe in the necessity of disclosing their research and development (R&D) activities, the reporting extend and limits are yet to be adequately clarified as far as such a disclosure is concerned. This subject matter is pretty immature in the Iranian literature, where dimensions of the R&D activities are not well understood and Iranian companies are suffering from lack of any specific model for disclosing such information. Indeed, as of writing this report, no significant Iranian work has elaborated on the practical concept of disclosing R&D activities and the nature, type, and content of such a disclosure report. Accordingly, the present research seems to be a necessary step for providing some insight into this emerging topic. This study is aimed at formulating a model for disclosing R&D activities in Iranian companies with an emphasis on accounting standards. Reviewing relevant international procedures and guidelines and then collecting the required data through a questionnaire followed by confirmatory factor analysis and path analysis, this research presents, in a comprehensive framework, the dimensions, components, and criteria of a disclosure report for R&D activities of companies. Results of the path analysis and proper parameters for fitting the resultant structural model show that, among the 9 components investigated in this research, except for only one component ( i.e. , general aspects of disclosing R&D activities), the other 8 ( i.e. , (1) product development stages, (2) in-progress research projects, (3) patents and trademarks, (4) strategic dimensions and aspects of R&D activities, (5) accounting aspects of R&D activities, (6) current expenses of R&D activities, (7) financing aspects of R&D activities, and (8) future expenses of R&D activities) were significant and representative for justifying the model of disclosing R&D activities of Iranian companies. Accordingly, altogether, they can be seen as an efficient and comprehensive tool for determining the extent of disclosure of R&D activities in Iranian companies. It is expected that the presentation of this model and further recognition of its factors can help increase the clarity and efficiency of the capital market, improve the social wellbeing, and hence provide the required basis for disclosing the R&D activities in companies, which requires support from top management, institutional shareholders, and relevant authorities and institutions in the field of firm reporting, including the Securities and Exchange Organization of Iran, so as to boost accountability to stakeholders.