مطالب مرتبط با کلیدواژه

خوزستان


۱۲۱.

ارزیابی تاب آوری ناحیه خوزستان در برابر سیل با رویکرد مدیریت بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 231 - 245

کلیدواژه‌ها: تاب آوری سیل مدیریت بحران بحران خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۲۰۵
ارزیابی و برنامه ریزی مدیریت بحران با رویکرد سوانح طبیعی سیل مولفه های زیادی را در بر می گیرد. در این راستا یکی از ارکان اساسی مدیریت بحران براساس تاب آوری می باشد. با این دیدگاه توجه به الویت های برنامه ریزی و پژوهشی حال و آینده کشورمان نشان می دهد که مدیریت بحران در نواحی سیل خیز یکی از مهمترین اولویت های مطالعات و برنامه ریزی توسعه پایدار در کشور مطرح می باشد. ناحیه خوزستان به خاطر ویژگی های بارز سیل خیزی از جایگاه ویژه ای برخوردار است برسی روند وضع موجود نشان می دهد که علیرغم تلاشهای زیادی که در حال انجام است. شرایط اقلیمی ومحیطی رودخانه ها، سکونتگاه های حوضه نفوذ، فضاهای موجود و ساخت وسازهای انجام گرفته ومکانیابی نادرست زیر ساختها بیانگرچالشهای زیادی درساماندهی وضع موجود در مولفه های مختلف مدیریت بحران می باشد در این راستا جهت گیری اصلی این مقاله ارزیابی تاب آوری ناحیه خوزستان در برابر سیل با رویکرد مدیریت بحران می باشد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی می باشد که در این تحقیق ضمن تحلیل علل وقوع سیل و پهنه بندی سیل و خسارتهای ناشی از سیل راهبردهای کاربردی ارائه شده است. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی- تحلیلی و اکتشافی می باشد. که در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سیستم GIS و برداشت های میدانی علل وقوع سیل برسی و تحلیل شده و پس از پهنه بندی مناطق سیل زده و خسارتهای ناشی از سیل راهبردهای کاربردی در افزایش تاب آوری در برابر سیل ارائه شده است.  
۱۲۲.

شیرین، شه بانویی در خوزستان و میان رودان یا شاه دختی در ارمنستان؟ (با نگاهی به تاریخ نگاری های ایرانی، سریانی، ارمنی و رومی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی سال ۷۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴۴ 97 - 122

کلیدواژه‌ها: شیرین خسرو نظامی گنجوی خوزستان ارمنستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
با توّجه به این که سیمای شیرین در منابعِ تاریخی با سیمای داستانیِ او تفاوت دارد، در این مقاله ابتدا به چگونگیِ جایگاه و موطن او در منابعِ کهنِ فارسی، سریانی، رومی و ارمنی پرداخته ایم؛ در منابعی همچون تاریخ بلعمی و شاه نامه، شیرینْ کنیز و محبوبه خسرو است و ذکری هم از موطن و اصالت او نیامده، امّا در منابعی دسته اوّل و هم روزگار با خسرو و شیرینِ تاریخی، همچون رویدادنامه سریانی، تاریخ سبئوس، تاریخ تئوفیلاکت سیموکاتا، شیرینْ اهلِ خوزستان و نواحیِ جنوبِ غربیِ ایران شهرِ عهدِ ساسانی یا میان رودان دانسته شده است. امّا این که چرا شیرین که در روایات تاریخی، اهلِ جنوبِ غرب ایران یا خوزستان بوده و در روایاتِ ناحیه اران، مبدّل به شاه دختی ارمنستانی شده، برخاسته از چند پیش زمینه و دلیلِ تاریخی دانسته ایم بدین قرار: 1) روایت پردازانِ این قصه خود اهلِ این ناحیه بوده اند و او را از آنِ خود کرده اند؛ 2) خسروپرویز در مقطعی تاریخی در بردع و آذربایجان به سر برده و خاطره اش در آن سامان باقی مانده؛ 3) شیرین خود از اهلِ نصارا و هم کیشِ ارمنیان بوده؛ 4) احتمال خلط و التباس بین مکانی به نام «بیت آرامایه» و «ارمن» و جایگزینی تبارِ ارمنی به جای تبارِ آرامی برای شیرین هم هست. بنابراین قصه پردازانِ اران و ارمن، برای هویت سازی و هم ذات پنداری او را بدانجا نقلِ مکان داده اند.
۱۲۳.

نقش انسان بر مورفولوژی رودخانه ای هولوسن بالایی و شکل گیری کانون های گرد و غبار در جنوب غرب استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 71 - 82

