زاهد عالی مقام (صنعت تهکّم در شعر حافظ)

چکیده

دیوان حافظ گنجینه ای ارزشمند از شعر ناب فارسی است. در شعر خواجه شیراز نه تنها موضوعات و مضامین، برای همیشه تازه وگسترده اند، بلکه از منظر بلاغت و عناصر زیبایی شناختی، بهره مندی از صُور خیال، به کارگیری زبان ممتاز، خلق انواع موسیقی، وزن های زیبا و مطبوع و مانند آن نیز کم نظیر است. بررسی و تحلیل عوامل مختلف زبانی  حافظ و استفاده از شیوه های گوناگون در آفرینش محتوای برجسته، امکان شناخت بهتر دریافت تصاویر و توصیفات او به مخاطب می دهد. یکی از شگردهای خاصّ او، نقد اجتماعی و طنز انتقادی است و در این زمینه از انواع طنز استفاده کرده است . تهکّم یا استعاره تهکّمیّه و یا کنایه طنز آمیز و راه های ساخت و پردازش این نوع طنز و هم چنین رابطه تهکّم با تحکّم مورد توجّه پژوهش حاضر قرار گرفته است.