زندگی و زمانه زنان ایرانی در اینستاگرام: تحلیل ایدئولوژیک عکس های زنان در شبکه اجتماعی اینستاگرام (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر به واکاوی پیام های بصری ای می پردازد که زنان ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام به اشتراک گذاشته اند، با این هدف که دریابیم آنها چگونه خود را در این شبکه بازنمایی می کنند. این واکاوی، بر اساس تحلیل ایدئولوژیکِ «جان بِرجر» صورت گرفته است و در آن، هر تصویر، گزارشی از این موضوع نگریسته شده که یک زن هویت فردی و اجتماعی خود را چگونه می بیند، تعریف می کند و نشان می دهد. در این پژوهش، پس از معرفی کاربران و ارزیابی فضای کلی تصاویرشان، چند نمونه عکس هر کاربر تحلیل شده است. در جمع بندی تصاویر کاربران کوشیده ایم رابطه تصاویر با گفتما ن های موجود درباره زنان مشخص شود. بر اساس یافته های پژوهش، برخی از تصاویر زنان بر نوعی مقاومت در برابر فشارهای اجتماعیِ تبدیل شدن به زنی هنجارمند دلالت دارد که آن را می توان نشانی از بازاندیشی در هویت تعریف شده زن و ساخت و بازنمایی هویت بر اساس انتخاب کاربران دانست. تحلیل بیشتر تصاویر نشان می دهد زنان در روایت بصری زندگی خود، با بازنمایی خود بر اساس هنجارها و ارزش های رایج جامعه، به تقویت ارزش های هژمونیک نظام فرهنگی مردسالارانه ای می پردازند که در آن بالیده اند. آنها دست به کنش های روایی بصری می زنند که موقعیت زنانگی را آن طور تعریف می کند که جامعه مطلوب می داند!