حکمروایی خوب شهری

حکمروایی مطلوب شهری رهیافتی ساختار شکنانه به برنامه ریزی توسعه شهری دارد و با مشارکت و کنش متقابل میان بازیگران اصلی مدیریت شهری یعنی جامعه مدنی، حکومت و بخش خصوصی، الگوی شهرنشینی ارتباطی را پیش می گیرد. از این رو نهاد مدیریت شهری که در ایران از دو سازمان شهرداری و شورای شهر تشکیل شده است، می تواند یکی از اساسی ترین نهاد ها جهت تحقق حکمروایی خوب شهری باشد. هدف این تحقیق، تعریف و تحلیل جامع از حکمروایی خوب شهری و همچنین ارائه مجموعه ای از شاخص ها جهت معرفی الگوی مناسبی از  حکمروایی خوب شهری در ایران و به عنوان نمونه در مدیریت شهری، شهر ملایر است. این پژوهش توصیفی – تحلیلی می باشد. اطلاعات حاصل شده از طریق نرم افزارهای آماری Excel و SPSSو ارزش گذاری متغیرها با بهره گیری از طیف لیکرت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.در بررسی های انجام شده، کارایی و اثربخشی با میانگین0.095- X=، مشارکت با میانگین0.059X=، پاسخ گویی با میانگین0.288-X=، امنیت با میانگین0.389-X= و تساوی با میانگین0.074-X= ارزیابی      شده اند، که نشانگر پایین بودن میانگین شاخص های حکمروایی خوب شهری، البته  به جز شاخص مشارکت در شهر ملایر هستند.

امروزه مدیریت یکپارچه در فضاهای شهری،حکمروایی خوب شهری مدیران را می طلبد و تحقق این امر عدالت اجتماعی را در فضای شهری بوجود خواهد آورد و همچنین رضایت کامل در توزیع خدمات و امکانات شهری از مدیریت خوب شهری در فضاهای شهری می باشد. پژوهش حاضر به بررسی رابطه حکمروایی خوب شهری و عدالت اجتماعی در شهر فردوسیه واقع در شهرستان شهریار با استفاده از معیارهایی همچون مشارکت،تساوی،اثربخشی،پاسخگویی و امنیت به عنوان متغیر مستقل پرداخته است و از میان این معیارها تاثیرگذارترین معیار را در ایجاد عدالت اجتماعی در شهر فردوسیه شناسایی خواهد نمود.نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی و تحلیلی از نوع رابطه ای و مقایسه ای است و برای این منظور از داده های حاصل از پرسشنامه استفده شده است.جامعه آماری،شامل ساکنان شهر فردوسیه با جمعیت 30577 نفر است که با استفاده از آزمون کوکران تعداد 384 پرسشنامه در سطح شهر فردوسیه توزیع و داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS بررسی شدند. با توجه به سطح سنجش سؤالات، از آزمون همبستگی پیرسون و برای بررسی میزان تبیین متغیر تحقق عدالت اجتماعی از طریق متغیر مستقل(حکمروایی خوب شهری) از تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده شد.نتایج نشان می دهد حکمروایی خوب شهری با ضریب 0/712،همبستگی معناداری با میزان تحقق عدالت اجتماعی در شهر فردوسیه دارد و با افزایش میزان حکمروایی خوب شهری از نظر شهروندان، بر میزان تحقق عدالت اجتماعی در سطح شهر فردوسیه افزوده می شود و در کل 41/5 درصد از تحقق عدالت اجتماعی را متغیر های مستقل حکمروایی خوب شهری باعث می شوند و همچنین متغیر تساوی با ضریب رگرسیونی 0/497 بیشترین تاثیر را بر تحقق عدالت اجتماعی در شهر فردوسیه دارد.

در جهان امروز با بهبود فن آوری و مهارت های ارتباطی، انتظارات شهروندان از مدیران شهری افزایش پیدا می کند. از این جهت است که شهرداری ها سعی می کنند تا انتظارات شهروندان را بشناسند و کیفیت فرآیند ارائه خدمات را بهبود بخشند و همچنین میزان رضایت آن ها را مورد سنجش قرار دهند. در پی چاره جویی برای حل مشکل شهروندان و بهبود مدیریت شهری رویکردهای مختلفی ارائه شده است که یکی از این رویکردها «حکمروایی خوب شهری» است. هدف پژوهش حاضر سنجش میزان رضایت شهروندان شهر کیاسر از عملکرد مدیران شهری و شهرداری می باشد. روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی است و جزو تحقیقات کاربردی به شمار می رود. شاخص های سنجش حکمروایی خوب شهری از منابع اسنادی استخراج شده است. حجم نمونه با استفاده از روش پیش آزمون (Pre Test) به تعداد 250 نمونه انتخاب شده است و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد شاخص های حکمروایی خوب شهری در شهر کیاسر در وضعیت متوسط قرار دارند و در بعد عدالت اجتماعی، شفافیت و پذیرا و پاسخ ده بودن به شهروندان وضعیت مناسب نیست. همچنین برای بررسی روابط بین ابعاد و حکمروایی خوب شهری از مدل سازی ساختاری و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که در بین شاخص های استخراج شده شاخص پذیرا و پاسخ ده بودن با ضریب 0.917 بیشترین تأثیر و شاخص مشارکت با ضریب 0.743 کمترین تأثیر را در حکمروایی خوب شهری در شهر کیاسر دارد.

