شهر الکترونیک

مهم ترین  هدف شهر الکترونیک، خدمت رسانی مطلوب به شهروندان و کسب رضایت آنان می باشد. برای نیل به مقوله شهر الکترونیک، شهر باید به درجه ای مطلوب از آمادگی الکترونیکی دست یابد. عدم توجه به کاربران به عنوان عامل بازدارنده در آمادگی الکترونیکی عمل می کند. بدین معنی که جهت موفقیت در هر طرح ابتکاری دولت الکترونیک، شهروندان باید به خوبی از سیستم استفاده کنند. از این رو، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی آمادگی الکترونیکی شهر تبریز در به کارگیری فناوری اطلاعات می باشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و داده های مورد نیاز از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری گردید. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 383 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری به کار رفته در این تحقیق نیز،       نمونه گیری طبقه ای- خوشه ای بوده است. با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی پرسشنامه ها، 76% به دست آمد. بر اساس مدل CID مؤلفه های تحقیق در 5 دسته طبقه بندی گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری کروسکال والیس، تی تک نمونه ای و روش دیون انجام گرفت. بر اساس آزمون تی تک نمونه ای در تمام مناطق، مقدار میانگین مؤلفه ها بیشتر از حد مبنا (2) بوده و میزان سطح معناداری (000/0) یعنی کمتر از 05/0 به دست آمد. بنابراین مناطق مورد مطالعه از لحاظ آمادگی الکترونیکی در وضعیت مطلوبی قرار دارند. جهت مقایسه بین مناطق از آزمون کروسکال والیس و دیون استفاده شد. بر اساس این آزمون بین مؤلفه های دسترسی الکترونیک، جامعه الکترونیک، اقتصاد الکترونیک و سیاست الکترونیک تفاوت های معنی داری بین مناطق وجود دارد. فقط در مؤلفه آموزش الکترونیک هر 4 منطقه در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. بر اساس یافته های این تحقیق، اگر آمادگی الکترونیکی یک شهر مورد توجه قرار نگیرد؛ می تواند به عنوان یک عامل بازدارنده و مانع در طرح های ابتکاری دولت الکترونیک عمل کند.

در سال های اخیر، شهرداری تهران به تهیه و اجرای طرح هایی در ابعاد محله و ناحیه پرداخته است تا امکانات شهری راحت تر در اختیار شهروندان قرار بگیرد. یکی از مهم ترین این طرح ها، طرح مدیریت ناحیه محوری شهرداری تهران است. زمانی که این طرح اجرا شد (1387)، استقرار شهرداری الکترونیک از اهداف آن بود. درواقع ناحیه محوری مهم ترین طرح مدیریت پایین به بالا، تمرکززدا و مشارکتی است که برای رفع نابسامانی ها و مشکلات توسعه اجتماعی و فضایی شهر تهران طرح ریزی شد. هدف مقاله کاربردی حاضر ارزیابی طرح مدیریت ناحیه محوری مبتنی بر معیارهای شهرداری الکترونیک با مدل ویکور است. در تجزیه و تحلیل داده های پژوهش به منظور شناسایی شاخص های مهم از روش دلفی فازی و نظر خبرگان استفاده شد. سپس بررسی شاخص های پژوهش از نظر اهمیت و تأثیر، به کمک تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری صورت گرفت و مدل مفهومی این مقاله ارائه شد. با استفاده از مدل ویکور، نواحی شهرداری مناطق 6 و 15 از نظر شاخص های پژوهش رتبه بندی و مقایسه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای آماری SPSS، SPLS و ترسیم نقشه ها در نرم افزار ArcMap صورت گرفت. نتایج تحلیل براساس مدل ویکور نشان می دهد وضعیت نواحی منطقه 6 از منطقه 15 بهتر است و بالاترین رتبه ها برای نواحی 1 و 5 شهرداری منطقه 6 با امتیاز Q 957/0 و 1000 است. همچنین با استفاده از SPLS در این پژوهش، برازش مناسب مدل های اندازه گیری در سطح نمونه مورد مطالعه تأیید شد؛ بنابراین پیشنهاد می شود به منظور ارتقای یکسان همه ابعاد (منابع انسانی، اقتصادی، جغرافیایی و...) مدیریت همه جانبه شهرداری ناحیه عملی شود که تحقق این مهم مستلزم تعاملات دائمی، کارآمد و مستمر با نهادهای بالادستی و پایین دستی است.