کلیدواژه‌ها: خوزستان فرسایش بادی کانال متروک کرخه هورالعظیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۵
پهنه های وسیعی از استان خوزستان جزو مناطق مستعد تولید گرد و غبار به شمار می آیند. در این استان، هفت کانون تولید گرد و غبار داخلی وجود دارد. تعدادی از این کانون ها مانند کانون گرد و غبار شماره یک (جنوب تالاب هورالعظیم)، در واقع دشت های سیلابی و آبرفتی زمین های پست خلیج فارس و بین النهرین هستند که ارتباط خود را با رودخانه های بزرگی مانند کرخه در هولوسن بالایی از دست داده اند. وجود چنین مسئله ای به همراه خشکسالی های پی در پی موجب تبدیل شدن دشت های وسیعی از جنوب غرب استان خوزستان به کانون گرد و غبار شده است. در این راستا این پژوهش در نظر دارد، نقش فعالیت های انسان در تغییر مورفولوژی رودخانه کرخه و اثر آن بر شکل گیری کانون های گرد و غبار را بررسی کند. این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1991، 1998و  2002 میلادی، سنجنده Liss از ماهواره IRS هند مربوط به سال 2006 میلادی، تصاویر گوگل ارث، نمونه برداری از رسوبات تا عمق 10 متری و انجام بازدیدهای میدانی انجام شده است. در مراحل انجام پژوهش، کلیه محیط ها و زیر محیط های رسوبی رودخانه ای منتهی به کانون گرد و غبار شناسایی و سپس با استفاده از شاخص های بارزسازی مکانی و طیفی، تغییرات بلندمدت و میان مدت رودخانه کرخه استخراج شد. نتایج نشان داد، در محدوده مورد مطالعه حداقل سه کانال متروک رودخانه ای وجود دارد. طولانی ترین آن ها، کانال متروک جفیر به طول حدود50 کیلومتر است که به قسمت های جنوبی تالاب هورالعظیم جریان داشته است. این کانال به دلیل قطع ارتباط با رودخانه کرخه و عدم سیلابی شدن حداقل برای یک دوره 1300 ساله، اکنون به عنوان یکی از هفت کانون گرد و غبار، به شمار می آید. در صورت ساماندهی و احیای مجدد این کانال، امکان مقابله با فرسایش بادی از طریق افزایش زبری خاک، افزایش رطوبت خاک و پوشش گیاهی وجود خواهد داشت
۱۲۴.

طراحی الگوی پارادایمی عوامل موثر بر مشارکت صنایع استان خوزستان در فعالیت های ورزش قهرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی دوره دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 11 - 29

کلیدواژه‌ها: صنایع خوزستان ورزش قهرمانی مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف از انجام تحقیق حاضر طراحی الگویی به منظور شناخت عوامل موثر بر مشارکت صنایع استان خوزستان در عرصه ورزش قهرمانی بود. جامعه آماری تحقیق را صاحبنظران و متخصصان آگاه به موضوع اعم از مدیران و کارشناسان اقتصادی و ورزشی، اساتید دانشگاه تشکیل می دادند. برای جمع آوری داده ها از نمونه گیری نظری و مصاحبه های نیمه سازمان یافته به تعداد 23 نفر و برای تحلیل داده ها از نظریه داده بنیاد استفاده گردید. جهت تحلیل و کدگذاری داده ها از روش کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی به وسیله نرم افزار مکس کیودا استفاده شد. نتایج نشان داد در فرایند کدگذاری باز در مجموع تعداد 368 کد اولیه غیرتکراری ایجاد شد. این کدها بر اساس مشابهت موضوعی در قالب 35 مفهوم قرار گرفتند. این مفاهیم عبارت بود از مشتری گرایی، بازارمحوری، هویت، آمار و اطلاعات، مستندات، هوادارگرایی، محیط، حضور رقبا، تصویر نامطلوب ورزش قهرمانی، کیفیت ورزش قهرمانی، فرهنگ ورزش، عوامل سیاسی، ساختار، امکانات و فضاها، رسانه و ارتباطات، سیستم بازاریابی، نیروی انسانی، توسعه اهداف، راهبردهای تجاری ورزشی، بازخورد حمایت های گذشته، مسائل مالی و اقتصادی، نگرش، عملکرد ورزشی، حقوقی-قانونی، مدیریت، تناسب، ارتباطات، شفافیت، پاسخگویی و تعهد، استراتژی و برنامه، نظارت و کنترل، عوامل انگیزشی برای صنایع، تبلیغات و حق پخش، آموزش، برندسازی، انگیزش. در نهایت مدل تحقیق در قالب مقوله های اصلی شرایط علی، عوامل مداخله گر، عوامل زمینه ای، پدیده محوری، راهبردها و پیامدها ترسیم و به تاٌیید 5 نفر از نمونه های تحقیق در قالب یک گروه کانونی قرار گرفت.
۱۲۵.

ارتباط خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی دانشجویان اتاق عمل(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره چهاردهم بهمن و اسفند ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۷۰) ۴۱۲-۴۰۵

کلیدواژه‌ها: اتاق عمل انگیزش خودکارآمدی خوزستان دانشجو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۶۳
مقدمه: خودکارآمدی موجب تاثیرگذاری بر شیوه ی تفکر، احساس، انگیزش و رفتار فرد می گردد. با توجه به اینکه خودکارآمدی یکی از مهم ترین و قوی ترین مؤلفه های پیش بینی کننده برای پیشرفت تحصیلی است و به دلیل تأثیر انگیزه پیشرفت در موفقیت دانشجویان، پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط میان خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی دانشجویان اتاق عمل استان خوزستان طراحی شده است. روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که بر روی 225 نفر از دانشجویان کارشناسی رشته اتاق عمل در سطح استان خوزستان که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند، انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه نامه انگیزش تحصیلی (AMS) و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان (CASES) جمع آوری شدند. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار 19 spss و آزمون های آمار توصیفی و تحلیلی انجام شد. نتایج: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که خودکارآمدی دانشجویان اتاق عمل استان خوزستان، بالاتر از حد متوسط است و انگیزه این دانشجویان، در سطح بسیار خوب گزارش شد. به طور کلی روند خودکارآمدی دانشجویان از سال اول تا سال چهارم تحصیل، سیر صعودی داشت. انگیزه دانشجویان اتاق عمل بهبهان، دزفول و آبادان از اهواز بیش تر است و دانشجویان اتاق عمل شوشتر از کمترین میزان انگیزه برخوردارند. بین خودکارآمدی و تمام ابعاد انگیزش تحصیلی ارتباط مثبت و معنادار یافت شد. نتیجه گیری: باتوجه به اینکه خودکارآمدی دانشجویان اتاق عمل استان خوزستان، بالاتر از حد متوسط گزارش شده و انگیزه بسیار خوبی نیز دارند، هم چنین بین خودکارآمدی و انگیزه تحصیلی ارتباط مثبت و معناداری یافت شده است. لذا جهت پیشرفت و موفقیت روزافزون این دانشجویان، لازم است برنامه هایی کاربردی جهت افزایش میزان خودکارآمدی و انگیزه توسط مسئولین ذیربط تدارک دیده شود و کمبوها و نواقص موجود که منجر به کاهش انگیزه و خودکارآمدی میشوند را نیز برطرف نمود.
۱۲۶.