  حکمروایی خوب شهری فرایندی مستمر از تطبیق و همسوسازی منافع متضاد و متفاوت افراد و گروه ها می باشد. این فرایند شامل نهادهای رسمی و غیررسمی و نیز سرمایه اجتماعی شهروندان است. سرمایه اجتماعی یکی از عوامل حکمروایی خوب شهری است؛ خود زمینه ای مناسب جهت دستیابی به یک مدیریت و حکمروایی مناسب شهری در راستای رسیدن به یک زندگی یکپارچه و امن می باشد. هدف این مقاله بررسی نقش سرمایه اجتماعی در شکل گیری حکمروایی خوب شهری بوده و سعی بر این بوده تا با بررسی رابطه این دو متغیر در سطح شهر اردبیل، راه حل مناسبی جهت دستیابی به حکمروایی مناسب شهری گردد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت موضوع توصیفی- تحلیلی می باشد. برای گردآوری داده های مورد نیاز پژوهش از ابزار پرسشنامه استفاده و حجم نمونه 383 نفر از شهروندان شهر اردبیل می باشند که به روش کوکران انتخاب شده اند. رواﯾ ﯽ ﺻ ﻮری و ﻣﺤﺘ ﻮاﯾﯽ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣ ﻪ ﺗﺤﻘﯿ ﻖ از ﻃﺮﯾ ﻖ ﮔﺮوﻫ ﯽ از ﻣﺘﺨﺼﺼ ﺎن توسعه ی شهری ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺎﺗﯿﺪ داﻧﺸﮕﺎه در رشته های مرتبط شهری و کارشناسان مدیریت شهری ارزﯾ ﺎﺑﯽ و ﭘ ﺲ از اﻧﺠ ﺎم اﺻ ﻼﺣﺎﺗﯽ ﺗﺄﯾﯿ ﺪ ﺷ ﺪ. ﭘﺎﯾ ﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎی کرون باخ (ﭘ ﺲ از ﺣﺬف ﮔﻮﯾﻪﻫﺎی ﻧﺎﻫﻤﺴﺎز) با ضریب 0.88 مورد تأیید  قرار گرفت. داده ها با بهره گیری از نرم افزارSPSS، EXCEL و Lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که بین حکمروایی خوب شهری و سرمایه اجتماعی با سطح معناداری 0 و ضریب همبستگی 626/0 رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد؛ به نحوی که این دو متغیر به صورت مکمل با یکدیگر عمل می کنند. همچنین با توجه به نتایج آزمون خی دو بین مناطق چهارگانه شهر اردبیل از لحاظ متغیرهای سرمایه اجتماعی و حکمروایی تفاوت های معناداری وجود دارد. به طوری که بیشترین میانگین این دو متغیر در منطقه 2 شهر اردبیل برآورد شده است.

  نظریه حکمروایی خوب شهری نظریه جدیدی است که می تواند نحوه اداره مطلوب جامعه را از طریق ارتقای کیفیت شاخص های هشت گانه، برنامه توسعه سازمان ملل UNDP)) محقق سازد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر ابعاد حکمروایی خوب شهری بر میزان پایداری محلات کهنوج می باشد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده از نظر نحوه گردآوری داده ها پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت دو پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای شاخص های حکمروایی و توسعه پایدار محلات شهر کهنوج می باشد. روایی سؤالات پرسشنامه به صورت روایی صوری و پایایی آن بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 931/0محاسبه بدست آمد که نمایانگر ضریب اعتماد بالای آن است. جامعه آماری شامل تعداد 42400 نفر از شهروندان  بالای 20سال محلات شهر کهنوج می باشد که تعداد 380 نمونه مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی شاخص های 5گانه حکمروایی خوب شهری نشان دهنده حد متوسط این شاخص در شهر کهنوج است. بررسی تأثیر حکمروایی خوب شهری بر پایداری محلات بیانگر آن است که از میان هفت متغیر موجود در معادله رگرسیونی، متغیر قانون مندی به بهترین وجه تغییرات متغیر وابسته (توسعه پایدار شهری) را تبیین می کند. مرتبه دوم اجماع گرایی از ضریب تأثیر استانداردی معادل 18/0درصد برخوردار است. متغیر مشارکت با ضریب تأثیر استاندارد 16/0 درصد در مرتبه سوم تأثیرگزاری بر متغیر توسعه پایدار شهری قرار دارد. همچنین متغیر اثربخشی و مسئولیت و پاسخگویی با ضریب تأثیر استاندارد 13/0 درصد و 12/0 درصد در رتبه چهارم و پنجم تأثیرگزاری بر متغیر توسعه پایدار شهری قرار دارند. در پایان پیشنهادهایی نیز برای پایدار ساختن محلات ناپایدار در راستای شاخص های حکمروایی و به تفکیک هر کدام از شاخص های حکمروایی خوب شهری شامل مشارکت، اثربخشی و کارایی، شفافیت، قانونمندی، مسئولیت و پاسخگویی، اجماع گرایی و داشتن چشم انداز ارائه گردیده است.

