مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
عمران روستایی
حوزه های تخصصی:
اگرچه با طرح دیدگاه وابستگی و غلبه آن در ادبیات تحقیق، از اثرات اقتصادی و اجتماعی مثبت مهاجرت در نواحی روستایی غفلت شده اما در چند دهه گذشته، با بررسی نقش مهاجران در رفاه خانوارهای روستایی، سرمایهگذاری، انتقال فناوری و اهمیت وجوه ارسالی در نواحی روستایی، اثرات مهاجرت بر توسعه مورد تأکید قرار گرفته است. در این راستا، نظر به عدم توجه کافی بدین موضوع در کشور، مقاله حاضر به بررسی نقش مهاجران روستایی ساکن شهرها در توسعه روستاهای دهستان رامشه (شهرستان اصفهان) میپردازد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی و تحلیلی است. دادههای مورد نیاز تحقیق با استفاده از روشهای میدانی و تهیه پرسشنامه از خانوارهای ساکن روستاها و مهاجران مقیم شهرها گردآوری شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مهاجران روستایی ساکن تهران با حفظ و تقویت ارتباط خود با یکدیگر و تشکیل نهادهای متعدد اجتماعی، رشد و توسعه روستاهای زادگاه خود را هدف قرار دادهاند؛ و با حفظ و توسعه املاک خود در روستاها، ارسال وجوه برای ساکنان مقیم، انتقال فناوری، مشارکت در اجرای طرحهای عمرانی و سرمایهگذاری مستقیم در فعالیتهای کارگاهی و صنعتی، در تجدید حیات اجتماعی، ایجاد اشتغال، و متنوعسازی اقتصاد و سرانجام، در توسعه و عمران روستاهای این ناحیه نقشی اساسی داشتهاند.
آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی از فعالیت گسل و ضورت جابجایی آنها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
گسل شمالی میشو با جهت شرقی ـ غربی در دامنة شمالی تودة کوهستانی میشوداغ آذربایجان (شمالغرب ایران) کشیده شده است. مطالعات انجام شده روی عملکرد این گسل و شاخه های فرعی آن نشانگر فعال بودن آنهاست. گسل مزبور واحدهای زمین شناختی و توپوگرافیکی دامنة شمالی میشو را از هم جدا نموده و از این طریق نه تنها نقش مؤثری در مکان گزینی روستاهای واقع در مسیر یا مجاورت گسل(گلجار، محبوب آباد، انامق، عیش آباد، پیربالا، ارلان، باغلار، سرخه، گزافر و زنجیره) داشته، بلکه فعالیت آن مشکلاتی را نیز برای ساکنین این روستاها فراهم آورده است. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از داده های حاصل از مطالعات میدانی و اسناد و مدارک کتابخانه ای، میزان آسیب پذیری هریک از این سکونتگاه ها از فعالیت گسل با توجه به ویژگی های زمین شناختی، ژئومرفولوژیکی، توپوگرافیکی، و نوع مصالح بکار رفته در ساختمان ها مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که مهم ترین خطر تهدیدکنندة روستاهای واقع در مسیر یا مجاورت گسل شمالی میشو و شاخه های فرعی آن، خطر فعالیت های احتمالی گسل و لرزش های حاصل از آن است عوامل دیگری از قبیل نامناسب بودن ساخت و سازها، مقاومت کم مصالح بکار رفته در ساختمان ها و عمر زیاد آنها، استقرار بر روی عناصر منفصل و نامقاوم، شیب زیاد و خطر سیالی شدن مواد سازندة نشستگاه روستاها و بالاخره ناپایداری دامنه های مشرف به روستاها و خطر حرکات توده ای، آسیب پذیری این روستاها را تشدید می کند. بر این اساس، توجه به عوامل ژئومرفولوژی و تأثیر پدیده های مرفوژنیک در تصمیم گیری هایی که منجر به تهیة طرح های عمران روستایی می شود، ضرورت دارد. واژگان کلیدی: جایگزینی سکونتگاه ها، آسیب پذیری از فعالیت گسل، عمران روستایی، گسل شمالی میشو، شمالغرب ایران.
