کانال متروک

پهنه های وسیعی از استان خوزستان جزو مناطق مستعد تولید گرد و غبار به شمار می آیند. در این استان، هفت کانون تولید گرد و غبار داخلی وجود دارد. تعدادی از این کانون ها مانند کانون گرد و غبار شماره یک (جنوب تالاب هورالعظیم)، در واقع دشت های سیلابی و آبرفتی زمین های پست خلیج فارس و بین النهرین هستند که ارتباط خود را با رودخانه های بزرگی مانند کرخه در هولوسن بالایی از دست داده اند. وجود چنین مسئله ای به همراه خشکسالی های پی در پی موجب تبدیل شدن دشت های وسیعی از جنوب غرب استان خوزستان به کانون گرد و غبار شده است. در این راستا این پژوهش در نظر دارد، نقش فعالیت های انسان در تغییر مورفولوژی رودخانه کرخه و اثر آن بر شکل گیری کانون های گرد و غبار را بررسی کند. این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای سال های 1991، 1998و  2002 میلادی، سنجنده Liss از ماهواره IRS هند مربوط به سال 2006 میلادی، تصاویر گوگل ارث، نمونه برداری از رسوبات تا عمق 10 متری و انجام بازدیدهای میدانی انجام شده است. در مراحل انجام پژوهش، کلیه محیط ها و زیر محیط های رسوبی رودخانه ای منتهی به کانون گرد و غبار شناسایی و سپس با استفاده از شاخص های بارزسازی مکانی و طیفی، تغییرات بلندمدت و میان مدت رودخانه کرخه استخراج شد. نتایج نشان داد، در محدوده مورد مطالعه حداقل سه کانال متروک رودخانه ای وجود دارد. طولانی ترین آن ها، کانال متروک جفیر به طول حدود50 کیلومتر است که به قسمت های جنوبی تالاب هورالعظیم جریان داشته است. این کانال به دلیل قطع ارتباط با رودخانه کرخه و عدم سیلابی شدن حداقل برای یک دوره 1300 ساله، اکنون به عنوان یکی از هفت کانون گرد و غبار، به شمار می آید. در صورت ساماندهی و احیای مجدد این کانال، امکان مقابله با فرسایش بادی از طریق افزایش زبری خاک، افزایش رطوبت خاک و پوشش گیاهی وجود خواهد داشت