نگاهی به کارکردهای تکرار در شعر سهراب سپهری

چکیده

«تکرار» به عنوان یکی از آرایه های بدیعی نقش بسزایی در شعر بر عهده دارد و در صورت کاربرد مناسب، می تواند بر جنبه ی زیبایی شناسیک و هنری یک اثر تاثیرگذار باشد. تکرار در شعر معاصر نیز بسیار مورد توجه قرار گرفته و به نوعی، نقش همان قافیه و ردیف در شعر کلاسیک را ایفا می نماید. تکرار در ارکان مختلف (واک، هجا، واژه و جمله یا عبارت) در شعر معاصر حضور دارد و شاعران معاصر، استفاده های گوناگونی از آن برده اند؛ چه در جهت توسعه معانی و حسن تاثیر و چه در باب سود جستن از نغمه و آهنگ کلام. یکی از شاعرانی که تکرار در شعر او کارکردهای فراوانی داشته، سهراب سپهری است. این مقاله بر آن است تا ضمن ذکر موارد مختلف تکرار در شعر سپهری، به کارکردهای مختلف آن در شعر او بپردازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مهمترین کارکردهای تکرار در شعر سپهری را می-توان چنین برشمرد: ایجاد اتحاد شاعر و خواننده، تفسیر مضمون، تقویت موسیقی درونی، ایجاد خلاقیت و باروری معنا، ایجاد مفاهیم و ترکیبات جدید، جلوگیری از سستی شعر، بیان معانی ثانوی از طریق تکرار، برجسته سازی مضمون، ایجاد کانون شعری، ایجاد وحدت در بیان شاعرانه، القای معنای خاص از طریق تکرار واج ها، انتقال حس درونی، ایجاد مدخل های متعدد در شعر، حفظ شکل ذهنی شعر.