ارزیابـی تـوانهای محیطـی در عمـران روسـتایی (مطالعه موردی: حوضـه رود قلعه چای عجب شیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
ارزیابی توانهای محیطی امروزه به عنوان یکی از مباحث پایهای برنامهریزیهای اقتصادی، اجتماعی و طرحهای شهری و روستائی مطرح است. تلاش برای حفظ تعـادل محیطزیـست، موفقـیتآمیـز شدن پروژههای عمرانی و صرفهجویی در هزینههای اجرایی را میتوان از مهم ترین دلایل رویکرد به توان سنجی محیطی طی سالهای اخیر، خصوصاً در حوزه برنامهریزی توسعه روستایی عنوان نمود. زیرا هر گونه اقدام عمران روستایی رابطه تنگاتنگ با محیط طبیعی این مناطق دارد. حوضه رود قلعهچای یکی از مناطق جغرافیایی آذربایجان شرقی که در محدوده شهرستان عجب شیر واقع شده، دارای چهل سکونتگاه روستائی است. این منطقه که از سه واحد مختلف توپوگرافیک تشکیل شده، از پتانسیلهای محیطی متفاوتی برخوردار است. مقاله حاضرضمن ارزیابی توانهای محیطی منطقه، چهارده نوع فعالیت یا پروژه عمرانی را به تفکیک سه واحد توپوگرافیک از نظر امکانات مساعد برای برنامهریزیهای عمران روستائی در پنج سطح طبقهبندی کردهاست. نتایج ارزیابیها نشان میدهد که منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیلهای محیطی مساعدی برای پروژههای عمران روستایی است. ژئومرفولوژی و ناهمواریهای منطقه در پراکندگی و تعداد پروژههای رفاهی در مقایسه با دیگر پروژهها نقش کمتری ایفاء کردهاست. همچنین در بهره برداری از پتانسیلهای طبیعی در قسمتهایی از حوضه مورد مطالعه ظرفیتهای محیطی رعایت نشده و میزان بهرهبرداری بیش از ظرفیت بوده، درحالی که در قسمتهای دیگر بهرغم امکان بهرهبرداری برای مقاصدی همچون گردشگری و صنایع تبدیلی از پتانسیلهای موجود، بهره برداری درخوری بعمل نیامده است. واژگان کلیدی: عمران روستایی، ارزیابی توانهای محیطی، فعالیتهای اقتصادی، حوضـه رود قلعهچای، شهرستان عجبشیر
بررسی عوامل موثر در بهبود عملکرد طرح هادی از دیدگاه دهیاران و اعضای شورای روستایی بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
طرح هادی در نواحی روستایی با انگیزه های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی اجرا شده است و با توجه به اثرگذاری بالای این طرح بر زندگی روستاییان، ارزیابی تاثیرات آن ضرورت دارد. لذا این مقاله درصدد است تا از نگاه دهیاران و اعضای شورای روستا به بررسی ابعاد طرح هادی بپردازد. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی از نوع پیمایشی و ابزار تحقیق پرسشنامه بوده است. جامعه آماری مشتمل بر دهیاران و اعضای شورای روستا است که دهیاران به روش سرشماری و اعضای شورا روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. تعداد نمونه دهیاران 31 و تعداد نمونه اعضای شورای روستایی 103 نفر بوده است(شوراهای سه نفره هر سه نفر و شوراهای 5 نفره سه نفر). نتایج نشان می دهد که طرح هادی بر روی وضعیت کالبدی روستاها اثر مثبتی گذارده است. با این همه از نظر اقتصادی و فرهنگی تاثیر چندانی نگذارده و نقشه های تدوین شده از روستا در طرح هادی نامناسب بوده است. یافته های تحقیق بیان می کنند که در مجموع رضایت پایینی از طرح هادی در بین دهیاران و اعضای شورا وجود داشته است و آنان معتقد بودند که در اجرای طرح هادی باید نظر آنان لحاظ می شد.
