مطالب مرتبط با کلیدواژه

شهر بیرجند


۱.

تحلیل جایگاه حکمروایی شایسته شهری و برنامه ریزی راهبردی آن (مطالعه مورد ی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۴ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: مشارکت پاسخگویی مدل SWOT حکمروایی شایسته شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۳ تعداد دانلود : ۵۷۳
نیم نگاهی به وضعیت مدیریت شهری و منطقه ای در ایران نشان می دهد که به دلایلی چون تمرکزگرایی، برون زا بودن برنامه ها و طرح ها و اقتصاد مبتنی بر نفت، مدیریت شهری در سیطره دولت است و مدام از مدیریت یکپارچه و سیستمی فاصله گرفته است. شدت روزافزون مقیاس شهرها و محیط های پیرامون و گستردگی و پیچیدگی مسائل آنها، همچنین اثبات ناکارآمدی سیستم های سنتی تصمیم گیری بالا به پایین سبب گرایش به سوی سیستم هایی شده است که در آن تصمیم های بزرگ و کوچک با اشتراک بین صاحبان منافع اتخاذ شوند. حکمروایی شایسته شهری به دنبال تحقق همین اهداف است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، سنجش وضعیت حکمروایی شایسته شهری و نشان دادن نقش تسهیل کننده شهروندان در دستیابی به این هدف والا است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات میدانی است و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. برای تحقق این هدف 385 پرسشنامه از شهروندان و 32 پرسشنامه از کارشناسان و متخصصان شهرداری و شورای شهر جمع آوری شده است. نتایج پژوهش در مدلSWOT نشان می دهد که موقعیت حکمروایی شایسته در شهر بیرجند از میان چهار حالت تهاجمی، محافظه کارانه، رقابتی و تدافعی در موقعیت تدافعی قرار دارد. بر این اساس با توجه به وضعیت موجود، راهبردهای مربوط به این موقعیت (حالت تدافعی) ارائه گردیده و با استفاده از ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی ((QSPM اولویت راهبردها مشخص شده است.
۲.

شناسایی اولویت جاذبه های گردشگری بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۰) 83 - 106

کلیدواژه‌ها: جاذبه های گردشگری دسترسی مدل FAHP تحلیل خاکستری شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۴۸۷
گردشگری، یکی از منابع مهم اقتصادی و عاملی مؤثر در توسعه فرهنگی و اجتماعی محسوب می شود. گردشگری با اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم و درنتیجه کسب درآمد برای مقاصد گردشگری، نقش مهمی در اقتصاد این مناطق ایفا می کند. کسب درآمد مستلزم جذب گردشگر است. به منظور برخورداری از منافع گردشگری، تعیین اولویت توان مقاصد گردشگری اهمیت بسیاری دارد. نبود اولویت های مشخص به ابهام در سرمایه گذاری و هدررفت سرمایه ها منجر می شود. تعیین اولویت توان جاذبه های گردشگری برای مدیریت بهینه به منظور کوتاه کردن زمان بازگشت سرمایه و افزایش بازدهی سرمایه گذاری ضروری است. هدف این پژوهش، تعیین میزان اهمیت و اولویت جاذبه های گردشگری شهر بیرجند است. روش پژوهش با توجه به هدف از نوع کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. داده ها با استفاده از منابع اسنادی کتابخانه ای و پرسش نامه، بازدید میدانی و مصاحبه با کارشناسان و گردشگران 12 مکان گردشگری شهر بیرجند گردآوری شده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران با خطای 0.075درصد، 205 گردشگر محاسبه شده است. در این مطالعه از تحلیل سلسله مراتبی چندمعیاره فازی و تحلیل خاکستری برای اولویت بندی مکان های نمونه استفاده شده است. با توجه به نتایج فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی شاخص های دسترسی با وزن 0.2987 و ارزش بصری با وزن 0.1726 بیشترین اهمیت را در سطح بندی مکان های گردشگری دارند. براساس نتایج نهایی تحلیل خاکستری باغ اکبریه بهترین رتبه را دارد و قلعه بیرجند و بند امیرشاه در رتبه بعدی قرار دارند؛ بنابراین این مکان ها قابلیت و پتانسیل بیشتری برای سرمایه گذاری در راستای رونق گردشگری خواهند داشت. ترکیب مدل فازی و تحلیل خاکستری ازجمله نوآوری های این مقاله است.
۳.