هدف از تحقیق حاضر اداره اثربخش امور شهری با ارتقاء شایستگی های محوری در شهرداری زاهدان براساس الگوی معادلات ساختاری است. روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی و طرح پژوهش همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. جامعه آماری تحقیق را افراد شاغل در شهرداری مرکزی زاهدان، مناطق پنج گانه و 13 سازمان وابسته تشکیل می دهند. در این پژوهش از فرمول تخمین نمونه کوکران استفاده شده است. روش نمونه گیری مورداستفاده، نمونه گیری از نوع خوشه ای – طبقه ای است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که اثر مستقیم پشتیبانی ساختاری بر توسعه ارتباطات سازمانی شهروند محور، شایستگی های تیم محور و بهره مند از خرد جمعی، شایستگی های مرتبط با بازآفرینی و کارآفرینی شهری، شایستگی های درک و شناخت علمی پویایی های محیط شهری، شایستگی های مرتبط با زیرساخت های فناورانه، شایستگی های مرتبط با توسعه شهر الکترونیک و هوشنمندسازی خدمات شهری معنی دار است. علاوه براین اثر مستقیم سبک رهبری مشارکتی بر ارتباطات سازمانی، تیم محوری، کارآفرینی شهری، پویایی محیطی، زیرساخت های فناورانه، شهر الکترونیک و توانمندسازی معنی دار است. همچنین توسعه ارتباطات سازمانی شهروند محور، شایستگی های تیم محور و بهره مند از خرد جمعی، شایستگی های مرتبط با بازآفرینی و کارآفرینی شهری، شایستگی های درک و شناخت علمی پویایی های محیط شهری،شایستگی های مرتبط با زیرساخت های فناورانه، شایستگی های مرتبط با توسعه شهر الکترونیک و هوشمندسازی خدمات شهری، توسعه شایستگی ها و توانمندی های اجتماع محور بر راهبردهای سازمانی اجتماع محور  و توسعه ظرفیت ها و قابلیت های شهروند الکترونیک مثبت و معنادار است.

اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در نواحی شهر یاسوج می باشد. جامعه آماری پژوهش، کل شهروندان شهر یاسوج می باشند که از این مقدار حجم جامعه، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و میدانی است و برای تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات از نرم افزار AMOS، SPSS و مدل GRA استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در بین نواحی شهر یاسوج، ناحیه 2 با ضریب 962/0 ازنظر شاخص های ICT نسبت به دیگر نواحی دارای وضعیت مطلوب تری است و ناحیه 4، بالاترین میزان شکاف دیجیتال در بین دیگر نواحی را به خود اختصاص داده است. همچنین، نواحی 3 و 2 به ترتیب با وزن های 490/0 و 460/0 از نظر دسترسی به شاخص های ICT در رتبه های بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد که میانگین شاخص های مؤثر در تحقق شهر الکترونیک در شهر یاسوج با میانگین کلی کمتر از 3، نشان دهنده وضعیت ضعیف خدمات و امکانات ICT شهر الکترونیک در سطح شهر یاسوج می باشد. نتیجه گیری: نتایج مدل نهایی برازش شده معادلات ساختاری نشان داد که در مجموع سه متغیر فاوا در محل کار، فاوا در محل سکونت و زیرساخت های شهرداری الکترونیک به ترتیب با میزان بتای 23/0، 46/0 و 29/0 درصد، به صورت مستقیم باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از زیرساخت های ICT شهر الکترونیک خواهد شد، در حالی که متغیر رضایتمندی با میزان 32/0 و سواد الکترونیکی با میزان 67/0 در پذیرش مظاهر ICT شهر الکترونیک تأثیرگذاری مثبت داشته اند.