رشد پدیده شهرنشینی و بالارفتن مهاجرت به شهرها، به توسعه غیرقابل کنترل نواحی شهری، کاهش سطح رفاه، پدیده حاشیه نشینی و ایجاد مشکلات فراوان برای شهرها به خصوص در کشورهای در حال توسعه منجر شده است. مجموعه این عوامل، موجب نگرانی های برنامه ریزان و سیاستمداران حوزه شهری گردیده و باعث شده که مدیران، برنامه ریزان شهری و همچنین سیاستمداران در این زمینه، ورود نموده و به دنبال علل این ماجرا باشند. زیرا بی توجهی به وضعیت هر متغیر تأثیرگذار، به بروز مسائل و مشکلاتی فراگیر مانند فقر، بیکاری، تورم، آلودگی محیط زیست و نابودی زیرساخت ها در محیط شهری منجر می گردد. از این رو، به منظور ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر، سالم تر، آسان تر و دلپذیرتر برای ساکنان یک شهر، در طول چند دهه اخیر، رویکردهای گوناگونی در عرصه مدیریت شهری مطرح شده که حکمروایی خوب شهری، از مطرح ترین این رویکردهاست. در رویکرد مدیریتی حکمروایی خوب شهری، حق شهروندان توسط مدیران و برنامه ریزان به درستی شناسایی و در مدیریت شهری در نظر گرفته شده است، به طوری که تمام سیاست ها و برنامه های شهری حین تنظیم و پیش از اجراشدن با آن ها در میان گذاشته شده و در نهایت خروجی اش مورد تأیید آنان بوده و بدین سبب بیشترین کارایی و تأثیر را خواهد داشت. حکمروایی خوبِ شهری در تقابل با رویکرد مدیریت شهریِ دولت محور توسط سازمان های ملی و بین المللی مورد تأیید و تأکید قرارگرفته و همواره آن را به مثابه یکی از پیش نیازها و عناصر شهرهای پایدار به شمار می آورند. حکمروایی خوب شهری از آن دسته مفاهیمی است که رفاه شهروندان و عدالت اجتماعی را در نظر گرفته و سیاست ها و برنامه های آن، در قالب شاخص های به خصوصی جای می گیرند.از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی متغیرهای حکمروایی خوب شهری، به دنبال پاسخ این پرسش است که؛ اصول و ارزش های حکمروایی خوبِ شهری به چه میزان در مدیریت شهری مورد توجه اند؟ بدین منظور، روش انجام این تحقیق ترکیبی بوده به گونه ای که روش های توصیفی-تحلیلی و استدلال منطقی را دربرمی گیرد. ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی شاخص های مورد نظر (مشارکت پذیری، شفافیت، پاسخ گویی، حاکمیت قانون، عدالت، مسئولیت پذیری) استخراج شده و پرسشنامه بسته، بااستفاده از طیف لیکرت پنج گزینه ای تهیه و در میان جامعه آماری با حجم نمونه 384 نفر از شهروندان بالای بیست سالِ ساکن نیشابور که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند، توزیع و سپس داده ها با استفاده از آزمون تی در محیط نرم افزاری spss تحلیل گردیدند. نتایج بیانگر این امر است که میانگین قضاوت شهروندان درباره عملکرد مدیریت شهری نیشابور در شاخصِ شفافیت با میانگین 34/2 بهترین و در شاخصِ عدالت با میانگین 18/2 ضعیف ترین وضعیت را به خود اختصاص داده و مشخص می گردد که توجه مطلوبی به شاخص های حکمروایی خوب شهری در عملکرد شهرداری و شورای شهر نیشابور به عنوان سازمان های مهم مدیریت شهری دیده نمی شود.

در هر جامعه ای هنگام جست و جو برای راه حل توسعه پایدار، همواره حکمروایی خوب به عنوان یک ابزار حیاتی برای پیشبرد توسعه پایدار مطرح می گردد و به صورت یک عنصر حیاتی در استراتژی های توسعه پایدار گنجانیده شده است. موضوع حکمروایی شهری، در چند سال گذشته به یکی از مباحث اصلی پژوهش های شهری تبدیل شده است. در همین راستا، مقاله حاضر به سنجش وارزیابی شاخص های حکمروایی خوب شهری در تهران پرداخته است. این پژوهش از نظر روش شناسی توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی است. که با استفاده از داده های میدانی(پرسش نامه) آزمون های آماری تحلیل عاملی، همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و از روش های تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) و ویکور استفاده گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شهروندان، مسئولین و کارشناسان خبره به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و گلوله برفی می باشد. نتایج به دست آمده نشان داد منطقه 2 شهر تهران با مقدار سودمندی 121/0 کمترین فاصله از نقطه ایده ال و با مقدار 104/0 کمترین مقدار تأسف (نارضایتی) در رتبه اول و در سوی دیگر منطقه 16 با کسب کمترین میزان ویکور (021/0) در جایگاه آخر قرار گرفته است. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد که توزیع شاخص های حکمروایی خوب شهری در سطح کلان شهر تهران از سمت مناطق شمالی به به سمت مناطق جنوبی سیر نزولی دارد. شماره ی مقاله: 3

سیاست ها و قواعدی که بر اساس آن شهرها اداره می شوند، تحت تأثیر گفتمان های حقوقی و سیاسی است و می تواند باعث ایجاد درگیری های سیاسی و حزبی شود. در زمینه چارچوب های قانونی، ابهامات حاکم بر حقوق شهروندی، برنامه ریزی تمایل به ایجاد نابرابری دارد و حکمروایی برای تضمین حاکمیت پایدار در فرآیند مدیریت کارآمد شهری ضروری است. این پژوهش ازلحاظ هدف، از نوع کاربردی می باشد که به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی در چارچوب الگوی تحلیلی موردی انجام شده است. از تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه و مصاحبه با جامعه دلفی استفاده شده است. حجم نمونه آماری با استفاده از نمونه گیری در دسترس، 27 نفر متخصص با روش نمونه گیری هدفمند به انجام رسیده است. جهت تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی از نرم افزار Smart PLS جهت ارزیابی مدل مفهومی تحقیق استفاده شده است. همچنین از روش آینده پژوهی جهت تشریح پیشران های کلیدی و سناریوهای آینده از روش تحلیل ساختاری و متقاطع استفاده شده است. نتایج تحلیل ضرایب مسیر مربوط ابعاد موردبررسی نشان می دهد که شاخص عدالت دارای بالاترین تأثیر و بعدازآن به ترتیب شاخص های مسئولیت پذیری، اجتماع محوری، شفافیت، مشارکت، کارایی و اثربخشی، قانونمندی و سپس پاسخگویی کمترین تأثیر را بر ساختار مدیریت شهری منطقه 20 دارد. در بخش دوم با شناسایی و تحلیل پیشران های اثرگذار و تدوین سناریوهای احتمالی، از مجموع 237 وضعیت حاکم بر صفحه سناریو تعداد 132 حالت و 70/55 درصد وضعیت مطلوب، تعداد 64 حالت و 27 درصد در حالت ایستا و تعداد 41 حالت و 30/17 درصد وضعیت بحرانی را نشان می دهد. مطابق یافته ها، از میان 15 سناریوی باورکردنی پیشروی حکمروایی مطلوب شهرری، تعداد 9 سناریو با وضعیت مطلوب وجود دارد که شرایط نسبتاً امیدوارکننده ای را در سطح مدیریت محلی نشان می دهد.