واکاوی نقش شهروندان در تحقق برند شهری از منظر مداخلات طرح های توسعه شهری با روش پژوهش ترکیبی (نمونه موردی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 413 - 424

کلیدواژه‌ها: طرح های توسعه شهری برندسازی شهری شهروندان روش تحقیق ترکیبی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۵
این پژوهش با روش پژوهش ترکیبی، قصد دارد بر اساس ادراکات و ترجیحات ذهنی ساکنان شهر، اثر طرح های توسعه شهری به عنوان بنیاد ترین ابزار شکل دهی شهرها در تحقق برند شهری را تبیین و پس از شناخت مولفه های تاثیرگذار با طرح پژوهش اکتشافی، مدل معادلات ساختاری را ایجاد نماید. بدین منظور5 معیار، 8 زیرمعیار و 14 شاخص مورد بررسی و جمع آوری اطلاعات قرار گرفتند. قلمرو مطالعاتی، شهر بیرجند و جامعه آماری پژوهش در بخش راهبرد کیفی با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب و شامل 19 نفر از خبرگان و مدیران شهری و در بخش کمی با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 383 شهروند مورد پرسش قرار گرفته اند. مدل پژوهش نشان داد از دید شهروندان، طرح های توسعه شهری بر مولفه های سرزندگی و مهاجرت بیشترین اثر مثبت را در راستای تحقق برنامه های برندسازی شهری دارند. همبستگی بین مولفه ها نشان داد بیشترین ارتباط بین مولفه های مهاجرت و سرزندگی به میزان 0.87 و بازاریابی و سرزندگی به میزان 0.849 و کمترین تاثیر نیز مربوط به تاثیر متقابل کیفیت محیطی و بازاریابی به میزان 0.633 می باشد. تحلیل یافته های مصاحبه ها نیز مشخص کرد تلاش در جهت بهبود تصویر رسانه ای نامناسب، پراکنده و در برخی مواقع نامنطبق بر واقعیات شهر، جلب مشارکت های ذهنی و اجرایی ساکنان بافت های قدیمی، توانمندسازی ساکنان و مدیریت حضور مهاجران افغان و در عین حال بهره گیری از چند فرهنگی بودن شهر با حضور آنان می تواند به تحقق برند شهری کمک نماید
۴.

تحلیل فضایی - مکانی میزان مشارکت اجتماعی در بازآفرینی بافت ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 251 - 270

کلیدواژه‌ها: مشارکت اجتماعی بازآفرینی بافت ناکارآمد شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۵۲
هدف مطالعه حاضر تحلیل فضایی – مکانی میزان مشارکت اجتماعی در بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهر بیرجند با استفاده از مدلهای تصمیم گیری است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحقیق از نوع توصیفی _ تحلیلی می باشد. روش گردآوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش؛ میدانی و کتابخانه ای است. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون t تک نمونه ای و به منظور سطح بندی بافت های ناکارآمد از مدل ویکور (VIKOR) استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش، شامل ساکنین شش بافت ناکارآمد در منطقه یک بیرجند است که حجم نمونه آن 381 نفر است. نتایج نشان داد که میزان مشارکت اجتماعی این بافت ها در طرح های بازآفرینی شهری اندک و ناکافی بوده و بیشترین عامل موثر در افزایش مشارکت مردم در این بافت ها؛ مولفه شفافیت و اعتماد سازی است. سطح بندی بافت های ناکارآمد به لحاظ میزان مشارکت اجتماعی در بازآفرینی شهری با مدل VIKOR نشان داد که محلات جوادیه و کارگران به ترتیب با ارزش Q به میزان 0 و 21/0 در رتبه های اول و دوم (وضعیت مطلوب) و محلات چهاردرخت و هفده شهریور با Q به میزان 442/0 و 584/0 در رتبه سوم و چهارم (وضعیت نیمه مطلوب) و محله ته ده با ارزش Q به میزان 722/0 در رتبه پنجم و محله موسی بن جعفر با Q به ارزش 1 و ضعف در شاخص های تعلق مکانی، شفافیت و اعتمادسازی، انسجام اجتماعی، تمایل به مشارکت و نوع مشارکت در جایگاه آخر قرار گرفته است.
۵.