پیوند تاریخی متون دریِ جنوبی با گویش های امروزینِ خوزستان

نویسنده:
منبع: پژوهش های نثر و نظم فارسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 11 - 32

کلیدواژه‌ها: دری جنوبی گویش شناسی قرآن قدس فارسی یهودی کهن خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۴
مقاله حاضر به بررسی پیوند زبانیِ متون دریِ جنوبی با گویش های امروزینِ خوزستان می پردازد. منظور از متون جنوبی، متن هایی است که به خط عربی فارسی (قرآن قدس) یا به خط عبری، در حوزه جنوبیِ زبان فارسی، از خوزستان تا سیستان، تا پایان قرن ششم هجری قمری نگاشته شده-اند. مقایسه متون خراسانی و این متون نشان می دهد که دسته اخیر از نظر رده شناختی، قرابت بیشتری با فارسی میانه دارند و برخی از ویژگی های صرفی، آوایی و واژگانیِ متون پهلوی در آن-ها به جا مانده است. نظر به این که برخی از نوشته های فارسی یهودیِ کهن، یعنی نمایندگان اصلیِ دریِ جنوبی، در خوزستان تحریر شده اند، بررسی خویشاوندی آن ها با گویش های امروزینِ این ناحیه، می تواند روشنگرِ وضعیتِ گویشیِ خوزستان در عصر نگارشِ این متون باشد. شواهدی که نگارنده مقاله از گویش های شوشتری، دزفولی، بختیاری و لری فیلی، گردآوری و ریشه یابی کرده، از طرفی مؤید وجود گونه جنوبیِ فارسی نو، و از سوی دیگر، گواه اصالت جغرافیاییِ متونِ جنوبی است.
۱۲۷.

بررسی اثر خوون چینی بر انتقال حرارت از نمای جنوبی در تابستان، در اقلیم بسیار گرم و نیمه خشک خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری اقلیم گرم و خشک سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 119 - 139

کلیدواژه‌ها: خوون چینی انتقال حرارت نمای جنوبی اقلیم بسیار گرم و نیمه خشک خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۸۱
خوون چینی، نوعی آجرکاری تزئینی برجسته است که با استفاده از قطعات آجر با ضخامت یکسان و اندازه های مختلف بر سطح نمای ساختمان اجرا می شود. این نوع تزئین های آجری در معماری ابنیه تاریخی استان خوزستان و به ویژه در بافت قدیم دزفول، در سردر ورودی ها و بخش هایی از بدنه های حیاط داخلی خانه های تاریخی به کار رفته اند. سایه ایجاد شده متاثر از برجستگی و فرورفتگی آجرها، به ویژه در تابستان، سطح قابل ملاحظه ای از نما را می پوشاند. در کنار کارکرد زیباشناختی این نقوش، سایه ایجاد شده بر پوسته خارجی بنا می تواند در انتقال حرارت از این سطح به سطح داخلی تاثیرگذار باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان تاثیر سایه خوون چینی بر انتقال حرارت در جداره خارجی است. جهت انجام این تحقیق از روش تجربی و مدل سازی در محیط واقعی استفاده شده است. از میان تعداد بسیار نقوش خوون چینی در بافت تاریخی دزفول، یک نقش با سایه اندازی زیاد انتخاب شد. دو اتاقک با ابعاد و جزییات یکسان که وجه جنوبی آنها دیوار آجری، یکی دارای نقش خوون چینی و دیگری دارای همان نقش بدون برجستگی است در شهر آبادان با اقلیم بسیار گرم و نیمه خشک ساخته شدند. با توجه به فراهم بودن شرایط ساخت و انجام آزمایش در آبادان و شباهت اقلیمی با دزفول، این محدوده جهت مدل سازی انتخاب شد. متغیر های دما و رطوبت نسبی محیط، دما و رطوبت نسبی درون اتاقک ها و دمای متوسط سطح داخلی دیوار آجری (جبهه رو به جنوب) اتاقک ها، در شش دوره اندازه گیری، در طول تابستان 1398 ثبت شدند. نتایج نشان دادند که درگرم ترین ساعت های شبانه روز، دمای متوسط سطح داخلی دیوار جنوبی و دمای داخلی اتاقک دارای خوون چینی نسبت به اتاقک بدون تزیینات، به طور میانگین و به ترتیب 1 و 8/0 درجه سلسیوس کاهش یافتند. این تفاوت دما نمایانگر اثر خوون چینی بر کاهش انتقال حرارت از نمای جنوبی در تابستان، در اقلیم مورد مطالعه است.
۱۲۸.

