جامعه شناسی زن، ازدواج و خانواده در قرآن کریم به منظور ارائه ی مدل خانواده ی قرآنی (مطالعه ی مفاهیم اجتماعی در قرآن کریم) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

دف پژوهش حاضر، شناسایی مفاهیم اجتماعی قرآن کریم، با تأکید بر جامعه شناسی زن، خانواده و ازدواج به منظور ارائه ی مدل خانواده ی موفق قرآنی می باشد.رویکرد پژوهش حاضر، از نوع آمیخته (کمی و کیفی) است. از نظر هدف، کاربردی، از نظر روش، توصیفی- تحلیلی و نظریه ای مبنایی است.دامنه ی پژوهش حاضر، آیات اجتماعی قرآن کریم با موضوع زن، ازدواج وخانواده است بر همین اساس، تعداد 398 آیه انتخاب و ترجمه ی آیات وارد نرم افزار اکسل گردید. تحلیل آیات با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام و مقوله های محوری در سه موضوع خانواده، ازدواج و زن تعیین شد. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصان علوم قرآنی و جامعه شناسی است که به شیوه ی گلوله برفی انتخاب شد. روایی پرسش نامه توسط 12 نفر از متخصصان علوم قرآنی و پایایی ابزار پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرنباخ مورد سنجش قرار گرفت و مقدار 87/0 حاصل شد. یافته های پژوهش نشان داد، از تحلیل آیات  قرآن کریم در موضوع مورد مطالعه 30  مقوله ی محوری، 302 مفهوم و 691 کد  حاصل شد که به ترتیب در بخش خانواده با 13 مقوله ی محوری ، 78 مفهوم  و  300 کد، در بخش ازدواج 8 مقوله محوری،  64 مفهوم  و 111 کد و در بخش زنان با 6 مقوله ی محوری ،160 مفهوم و 280 کد  منتج گردید.  بیشترین کد حاصل شده  در بخش خانواده به دست آمد که در اصل ارائه ی مدل مفهومی پژوهش حاضر هم تأکید بر همین موضوع دارد. همچنین تحلیل آیات نشان داد که بیشترین آیات در موضوع زنان با  206 آیه ، در موضوع خانواده با  145 آیه و در موضوع ازدواج با 47 آیه می باشد. رهاورد پژوهش حاضر پیوستگی آشکار و پنهان آیات قرآن کریم است که نشان دهنده ی اهمیت نهاد خانواده در پیشرفت های اجتماعی جوامع اسلامی است.