ارائه الگوی پژوهش مجازی در حرفه های یاورانه مبتنی بر ضوابط اخلاقی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

دسترسی به نمونه مناسب و جلب همکاری آزمودنی ها در پژوهش های رشته های یاورانه که با مسائل عمیق افراد سروکار دارند، موضوعی حساس است. لذا روان شناسان کیفی روز به روز بیشتر برای مصاحبه، به اینترنت به عنوان رسانه رو می آورند. هدف از این پژوهش ارائه الگوی پژوهش مجازی در حرفه های یاورانه مبتنی بر ضوابط اخلاقی است. روش پژوهش کیفی و از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه مورد مطالعه متون مربوط به اخلاق پژوهش و مقالاتی که در مورد پژوهش در فضای مجازی نوشته شده و نمونه شامل مقالاتی بود که در بازه زمانی 20 سال اخیر به چاپ رسیده اند. تحلیل تا اشباع داده ها ادامه یافت و سپس با ترکیب مضامین، الگوی اخلاقی پژوهش مجازی بر مبنای 7 مؤلفه ارائه شد: آماده سازی محقق (پرورش نگرش مثبت به پژوهش مجازی، شناخت امکانات پیام رسان های فوری، آماده سازی سؤالات، دعوت اولیه از مشارکت کننده، تنظیم وقت)، آموزش رویه های مصاحبه به محقق (نوشتاری بودن مصاحبه و ویژگی های آن، مصاحبه همزمان جهت خودانگیختگی، مرور پاسخ های مشارکت کننده در زمان نوشتن پاسخ بعدی وی)، برقراری رابطه حسنه (بیان هدف، اصول رازداری، کسب رضایت آگاهانه)، ارائه اطلاعات اولیه به مشارکت کنندگان (بیان اهداف و حقوق، نحوه رویارویی با هیجانات ناراحت کننده، تأکید بررازداری)، آموزش رویه ها به مشارکت کنندگان (تأکید بر مصاحبه همزمان، تأکید بر داوطلبانه بودن مصاحبه و عدم تحمیل)، ثبت و ذخیره سازی داده ها (انتقال گفتگو به فایل ورد، ویرایش فایل، مطالعه مکرر آن) و گزارش تحقیق (قراردادن رمز برای گفتگوها، تغییر اطلاعات هویتی مشارکت کننده پیش از گزارش نهایی). با رعایت ضوابط اخلاقی ذکرشده، پژوهش مجازی روشی مفید و مقرون به صرفه در حرفه های یاورانه است.