اهداف: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از اصلی ترین ابزارهای تحول و توسعه جوامع محسوب می شود. خدمات شهر الکترونیک، نقش فراوانی در ارتقای کمی و کیفی، تسریع و همچنین تسهیل کردن خدمات شهری به عهده دارند. لزوم وجود زیرساخت های لازم برای ایجاد شهر الکترونیک در شهرهای در حال توسعه و عدم اطمینان ناشی از پیچیدگی محیطی، پیش بینی آینده را در این شهرها با مشکل مواجه کرده است، به گونه ای که برنامه ریزی سنتی دیگر قادر به پاسخ گویی نیست و می توان از روش سناریونویسی در جهت پیش بینی آینده و تبیین جایگزین های ممکن در شرایط متفاوت استفاده کرد. هدف از این پژوهش، توسعه سناریوهای محتمل در شکل گیری شهر الکترونیک در مشهد و ارائه راهبردهایی در جهت رسیدن به شهر الکترونیک پویا در افق 1404 است. روش : برای رسیدن به این هدف 6 گام اصلی سناریونویسی دنبال شد که در این راستا مطالعات کمی و کیفی صورت گرفت. در ابتدا در قالب پرسش نامه (در دو بعد درجه تأثیرگذاری و عدم قطعیت) از 60 نفر از متخصصان در حوزه شهر الکترونیک در مشهد نظرخواهی شد و به وسیله آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر فریدمن عوامل مؤثر اولویت بندی شد و سپس پیشران های بحرانی شکل دهنده سناریوها تعیین شد و در جهت تعیین منطق سناریوها، توسعه سناریوها، بررسی پیامدها و همچنین تعیین راهبردها با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته با 7 نفر از متخصصان که به روش اشباع نظری انتخاب شدند مصاحبه شد. یافته ها ونتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که 3 سناریو برای آینده کلان شهر مشهد در رابطه با شهر الکترونیک قابل تصور است که با عناوین وضعیت طلایی، وضعیت عدم پیوستگی و وضعیت راکد معرفی شده است و در نهایت نیز راهبردهایی جهت رسیدن کلان شهر مشهد به سناریوی مطلوب ارائه شده است.

پژوهش حاضر در تلاش است به شناسایی معیارها و شاخص های شهر هوشمند متناسب با شرایط فرهنگی شهر اصفهان و به ویژه منطقه سه بپردازد تا بتواند اقدامات اصلاحی در جهت شهر هوشمند فراهم آورد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. در این مطالعه در ابتدا با بررسی ادبیات موضوع و دیدگاه های مختلف در حوزه شهر هوشمند و تجارب جهانی، 85 شاخص در شش بُعد مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند، حرکت هوشمند، حکمرانی هوشمند و محیط هوشمند تدوین گردید. جهت بررسی انطباق فرهنگی شاخص ها و اطمینان از اینکه شاخص ها به بهترین نحو برای اندازه گیری انتخاب شده اند؛ از طریق پرسشنامه دو شاخص؛ ضریب نسبی روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا(CVI) مورد قضاوت 30 نفر از متخصصان قرار گرفت. سپس از میان کل شاخص ها با نظر کارشناسان حدود 26 شاخص، مورد قضاوت ساکنین منطقه سه قرار گرفت. در انتها میانگین نظرات دو گروه با استفاده از آزمون آماری"مقایسه میانگین دو جامعه مستقل " موردبررسی قرار گرفت؛ نتایج مطالعه حاکی از آن است که بین نظرات دو گروه برابری وجود دارد و از میان 85 شاخص موردبررسی، 60 شاخص مناسب شناسایی شدند.