مبسوط پیشینه و هدف: باوجود اهمیت موضوع موردمطالعه در توسعه پایدار شهری، تاکنون مطالعات اندکی صورت گرفته است. در این مقاله ها، به وضعیت حکمروایی شهری در محدوده های موردمطالعه پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که بین حکمروایی شهری و کیفیت زندگی رابطه وجود دارد و هرچه اوضاع شاخص های حکمروایی خوب شهری بهتر شود، کیفیت زندگی در محدوده موردمطالعه نیز بهتر می شود. با توجه به اهمیت فراوان دو حوزه موضوعی کیفیت زندگی و حکمروایی خوب شهری از یک سو و نقش مهم شرایط ملی در شرایط محلی از سوی دیگر، در پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان این دو پرداخته می شود. هدف اصلی از تحقیق حاضر تحلیل اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان منطقه یک کلان شهر شیراز است. با توجه به اهمیت موضوع پژوهش، و با نظر به اینکه در این باره مطالعات اندکی صورت گرفته است، در این مقاله به بررسی اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی در منطقه یک شهر شیراز پرداخته شد، با این امید که در برنامه ریزی برای ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، مؤثر باشد. مواد و روش: این تحقیق ازنظر روش، توصیفی   تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش ساکنان منطقه یک شهر شیرازند. با استفاده از روش کوکران، حدود 384 پرسش نامه به طور تصادفی به دست مردم تکمیل شده است. برای گردآوری داده های پژوهش، بخشی از کار به صورت نظری انجام گرفته است که در این بخش، از کتاب ها، مقاله ها، رساله ها، پژوهش ها و جست وجوی رایانه ای برای دستیابی به مقاله ها و رساله های خارج از کشور استفاده شده است. با توجه به اهداف پژوهش و ماهیت آن، با استفاده از پرسش نامه به بررسی اثرات حکمروایی خوب شهری بر بهبود کیفیت زندگی شهری پرداخته شده است. این پژوهش ماهیت تکنیکی، کاربردی و توسعه ای دارد و متکی بر روش های میدانی و آماری است. با توجه به اینکه حداقل میزان ضریب نسبی روایی محتوا برای 5 داور، 99/0 است، چون مقدار این ضریب برای تمامی سؤال های پرسش نامه بیشتر از 99/0 محاسبه شده، نتیجه می گیریم که ابزار گردآوری اطلاعات پژوهش حاضر از اعتبار محتوایی لازم برخوردار است. میزان ضریب آلفای کرونباخ برای چک لیست پژوهش بیش از 7/0 محاسبه شده است. لذا چک لیست پژوهش از پایایی لازم برخوردار است و درنهایت با استفاده از تکنیک تحلیل تی تک نمونه ای و تحلیل عاملی، آزمون صورت می پذیرد. یافته ها: برای شروع استفاده از داده ها در تحلیل عاملی از این شاخص کایزر   مایر   الکینا استفاده می شود ک ﻪ ﺁی ﺎ ﺗﺤﻠی ﻞ ﻋ ﺎﻣﻠی بر ﺭﻭیداد ﻫ ﺎی ﺟﻤ ﻊ ﺁﻭﺭی ﺷ ﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞﺍﺟﺮﺍست. کایزر (۱۹۷۷) ﺣ ﺪﺍﻗﻞKMO  ﺭﺍ 60/0 ﺗﻌییﻦ ﻣیکﻨﺪ، ﺑﻪﻃ ﻮﺭی ک ﻪ ﺍﺟ ﺮﺍی ﺗﺤﻠی ﻞ ﻋ ﺎﻣﻠی ﺭﺍ ﺩﺭﺻﻮﺭﺗی ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺎﻧﻊ ﻣیﺩﺍﻧﺪ کﻪ مقدار ضریب بیش از 6/ 0ﺑﺎﺷﺪ. در این تحقیق، مقدار ضریب KMO برابر با 672/0 است. عوامل به دست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی در حدود 5 مورد هستند. عامل اول که مهم ترین عامل است (مشارکت) 23.01 درصد واریانس و عوامل دوم و سوم (شفافیت و پاسخگویی، کارایی و عدالت) در حدود 60/13 و 56/10 درصد واریانس را به خود اختصاص داده اند. این نشان می دهد که عامل اول بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان در منطقه یک شهر شیراز تأثیر زیادی دارد. عوامل سوم به بعد که کمتر از 10 درصد واریانس را به خود اختصاص داده اند (حاکمیت قانون و مسئولیت پذیری) اهمیت بسیار کمتری نسبت به عامل اول دارند. شایان ذکر است که درمجموع، 96/62 درصد از واریانس بُعد حکمروایی خوب شهری را این عوامل پنج گانه تأمین می کنند که به دلیل آنکه بیش از 60 درصد است، قابل استناد خواهد بود. با توجه به حد پایین و بالای مثبت هر پنج عامل و با توجه به اینکه میانگین هر پنج عامل بیش از 3 عدد موردآزمون است، می توان به این نتیجه رسید که حکمروایی خوب شهری تأثیر مستقیم و معناداری بر کیفیت زندگی دارد.  نتیجه گیری: نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که شاخص های حکمروایی خوب شهری تأثیر مستقیم و معناداری بر کیفیت زندگی دارند. با توجه به بررسی ها، متغیر فراهم کردن فرصت مشارکت عام بیشترین امتیاز را در بین سایرین دارد. عوامل به دست آمده از تحلیل عاملی اکتشافی عبارت اند از: عامل اول  که مهم ترین عامل است  «مشارکت»، عامل دوم «شفافیت و پاسخگویی»، عامل سوم «کارایی و عدالت»، عامل چهارم «حاکمیت قانون» و عامل پنجم «مسئولیت پذیری». درمجموع، 62.96 درصد از واریانس بُعد حکمروایی خوب شهری را این عوامل پنج گانه تأمین می کنند که به دلیل آنکه بیش از 60 درصد است، قابل استناد است. براساس نتایج پژوهش، بین شاخص های حکمروایی شهری و بهبود کیفیت زندگی روابط معناداری وجود دارد. همچنین این موضوع اثبات می شود که هرچه شرایط استقرار و پایداری حکمروایی خوب شهری و عناصر و ارکان آن بهتر و بیشتر شود، کیفیت زندگی شهری بهبود و عملی تر می شود.

