نزاع دسته جمعی

نزاع دسته جمعی تحت تأثیر شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع بوده است و به تناسب این شرایط ارزش ها و نگرش های حاکم بر افراد و جوامع منجر به خسارت های مادی و معنوی غیرقابل اجتنابی شده است. هدف این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر شکلگیری منازعات دسته جمعی در روستاهای «د.د»، «ح.ر» و «پ.ک» شهرستان سلسله بوده است. بااستفاده از روش «کیفی» و «مصاحبه عمیق» با 29نفر از ساکنان بالغ و مطلعان جامعه مورد مطالعه، که به صورت «هدفمند» انتخاب شدند، به ارایه یافته های مقتضی مبادرت شد. یافته ها نشان می دهد ته نشست های فکری- فرهنگی جامعه مورد مطالعه همچون طایفه گرایی و ناموس پرستی همواره نقش بهسزایی در بروز نزاعها داشته است. از طرفی، شرایط اقتصادی نظیر رشد بیکاری و اختلافات ملکی(لایه روبی انهار و ارث و میراث) نزاع های دسته جمعی را وارد فاز جدیدی کرده است که در تطابق با فرایندهای سیاسی مانند تزلزل در مدیریت روستا(ناکارآمدی شوراها) و نگرش های منفی نسبت به مراجع نظامی(پلیس) و قضایی وقوع نزاعهای دسته جمعی را به عنوان امری پوشیده و بالقوه درآورده است.

نزاع و درگیری به زدوخورد بین بیش از دو نفر یا گروه های اجتماعی اطلاق می شود. تاریخ جوامع بشری حاکی از ستیز و کشمکش اجتماعی بین گروه ها بر سر منابع کمیاب، توزیع ناعادلانه ثروت و وجود کینه های تاریخی و انتقام گیری از یکدیگر می باشد. آمارهای رسمی حاکی از افزایش میزان نزاع دسته جمعی در استان اردبیل به ویژه شهرستان مشکین شهر بوده و به این سبب، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری نزاع دسته جمعی در این شهرستان با استفاده از نظریه سرمایه اجتماعی، بی سازمانی اجتماعی، بوم شناسی شهری و آنومی اجتماعی است. روش پژوهش حاضر از نوع پیمایشی (کمی) بوده و با ابزار پرسشنامه بسته–پاسخ در قالب طیف لیکرت انجام گرفته است. حجم جامعه آماری برابر با ۶۶۰۰۰ نفر بوده که طبق فرمول کوکران، (۳۸۴) نفر به طور تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و آلفای کرونباخ بالای (۷/۰) حاکی از روایی بین گویه هاست. با توجه به نرمال بودن متغیرها، از آزمون پارامتریک پیرسون برای سنجش روابط بین متغیرها استفاده شد. براین اساس، نتایج نشان می دهد که نزاع دسته جمعی در سطح بالا (۴۲%)، متوسط (۲۷%) و پایین برابر با (۳۱%) بوده است. یافته های آزمونی حاکی از این است که میزان اعتقادات مذهبی با مقدار ضریب همبستگی (۲۵/۰)، اعتماد اجتماعی (۳۵/۰-)، میزان قانون گرایی (۶۳/۰-)، حاشیه نشینی (۴۵۷/۰)، میزان بیکاری (۱۹/۰)، طایفه گرایی (۳۴/۰) و بی سازمانی اجتماعی شهری (۴۲/۰-) با نزاع دسته جمعی رابطه معنی دار و متغیر بازدارندگی اجتماعی فاقد رابطه معنی داری بوده است.