مکان یابی بهینه بازارهای روز محله با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی در سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ نمونه موردی: شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۹ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: مکان یابی بازار روز شهر بیرجند توسعه پایدار سیستم اطلاعات جغرافیایی فرایند تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۸
بازارهای روز محله، یکی از مهم ترین مراکز خدماتی در سطح شهر محسوب می گردند. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این مراکز، انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. مکانی که در جهت کارایی هرچه بیشتر این مراکز موثر واقع شود. پژوهش حاضر با هدف مکان یابی بازار روز محله در شهر بیرجند، در راستای توزیع مناسب بازارهای روز و بهبود تقاضای سفر درون شهری می باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. در مرحله ی نخست به شناسایی و بررسی عوامل موثر بر مکان یابی پرداخته شد. سپس با استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و پس از طی کردن مراحل جمع آوری داده، تهیه لایه های اطلاعاتی، طبقه بندی و ارزش گذاری درونی لایه ها و وزن دهی و همپوشانی لایه های اطلاعاتی به اولویت بندی زمین های شهر بیرجند برای ایجاد بازارهای روز محله پرداخته ایم. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مطالعه نقشه های وضع موجود و تفضیلی شهر بیرجند به دست آمده است. در نهایت زمین های این شهر را به پنج دسته خیلی مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و خیلی نامناسب تقسیم بندی کرده ایم که نتیجه در قالب یک نقشه ارائه گردیده است. پس از تطابق این نقشه با واقعیت زمینی، زمین های فاقد کاربری و فضاهای سبز بالای 2000 مترمربع، دسته مناسب، خیلی مناسب برخی محلات با توجه به نیاز شهروندان و توزیع فضایی مناسب برای ایجاد بازار روز محله در شهر بیرجند در حد قطعات مناسب تشخیص داده شد که در نقشه نهایی نشان داده شده است. همچنین با توجه نقشه نهایی مشاهده شد، چهار بازار روز محله موجود شهر بیرجند، در پهنه های مناسب و خیلی مناسب قرار گرفته اند.
۶.

ارزیابی پتانسیل های پیاده سازی شهر هوشمند با تأکید بر حمل ونقل، موردمطالعه: شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 159 - 185

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار مدیریت شهری شهر هوشمند حمل ونقل هوشمند شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۱
از اساسی ترین زیرساخت های لازم برای توسعه صنایع و افزایش سطح رفاه اجتماعی هر کشور وجود حمل ونقل روان و ایمن در آن کشور است. به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات حمل ونقل شهری در پایش سیاست های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی شهری، شهر هوشمند به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های مطالعات شهری موردتوجه مدیران و برنامه ریزان قرار دارد. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش انجام آن توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری کارشناسان و شهروندان هستند. حجم نمونه 383 نفر از شهروندان شهر بیرجند و 40 کارشناس مربوط به مسائل شهری می باشد. داده های موردنیاز تحقیق از طریق پرسشنامه حاصل از پیمایش متخصصان و شهروندان شهر بیرجند گردآوری شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار Arc GIS و Spss21 و با بهره مندی از ضرایب همبستگی پیرسون، کای اسکوئر و آزمون t تجزیه وتحلیل شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین مدیریت ترافیک و رضایت مندی شهروندان، و بین شاخص های عینی (درآمد، هزینه ماهانه، نوع استفاده از وسیله حمل ونقل) و رضایت مندی شهروندان رابطه معنی داری با سطح معنی داری (0.000) وجود دارد. طبق نتایج وجود مرکز مدیریت ترافیک در قالب خدمات مدیریت ترافیک در منطقه بسیار ضروری به نظر می رسد و چنانچه این مراکز به شکل هدفمند طراحی و مکان یابی شوند، میزان رضایت شهروندان افزایش خواهد یافت.
۷.