در مدل های اخیر توسعه که از سوی سازمان های بین المللی ترویج می شود، برای بهبود کیفیت زندگی شهری و نیل به توسعه پایدار شهری، الگوی حکمروایی خوب شهری مطرح می شود که بر مبنای آن می توان سلامت، نظم و امنیت، پیشرفت و رفاه را به صورت توأمان محقق کرد. نظریه ی حکمروایی خوب شهری که موردپذیرش نخبگان و صاحب نظران و تأکید سازمان های جهانی و به ویژه هبیتات قرارگرفته، درصدد است تا شهرها کارآمدتر، عادلانه تر، ایمن تر و پایدارتر شوند. هدف تحقیق، تحلیل نقش الگوی حکمروایی خوب شهری در کاهش آسیب پذیری مسکن شهری در برابر زلزله می باشد. پژوهش حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی – همبستگی می باشد. در قسمت تحلیل داده ها از فن مدل سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار smart pls3برای بررسی مدل مفهومی تحقیق بهره گرفته شده است. در این پژوهش از شاخص های مشارکت، قانونمندی، شفافیت، توافق جمعی، مسئولیت پذیری، عدالت محوری، پاسخگویی و کارایی و اثربخشی با38 سوال استفاده شده است. جامعه آماری،کارشناسان حوزه برنامه ریزی شهری می باشند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 40نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که همه شاخص های حکمروایی خوب شهری در کاهش آسیب پذیری مسکن دارای اهمیت می باشند. لذا در ایجاد شهرهای پایدار و ایمن، مشارکت مردم، رعایت قوانین، احترام به حقوق دیگران، عدالت و برابری، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، شفاف بودن عملکرد مدیران و مسئولان شهری در قبال شهروندان منجر به افزایش کارایی و اثربخشی؛ و در نهایت منجر به رهیافت حکمروایی خوب شهری خواهد شد که می تواند متضمن و کاهش آسیب پذیری مسکن باشد.

شهر به عنوان یک منبع توسعه مطرح است و جایگاه مدیریت شهری در روند توسعه شهری نقش بسیار مهم و تعیین کننده داشته و مدیریت شهری می تواند در مسیر یک توسعه قانونمند و پایدار مورد توجه قرار گیرد .هدف از حکمروایی شهری تقویت فرآیند توسعه شهری است به طوریکه ساکنان شهرها از یک شهروند انفعالی به یک شهروند فعال و مسئولیت پذیر تبدیل شوند. اصلاح و بازنگری در نظام مدیریت شهری کشور با تحولات ساختاری و محتوای دیدگاههای نوین مطرح در زمینه مدیریت شهری به صورت جدی مورد تأکید بوده است. هدف از تحقیق حاضر، تحلیل ساختاری چالش های اساسی حکمروایی شایسته شهری است که بر اساس هدف از نوع کاربردی و ازلحاظ «ماهیت و روش» از نوع «توصیفی- تحلیلی» است. جامعه آماری کلان شهر تبریز است و حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری آسان (132 نفر) به دست آمده است. روش گردآوری داده ها به صورت روش تصادفی ساده و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته است. برای محاسبه روایی، از روش و تکنیک روایی محتوایی و صوری و برای سنجش قابلیت اطمینان پرسشنامه تحقیق از آلفای کرونباخ (86/0 = پایایی مطلوب) استفاده شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش مدل معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. نتایج کمی تحقیق نشان دهنده نیکویی برازش مدل معادلات ساختاری و قابلیت تعمیم آن است و نتایج کیفی نشان می دهد چند پارچگی در مدیریت و تصمیم گیری و به تبع آن شفافیت و قانون مداری در تصمیم گیری های نهان و آشکار مدیران شهری و وجود افراد و گروه های ذی نفع و ذی نفوذ در برنامه ریزی و مدیریت شهری چالش مهم حکمروایی شهری منطقه مورد است که توجه به فعالیت های نوآورانه در زمینه بهبود حکمروایی شهری را طلب می کند.