باتوجه به رشد تحقیقات در حوزه علوم انسانی و اجتماعی تسلط بر تمام ابعاد یک مسئله تاحدزیادی امکان پذیر نیست؛ بنابراین، محققان به انجام تحقیقات ترکیبی روی آورده اند که عصاره تحقیقات موجود در یک موضوع خاص را به روشی منظم برای آنها فراهم می کند؛ ازاین رو، هدف از پژوهش حاضر، به کارگیری روش فراتحلیل برای تحلیل و ترکیب نتایج مطالعات انجام شده درباره ارتباط طایفه گرایی و نزاع دسته جمعی است. برای انجام فراتحلیل حاضر 14 پژوهش مرتبط در سال های 1395-1385 انتخاب شده اند که هدف آنها ارزیابی ارتباط میان طایفه گرایی و نزاع دسته جمعی بوده است . همچنین، این پژوهش ها به روش پیمایشی و با به کارگیری ابزار پرسش نامه در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه های پایا انجام شده اند. در گام نخستِ ارزیابی پژوهش های منتخب، فرضیات همگنی و سوگیری نکردن انتشار بررسی شده است که یافته ها ناهمگنی اندازه اثر و سو گیری نکردن انتشار مطالعات مدنظر را نشان می دهد. در مرحله دوم نیز ضریب اندازه اثر و نقش تعدیل کنندگی متغیر سال پژوهش و قومیت با به کارگیری نسخه دوم نرم افزار CMA ارزیابی شده است. نتایج نشان می دهد اندازه اثر طایفه گرایی و نزاع دسته جمعی معادل 38/0 است که برحسب نظام تفسیری کوهن، این میزان تأثیر در حد متوسط ارزیابی می شود. همچنین، با در نظر گرفتن قومیت به صورت متغیر تعدیل کننده، ضریب اندازه اثر برای اقوام آذری معادل 481/0 و بیشتر از عرب ها با 363/0، لرها با 334/0 و کردها با 330/0 ارزیابی شده است. درمجموع، طبق نتایج پژوهش طایفه گرایی با تعدیل گری قومیت و گذر زمان تأثیر متفاوتی بر میزان نزاع دسته جمعی می گذارد.

زمینه و هدف: امروزه نزاع دسته جمعی به عنوان یک آسیب اجتماعی، یکی از شاخص های مهم وجود خشونت در جامعه تلقی می شود که بین افراد و گروه ها به وقوع می پیوندد و امنیت اجتماعی را مورد تهدید و مانع توسعه اجتماعی می شود. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش به نزاع دسته جمعی در شهر لردگان انجام گرفته است.<br /> روش شناسی: روش تحقیق در این پژوهش ازنوع پیمایشی و ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد بوده است. جامعه آماری را کلیه افراد 18-60 سال شهر لردگان تشکیل می دهند که از این تعداد، نمونه ای با حجم 384 نفر از طریق فرمول کوکران برآورد و به شیوه خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شده اند.<br /> یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از معنادار بودن رابطه ی بین متغیرهای پرخاشگری، اختلافات ملکی، خویشاوندگرایی، تجربه عینی نزاع و جنس با متغیر وابسته می باشد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که متغیرهای پرخاشگری و اختلافات ملکی به ترتیب با ضریب بتاهای(554/0) و (135/0)، بیشترین تأثیر را بر گرایش به نزاع دسته جمعی داشته اند.<br /> نتیجه گیری: با افزایش اختلافات ملکی، خویشاوندگرایی، تجربه عینی و پرخاشگری میزان گرایش به نزاع دسته جمعی نیز افزایش می یابد.

زمینه و هدف: نزاع در جوامع در حال توسعه و گذر از سنتی به مدرن به دلیل جابجایی ارزش های اجتماعی و کاهش تقید به هنجارهای موجود مشاهده می شود. استان اردبیل، در طی سال های گذشته، نزاع زیادی را تجربه کرده است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش، تبیین شکل گیری نزاع و درگیری دسته جمعی در استان اردبیل است. روش: پژوهش حاضر از نظر روش اجرا، از نوع فراتحلیل است. فراتحلیل روشی کمی در مطالعات پیمایشی برای دست یابی به یک اندازه اثر معین از طریق آزمون کوهن است. جامعه آماری پژوهش شامل 19 مطالعه پژوهشی معتبر (مقالات، رساله ها و پایان نامه ها) است که 13 نمونه بعد از ارزیابی اعتبار و روایی انتخاب شدند. بازه زمانی آن بین سال های 1392 الی 1396 بوده است. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که سطح گرایش به نزاع و درگیری در سطح بالا (34 درصد)، متوسط (37 درصد) و پایین (29 درصد) است. نزاع دسته جمعی به عنوان متغیر وابسته اصلی، تأثیرپذیر از سرمایه اجتماعی (اندازه اثر = 213/0)، کنترل اجتماعی (اندازه اثر = 194/0)، نارضایتی اجتماعی (اندازه اثر = 189/0)، تعلق ایلی (اندازه اثر = 169/0) و اختلافات اجتماعی (اندازه اثر = 274/0) است. نتیجه گیری: پدیده نزاع و درگیری در جوامع سنتی از جمله استان اردبیل، از آن دسته آسیب هایی است که متأثر از سایر عوامل اجتماعی از جمله سرمایه اجتماعی، کنترل اجتماعی و اختلافات اجتماعی است که لازم است در استان اردبیل، این عوامل مورد توجه دستگاه های اجرایی و متولی امر قرار گیرد تا بتوانند با اقدامات مناسب از جمله تقویت سرمایه اجتماعی و کنترل تعلقات سنتی و نارضایتی و اختلافات اجتماعی، از تداوم و تشدید پدیده نزاع و درگیری دسته جمعی پیشگیری کنند.

