حسام الدین سالار و جامع قوانین علم الهیئه او (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

از ریاضی دان و فیلسوفی به نام حسام الدین علی بن فضل اللّه سالار، گذشته از چند رسال? کوچک ریاضی، کتابی به نام جامع قوانین علم الهیئه در مثلثات کروی باقی مانده است که خواجه نصیرالدین طوسی در تألیف کشف القناع عن اسرار الشکل القطاع از آن بهره برده است. با این حال، در منابع کهن از او به ندرت یاد شده و در پژوهش های جدید نیز آنچه در بار? او گفته شده نادرست و متناقض است. برخی از پژوهشگران زمان زندگی او را اوائل قرن ششم و برخی دیگر اواسط قرن هفتم دانسته اند. برخی دیگر نیز، که پذیرفته اند که جامع قوانین علم الهیئه در نیمه های قرن پنجم تألیف شده است، این اثر را از کسی دیگر گمان برده اند و زمان زندگی حسام الدین سالار را قرن هفتم هجری دانسته اند. در این مقاله، با تحلیل این اقوال، نشان داده خواهد شد که جامع قوانین علم الهیئه در اواسط قرن پنجم هجری تألیف شده است و نویسند? آن نیز کسی جز حسام الدین سالار نیست و اقوال دیگر در این باره نتیج? خلط میان او و دو تن دیگر به نام های حسام الدین منجم و حسام الدین شامی است.