بررسی احتمالاتی توان فرسایشی باد در خوزستان

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 1 - 23

کلیدواژه‌ها: فرسایش بادی توان باد خوزستان احتمال شرطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۵
در بسیاری از نقاط سطح زمین، باد به عنوان عامل اصلی و نیرویی قدرتمند در جابجایی مواد سطحی و فرسایش عمل می کرده است. یکی از مناطق توام با توان فرسایش بادی بالا در ایران، استان خوزستان است. در پژوهش حاضر تلاش شد تا توان باد در ایجاد فرسایش و حمل ذرات در نواحی مختلف استان خوزستان مورد بررسی قرار گیرد. برای رسیدن به این هدف از داده های 58 ایستگاه همدید و تبخیرسنجی استان خوزستان از سال 1987 تا 2010 میلادی استفاده شد. از آن جا که میزان رطوبت در رخداد فرسایش بادی بسیار موثر است، ویژگی های عمومی باد توام با خشکی استان مورد توجه قرار گرفت. بدین ترتیب آستانه فرسایش بادی انواع ذرات خاک، شامل لای، رس، ماسه ریز و ماسه درشت، به طور جداگانه محاسبه و احتمال رخداد فرسایش در شرایط خشک و مرطوب مورد بررسی قرار گرفت. بررسی های انجام شده نشان داد که بیشترین سرعت باد و کمترین میزان ضریب تغییرپذیری باد و همچنین کمترین میزان بارش و ضریب تغییرات آن در قسمت های جنوب، جنوب غرب و غرب استان رخ می دهد. از این رو در این قسمت ها توان فرسایش و احتمال رخداد آن برای هر چهار ذره به ترتیب در قسمت های جنوب، جنوب غرب و غرب استان بیشتر از نواحی دیگر است.
۱۲۹.

نقش برنامه ها و اقدامات عمرانی حاجی عبدالغفار نجم الملک در نوسازی راه خرم آباد-دزفول در دهه 1260 شمسی (مسیر کیالان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال نوزدهم تیر ۱۴۰۱ شماره ۱۰۹ 5 - 18

کلیدواژه‌ها: نجم الملک لرستان خوزستان راه خرم آباد-دزفول کیالان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۹۵
بیان مسئله: با وجود تبیین شخصیت علمی و تجربیات نجم الملک در علوم مختلف، اقدامات عملی او در حیطه راه و ساختمان چندان مورد توجه نبوده است؛ حال آن که یکی از مهمترین اقدامات عمرانی او در خلال دو سفر به خوزستان و نوسازی راه خرم آباد-دزفول شکل گرفت که بخش مهمی از اسناد آن در دسترس است. همچنین ناشناخته بودن این مسیر مهم تاریخی در پژوهش های انجام شده، مغفول ماندن نقش او در این راستا را مضاعف نموده و موجب شده است برخی از پژوهشگران بسیاری از آثار مهم این سفرها را به دیگر دوره های تاریخی منسوب کنند. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که چه اقداماتی در راستای افزایش کیفیت راه خرم آباد-دزفول، اعم از بهبود سطح راه و ایجاد ابنیه و استحکامات لازم، توسط نجم الملک به عمل آمد و مجموع این اقدامات چه تأثیری در کیفیت و تردد در این مسیر برجای نهاد؟هدف پژوهش: این پژوهش تلاش کرده برنامه ها و اقدامات عمرانی نجم الملک در راستای نوسازی راه خرم آباد-دزفول را بررسی و پیامدهای آن را تشریح نماید.روش پژوهش: این پژوهش در دسته روش های مبتنی بر سامانه جستجوی کیفی و با راهبرد تفسیری-تاریخی انجام شده است. ابزار پژوهش استفاده از اسناد و نقشه های تاریخی موجود در سفرنامه ها، کتب، مقالات، گزارش ها و بایگانی هایی است که بعضاً در این پژوهش برای اولین بار منتشر خواهند شد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد برنامه های نجم الملک و اجرای آن ها باعث بهبود چشمگیر کیفیت بستر راه به ویژه در نقاط بحرانی آن گشت و از سوی دیگر او با طراحی کاروانسراهای جدید مبتنی بر نیازهای فضایی نوین، نقش برجسته ای در تغییر گونه این ساختمان ها در منطقه ایفا کرد که از آنچه تا پیش از آن به ویژه در دوره صفویه وجود داشت، کاملاً متمایز است. این اقدامات شرایط عبور مناسب و امن از این مسیر را فراهم آورد که در اثر اغتشاشات سال های پایانی دوره قاجار از دست رفت.
۱۳۰.

بررسی عوامل رشد و گسترش مکتب کلامی معتزله در خوزستان (سده 2 تا 4هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال دهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 11 - 26

کلیدواژه‌ها: خوزستان معتزله ابوعلی جبایی عسکرمکرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۲۳۹
مکتب کلامی معتزل یکی از مهم ترین مکاتب کلامی و فکری اسلامی است که از قرن دوم تا پنجم هجری در جهان اسلام هواخواهان بسیاری داشت. این مکتب فکری را در اوایل قرن دوم هجری واصل بن عطا (ف:131ق) در بصره بنیان نهاد و به سرعت در سایر سرزمین های اسلامی گسترش یافت. خوزستان نیز به دلیل پیوستگی جغرافیایی به بصره خیلی زود تحت تأثیر این جریان فکری قرار گرفت؛ به طوری که بنا بر تصریح منابع تاریخی و جغرافیایی، رواج این مکتب در خوزستان بیش از هر سرزمین دیگری بوده است. این پژوهش بر آن است تا با نگاهی تحلیلی به بررسی و تبیین دلایل رشد و گسترش این مکتب کلامی در خوزستان و فراز و فرودهای تاریخی آن در این منطقه بپردازد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که چه عواملی موجب رشد و گسترش اندیشه های اعتزالی در خوزستان شد؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که عواملی چون پیوستگی جغرافیایی و فرهنگی خوزستان به خاستگاه معتزله (بصره)، تنوع و تکثر مذهبی خوزستان و اشتیاق عموم مردم آن  اعم از خواص و عوام  به مباحث کلامی موجب رشد و گسترش معتزله در خوزستان گردیده بود.
۱۳۱.

