ایران سرزمین متکثری است که تنوع و تفاوت های سرزمینی، فرهنگی و هویتی آن از جمله ویژگی های بارز و شاخص آن بشمار می آید. با این وجود در ادوار تاریخی همواره با همه قبض و بسط های مقطعی، همگرایی خود را تحت عنوان یک واحد فرهنگی تعریف شده حفظ نموده بطوریکه برای این سرزمین تاریخ استقلالی مانند دیگر کشورهای منطقه، مکتوب و منظور نشده است. پرسش اصلی در مقوله پایداری تاریخی یک جمع متکثر با فرهنگها، زبان ها، اقوام و نحله هایی گوناگون فکری، چرایی و چگونگی شکل گرفتن این واحد نیوتونی است. بررسی های محققان جغرافیا در دهه های اخیر بر این نکته تاکید دارند که اگرچه هر تکثر و تنوعی می تواند همواره عامل افتراق و جدایی باشد و اصولا تفاوت ها، افتراق آفرین و تفکیک کننده هستند ولی مفهوم فضای ترامتنی محیطی می تواند نوعی ارتباط بین اجزا متفرق بوجود آورد و تکثر وتنوع را به جریانی ارتباطی بدل سازد، به گونه ای که این تفاوت ها در عین تکثر به وحدت خاصی منجر گردد که اصطلاحا به آن ""هویت آینه ای"" گفته می شود. هویت آینه ای نظریه جدیدی است که برای نوعی کلیت کسر ناپذیر مجموعه ای متکثر بکار می رود وسعی دارد با تمسک به مفهوم فضای ترامتنی وشار محیطی علت وحدت ویکپارچگی تاریخی سرزمین ایران را با اتکا به هویت مکانی تشریح وتوجیه نماید بدین نحو که همان گونه که تصویر دسته گلی چند شاخه ای در آینه یک کلیت واحد را به معرض دید می گذارد و با شکسته و چند پاره شدن آینه، تصویر دسته گل در همه پاره های آینه یک کل واحد را نشان و انفکاک و جدایی آنها را باعث نمی شود، هویت آینه ای نیز چنین نقشی را برای جمعیت متکثر ایران بوجود آورده است. در این ایده سعی شده است با طرح مفاهیمی چون واحد نیوتنی، فضای ترا متنی، شار محیطی و هویت مکانی وبرقراری ارتباط ارگانیک این مفاهیم، رمز مانایی و پای داری وحدت ایرانیان در سرزمین پارس، باز گو گردد و عواملی که سبب جیوه ای، یا آینه ای شدن چنین هویتی می شود را در حوزه جغرافیا با اتکا به تحلیل های ژئومرفولوژیک بیان نماید.
