پایه های توسعه ی جوامع توسط افرادی شکل می گیرد که متناسب با استعداد برترشان فعالیت می کنند. آنچه در این خصوص مهم است، فراهم کردن شرایط به نحوی است که همه بتوانند متناسب با استعداد برتر خود مشغول به کار شوند. از این رو، پژوهش حاضر، با هدف بررسی متغیرهای مؤثر بر استعداد انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، معطوف به سؤالات تحقیق، با رویکردی اکتشافی و کیفی، ادبیات مورد بررسی قرار گرفت که به اکتشاف الگوی تحلیل متغیرهای مؤثر بر استعداد منجر شد. این الگو که متشکل از دو بُعد، چهار عامل، پنج مؤلفه و 276 شاخص است، نشان می دهد که عوامل سه گانه بُعد محیطی شامل «خانواده»، «سیستم های آموزشی» و «کسب وکار» از طریق مجموعه ای از مؤلفه های پیش برنده و بازدارنده بر بُعد فردی اثر گذاشته و فرد را به سمت فعالیت متناسب استعداد برترش یا خارج از آن، سوق می دهند. برای سنجش مؤلفه ها، تعداد 276 شاخص به دقت تنظیم شده است که بیانگر محیط مساعد/ نامساعد برای فعالیت متناسب با استعداد بوده و متصدیان عوامل محیطی می توانند از آن ها برای بناکردن محیط مساعد برای فعالیت متناسب استعداد برتر، بهره گیرند. همچنین، مشخص شد زمانی که افراد خارج از استعداد برترشان فعالیت می کنند، «حاضرینِ غایب» در شعاع تربیتی خانواده، فضای آموزشی و محیط کسب وکار هستند و- در مقابل- هنگامی که متناسب با استعداد برترشان فعالیت می کنند، «حاضرینِ حاضر» در شعاع تربیتی خانواده، فضای آموزشی و محیط کسب وکار هستند.