پایش تحولات کاربری اراضی در نواحی پیراشهری بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۷) 127 - 144

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی روستاهای پیراشهری شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۱
امروزه مهم ترین مسئله ای که شهرهای ایران با آن مواجه هستند، تغییرات وسیع کاربری اراضی کشاورزی فضاهای پیراشهری است. اثرات تغییرات کاربری اراضی کشاورزی ازجمله رواج سرمایه داری نامولد و بورسی شدن زمین در اطراف شهرها، بالأخص مراکز استان ها مشهود است. پژوهش حاضر به بررسی میزان تحولات ۱۵ سال اخیر تغییرات کاربری اراضی پیراشهر بیرجند در استان خراسان جنوبی می پردازد. داده های تحقیق به ۲ روش اسنادی و روش میدانی جمع آوری شده است. در بخش مطالعات اسنادی از تصاویر مربوط به ماهواره لندست سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS)، در سطح تصحیحات LIT و در بخش مطالعات میدانی از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری شامل اعضای شوراهای اسلامی و دهیاران محدوده موردمطالعه است. پرسشنامه ها درمیان ۶۰ نفر توزیع و تکمیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نخست وسعت اراضی دارای تغییر کاربری در سال های موردمطالعه از حدود 24 هکتار در سال 1383 به حدود 177 هکتار در سال 1399 رسیده است بعلاوه بیشترین افزایش تبدیل اراضی پیراشهری بیرجند به کاربری مسکونی در قسمت شمالی بوده است و درنهایت این تحقیق نشان داد که تأمین مسکن و ساخت وساز غیررسمی مهم ترین دلایل مهاجرت به پیراشهر بیرجند و افزایش سطح پیراشهری در این شهر بوده است.
۸.

ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق با رویکرد سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر بیرجند)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۱ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 72 - 89

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق عوامل کلیدی سناریو ویزارد میک مک شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۵
مفهوم شهر خلاق، از میانه دهه 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق در شهر بیرجند با رویکرد سناریومبنا در افق1430 می باشد. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و روش بررسی آن، توصیفی – تحلیلی و از نظر ماهیت، به دلیل رویکرد آینده پژوهی، تحلیلی - اکتشافی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز تحقیق، با روش های اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، 20 نفر از کارشناسان و متخصصان و نخبگان است. جهت تحلیل شاخص ها و معیارها، از نرم افزارهای میک مک ( MicMac ) و سناریو ویزارد ( Scenario Wizard ) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد 16 عامل کلیدی در آینده شهر خلاق بیرجند تاثیرگذارند. همچنین، 5 سناریو با ترکیب های متفاوتی از سه وضعیت، مطلوب، ایستا و بحرانی، احتمال وقوع در شهر خلاق شهر را دارند که 25/26 درصد وضعیت بحرانی، 25/46 درصد در حالت ایستا و 5/27 درصد وضعیت مطلوب صفحه سناریو را به خود اختصاص داده است. با این وضعیت، به نظر می رسد وضعیت های مطلوب و ایستا بخش عمده ای از صفحه سناریوها را به خود اختصاص داده اند و وضعیت های بحرانی و ایستا به ترتیب در الویت های بعدی قرار دارند. در خوش بینانه ترین حالت، 1 سناریو (چهارم) از 5 سناریو مؤثر بر شهر خلاق از وضعیت تقریبا مناسبی برخوردار خواهد بود که به تنهایی دارای 6 وضعیت مطلوب می باشد و 4 سناریوی دیگر، نسبت این سناریو (چهارم) مطرح شده دارای مطلوبیت کمتری هستند.
۹.

توسعه گردشگری شهری با تاکید بر خلاقیت (مورد مطالعه: شهر بیرجند)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ 129 - 112