بازتاب ادبیات عامه خوزستان در شعر متعهد و ملتزم دفاع مقدس

نویسنده:
منبع: مطالعات دولت پژوهی در جمهوری اسلامی ایران سال هفتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 61 - 79

کلیدواژه‌ها: ادبیات پایداری ادبیات عامه خوزستان شعر متعهد و ملتزم دفاع مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۲
در راستای تاریخ ادبیات عامه، شعر متعهد و ملتزم خوزستان در هشت سال دفاع مقدس شکل گرفته است. اهمیت مضامین موجود در بومی سرودهای خوزستان بیانگر پیشینه ادبیات شفاهی، فرهنگ، تاریخ، جغرافیا و زایش شعر متعهد و ملتزمی است که مقاومت و پایداری مردم این خطه را در دوران دفاع مقدس رقم زده است. از مهم ترین اهداف این پژوهش یافتن مؤلفه هایی است که بنیاد شعر متعهد و ملتزم استان خوزستان را سال ها قبل از شروع جنگ تحمیلی به گونه ای رقم زده که شعر و شاعری در کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در این پژوهش که به دو روش توصیفی- تحلیلی و میدانی، به شیوه های کتابخانه ای و مصاحبه حضوری با هدف یافتن ارکان و جلوه های التزام در مؤلفه های شعر بومی خوزستان، بر تأثیر این نوع از شعر بر شعر دفاع مقدس و بازتاب آن در پایداری و مقاومت هشت سال دفاع مقدس پرداخته شده است. بر اساس یافته های این پژوهش که از طریق فیش برداری، نقد و تحلیل داده های مکتوب و ارائه مستندات شفاهی جمع آوری شده، بومی سرودهای استان خوزستان، به عنوان الگو و نماد در شعر پایداری و مقاومت کشور در هشت سال دفاع مقدس معرفی شده است.
۱۳۲.

واکاوی زمانی و مکانی تنش گرمایی مؤثر بر نیروی انسانی یگان های نظامی مستقر در استان خوزستان با استفاده از شاخص دمای معادل فیزیولوژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی دفاعی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۴ 131 - 150

کلیدواژه‌ها: تنش گرمایی دمای معادل فیزیولوژیک نیروی انسانی خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۹۳
تنش گرمایی مهم ترین مشخصه آب وهوایی استان خوزستان و تأثیرگذارترین پدیده جوی بر نیروی انسانی در منطقه موردمطالعه است، این مسئله در طرح ریزی برای هر نوع مأموریت و یا فعالیت نظامی در آینده که مستلزم به کارگیری نیروی انسانی در منطقه موردمطالعه است باید مدنظر قرار گیرد. در این تحقیق به منظور واکاوی زمانی و مکانی تنش گرمایی مؤثر بر نیروی انسانی یگان های نظامی مستقر در استان خوزستان، ابتدا مطالعه اکتشافی در خصوص موضوع و روش تحقیق صورت گرفته و سپس شاخص دمای معادل فیزیولوژیک با شاخص دمای مؤثر استاندارد مقایسه و شاخص دمای معادل فیزیولوژیک برای انجام این تحقیق مناسب تر تشخیص داده شد. از داده های 12 ایستگاه های سینوپتیک در منطقه موردمطالعه، با دوره آماری 30 سال (2020-1990) جهت استخراج شاخص استفاده شده است. داده های مربوط به پارامترهای اقلیمی شامل سرعت باد، دما، رطوبت نسبی، فشار بخارآب و ابرناکی در مقیاس روزانه از سازمان هواشناسی دریافت گردیده و از نرم افزار جی آی اس برای ترسیم نقشه استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که روند تغییرات شاخص در 30 سال گذشته افزایشی بوده و پیش بینی می شود در سال 2030 به عدد 18.088 درجه برسد. ایستگاه های آبادان، امیدیه، هندیجان، بندر ماهشهر و بستان در غرب، جنوب و مرکز منطقه، بیشترین روزهای همراه با تنش گرمایی و نامطلوب ترین مکان برای فعالیت نیروی انسانی در یگان های نظامی در منطقه موردمطالعه هستند. به لحاظ زمانی تیر، مرداد و خردادماه به ترتیب بدترین زمان برای استفاده از نیروی انسانی در منطقه بوده و ماه های آبان و اسفند بهترین شرایط را برای استفاده از نیروی انسانی در یگان های نظامی مستقر در استان خوزستان دارد.
۱۳۳.

بررسی اپیدمیولوژیک حوادث رانندگی منجر به مرگ در استان خوزستان در سال 1389(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief (امداد و نجات) دوره چهارم تابستان ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ م) شماره ۲ (پیاپی ۱۴)
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۸۲
مقدمه: حوادث رانندگی در ایران، دومین عامل مرگ و میر محسوب می شود؛ در حالی که در جهان، سوانح رانندگی عامل نهم مرگ و میر است. این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژیک حوادث رانندگی منجر به مرگ در استان خوزستان انجام گرفته است. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی است که از فروردین تا اسفند 1389 از طریق جمع آوری اسناد و مدارک موجود همه متوفیانی که به علت تصادفات رانندگی فوت کرده و برای صدور جواز دفن، اجساد آنها به مراکز پزشکی قانونی شهرهای استان خوزستان ارجاع شده، انجام گرفته است. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از 7856 پرونده بررسی شده از 24 شهرستان استان خوزستان، مجموعاً 1514 نفر در اثر حوادث رانندگی جان باخته اند. بیشتر قربانیان (35 درصد) در رده سنی 30- 15 سال قرار داشتند. ضربه به سر علت نهایی مرگ 45 درصد از قربانیان بوده است. اکثر تصادفات منجر به مرگ، ناشی از اتومبیل های سواری با 57 درصد و در جاده های برون شهری رخ داده بود. سرنشینان اتومبیل های سواری و موتورسواران، بیشترین درصد قربانیان تصادفات رانندگی به ترتیب با 5/46 و 5/21 درصد بوده اند. نتیجه گیری: با توجه به درصد بالای تصادفات منجر به فوت در کشور و استان، برای حل این مشکل، اتخاذ برنامه های صحیح علمی و سرمایه گذاری مناسب در جهت کاهش آمار تصادفات و ارتقای ایمنی جاده ها لازم است.
۱۳۴.