حکمروایی خوب شهری به عنوان یکی از بااهمیت ترین و مؤثرترین رویکردهای عرصه مدیریت شهری در جهان مطرح است. از آنجا که درک وضعیت آینده حکمرانی خوب در شهرهای کشورمان میتواند در برنامه ریزی و تصمیمگیری مدیران بسیار موثر باشد و به دلیل وجود عدم قطعیت و نیاز به پیش بینی های محتمل؛ هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر حکمروایی خوب شهری با رویکرد سناریونویسی در شهر فسا در افق 1430 در نظر گرفته شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش آن توصیفی – تحلیلی است. از نرم افزار میک مک برای تحلیل تأثیر عوامل بر همدیگر استفاده شده است. همچنین برای انجام محاسبات سناریونویسی (تدوین سناریو) از نرمافزار سناریو ویزارد استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق را متخصصان و خبرگانی در زمینه مدیریت شهری، حکمروایی و آینده پژوهی از دانش و تجربه لازم و کافی برخوردار هستند، تشکیل داده است که تعداد آنها 22 نفر میباشد. نتایج نشان میدهد که عوامل کلیدی موثر بر آینده حکمروایی شهر فسا در افق 1430 شامل التزام مدیریت شهری به برابری در برابر قانون، مقاومت مدیریت شهری در برابر رفتارهای خلاف قانون شهروندان، احساس مسئولیت پذیری مدیران و مسئولان شهری، صادق بودن مدیریت شهری در ارائه برنامه ها، عدالت در توزیع برابر و عادلانه امکانات شهری، عدم وجود فساد در سیستم مدیریت شهری، استفاده معقولانه از منابع و امکانات، بهبود روشها و اقدامات براساس علم روز، شفافیت در ارائه عملکرد، تساهل و پذیرش رویکردهای متنوع، عدالت جنسیتی، کنترل و نظارت مناسب بر ساخت وسازهای شهری، مشارکت مردم در برنامهریزی، تصمیمسازی، تصمیمگیری و فعالیتها، شفافیت در تصمیمگیری است. همچنین، 7 سناریوی با ترکیب های متفاوتی از سه وضعیت، مطلوب، ایستا و بحرانی احتمال وقوع در حکمروایی خوب شهری در شهر فسا را دارند که وضعیت های بحرانی بخش عمده ای از صفحه سناریوها را به خود اختصاص داده اند و وضعیت های مطلوب و ایستا در الویتهای بعدی قرار دارند.

طی چند دهه اخیر پیوندهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی درون شهرها با تغییرات اساسی روبرو بوده است. حکمروایی شهری فرایندی است که بر اساس کنش متقابل میان سازمان ها و نهادهای رسمی اداره شهر ازیک طرف و نهادهای غیررسمی جامعه مدنی یا عرصه عمومی از طرف دیگر شکل می گیرد. هدف اصلی این مقاله بررسی وضعیت حکمروایی خوب شهری در کلان شهر تهران و مطالعه اداره بهتر سرزمین و قلمرو و عرضه خدمات بهتر و بیشتر به شهروندان است. روش تحقیق این مقاله کمّی کیفی است. در این مطالعه با استفاده از شش شاخص از شاخص های حکمروایی خوب شهری با عنوان، مشارکت، اثربخشی و کارایی، عدالت، شفافیت، قانون مندی و مسئولیت پذیری در محدوده موردمطالعه از طریق آزمون T تک نمونه ای موردسنجش قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق شهروندان 14منطقه از مناطق 22گانه شهر تهران و حجم نمونه 370 نفر که به روش تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده اند. نتایج حاصل از آزمون حاکی از آن است که مدیریت شهری در محدوده موردمطالعه (چهارده منطقه تهران) با اصول حکمروایی خوب شهری منطبق نبوده و با توجه به شش شاخص مذکور از وضعیت مناسبی برخوردار نیست به صورتی که هرکدام از این شاخص های حکمروایی خوب شهری کمتر از مقدار متوسط میانگین رتبه هاست. بنابراین می توان گفت که مدیریت ناکارآمد، متمرکز و از بالا به پایین باعث عدم توجه به برنامه های بلندمدت و استراتژیک، ضعف ساختار و جایگاه شورای اسلامی شهر و عملیاتی نشدن شوراهای محلی و مشارکت ندادن شهروندان در اداره امور شهر می شود.

یکی از رویکردهای نوین در طرح های توسعه شهری، رویکرد راهبرد توسعه شهری (CDS) می باشد که در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار، ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری ایجاد گردید. گذار از برنامه ریزی اقتدارمحور به برنامه ریزی مشارکت محور با هدف تعریف روشنی از آینده شهر برای ساکنان شهری عملا پویایی محیط شهری را سبب می شود. از سوی دیگر طرح های توسعه شهری فعلی با خصوصیات خشک بودن، آمرانه بودن، از بالا به پایین بودن، عدم مشارکت اکثریت شهروندان را به وجود آورده است. طرح استراتژی توسعه شهری،رویکردی راهبردی است که هم اکنون در بسیاری از کشور های جهان و به خصوص کشور های در حال توسعه با استقبال مواجه شده است. هدف این پژوهش ارزیابی شاخص های راهبرد توسعه شهری در چابهار است. با توجه به اینکه شهر چابهار هم در ایران از موقعیت استراتژیک ویژه ای برخوردار است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای، اسنادی، روش مشاهده مستقیم و پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ بین حد مبنا(3)و مقدار محاسبه شده(2.63)اختلاف معناداری وجود دارد. از آنجایی که مقدار محاسبه شده کمتر از حد استاندارد می باشد نتیجه می گیریم وضعیت توسعه شهر چابهار در شاخص راهبردی در حد نامطلوب و غیر قابل قبول می باشد. به طوری که مؤلفه حکمروایی خوب شهری با میانگین 34/2 کمترین و مؤلفه بانک پذیری با میانگین 5/3 بیشترین مقدار را دارند. نتایج مدل سوات هم نشاندهنده این است که بهترین استراتژی برای چابهار استراتژی تهاجمی است.