نزاع جمعی یکی از شاخص های مهم وجود خشونت در جامعه تلقی می شود که بین افراد به وقوع می پیوندد و از آن دسته جرائم اجتماعی است که نظم حاکم بر جامعه را مختل می کند و همواره مواجهه با آن مورد توجه متولیان نظم و امنیت اجتماعی بوده است. اهواز، از جمله شهرهایی است که با این بحران مواجه است. بدین منظور هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل فضایی بزهکاری های شهری با تأکید بر جرائم نزاع دسته جمعی در شهر اهواز بوده است. روش این پژوهش، ترکیبی از روش های توصیفی-تحلیلی است که با استفاده از آزمون های آماری و تحلیل های گرافیکی در محیط «جی آی اس»[1] به تحلیل فضایی جرائم نزاع جمعی پرداخته و جامعه آماری آن، مجموع جرائم نزاع جمعی شهر اهواز در سال (۱۳۹۴) است که از مرکز آمار زندان سپیدار شهر اهواز گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان داد، چهار کانون اصلی جرائم نزاع جمعی در بافت مرکزی شهر وجود داشته که این کانون ها بر کانون های تراکم جمعیت در شهر اهواز منطبق بوده اند. از نظر تحصیلی، بالاترین نرخ جرائم درگیری جمعی در بین مجرمین با سطح تحصیلات راهنمایی و کمترین آن در سطح فوق لیسانس بوده است. توزیع جغرافیایی جرائم نزاع از مرکز شهر با جهت جنوب غربی-شمال شرقی به محدوده وسیعی از شهر گسترش و بیشترین تمرکز جرائم در پهنه مرکزی توزیع یافته است؛ به طوری که با فاصله از مرکز شهر از فشردگی موقعیت مکانی جرم کاسته شده و در برخی از پهنه های حاشیه شهر، کمیتی از جرم ثبت نشده است. در نهایت محله های شلنگ آباد، حصیرآباد و کمپلو به عنوان محدوده های آسیب پذیر از نظر نرخ بالای جرائم نزاع جمعی شناسایی شدند.

نزاع جمعی در جامعه ازجمله مسائلی است که می تواند آرامش و امنیت و درنتیجه کیفیت زندگی مردم را به خطر اندازد. در پژوهش حاضر مسئله اصلی پژوهشگران مطالعه گونه شناسی ریشه ها و پیامدهای نزاع دسته جمعی در روستای امامزاده عبدالله (ع) است. روستای موردمطالعه در محدوده سیاسی بخش مرکزی شهرستان هندیجان از توابع استان خوزستان قرار دارد. پژوهشگران از رهیافت کیفی و مطالعه یک روستا برای دستیابی به اهداف اساسی پژوهش بهره برده اند. نگارندگان به منظور گردآوری داده ها از تکنیک هایی همچون مصاحبه و مشاهده سود جسته اند و تجزیه وتحلیل داده ها با تکنیک تحلیل تماتیک صورت گرفته است. با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی، 10 نفر از اهالی شناسایی شده و موردمطالعه قرار گرفتند. همچنین با دو گروه (6 نفره و 3نفره) نیز مصاحبه گروهی انجام گرفته شده است. در این پژوهش از نظریات (محرومیت نسبی و نسبت دادن رانی مان و هوندریش، نظریه تعصب و پیش داوری دیوید مایر) استفاده شده است. یافته ها در سه بخش اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی گردآوری شدند. ریشه های نزاع در بخش های مختلف عبارت اند از: اقتصادی (محدودیت منابع، حقوق مالکیت)، فرهنگی (نادیده گرفتن عرف و طایفه گرایی) و اجتماعی که به عنوان عوامل جانبی تشدیدکننده نزاع شناسایی شدند عبارت اند از: ضعف سرمایه اجتماعی برون گروهی، تحریک جوانان توسط ریش سفیدان، ناآگاهی اجتماعی. یافته ها همچنین نشان می دهند عواملی همانند: کاهش انسجام اجتماعی، افزایش پرونده های قضایی، رشد کینه توزی، گسست اجتماعی، عدم تمایل به سرمایه گذاری، ایجاد خسارات مالی و جانی، عدم پیشرفت روستا به عنوان پیامدها و آسیب های اجتماعی نزاع دسته جمعی در روستا شناسایی شدند.