اپیدمیولوژی آسیب های ناشی از حوادث در مصدومان مراجعه کننده به بخش اورژانس بیمارستان های استان خوزستان در سال 1387(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief (امداد و نجات) دوره هفتم پاییز ۱۳۹۴ (۲۰۱۵ م) شماره ۳ (پیاپی ۲۷) ۵۵-۴۸
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۱
مقدمه: سوانح و حوادث، عمده ترین همه گیری غیرواگیر در قرن حاضر است و از دیرباز به عنوان عاملی مخرب و مرگ زا برای انسان شناخته شده اند. با توجه به گستردگی خسارت ناشی از حوادث و نبود آمار دقیق در استان خوزستان، این پژوهش با هدف تعیین الگوی اپیدمیولوژیک آسیب های ناشی از حوادث در مصدومان مراجعه کننده به بخش اورژانس بیمارستان های استان خوزستان در سال 1387 انجام گرفت. روش: مطالعه حاضر از نوع توصیفی و مبتنی بر اطلاعات جمع آوری شده در برنامه ثبت مصدومان ناشی از سوانح و حوادث بود که در سال 1387 به بخش اورژانس بیمارستان های استان خوزستان مراجعه کرده بودند. یافته ها: از مجموع 86235 مصدوم ثبت شده در 20 شهرستان خوزستان، بیشترین فراوانی مربوط به گروه سنی20 تا 29 سال با 7/33 درصد و بیشترین سوانح و حوادث 5/70 درصد مربوط به مردان است. بر اساس نوع حادثه، حوادث ضربه با 8/17 درصد و بر اساس منطقه وقوع حادثه، 5/76 درصد حوادث در مناطق شهری رخ داده بود، همچنین بر اساس محل وقوع حادثه، بیشترین فراوانی مصدومیت مربوط به منزل با 4/42 درصد و کوچه و خیابان با 5/33 درصد بود. همچنین بین جنس و نوع حادثه، رابطه آماری معنی داری به دست آمد. نتیجه گیری: سوانح و حوادث در جوامع امروزی به عنوان یک پدیده تصادفی تلقی نمی شوند، بلکه فرایندی است که با انجام برنامه ریزی می توان از میزان آنها کاست. در این مطالعه، الگوی سوانح و حوادث در استان خوزستان بررسی شد که اطلاعات آن را می توان به عنوان پایه ای برای انجام برنامه ریزی برای کاهش آنها به کار برد
۱۳۵.

واکاوی همدید الگوهای جوی مرتبط با یخبندان های فراگیر در استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۵ ۲۱-۱

کلیدواژه‌ها: یخبندان فراگیر واکاوی همدید تحلیل خوشه ای پرفشار سیبری خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۶۹
هدف از این مطالعه واکاوی همدید تعداد روزهای یخبندان در سال استان خوزستان است. بدین منظور با استفاده از داده های دمای کمینه روزانه 12 ایستگاه همدید طی دوره آماری 1992 تا 2017 از سازمان هواشناسی کشور، 54 روز یخبندان فراگیر شناسایی گردید. داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، باد مداری و نصف النهاری و دما با اندازه 5/2×5/2 درجه قوسی از مرکز ملی اقیانوس و جوشناسی ایالات متحده آمریکا استخراج شدند. بر روی ماتریس داده های فشار تراز دریا در 54 روز، تحلیل مؤلفه های مبنا انجام شد و 10 مؤلفه که 83 درصد از تغییرات فشار تراز دریا را تبیین می کردند، شناسایی شد. سپس با اعمال روش تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی با روش ادغام وارد بر روی نمرات 10 مؤلفه مذکور انجام و 5 الگوی فشار تراز دریا شناسایی شد. نتایج نشان داد که پدیده یخبندان در استان خوزستان از ماه نوامبر تا مارس روی می دهد و روند آن طی دوره آماری موردبررسی کاهشی می باشد. همچنین نواحی شمالی و غربی استان نیز بیشترین فراوانی یخبندان را به خود اختصاص داده اند. واکاوی شرایط همدید وردسپهر نیز نشان داد که 5 الگوی فشار تراز دریا با آرایش های متفاوت منجر به یخبندان های فراگیر استان خوزستان می شوند. یخبندان های ضعیف و متوسط با نفوذ سامانه های پرفشار سرد سیبری و اروپا شکل می گیرند. اما یخبندان های شدید با گسترش کم فشار ایسلند به سمت ایران همراه با پرفشارهای سرد قوی رخ می دهند. در این بین پرفشار قدرتمند سیبری در بیشتر الگوها حضور دارد که برهم کنش آن با کم فشارهای جنب قطبی و ایسلند، بیشترین نقش را در وقوع یخبندان های استان خوزستان ایفا می کنند. در تراز میانی جو نیز بیشترین نقش را نفوذ ناوه های عمیق از عرض های شمالی و بندال های عظیم شرق اروپا که هوای سرد را از جانب نیمه غربی ناوه ها بر روی کشور فرارفت و ضمن تشدید یخبندان بر تداوم آن نیز افزوده است.
۱۳۶.