امروزه با ورود به هزاره سوم و ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات، ایجاد شهر الکترونیک و قدم گذاشتن در مسیر فناوری اطلاعات یک فرصت انکار ناپذیر است. از طرف دیگر با افزایش جمعیت، فقر و روند رو به رشد شهرنشینی، نیازها و معضلات انسان و محیط زیست او نیز پیچیده تر گردیده است که در پاسخ به این نیازها، از ابزارها و روش های مختلفی استفاده شده است و در این میان مفهوم توسعه پایدار از توجه بیشتری برخوردار شده است. تکنولوژی و فناوری اطلاعات به عنوان یکی از روش های نوظهور، قابلیت حل بسیاری از معضلات شهرهای امروزی را در راستای رسیدن به شهری با معیارهای توسعه پایدار را دارا می باشد. در این راستا، در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، سعی شده است ابتدا به بررسی مهم ترین مسایل مرتبط با اولویت های استقرار شهر الکترونیک در توسعه پایدار شهری با استفاده از منابع کتابخانه ای، مصاحبه و پرسشنامه پرداخته و سپس با توجه به ویژگی هایANP، داده ها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومیANPتدوین گردد. مدل ANPدرمقاله حاضر، شامل 3 خوشه (معیار/گروه) و 1 خوشه با عنوان گزینه ها (بافت های مورد مطالعه)، 2 گزینه (نود/زیرگروه) می باشدکه با استفاده از نرم افزارSuper decision تولید شده و نتایج بررسی های میدانی در نرم افزار شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهدکه درخوشه مولفه های استقرار شهر الکترونیک، نود «زیرساخت الکترونیک» (با امتیاز نرمال 287/0)، درخوشه توسعه پایدار، نود «ارتقا کیفیت زندگی» (با امتیاز نرمال 23/)0 و در خوشه دستاوردهای شهر الکترونیک، نود «دسترسی به خدمات» (با امتیاز نرمال 18/0 و توزیع عادلانه خدمات با امتیاز نرمال 16/0 )، در اولویت قرار دارند و در نهایت بر اساس ارزیابی کلی مدل، بافت طراحی شده (با وزن نرمال 49/.)، بافت سنتی (با وزن نرمال 22/0)، بافت روستایی (با وزن نرمال 15/0) و بافت حاشیه ای با وزن نرمال (14/0)، از لحاظ استقرار شهر الکترونیک در توسعه پایدار شهری در اولویت هستند

زندگی در دنیای امروز با ظهور فناوری اطلاعات ارتباطات سبب ایجاد مزیت رقابتی شده و در این میان دولت الکترونیک بارزترین نمونه آن است که سازمانها و نهادهای دولتی درصدد استفاده از آن در جهت سهولت در ارائه خدمات و کسب رضایت مشتریان هستند. علیرغم همه تلاشهای صورت گرفته در سالهای اخیر برای پیاده سازی دولت الکترونیک هنوز استقرار دولت الکترونیک با چالشها و موانع متعددی روبروست. پژوهش حاضر در راستای شناسایی موانع عدم استقرار کامل دولت الکترونیک در شهرداری تهران انجام که پس از بررسی مبانی نظری پژوهش، ده عامل موثر از تحقیقات گذشته در سازمانهای مختلف شناسایی و در شهرداری تهران بررسی شده است. پژوهش حاضر نیمه اکتشافی و فاقد فرضیه است پرسشنامه بر اساس ده سوال پژوهش، تنظیم و بین کارکنان شهرداری تهران توزیع شده که داده های بدست آمده از طریق آزمونهای)کلموگروف- اسمیرنف، تحلیل عاملی تأییدی و آزمون تی-تست(با استفاده از نرم افزارSPSS و AMOS تحلیل شده است. نتایج آزمون ضمن تأیید تأثیر تمامی ده عامل، به ترتیب عوامل انسانی، مدیریتی، محیطی، مالی، اجتماعی، فرهنگی، سازمانی، امنیتی، فنی و سیاسی بیشترین مانع در استقرار دولت الکترونیک در شهرداری تهران هستند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیلی بر شاخص های شهروند الکترونیکی از نظر شهروندان در شهر تبریز تدوین یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف؛ کاربردی- توسعه ای و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات و داده های مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش های اسنادی و میدانی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل شهروندان ساکن در مناطق دهگانه شهر تبریز می باشند که با استفاده از فرمول برآورد نمونه کوکران تعداد و حجم نمونه افراد مورد مطالعه برابر با 322 نفر تعیین و برای اطمینان بیشتر با 10 درصد افزایش، تعداد نهایی نمونه آماری به 354 نمونه افزایش یافته است. تعداد نمونه برای هر منطقه از طریق روش وزن دهی متناسب با جمعیت آن منطقه مشخص شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری پیرسون و تی تک نمونه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که کیفیت دسترسی شهروندان به امکانات ICT و مراکز خدمات رسانی الکترونیک، پس از انجام آزمون تی تک نمونه ای، میانگین و میزان T به ترتیب برابر با 19/3 و 13/5 بوده که دسترسی نسبتاً مناسبی را به این امکانات نشان می دهد. از نظر شاخص های شهروند الکترونیکی میانگین بدست آمده 79/2 با در نظر گرفتن زیرساخت ها؛ در سطح مطلوبی قرار دارد. از دید شهروندان در استفاده ای که از فناوری اطلاعات و ارتباطات دارند نتایج نشان می دهد که استفاده بهینه از آن و شکل گیری شهر الکترونیک می تواند آثار مثبتی بر ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی توسعه پایدار شهر بر جای نهد. پس از انجام آزمون تی تک نمونه ای، میانگین و میزان T به ترتیب برابر با 71/3 و 03/19 بوده است. با توجه به تجربه استفاده از ICT، بالای 79 درصد شهروندان موافق با ضرورت استفاده از ICT و ایجاد شهر الکترونیک هستند؛ در نتیجه رابطه معناداری بین آمادگی الکترونیکی شهروندان و پذیرش اثرات استفاده از ICT و گسترش شهر الکترونیک وجود دارد، شدت همبستگی 433/0 r= حاکی از رابطه مثبت و رو به بالای بین این دو متغیر است. بنابراین شهروندان ضمن متوجه بودن به ضرورت آموزش هایی با متد و محتوایی نوین، نقش ICT را کاربرد بسیار ارزشمندی به منظور تجربه زندگی بهتر می دانند.

