بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

اندیشه علم دینی با وجود کوشش های صورت گرفته در دهه های اخیر از سوی موافقان و مخالفان آن هنوز به نقطه روشنی نرسیده است. این مقاله با هدف بازخوانی یکی از مدل های علم دینی، موسوم به مدل اجتهادی - تجربی که نخستین بار در اوائل دهه 1380 مطرح شد و به تدریج در ضمن چندین کتاب و مقاله شرح و بسط یافت، پس از توضیح کوتاهی درباره جایگاه این مدل در میان دیدگاه های علم دینی و معرفی کلّی مبانی و روش شناسی این مدل، به رفع ابهامات و اشکالات آن در خلال ده محور پرداخته است. این محورها عبارت اند از: سقوط در دام تجربه گرایی، وابستگی به پارادایم های غربی، ابهام در تفکیک سطوح علم به تجربی و فراتجربی، عدم عینیت، عدم کفایت گزاره های متون دینی برای تولید علم، احتمال ابطال تجربی گزاره های دینی، ترجیح معرفت ضعیف تر بر معرفت قو ی تر، ابهام در وجه نام گذاری علم دینی، ابهام در امکان پیشرفت و مشکل عدم خلاقیت.