تعامل و تقابل حکمرانی توسعه انرژی و حفاظت از محیط زیست: واکاوی ابعاد شکل گیری پدیده گردو غبار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمرانی و توسعه دوره ۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 103 - 128

کلیدواژه‌ها: توسعه انرژی خدمات عام المنفعه گردوغبار خوزستان قطعی برق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۳۶
طی سال های اخیر پدیده گردوغبار با منشاء داخلی خصوصا در مناطق جنوب و جنوب غرب کشور تشدید شده که علاوه بر تاثیر بر سلامت افراد، خدمت رسانی خدمات عام المنفعه را نیز با اختلال مواجه کرده و در بهمن 1395، شبکه برق استان خوزستان را متأثر نمود. خاموشی به وجود آمده با تأثیرگذاری بر سایر زیرساخت های حیاتی نظیر آب، ارتباطات و... مشکلات متعددی را در جامعه ایجاد نمود. در این تحقیق برخلاف آن چه که در اخبار و گزارشات، در خصوص علل تشدید پدیده گردوغبار در منطقه ذکر می شد، نقش عوامل انسان ساز را هدف گرفته و نتایج نشان داد سیاستگ ذاری ها و اقدامات وزارت خانه های صنعتی خصوصاً وزارت نیرو در خصوص منابع آبی و تالاب های استان از عوامل مهم بروز و تشدید گردوغبار در منطقه بوده که معنای دوگانگی نقش آفرینی در حکمرانی توسعه نمود پیدا می کند؛ چراکه علی رغم اینکه بخش برق وزارت نیرو در حادثه قطعی برق خوزستان خود را قربانی پدیده گردوغبار می دانست، سیاست ها و اقدامات حوزه آب این وزارتخانه در بروز پدیده گردوغبار یعنی عامل اصلی حادثه قطعی برق، مؤثر شناخته شده است. با توجه به حاکمیت دولتی محیط زیست در کشور، وزارت نیرو به عنوان یکی از نهادهای دولتی دارای وظایف مشخص درخصوص حفاظت از محیط زیست است، اما نتایج عملکرد آن در خصوص منابع آبی استان خوزستان، ناقض وظایف یاد شده بوده و در قطعی برق بهمن 1395 دوگانگی در ساختار- کارکرد و وظایف حفاظت – بهره برداری این وزارتخانه از محیط زیست نمود عینی پیدا کرده است.  
۱۳۷.

پیش بینی و تحلیل بارش های محتمل سنگین در استان خوزستان با استفاده از مدل هایHADCM3 وSDSM(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای تغییرات آب و هوایی سال سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 65 - 78

کلیدواژه‌ها: بارش سنگین ریزمقیاس نمایی SDSM HadCM3 خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
با توجه به تغییرات اقلیمی، پیش بینی بارش و برآورد نزولات جوی، یکی از مهم ترین پارامترهای اقلیمی در حوزه مدیریت منابع آبی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین در این پژوهش، کاربرد مدل SDSM در برآورد بارش مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش ایستگاه های سینوپتیک اهواز، آبادان و دزفول که دارای آمار اقلیمی 41 ساله (2001-1961) و 45 ساله (2005-1961) میلادی بودند، انتخاب گردید. بازه زمانی پیش بینی برای دوره آینده (سناریوهای اقلیمی) نیز 30 ساله و بین سال های 2060-2031 می باشد. خروجی های مدل HadCM3، تحت سناریوهای A2 و B2 و مدل CanECM2، تحت سناریوهای RCP26، RCP45 و RCP85، با به کارگیری مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM در پیش بینی پارامتر بارش، ریزمقیاس گردید، همچنین با استفاده از روش های آماری و ترسیمی، داده های ریزمقیاس شده و داده های پایه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و سپس واسنجی گردیدند. مدل سازی دوره پایه در داده های CanESM2 نسبت به داده های HadCM3 با دقت بالاتری انجام شد. نتایج بیانگر آن بود که در سالیان آتی بارش مجموع در هر سه ایستگاه افزایش و میزان بیشینه بارش در هر سه ایستگاه کاهش خواهد یافت. باتوجه به نتایج مدل سازی ها به نظر می رسد اقلیم زمستانه مرطوب تر و تابستان های خشک تر در آینده نزدیک پیکره اقلیم خوزستان را تشکیل خواهد داد.
۱۳۸.

شناسایی نواحی آسایش اقلیمی استان خوزستان به کمک تحلیل های چند متغیره و الگوی خودهمبستگی فضایی با تأکید بر معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۹ ۴۲۴-۴۰۳

کلیدواژه‌ها: کلمات کلیدی: منطقه آسایش اقلیمی تحلیل ممیزی و خوشه ای تحلیل فضایی موران و هات اسپات خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۹۰
در طول تاریخ بشریت انسان همیشه با تلاش و کوشش های خود برای رسیدن به آسایش و رفاه خود بارها همه سختی ها را تحمل کرده تا اینکه راهی برای رسیدن به آسایش خود را فراهم کند. از دیدگاه اقلیم، بیشترین تأثیر را عناصر دما، بارش ، رطوبت وتابش خورشید و باد بر احساس آرامش یا عدم آرامش می توانند داشته باشند که با توجه به شرایط اقلیمی در مناطق مختلف انتخاب نوع وتاثیر این عناصر بر افراد نیز متفاوت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی و شناسایی منطقه آسایش اقلیم می باشد. برای این منظور داده های دما، بارش و رطوبت برای استان خوزستان از پایگاه داده ای شبکه اسفزاری طی دوره آماری 1965 تا 2014 استخراج گردیده است.دراین رویه ابتدا براساس توزیع احتمال شرطی حالت های مختلف دما، بارش و رطوبت برای منطقه با عدم آسایش اقلیمی طرح شده است در این مطالعه به شناسایی مناطق آسایش اقلیمی استان خوزستان به کمک تحلیل های چند متغیره (تحلیل خوشه ای و تحلیل ممیزی) والگوی خودهمبستگی فضایی (شاخص فضایی هات اسپات و شاخص فضایی موران) با تاکید بر معماری پرداخته شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که براساس تحلیل چند متغیره و تحلیل های فضایی منطقه آسایش اقلیم بیشتر بخش های شمالی و شرقی استان خوزستان را در بر گرفته است با این وجود نواحی آسایش اقلیمی شناسایی شده به روش فضایی کمی محدودتر بوده است. همچنین نتایج حاصل از هر دو روش چند متغیره و تحلیل الگوی خودهمبستگی فضایی نشان داد که مساحت تحت پوشش آسایش اقلیم به سمت دوره های اخیر از روند کاهشی قابل توجهی برخوردار بوده است که این روند کاهش در تحلیل های خوشه ای ( از 60/23 درصد در دوره ی اول به 60/17 درصد در دوره ی پنجم )و ممیزی( از 97/26 درصد در دوره ی اول به 98/14 درصد دردوره ی پنجم )قابل توجه بوده است.
۱۳۹.