حکمروایی خوب شهری نظریه جدیدی است که پیاده شدن آن زمینه توسعه پایدار را در جامعه محقق می سازد. در شرایط کرونایی با تجربه ای که اقسام حکمرانی های دمکراتیک و غیردمکراتیک در تدبیر امور از خود نشان دادند، ظاهراً موفق ترین شیوه حکمرانی از سوی کشورهایی ظاهر شد که خانم ها در رأس حاکمیت قرار داشته و برای خود و دیگران تصمیم گرفتند. از آنجا که زنان همواره دارای نقش چندگانه هستند حتی در بحران ها هم نقش موثرتری در مواجهه و مدیریت آن دارند. شهر سمنان در دوران کرونا و پساکرونا در زمینه مدیریت شهری و حکمروایی با مسائلی روبرو شده است. هدف از نوشتار حاضر نقش حکمروایی خوب شهری در دوران کرونا و پساکرونا با توجه به جایگاه زنان در شهر سمنان می باشد. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی-تحلیلی و به لحاظ ماهیت، کاربردی است. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات این تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شهروندان شهر سمنان با جمعیت 216578 نفر بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران معادل 383 نفر محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، آزمون فرضیه ها از آزمون های t تک نمونه ای و رگرسیون خطی چندمتغیره و همبستگی پیرسون و همچنین برای تعمیم نتایج از نمونه به جامعه آماری از روش مدل سازی معادله ساختاری به وسیله نرم افزار لیزرل استفاده گردید. یافته ها نشان داده است که وضعیت کیفیت ابعاد حکمروایی در شهر سمنان و جایگاه زنان در دوران کرونا و پساکرونا از نظر کیفیت در شرایط نامساعدی در سمنان بوده و دچار ضعف هستند. در نهایت نیز نتیجه بررسی ها نشان می دهد؛ نمی-توان به تحقق حکمروایی خوب شهری، بدون تعریف و تبیین کاربردی جایگاه ویژه زنان به عنوان نیمی از شهروندان شهر و از اصلی ترین گروه-های ذی نفع و ذی نفوذ در اداره امور شهرها، امیدوار بود.

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه هزاره سوم مطرح شده است. شهر الکترونیک و شهر هوشمند به عنوان یکی از مواهب فناوری اطلاعات و ارتباطات، این امکان را فراهم می کند که شخص توأمان در هر دو بُعد واقعیت و مجازی حضور داشته باشد و فراتر از حدود فضایی زمانی محل استقرار خود به درک فضا نائل شود. از جمله مواهب شهر هوشمند، تسهیل امور مدیریت شهری است بویژه که دیگر نمی توان با شیوه های سنتی، شهر را اداره نمود. پرسش آن است که با تغییرات جدید در حوزه فناوری در شهرهای کشور بویژه در کلانشهر تهران، آیا مدیریت شهری قادر است بهتر از گذشته، شهروندان را به مشارکت فرا خوانده، آنها را در تصمیمگیری ها دخالت دهد و به ارتقا شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری بیانجامد و اینکه مدل مفهومی پژوهش در اینجا شامل کدام متغیرها خواهد بود؟ پژوهش کنونی که برآمده از رساله بنام «تبیین تحقق پذیری حکمروایی خوب شهری با تاکید بر هوشمندسازی مکان؛ موردکاوی شهر تهران» می باشد، به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکردهای کیفی و کمی انجام گردیده و نتایج آن نشانگر آن است که نخست، وضعیت حکمروایی از نظر متخصصان و خبرگان، مطلوب نیست (نمره میانگین 4.79 و انحراف معیار 0.21) و دیدگاه غالب آن است که هوشمندسازی کلانشهر تهران به تحقق حکمروایی مطلوب شهری خواهد انجامید.

حکمروایی خوب شهری یکی از جنبه های مدیریت شهری است که طی سال های اخیر در کشورها و جوامع غربی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. بدین صورت که حکمروایی فرایندی است بر اساس کنش و واکنش متقابل میان سازمان های دولتی، جامعه مدنی و بخش خصوصی شکل می گیرد. هدف این پژوهش بررسی میزان عملکردمدیریت شهری درکلانشهرشیرازبارویکرد حکمروایی خوب شهری می باشد. این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی – تحلیلی است که به صورت مطالعات کتابخانه ای و مستندات و همچنین پیمایش های میدانی و با استفاده از پرسشنامه، داده های پژوهش جمع آوری گردیدند. برای تحلیل داده ها و سنجش روابط میان شاخص ها از نرم افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه ای و همچنین مدل رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مدیریت شهری در شیراز از حیث شاخص های حکمروایی خوب شهری در وضعیت و شرایط مطلوبی قرار نداشته و ارجح ترین شاخصی که بر حکمروایی خوب شهری در سازمان مدیریت شهری شیراز می باشد، شاخص قانون مندی باضریب رگرسیونی (0.784) می باشد. شاخص های دیگر بر حسب اولویت عبارتند از: مشارکت(0.769)، اجماع گرایی(0.747)، اثربخشی و کارایی(0.697)، مسئولیت و پاسخ گویی(0.639)، شفافیت(0.613)، بینش راهبردی(0.535)، پذیرا و پاسخ دهنده(0.533). لذا راهکارهایی مانند: نظرخواهی از شهروندان در فرایند و اجرای طرح های توسعه شهری؛ اطلاع رسانی به شهروندان درباره کارهای عمرانی و رفاهی بافت های شهری و دسترسی شهروندان به اطلاعات شهری و شفاف سازی در مورد مسئولیت ها، نظارت ها، قراردادها و مناقصه ها؛ را در جهت رسیدن به حکمروایی خوب شهری در شیراز ارائه گردیده است.

