تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف براساس داستان سلیمان

چکیده

بخشی از سوره ی نمل به روایت حکومت و قلمرو وسیع حضرت سلیمان می پردازد. که جن، انس، پرندگان و باد، همه تحت فرمان وی درآمدند. با توجه به اهمیت نظریات نوین در فهم متون به روش توصیفی–تحلیلی انجام می گیرد. تحلیل گفتمان با رویکرد ها ،شاخه ها و نظرات متعدد و گوناگون می کوشد، روابط متقابل زبان و جامعه را گره گشایی کند؛ به بیانی دقیق تر تحلیل گفتمان با تکیه بر اَشکال زبانی و نشانه ها، در ورای خود نوعی مفهوم ایدئولوژیک را با هدف عملکرد اجتماعی بازخوانی می کند؛ در واقع ایدئولوژی در پس متون را مورد واکاوی و کنکاش قرار می دهد، تحلیل گفتمان، متن را از جهت ملاک درونی و بیرونی بررسی می کند. نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف یکی از مشهورترین نظریات حوزه گفتمان کاوی است که،به بیان رابطه ، میان ملاک های درونی و برونی متن و قدرت تسلط جامعه ای را که اثر ادبی در آن شکل گرفته از طریق سه محور توصیف، تفسیر و تبیین مورد واکاوی قرار می دهد؛ بر این اساس، پژوهش حاضر در صدد است، داستان حضرت سلیمان را بر پایه ی نظریه ی گفتمان انتقادی فرکلاف در سطوح سه گانه تحلیل نماید. این پژوهش نشان می دهد که بیان سطح توصیف داستان اهمیت ویژه ای برخوردار است و در سطح تفسیر مشاهده می گردد که انسجام و پیوندی ناگسستنی وجود دارد و از جهت متن روایی و با نگاهی ایدئولوژی به داستان ارزش ویژه ای می بخشد