امروزه با آرمان ایجاد شهری الکترونیک، حرکت به سمت ارائه خدمات از طریق پورتال آغاز شده و تا حدودی شهرداریهای ایران نیز در این حوزه وارد شده اند. هدف این تحقیق اندازه گیری میزان پیشرفت تحقق این آرمان از طریق بررسی پورتالهای شهرداریها میباشد؛ چرا که نمای یک شهر الکترونیک و واسط کاربری بین فرایندهای مدیریت یک شهر الکترونیک و شهروندان، یک پورتال است که همه خدمات شهری از طریق این پورتال در دسترس خواهد بود. در این تحقیق از روش مطالعهء موردی و از ابزار مشاهدهء ساختاریافته استفاده شده است. خدمات پورتالهای شهرداری های پنج شهر تهران، مشهد، اصفهان، اهواز و شیراز که مرکز پرجمعیت ترین استانهای کشور میباشند مورد ارزیابی قرار گرفته و خدمات آنان با خدمات پورتالهای 4 شهرداری منتخب غیرایرانی مقایسه شده است. بر اساس نتایج این پژوهش کمتر از 50 درصد از خدمات شهرهای الکترونیک جهان در پورتالهای شهرداریهای منتخب ایرانی و کمتر از 60 درصد از این خدمات در پورتالهای شهرداریهای منتخب غیرایرانی ارائه میشوند. در انتها پیشنهاداتی جهت بهبود پورتالهای شهرداریهای ایرانی ارائه گردیده است.

با توجه به سیاست افزایش اختیارات و تقویت شهرداری ها در اداره امور مناطق و اهداف ناحیه محوری و محله گرایی در مدیریت شهری، می توان به جایگاه و نقش کلیدی شهرداری های مناطق و همچنین ضرورت برنامه ریزی جامع و استراتژیک جهت استقرار و توسعه خدمات تعاملی در شهرداری های الکترونیک، پی برد. یکی از استراتژی های شهرهای الکترونیک دسترسی شهروندان در تمامی اوقات شبانه روز به پایگاه های داده خدمات دولتی و بخش خصوصی بر روی شبکه وب(سایت) است. هدف از این سنجش میزان استفاده از خدمات درگاه (پورتال) شهرداری الکترونیکی در محلات منطقه شش شهر تهران و ارزیابی سطوح آمادگی شهرداری الکترونیکی تهران است. در فرایند پژوهش، از روش تحقیق توصیفی_تحلیلی و پیمایشی استفاده شده است. در مرحله ی بعد پرسشنامه سنجش میزان استفاده از خدمات درگاه (پورتال) شهرداری الکترونیکی در میان 390 نفر از ساکنان منطقه بصورت تصادفی توزیع گردید. در مرحله ی سوم با آزمون آماری اسپیرمن، رابطه ی میان میزان استفاده از خدمات درگاه (پورتال) شهرداری الکترونیکی و رضایتمندی شهروندان، کاهش ترافیک شهر و مشارکت شهروندان محلات هجدگانه ارزیابی و تحلیل شد. نتایج این آزمون نشان از وجود رابطه مثبت و مستقیم میان میزان استفاده از خدمات درگاه (پورتال) شهرداری الکترونیکی و رضایتمندی شهروندان، کاهش ترافیک شهر و مشارکت شهروندان دارد. به منظور شناسایی زمینه های نوآوری و توسعه ابعاد خدمات رسانی شهرداری ها در منطقه با توجه به شرایط موجود در حوزه های سیاسی- قانونی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و فنّی- علمی قابلیت ها ارائه شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تمایل شهروندان به پذیرش شهر الکترونیک در سطوح مختلف شهری، با انتخاب شهرهای اهواز، بهبهان و منصوریه به عنوان نماینده سطوح مختلف شهری، مسئله فوق را به صورت پیمایشی مورد مطالعه و بررسی قرار داده است. یافته ها حاکی از آن است که بین سطوح شهری مورد بررسی، تفاوت معناداری در ارتباط با تمایل شهروندان به پذیرش شهر الکترونیک وجود دارد و در این زمینه