روش شناسی قیاس گرایانه در اخلاق کاربردی؛ جایگاه نظریه در استدلال های اخلاقی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

عالمان اخلاق کاربردی در مواجهه با مسائل اخلاقی به طور کلی درباره سه روش گفتگو می کنند: روش قیاسی یا به عبارتی، استدلال از بالا به پایین، روش استقرایی یا استدلال از پایین به بالا، و روش بینابینی یا توازن متفکرانه. قیاس گرایان یا طرفداران روش قیاسی بر نقش محوری و اساسی نظریه های اخلاق هنجاری در ارزیابی و توجیه افعال و داوری های اخلاقی تأکید می کنند. این مقاله تلاش می کند تا باگزارش و نقد قیاس گرایی، جایگاه واقعی نظریه های اخلاق هنجاری را در روش شناسی اخلاق کاربردی نشان دهد. قیاس گرایی بر نقش محوری و اساسی نظریه های اخلاق هنجاری در ارزیابی و توجیه افعال و داوری های اخلاقی، به ویژه در حیطه های مسئله خیز تأکید می کند. با نقد و ارزیابی مدعیات و دلایل قیاس گرایان می توان به دیدگاه روشنی درباره جایگاه واقعی نظریه های اخلاق هنجاری در روش شناسی اخلاق کاربردی رسید و این همان هدف مقاله است. روش بحث در این مقاله، به اقتضای ماهیت آن، کیفی است که با کاربرد روشی توصیفی – تحلیلی و انتقادی، اهم دلایل و انگیزه های قیاس گرایان را از منابع اصلی آنان به دست آورده، با نقد و بررسی آنها به این نتیجه می رسد که با اتخاذ رویکردی معتدل در نظریه پردازی و بهره گیری از ظرفیت نظریه های اخلاقی، می توان در کنار بهره مندی از امتیازهای رویکرد قیاس گرایان از ایراد های وارد بر این رویکرد در امان بود.