واکاوی مکان یابی کاربری ها در طرح های هادی روستایی شهرستان گنبدکاووس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
طرحهای هادی روستایی از جمله طرحها و پروژه هایی است که در راستای نیل به توسعه و عمران روستایی تهیه و اجرا می گردد. در واقع این طرحها به منزله سند توسعه اقتصادی- اجتماعی روستا تلقی می شود که بر اساس آن، تمامی نیازمندیهای مسکونی، خدماتی و رفاهی، برای افق طرح، با لحاظ نمودن تمامی ضوابط در چارچوب جایگاه روستا در طرحهای فرداست مکانیابی می شود. اجرای این طرحها در روستاهای کشور خالی از اشکال نبوده و در اکثر روستاها با توجه به شکل گیری بدون برنامه روستا از یک سو و کمبود اعتبارات تخصیصی از سوی دیگر، با مشکلات بسیاری مواجه می باشد. این طرح در روستاهای کشور به سفارش بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تهیه و اجرا می شود. تعدد و تنوع ویژگی های متفاوت ناحیه ای در گستره فضای ملی باعث کاهش دقت در طرح های مذکور و احتمالاً تغییراتی در اجرای آنها خواهد شد. این پژوهش در محدوده جغرافیایی روستاهای شهرستان گنبدکاووس انجام گرفته و به بررسی و ارزیابی ضوابط و معیارهای مکانیابی انواع کاربریها در طرحهای هادی روستاها پرداخته است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع کاربردی- توسعه ای و به لحاظ متدلوژی از نوع توصیفی- تحلیلی است که داده های آن از منابع اسنادی و عمدتاً عملیات پیمایشی (پرسشنامه) گردآوری شده است. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که ضوابط مربوط به مکانیابی انواع کاربریها در مرحله تهیه طرحهای هادی روستایی رعایت شده امّا در مرحله اجرای این طرح ها، بخش عمده مکانیابی های پیشنهاد شده، رعایت نگردیده است.
ارزیابی و تحلیل عمران پذیری روستایی؛ موردمطالعه: نقاط روستایی شهرستان نیر
حوزه های تخصصی:
توسعه روستایی از پایه های مهم توسعه ملی هر کشور محسوب می شود. آگاهی از ظرفیت، منابع و توانایی های مناطق روستایی یک پیش نیاز مهم برای برنامه ریزی توسعه در این مناطق می باشد. ازاین رو، هدف تحقیق حاضر، تعیین ضریب عمران پذیری روستاهای شهرستان نیر استان اردبیل می باشد. روش تحقیق بر اساس هدف، شناختی و بر اساس روش، ارزیابی – تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل 13 روستای بالای 300 نفر از میان 100 روستای شهرستان نیر و شاخص های مورداستفاده در تحقیق، مشتمل بر شاخص های اجتماعی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و ... می باشند. داده های موردنیاز با استفاده از سالنامه آماری سال 1390، مراجعه به ادارات و سازمان های ذی ربط و یافته های میدانی جمع آوری شده است. جهت تحلیل داده ها از مدل ضریب عمران پذیری روستاها استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان دهنده شکاف زیاد میان روستاهای شهرستان نیر می باشد، به طوری که روستاهای «قره شیران»، «ویرسق» و «بوسجین» نسبت به سایر روستاها توسعه یافته تر بوده و از ضریب عمران پذیری بالاتری برخوردار می باشند و سایر روستاها از ضریب عمران پذیری پایین تری برخوردار بوده و سرمایه گذاری در آن ها احتمالاً با شکست روبه رو خواهد شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون، در خصوص رابطه بین جمعیت و ضریب عمران پذیری از همبستگی بالایی حکایت دارد به طوری که هر چه جمعیت روستاها بیشتر باشد از ضریب عمران پذیری بالاتری برخوردارند. همچنین بررسی رابطه بین فاصله از مراکز شهری و ضریب عمران پذیری نیز، حاکی از وجود همبستگی نسبتاً ضعیفی بین این دو عامل می باشد به طوری که نزدیکی روستاها به مراکز شهری تا حد نسبتاً ضعیفی در توسعه یافتگی آن ها مؤثر می باشد.