میان آن ها الگوی سلسله مراتبی حاکم است. در زمینه عوامل زمینه ساز و مؤثر بر تمایل شهروندان به پذیرش شهر الکترونیک نیز علیرغم وجود برخی تشابهات در بعضی موارد، در بیشتر متغیرها تفاوت معناداری میان سطوح شهری مورد بررسی وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده، شهرهای بزرگ به عنوان اولویت اول هدف گذاری جهت ایجاد شهر الکترونیک مناسب تر به نظر می رسند و برای موفقیت بیشتر در این گونه شهرها، برنامه ریزی به منظور تغییر نگرش شهروندان نسبت به امنیت و اعتماد به شهر الکترونیک باید در درجه اول اهمیت قرار گرفته و در اولویت های بعدی، ارتقاء میزان آمادگی الکترونیکی و تغییر ذهنیت شهروندان نسبت به سودمندی استفاده از خدمات شهر الکترونیک می تواند مدنظر قرار بگیرد. شهرهای متوسط در اولویت دوم ایجاد شهر الکترونیکی قرار داشته و در این گونه شهرها در درجه اول باید تغییر نگرش و مثبت تر کردن دیدگاه شهروندان نسبت به سودمندی شهر الکترونیک مدنظر قرار گرفته و در درجات بعدی به افزایش آمادگی الکترونیکی شهروندان و ترویج و تبلیغ هر چه بیشتر شهر الکترونیک و مفاهیم و مظاهر آن اهتمام ورزید و آگاهی های مردم را در این زمینه افزایش داد. شهرهای کوچک در اولویت آخر ایجاد شهر الکترونیک قرار گرفته و در این گونه شهرها اولویت با افزایش آگاهی و آشنایی شهروندان با مفاهیم و مظاهر شهر الکترونیک، بهبود میزان آمادگی الکترونیکی شهروندان و مثبت تر کردن ذهنیت آن ها به مفیدی و سودمندی شهر الکترونیک می باشد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر تحققپذیری و گسترش شهر الکترونیک بر توسعه پایدار شهری در کلان شهر تبریز تدوین یافته است. نوع تحقی ق با توج ه ب ه هدف، کاربردی- توسعهای و ازنظر ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روشهای اسنادی و میدانی جمع آوری شده و ابزار گردآوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 45 کارشناس و متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات و مسائل شهری در سازمانهای مختلف شهر استفاده شده است. یافتههای پژوهش « تی تک نمونهای » و آزمون آماری SPSS تبریز میباشند. به منظور تحلیل دادهها از نرم افزار بیانگر آن است که با توجه به وضعیت زیرساختهای موجود، از بین 13 فعالیت موردبررسی، امکان الکترونیکی شدن فعالیتهای بانکی، امور مربوط به نقلیه، مسافرتی، علمی و کسب اطلاعات بالاتر و سایر فعالیتها پایینتر از حد متوسط هستند و دیدگاه کلی 3 و در حد متوسط بوده است که نشان میدهد تا حدودی امکان الکترونیکی / کارشناسان به تحقق شهر الکترونیک با میانگین 13 شدن فعالیتهای شهری در شهر تبریز امکان پذیر است. همچنین نتایج به دست آمده نشان میدهد با توجه به جایگاه شهر تبریز در کشور و اهمیت آن در منطقه و نیز روند افزایش جمعیت، استفاده از ابزارهای الکترونیکی و بهره گیری از دانش های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و تحقق شهر الکترونیک می تواند گام مهمی در دستیابی به توسعه پایدار شهری باشد. بنابراین کارشناسان 75 درصد، زیاد، و / نقش استفاد ه ا ز فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز تحقق شهر الکترونیک بر توسعه پایدار شهری را 6 24/4 درصد، متوسط، ارزیابی کردهاند.

