در سال های اخیر، روند روبه رشد تحصیلات تکمیلی بازار مبادله ای، به خصوص در میدان های نزدیک به فضاهای دانشگاهی، پدید آورده است. تبلیغات گسترده و وسیع با جذب نیروی خدمات کامپیوتری مربوط به پایان نامه های دانشگاهی شروع و دست آخر به صورت غیررسمی به تبلیغاتی برای نگارش پایان نامه به دست سوداگران این فعالیت منجر شده است. گذشته از شائبه های فساد علمی، این پرسش مطرح می شود که چرا برای کاری چون تحصیل و تحلیل درسی، کنشگران علمی به سفارش دادن به خدمتکارانی مجاب می شوند که از این شیوه به کسب درآمد می پردازند؟ این مقاله درپیِ پاسخ به این پرسش، ازطریق مشاهدة مردم نگارانه و تحلیل گفتمان، غلیان گفتمان مبادله، به تأسی از کثرت الگوهای رفتار سوداگرانه و رشد رفتار گروه های کوچک محلی، را سبب انسداد زبان علم در دانشگاه می داند. علم از گفتمان مسلطش در جامعه و حتی دانشگاه افول کرده و جای خود را به سوداگری و مبادلة سادة گروه های محلی داده است که در بستر شهری هم به صورت قدرتمندانه ای خودنمایی می کند. بازار پایان نامه ها، محل مجادله یا رویارویی دو فهم سوداگرانه و حقیقت جویانه از علم است.