ارزشیابی طرح های جابجایی روستایی با تأکید بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی- فضایی (مطالعه موردی: روستاهای لرنی علیا و سفلی- شهرستان سیروان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در حال حاضر یکی از مهم ترین چالش های فراروی کشورهای در حال توسعه، نداشتن درک درست و دقیق از پیامدهای احتمالی اجرای طرح ها و پروژه های توسعه است. بنابراین ارزشیابی اثرات راهبرد جابجایی و اسکان مجدد در نواحی روستایی، ضرورتی انکارناپذیر است. هدف از این پژوهش ارزشیابی اثرات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی- فضایی راهبرد اسکان مجدد بر روستاهای لرینی علیا و سفلی است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز آن به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری شامل شامل 129 سرپرست خانوار بودند که با استفاده از روش کوکران، 84 خانوار به عنوان نمونه و با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده های گردآوری شده با استفاده آزمون t به وسیله نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفته است. سؤالات تحقیق این است که نگرش روستاییان نسبت به اجرای سیاست اسکان مجدد سکونتگاه های روستاهای مورد مطالعه (میزان ضرورت جابجایی و میزان رضایت از جابجایی) چیست و چه پیامدهایی را به دنبال داشته است؟ نتایج نشان می دهد که روستاییان میزان ضرورت جابجایی را با میانگین 27/4 (خیلی زیاد) و میزان رضایت از جابجایی را با میانگین 88/3 (زیاد) ارزشیابی نمودند. همچنین، بیشترین اثرات اسکان مجدد بر روستاها در مؤلفههای کالبدی- فضایی با میانگین 08/4 (در حد زیاد)، زیست محیطی با میانگین 70/3 (زیاد)، اجتماعی با میانگین 43/3 (زیاد) و اقتصادی با میانگین 93/2 (متوسط) بوده است که چارچوب نظری تحقیق را تشکیل می دهند.
ارزشیابی اثرات کالبدی– فضایی اجرای طرح هادی در روستای فتح آباد- شهرستان مرودشت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مسکن و محیط روستا دوره ۳۴ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵۲
۱۱۴-۱۰۱
حوزه های تخصصی:
طی سه دهه اخیر توجه به آبادانی و توسعه روستاها، به ویژه بهبود وضعیت کالبدی- فضایی این کانون های سکونتگاهی از اولویت های اساسی برنامه ریزان و مدیران کشور بوده است. در این راستا اجرای طرح هادی به منظور بهسازی فضای درونی و بیرونی روستاها یکی از این برنامه ها می باشد که از سال 1362 تا کنون در بسیاری از نقاط روستایی کشور تهیه و اجرا شده است. در تحقیق حاضر که از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است، با تکیه بر انجام عملیات پیمایشی به تحلیل و ارزشیابی اثرات کالبدی- فضایی اجرای طرح هادی در روستای فتح آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان مرودشت پرداخته می شود. جامعه آماری تحقیق شامل 1080 سرپرست خانوار روستایی می باشد که از بین آن ها110 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از آن است که اجرای طرح هادی به لحاظ کالبدی در راستای بهبود وضعیت شبکه معابر و حمل و نقل همچون تسهیل در دسترسی روستا و کیفیت آسفالت خیابان ها، زیباسازی منظر و عرصه درونی روستا، تأثیر در نحوه ساخت و ساز مساکن و بهبود وضعیت دفع بهداشتی زباله ها نسبتاً موفق و مثبت ارزیابی شده است اما به لحاظ فضایی و زمینه سازی به منظور توسعه روستا همچون افزایش میزان دسترسی روستائیان به خدمات روبنایی و تولیدی شامل امکانات آموزشی، بهداشتی، تفریحی- ورزشی و نیز افزایش مشارکت روستائیان در روند تهیه و اجرای طرح در روستا تاحدودی ناموفق بوده است.