کشور ایران با افزایش جمعیت شهرها و به تبع آن توسعه شهرهای کوچک و بزرگ مواجه است. با پیچیده تر شدن مسائل و مشکلات شهری، از جمله گسترش کالبدی آن ها تقاضا برای سفرهای درون و برون شهری را با مشکلات متعددی روبرو ساخته است. برای پاسخگویی به این مشکل توسعه فناوری اطلاعات وارتباطات مورد توجه قرار گرفته است. در جهان امروز، اطلاعات عامل اصلی و زیربنایی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب می شود. به عبارت بهتر امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان عمده ترین محور تحول و توسعه در جهان مطرح شده و دستاوردهای ناشی از آن نیز آنچنان با زندگی مردم عجین شده که روی گردانی و بی توجهی به آن، اختلال عظیمی را در نظم جامعه بوجود می آورد. شهر شیراز نیز یکی از شهرهایی است که با رشد سریع جمعیت، ورود گسترده و انبوه وسایط نقلیه ارتباطی به شبکه حمل ونقل و نیز ضعف ساختار شبکه های دسترسی وارتباطی و همچنین پائین بودن سطح فرهنگ استفاده از وسایط نقلیه عمومی مواجه است. بنابراین به منظور حل مشکلات و معضلات بوجود آمده این پژوهش درصدد ارزیابی کاربرد موثر فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای کاهش تقاضای سفرهای شهری می باشد. نوع پژوهش، کاربردی و روش انجام پژوهش اسنادی، و پیمایشی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای EXCEL وSPSS و جهت ترسیم موقعیت فضایی شهر شیراز از نرم افزار ARC VIEW استفاده شده است. در پایان این پژوهش مشخص گردید که زیرساخت های ICT در سطح شهر شیراز از وضعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار بوده و همچنین بین سطح سواد و آگاهی شهروندان با کاهش تقاضای سفرهای شهری رابطه وجود دارد، به علاوه ضعف زیر ساخت های فرهنگی و آموزشی در کاهش موفقیت راهبردهای فناوری اطلاعات در این شهر موثر بوده است.

در الگوی شهر هوشمند، تکنولوژیهای گوناگون برای بهبود زندگی شهروندان با هم ترکیب و استفاده می شوند. بنابراین، شهر هوشمند نه یک واقعیت، بلکه یک استراتژی در فرایند برنامه ریزی و مدیریت شهری است، در واقع آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می برد صرفا استفاده از ابزار الکترونیک و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست؛ بلکه نحوه برنامه ریزی و استفاده از این ابزار در جهت ارتقای سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر است. بنابراین این الگو به عنوان راهکاری بی-بدیل در جهت حل معضلات شهری باید مورد توجه ویژه مدیران و برنامه ریزان قرار گیرد. لذا، هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تأثیرگذاری عوامل هوشمندسازی بر مدیریت شهری در شهرداری منطقه مشهد است. پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی بوده و داده های آن به کمک پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری شامل همه ساکنین منطقه یک شهرداری مشهد می باشند و با توجه به جمعیت 201373 نفری با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری بدست آمد. برای دستیابی به میزان پایایی پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته های بدست آمده بر اساس نظرات شهروندان نشان می دهد، هوشمندسازی در بُعد محیطی با ظریب 729/0، در بُعد قلمرو با ضریب 745/0، در بُعد حکمرانی با ضریب 533/0، در بُعد اقتصادی با ضریب 400/0 و در بُعد پویایی با ضریب 337/0 بر عملکرد مدیریت شهری تاثیرگذار بودند همچنین رابطه مثبت و معناداری نیز بین هوشمندسازی و مدیریت شهری بر قرار بوده است.. در نهایت مشخص شد شاخص قلمرو هوشمند بیشترین اهمیت را در بین مولفه های شش گانه تحقق شهر هوشمند در منطقه یک مشهد را داشته و تأثیرگذاری بیشتری نسبت به سایر شاخص های هوشمندسازی بر عملکرد مدیریت شهری این منطقه داشته است. لذا مولفه ای است که از دیدگاه شهروندان دارای اهمیت بوده است.