مطالعه قوم نگاری حصیربافی مردم عرب خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای صناعی ایران سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۸) 59 - 74

کلیدواژه‌ها: حصیربافی نخل خوزستان مردم عرب صنایع دستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۷۴
  برای مردمی که در طول تاریخ با درخت نخل زیسته اند، به جز ارزش نمادین این درخت و معناهای مشترک آن، محصولات به دست آمده از این گونه گیاهی نیز، همواره ارزشمند و کاربردی بوده است. این همزیستی دیرینه و نیز تقدس برآمده از ارزش ویژه درخت نخل یکی از دلایلی بوده که نخل داران حصیرباف عرب خوزستان، کمتر از بخش مرغوب نخل که به زبان آن مردم «قلب» نام دارد، در دست بافته های حصیری خود بهره ببرند. در نتیجه عمده محصولات حصیری این مردم، اقلامی است که از بخش نامرغوب یا دورریز نخل به نام «سعف» به دست آمده و بر همین اساس در برخی از مناطق زیست مردم عرب خوزستان از حصیربافی به نام «صنعت سعف» یاد می شود. همچنین در میان دست بافته های حصیری این مردم شیوه ای از بافت متفاوت از برخی دیگر مناطق مختلف کشور رایج است که متأثر از ویژگی فیزیکی برگ درخت نخل این منطقه است، بر این اساس در این پژوهش به سؤالاتی از جنس، چیستی شیوه های بافت حصیر و چگونگی تأثیر مواد طبیعی و باورهای مردم عرب بر روش بافت و نوع  محصولات تولیدی آن پاسخ داده می شود. هدف این پژوهش، شناخت دست بافته های برآمده از مواد طبیعی نواحی مختلف ایران و به اشتراک گذاری تجربیات مربوط به این حوزه است. رویکرد این تحقیق کیفی است که با تکیه بر مطالعات میدانی و منابع کتابخانه ای به شیوه توصیفی و تحلیلی بیان می شود. بر اساس یافته های این مقاله، محصولات حصیری مردم عرب به دو روش اسفافه و اخرازه بافته می شوند که هریک از این دو روش، خود به دو شیوه مختلف اجرا می شوند. بافت خشکوری و نعمانی زیرمجموعه بافت اسفافه و بافت اخرازه و اخرازه لویی زیرمجموعه بافت اخرازه است. تفاوت مهم شیوه بافت حصیر مردم عرب با سایر نقاط کشور، بافت نواری و سپس دوختن نوارها به یکدیگر در برخی از اقلام است. این در حالی است که بافت محصولات مناطق دیگر به صورت یکپارچه و بدون دوخت است. نتیجه اینکه دلیل رواج این نوع بافت، کوتاهی نسبی برگ های نخل مناطق خوزستان است که شاید خود نشئت گرفته از گرمای بسیار شدید در خوزستان و تاب آوری بهتر گونه های برگ کوتاه در مقابل گرما باشد. درحالی که در مناطق دیگر طول برگ نخل بلندتر است. عنصر واسط دوخت در بافت نواری موجب ظرافت کمتر و در نتیجه به هم خوردن نظم مدولار نقوش می شود، درحالی که ظرافت نقش، در بافت یکپارچه بیشتر و دارای کیفیت بصری بیشتری است. 
۱۴۰.

خوزستان و تهدیدات برساخت هویت قومی و مذهبی متغایر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 85 - 109
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۳۵
ضرورت کشف رابطه بین وهابیت با تجزیه طلبی در میان برخی از مردم عرب خوزستان پس از جنگ تحمیلی با توجه به اهمیت موضوع و متفاوت بودن شرایط قومی و مذهبی حاکم بر خوزستان به محققان انگیزه کافی داد تا با روش تحلیل تفهمی وبر برای فهم همدلانه تحولات پدیده و شرایط موصوف با رهیافت تفسیری و استراتژی کیفی و استفاده از نظریه زمینه ای براساس مدل پارادایمی اشتراوس-کوربین شامل شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، استراتژی ها و پیامدها، خلأ نظری موجود را با گردآوری هدفمند داده ها از طریق انجام مصاحبه عمیق با 34 نفر از افراد تغییر مذهب یافته و وهابی شده و دارای تفکرات تبلیغی و سلفی و 6 نفر از خبرگان مطلع و صاحب نظر برطرف سازد. وضعیت متفاوت تغییر هویت قومی و مذهبی مردم عرب خوزستان مشخص نمود که تغییر مذهب برخی از افراد عرب خوزستان در دوگانه «وهابی – شیعه» و نه «سنی – شیعه» و کاملاً متفاوت با الگوهای رایج در تکفیری شدن اهل سنت مطرح است که در چهار لایه و در یک بازه زمانی 6 ماهه تا 3 ساله صورت می گیرد که محققان با ترسیم یک هرم در چهار سطح از آن به «هویت چندلایه ای خودنمایانگر» تعبیر نموده است. هویت برساخت شده در این لایه ها با حرکت از قاعده به سمت رأس هرم پیچیده تر و عمیق تر شده و شامل چهار مرحله «مردد نسبت به تشیع»، «وهابی شده»، «تبلیغی- تکفیری» و «سلفی - جهادی» است.