تحلیل راهبردی مدیریت اجرایی طرح هادی در مناطق روستایی شهرستان دیواندره با روش SWOT و تشکیل ماتریس QSPM(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مسکن و محیط روستا دوره ۳۷ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۶۲
۸۶-۷۱
حوزه های تخصصی:
طرح های هادی روستایی در سال 1362 تحت عنوان "روان بخشی روستاها" در یکی از نقاط روستایی کشور به صورت پایلوت به اجرا گذاشته شد . در سال های بعد به خصوص در سال 1366 توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با جدیت تمام پیگیری و با هدف تجدید حیات و هدایت روستاها با در نظرگرفتن ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجرا شد و در بسیاری از موارد رضایت و عدم رضایت روستاییان را به همراه داشت و در مواردی نیز تهدیدی برای بافت اصیل روستایی ایران بود . اکنون که تقریباً سه دهه از اجرای این طرح ها در مناطق روستایی کشور می گذرد ضروری است که نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای اجرایی طرح هادی شناسایی شده و با تدوین راهبردهای مناسب زمینه مدیریت بهتر طرح مذکور را فراهم نمود. در این راستا پژوهش حاضر با استفاده از ماتریس سوات (SWOT) نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی مدیریت اجرایی طرح هادی در مناطق روستایی شهرستان دیواندره را شناسایی نمود و برای دستیابی به اهداف و مدیریت آن راهبردهای مناسب ، تدوین و پیشنهاد شد. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان بنیاد مسکن، مشاوران فعال در زمینه طرح هادی و دهیاران روستاهایی بودند که طرح هادی در آن اجرا شده بود. مجموعاً 66 نفر بودند که تمامی اعضا به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. بر پایه نتایج تحقیق مهمترین نقاط قوت و ضعف طرح ها در مناطق روستایی به ترتیب «توسعه بافت فیزیکی روستا» و «طولانی شدن مدت اجرا» بوده است و همچنین عمده ترین فرصت ها و تهدیدهای طرح هادی در مناطق روستایی به ترتیب «افزایش قیمت اراضی» و «عدم مشارکت مردم در اجرای طرح» می باشد. بعد از تعیین راهبردهای مناسب با استفاده از ماتریس کمی مدیریت (QSPM) میزان جذابیت هر کدام از راهبردها مشخص شد. در این زمینه نتایج تحقیق نشان داد که مهمترین راهبردها «تأمین و حمایت های دولتی از اجرای طرح و باز پرداخت به موقع هزینه های تخریبی» و «هماهنگی الگوهای پیشنهادی بنیاد مسکن با معماری بومی - اقلیمی منطقه و نیازهای فضایی روستاییان» می باشد. علاوه بر این نتایج پژوهش نشان داد که راهبرد مناسب برای مدیریت اجرای طر ح های هادی در مناطق روستایی راهبرد رقابتی است.
نقش مشارکت جوانان در موفقیت طرح هادی روستایی (مطالعه موردی طرح های هادی دهستان هیو-شهرستان ساوجبلاغ )
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰
455 - 473
حوزه های تخصصی:
تجربه طرح های موفق توسعه و عمران روستایی بی انگر نقش مؤثر مشارکت مردم در پایداری اینگونه طرح ه ا و ضرورت بهره گیری از ظرفیت ه ای مش ارکت مردم ی در مراحل مختلف برنامه ریزی، اجرا و ارزش یابی ط رح ه ای توسعه ای است. بر همین مبنا امروزه یکی از اهداف و در عینحال ابزارهای عمده برنامه ه ای توس عه روس تایی را مشارکت مردم در ابع اد گون اگون اقتص ادی و اجتم اعی میدانند؛ بر این اساس مشارکت مردم نقش مهمی در برنامه های توسعه دارد و این مقوله زمانی در طرح ها و برنامه ها مورد توجه قرار گرفت که دولت ها و برنامه ریزان کشورهای در حال توسعه در به کار گیری برنامه های توسعه برای رسیدن به اهداف توسعه با چالش روبرو شدند، این مسئله در حالیست که رشد اقتصادی بوجود آمده در این کشورها موثر واقع نشده است، نگاه برنامه ریزی بعد از دهه "1970"، به سمتی گرایش پیدا کرد که به اهمیت حضور مردم در برنامه ها پی بردند. به صورتی که مشارکت جوانان در طرح های توسعه روستایی اهمیت یافت. بر این مبنا جوانان در تعیین سرنوشت خود و احساس مسئولیت نسبت به آینده خود و اجتماع، احساس مسئولیت کردند. در این راستا، تحقیق حاضر با استفاده از روش کمی(توصیفی – تحلیلی) و توزیع (92) پرسشنامه در میان جوانان روستائی روستاهای دهستان هیو بخش مرکزی شهرستان ساوجبلاغ استان البرز به بررسی تأثیر مشارکت جوانان در طرح هادی که شامل؛ مشارکت در تصمیم گیری، مشارکت در طراحی (مطالعه)، مشارکت در اجراء، مشارکت در بهره برداری، مشارکت در ارزیابی، مشارکت در نگهداری از طرح پس از اجراء پرداخته است، نتایج حاصل که از طریق تجزیه و تحلیل آماری و با استفاده از آزمون t تک گروهی بدست آمده نشان دهنده اشتیاق جوانان روستائی برای سهیم شدن در فعالیت های مشارکت جویانه و ایفای نقش در طرح هادی است
