مقاله حاضر باهدف بررسی و مقایسه تطبیقی تحصیلات تکمیلی دانشگاه های نظری و دانشگاه جامع علمی کاربردی نگارش یافته است. مطالعه حاضر با روش تحقیق آمیخته و رویکردی تحلیلی-توصیفی ناهم زمان انجام شده است. در این مطالعه با بهره گیری از ادبیات بین المللی مرتبط با تحصیلات تکمیلی، اسناد بالادستی مرتبط با گسترش کمی و کیفی تحصیلات تکمیلی ایران، بحث و تبادل نظر در شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه جامع علمی کاربردی، مصاحبه با متخصصین و کارشناسان صاحب نظر و میزگرد تخصصی با کارشناسان دانشگاه جامع علمی کاربردی اطلاعات لازم جمع آوری، کدگذاری و تحلیل شده اند. ابزارهای جمع آوری اطلاعات عبارت بودند از: مصاحبه های فردی و گروهی نیمه باز، بحث و ارزیابی با حضور کارشناسان اهل فن، مشاهده مستقیم محقق، اسناد و اطلاعات موجود در دانشگاه جامع علمی کاربردی. نتایج نشان داد که: 1-تنوع گرایی در عرصه آموزش عالی گسترش پیداکرده است. لذا ایجاد دانشگاه جامع علمی کاربردی در ایران و گسترش دوره های تحصیلات تکمیلی در این دانشگاه فرصت جدید و متنوعی برای ارائه خدمات آموزش عالی مهارتی در کشور ایران فراهم ساخته است که دارای پشتوانه بین المللی، تجربی و مهارتی است. 2- در نهادسازی این نظام جدید دانشگاه نتوانسته است شرایط و بستر مناسب برون دانشگاهی (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و درون دانشگاهی (تبیین مبانی نظری، اجرای آیین نامه ها، مدیریت و نظارت بر اجرا و ارزیابی) را به خوبی فراهم نماید. 3- در صورت سیاست گذاری و سرمایه گذاری مناسب و توجه به حل مشکلات طرح شده، این نظام از تحصیلات تکمیلی می تواند در کنار دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه های نظری رویکرد مطلوبی برای توسعه کمی و کیفی فناوری در کشور باشد.