الگوی مدیریت شهری سنتی با افزایش چالش ها و مشکلات مناطق شهری و ناتوانی برای حل یا کاهش آن ها مورد انتقادات وسیعی قرارگرفته است. ازاین رو حکمروایی خوب شهری با تأکید بر گذار از نقش ساختارهای رسمی به عنوان محور تصمیم گیری به سوی نقش یابی جامعه مدنی در اعمال حقوق دموکراتیک مطرح گردیده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات شاخص های حکمروایی خوب شهری بر بازآفرینی بافت های فرسوده در شهر کامیاران می باشد. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش شهروندان محلات شهر کامیاران با جمعیت 57,077 نفر می باشند و جهت گردآوری داده ها از 384 پرسشنامه بر اساس فرمول کوکران به روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شده است. به منظور شناسایی مؤلفه های اصلی حکمروایی خوب شهری در بازآفرینی بافت های فرسوده شهر کامیاران از روش تحلیل تأثیرات متقابل و تحلیل ISM با کمک نرم افزار MicMac و درنهایت به منظور سنجش میزان حکمروایی محلی در ابعاد و معیارهای مختلف از مدل های تصمیم گیری چند شاخصه تاپسیس و برای تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی ارتباط میان عوامل و تعیین سهم هر یک از آنان از مدل های معادلات ساختاری SEM)) استفاده شده است. نتایج نشان داد که مهم ترین مؤلفه های اثرگذار بر حکمروایی محلی شهر کامیاران به منظور بازآفرینی بافت های فرسوده مشارکت نهادهای مدنی و بخش خصوصی می باشد و همچنین مؤلفه های اصلی حکمروایی محلی تأثیر مستقیم و مثبتی بر فرایند بازآفرینی بافت های فرسوده دارد. درنهایت راهکارها و سیاست های اجرایی در جهت فرآیند حکمروایی محلی مطلوب در مدیریت بازآفرینی شهری کامیاران ارائه شده است.

مقدمه: تاب آوری می تواند بستر لازم را برای ایجاد یک محیط امن و مناسب در برابر مخاطرات محیطی برای تمام شهروندان فراهم کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی مؤلفه های حکمروایی خوب شهری برای تحقق شهر تاب آور در برابر زلزله در سطح سکونتگاه های شهری جدید منطقه شهری اصفهان می باشد. داده و روش: با توجه به مؤلفه های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و کتابخانه ای و جهت گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی، نسبت به توزیع پرسشنامه در بین شهروندان سکونتگاه های مورد مطالعه اقدام شده است. یافته ها: نتایج حاصل از رتبه بندی جزئی نشان داده است که از نظر تحقق پذیری شهر تاب آور براساس مؤلفه های حکمروایی خوب شهری در منطقه شهری اصفهان، سکونتگاه مجلسی با جمع گزینه 3 در رتبه اول و سکونتگاه های جدید بهارستان، شاهین شهر، سپاهان شهر، شهیدکشوری و فولادشهر به ترتیب با امتیاز، 6، 9، 12، 14 و 17 در رتبه های دوم تا ششم قرار دارند. نتیجه گیری: توجه به حکمروایی خوب شهری به عنوان بستر مناسب برای تحقق شهر تاب آور به عنوان یکی از مهم ترین مسائلی می باشد که در حوزه برنامه ریزی شهری باید به آن توجه شود.

حکمروایی خوب شهری شامل مجموعه ای از عملکردها، فرایندها و سیاست هایی است که به منظور ارائه خدمات بهتر و بهبود شرایط زندگی شهروندان در شهر و ایجاد یک محیط شهری مناسب برای زندگی و کار افراد اجرا می گردد. تحقیق حاضر به هدف بررسی مطلوبیت شاخصهای حکمروایی خوب شهری در کرج انجام شده است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی و نوع روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و پیمایشی (ابزار پرسشنامه) است. جامعه آماری تحقیق کلیه کارشناسان شهرداری کرج می باشد و به صورت تصادفی برای 100 نفر پرسشنامه تکمیل شده است. برای سنجش حکمروایی خوب شهری از شش شاخصِ نتیجه گرایی، ارتقاء ارزش ها، شفاف سازی، اثربخشی نقش ها و وظایف، ظرفیت سازی و پاسخگویی استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری تی هتلینگ، آنوا و فریدمن استفاده شده است. یافته های آزمون آنوا نشان میدهد بین مناطق ده گانه شهرداری کرج در میزان مطلوبیت حکمروایی تفاوت وجود دارد. آزمون تی هتلینگ نیز نشان میدهد بین میانگین ابعاد حکمروایی با میانگین مطلوب تفاوت وجود دارد. با توجه به نتایج تحقیق می توان گفت با برقراری شفافیت در حکم روایی شهری، مردم به صورت کارآگاهانه تر و با اعتماد بیشتری به مدیریت شهری روی می آورند. شفافیت در حکم روایی شهری، منجر به درک بهتر نیازها و مطالبات شهروندان می شود.