بررسی عملکرد طرح هادی روستایی و میزان رضایت از اجرای آن از دیدگاه روستاییان (مورد: بخش مرکزی شهرستان زاهدان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روستا و توسعه سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴
123 - 148
حوزه های تخصصی:
طرح هادی روستایی با هدف تجدید حیات و نیز هدایت روستاها در ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تهیه و اجرا می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثرات اجرای طرح هادی بر سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان واقع در جنوب شرقی ایران و میزان رضایت ساکنان روستایی از اجرای آن است. داده ها به دو صورت اسنادی (مراجعه به سازمان های مختلف) و میدانی (پرسش نامه) درزمینه سه شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گردآوری شد. جامعه آماری، ساکنان پنج روستای بخش مرکزی شهرستان زاهدان هستند که طرح هادی در آن ها اجرا شده است. جمعیت آن ها بر اساس سرشماری سال 1395 به تعداد 2623 نفر است. حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران 335 نفر در سال 1400 انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای و کروسکال والیس بهره گرفته شد. بر اساس نتایج، بعد اقتصادی با میانگین 2/71 بیشترین عملکرد را بر جای گذشته است و بعد کالبدی با میانگین 2/31 کمترین عملکرد را داشته است. به طور کلی نتایج نشان داد عملکرد طرح هادی در تمامی ابعاد در روستاهای مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط (3) و لذا نامطلوب بوده و نتوانسته است در روستاهای بخش مرکزی زاهدان چندان مؤثر واقع شود. همچنین میزان رضایت افراد از اجرای طرح هادی روستایی در روستاهای مورد مطالعه یکسان نیست و تفاوت معناداری با هم دارند. بر اساس یافته های مطالعه، میزان رضایت ساکنان روستای سفید سنگ از عملکرد طرح هادی روستایی با میانگین 202/3 بیشترین و شه مرادآباد با میانگین رتبه ای 100 کمترین رضایت را از اجرای طرح هادی دارند.
ارزیابی اثرات اقدامات عمرانی در تثبیت جمعیت روستایی، مطالعه موردی: دهستان اک، شهرستان تاکستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۴
87 - 104
حوزه های تخصصی:
سکونتگاه های روستایی در سال های اخیر با هدف دستیابی به شرایط مساعد زندگی و ایجاد برابری، عدالت، کاهش فقر و نابرابری، ، بویژه نابرابری بین شهر ها و روستاها، در معرض طرح ها و پروژه های بزرگ عمرانی با حجم سرمایه گذاری بالا قرار گرفته اند تا زمینه تثبیت جمعیت را در روستاها فراهم کنند. این مقاله به بررسی و ارزیابی اثرات اقدامات عمرانی انجام شده در تثبیت جمعیت روستایی دهستان اک پرداخته است. در همین راستا سؤال اساسی تحقیق این است که چه رابطه ای بین اقدامات عمرانی انجام شده و تثبیت جمعیت روستایی در محدوده مورد مطالعه وجود دارد. روش تحقیق از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر نوع کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری شامل 9 روستای دهستان اک می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش کمی با استفاده از داده های پیمایش میدانی و داده-های سرشماری (1395-1355) انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی شامل میانگین، میانه و انحراف معیار استفاده شد. سپس با استفاده از مدل آنتروپی، تعادل جمعیت و توزیع سکونت اندازه گیری شد و برای آزمون فرضیه از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های حاصل از مدل آنتروپی نشان می دهد که در سنجش میزان پراکندگی و روند تغییر اندازه سکونتگاه ها میزان آنتروپی از مقدار 6/139 درسال 1355 به میزان 7/119 در سال 1395 کاهش یافته است. همچنین میزان آنتروپی پراکنش و توزیع فضایی جمعیت روستایی از مقدار 9/159 درسال 1355 به مقدار 2/148 در سال 1395 رسیده است. هر چه میزان آنتروپی کمتر باشد نشان دهنده توزیع متعادل است بنا براین بر اساس نتایج مدل، توزیع نظام سکونتگاهی و جمعیت در سطح دهستان متعادل تر شده است. همچنین نتایج حاصل از مدلسازی معادلات ساختاری نشان می دهد که اثرات اقدامات عمرانی انجام شده در ابعاد مختلف با کاهش مهاجرت رابطه معناداری داشته و بیشترین ضریب همبستگی بین دو بعد اجتماعی و اقتصادی با ضریب 06/1 درصد می باشد.