آرشیو

آرشیو شماره ها:
۲۹

چکیده

کنش گفتار از جمله مباحث مطرح شده در تحلیل گفتگو است و در نقد آثار ادبی، افق های تازه ای را ایجاد کرده است. بررسی بافت کنش گفتار در یک متن می تواند مقدمات تحلیل روابط اجتماعی و انسانی افراد در جامعه را فراهم سازد؛ کتاب گرشاسب نامه از جمله متون ارزشمند ادبی است که ساختاری داستانی- حماسی دارد و در قرن پنجم هجری قمری به نظم نوشته شده است. بر اساس کنش گفتاری شخصیت های موجود در گرشاسب نامه، این اثر را می توان گفتارمحور به شمار آورد. نوع گفتار گویندگان مؤنث در این کتاب متمایز از دیگر کتاب های همزمان با این دوره است؛ هدف از این پژوهش بررسی کنش گفتار و بازتاب آن در تعیین طبقات اجتماعی زنان موجود در اثر است. با بررسی کنش های گفتاری این اثر می توان به دور از قضاوت های کلی به نتیجه ای علمی و مستند دربارهٔ سطوح اجتماعی افراد با توجه به کنش گفتار در متن کهن دست یافت و به تلویح از زاویه ای دیگر، الگویی را برای بررسی این نوع ادبی ارائه کرد. در مقالهٔ حاضر ابتدا گفتارهایی که زنان در آن مشارکت داشته اند بر مبنای دسته بندی کنش گفتار جان سرل استخراج و بررسی گردیده سپس به گفتگوها بر اساس سطوح اجتماعی گویندگان در سه طبقهٔ برتر، برابر و زیردست پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهد که اغلب گفتارهای زنان در گرشاسب نامه میان سطوح برابر اجتماعی شکل گرفته است. به علاوه در میان آن ها، کنش «اعلامی» وجود ندارد. عدم وجود چنین کنشی در میان گفتار زنان نشان می دهد که آنان نقش اجتماعی قابل ملاحظه در جامعه نداشته اند.

تبلیغات