زمینه و هدف : نزاع جمعی به هر علت و انگیزه ای صورت پذیرد، در صورتی که منجر به قتل شود شرایط و اوضاع منطقه را دگرگون می سازد، به طوری که ممکن است گاهی اوضاع چندین روستا یا طایفه را شهرستان با مشکلات و معضلات اساسی روبرو سازد. هدف پژوهش شناخت پیامدهای امنیتی و انتظامی نزاع دسته جمعی در شهرستان میاندوآب است. روش : پژوهش به لحاظ کاربردی و از نظر ماهیت کلی کیفی و اکتشافی است. مشارکت کنندگان 19  نفر از خبرگان انتظامی و قضایی و علوم اجتماعی شهرستان میاندوآب در سال 1398 هستند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. تعداد افراد مشارکت کننده بر پایه ی اصل اشباع نظری تعیین شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی-استقرایی و کدگذاری انجام شد. یافته ها : کاهش انسجام اجتماعی تحت تأثیر افزایش گسست اجتماعی، کاهش امنیت روانی و امنیت اجتماعی، ازدست رفتن سرمایه اجتماعی و تضعیف حاکمیت قانون تحت تأثیر افزایش تمایل و انگیزه برای حمل و نگهداری سلاح گرم، گرایش به الگوهای رفتاری  خشونت آمیز  و تقویت روحیه مطالبه گری با  توسل به خشونت مهترین یافته های پژوهش هستند.   نتیجه گیری: وقوع نزاع دسته جمعی بسترساز اختلال در امنیت فردی و اجتماعی، و کاهش احساس امنیت در ابعاد مختلف می شود؛ بنابراین لازم است نیروی انتظامی با برنامه ها و سیاست های اصولی پیشگیری، کنترل و مقابله با این گونه از جرایم را در اولویت قرار دهد.  

زمینه: گسترش خشونت و رفتارهای خشن در جوامع کنونی مسئله ای بغرنج است که روز به روز اثرات نامطلوبی در حیات فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد بر جای گذاشته و ریشه دار شدن آن موجب نابسمانی های اجتماعی فراوان شده است؛ بر این اساس، هدف اصلی مقاله حاضر «بررسی عوامل اجتماعی موثر در وقوع نزاع دسته جمعی در شهرستان شاهرود» بوده است. روش تحقیق: این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و جامعه ی آماری آن بر اساس آمار ارائه شده از سوی مرکز تحقیقات کاربردی شهرستان شاهرود در مجموع سال های 1389 - 1390، 319 نفر در نزاع دسته جمعی مشارکت داشته اند و به خاطر حمایت از افشاء هویت متهمین، محقق از روش نمونه گیری زنجیره ای 90 نفر از افراد نزاع گری که در طی این دو سال به نزاع دسته جمعی پرداخته اند یافته، همچنین ابزار اندازه گیری این پژوهش پرسشنامه بوده است. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که: متغیرهای کنترل اجتماعی پلیس (365/0r=)، تعریف مثبت نزاع (322/0r=) در سطح یک درصد و فیزیک افراد (234/0r=) در سطح 5 درصد معنی دار بود. از طرفی متغیر کنترل اجتماعی والدین (253/0r=-) همبستگی منفی و معنی داری با نزاع دسته جمعی نشان داد. همچنین متغیرهای مستقل بازی های رایانه ای، فیلم سینمایی و اکشن و وضعیت اشتغال رابطه معنی داری با متغیر وابسته نشان ندادند.

مقدمه و هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش هوش فرهنگی در پیش بینی نیازهای اساسی روان شناختی افراد شرکت کننده در نزاع دسته جمعی شهر اردبیل است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی افراد شرکت کننده در نزاع و درگیری گروهی بود که درسال 1396 به کلانتری های شهر اردبیل مراجعه کرده بودند. تعداد نمونه 123 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین 8 کلانتری انتخاب شدند. یافته ها: نتایج تحلیل نشان داد که از بین مولفه های هوش فرهنگی، راهبرد فراشناخت (33/0=B) توانایی پیش بینی نیاز اساسی شایستگی و دانش شناخت (26/0=B) توانایی پیش بینی نیازِ ارتباط را دارند. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد نیازهای اساسی شایستگی و ارتباط از طریق هوش فرهنگی افراد درگیر در نزاع، قابل پیش بینی هستند. لذا پیشنهاد می گردد در جهت ارتقاء سطح آن کلاس های آموزشی در دوره های مجازات افراد شرکت کننده در نزاع و درگیری گروهی برگزار شود.