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری خلاقیت شهر خلاق شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
گردشگری یکی از عوامل موثر بر رشد و توسعه اقتصادی جوامع به شمار می رود. توسعه گردشگری منجر به افزایش درآمد، ایجاد اشتغال مستقیم و غرمستقیم و همچنین کسب درآمد ارزی برای کشور می گردد. برای بهره مندی بیشتر از آثار مثبت گردشگری، توجه به خلاقیت و نوآوری از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به آثار و جاذبه های متعدد گردشگری در استان خراسان جنوبی و به ویژه شهر بیرجند از یک طرف و خشکسالی های چندین ساله از طرف دیگر توجه به این صنعت در بهبود وضعیت اقتصادی این منطقه تاثیر گذار است در این راستا، پژوهش حاضر در صدد بررسی عوامل موثر در توسعه گردشگری در شهر بیرجند با تاکید بر خلاقیت می باشد. پژوهش حاضر کاربردی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات میدانی از طریق پرسشنامه از 67 فعال گردشگری و گردشگر جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و نرم افزار Amos تجزیه و تحلیل صورت گرفته است. متغیرهای موثر بر گردشگری شهری با تکیه بر خلاقیت به 6 مولفه کلی ( اقتصادی، زیرساختی و کالبدی، محیط زیست، فناوری اطلاعات، سیاسی و امنیتی، اجتماعی و فرهنگی) که هر کدام در برگیرنده چند شاخص میباشد، تقسیم شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مولفه سیاسی و امنیتی با ضریب 1/58 و مولفه فناوری اطلاعات با 1/3 بیشترین تاثیر بر گردشگری شهر بیرجند با تاکید بر خلاقیت داشته اند. واژه های کلیدی: گردشگری شهری ، خلاقیت، شهر خلاق، شهر بیرجند.
۱۰.

نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی در شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال اول بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 151 - 171

کلیدواژه‌ها: نشاط اجتماعی عدالت اجتماعی سرمایه اجتماعی کیفیت زندگی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۴۵
زمینه و هدف: این پژوهش به دنبال شناخت وضعیت نشاط اجتماعی در شهر بیرجند و بررسی نقش متغیرهای فردی و اجتماعی در کم و کیف این متغیر است. از آنجائی که نشاط اجتماعی یکی از اهداف اصلی و غایی همه برنامه های توسعه شهری می باشد، تلاش برای فهم این پدیده و نقش عوامل مختلف در تغییر و بهبود آن می تواند بسترساز ایجاد سرمایه و انسجام اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان باشد. روش و داده ها: این پژوهش در 6 محله از سه گونه متفاوت بافت شهری انجام گردید. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری شهروندان بالای 15 سال با حجم نمونه 400 نفر بود. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که رابطه ای معکوس و معنی داری بین متغیر سن و نشاط اجتماعی وجود دارد. تفاوت معنی داری در نشاط اجتماعی زنان و مردان مشاهده نگردید. افراد مجرد نسبت به افراد متأهل و افراد شاغل و محصل نسبت به سایرگروه های شغلی از نشاط اجتماعی بالاتری برخوردارند. بین سه متغیر عدالت اجتماعی، سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی با نشاط اجتماعی رابطه ای مثبت و معنی دار مشاهده گردید. بحث و نتیجه گیری: برمبنای یافته ها، می توان گفت که لزوماً برخورداربودن از مسکن مناسب و درآمد بهتر و سکونت در مناطق برخوردار با افرایش نشاط اجتماعی توأم نیست و عوامل متعدد اجتماعی- فرهنگی و مکانی باید مد نظر قرار گیرند. پیام اصلی: با توجه به آنکه مکان و فضا، کانون اصلی تجلی فعالیت های انسانی می باشد، در کنار توجه به نقش متغیرهای اجتماعی و فردی، توجه به نقش متغیرهای مکانی- فضایی در شکل گیری و تداوم پدیده های اجتماعی همانند نشاط اجتماعی بسیار ضروری است، چرا که متغیرهای فردی و اجتماعی نیز در موقعیت های مکانی متفاوت می توانند اثرات متفاوتی بر نشاط اجتماعی داشته باشند. 
۱۱.

پست مدرنیسم و طراحی مدل سازمان هوشمند مدیریت گردشگری (مورد مطالعه: دفاتر ارائه خدمات گردشگری و هتل های سه ستاره شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 50 - 69

کلیدواژه‌ها: مدیریت گردشگری روش دلفی پست مدرنیسم شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۳۴
مدیریت در گردشگری در دنیای پیشرفته امروز به سمت مدیریت پویای گردشگری حرکت کرده وعده ای از نظریه پردازان مکتب پست مدرن گردشگری سفر به صورت جابه جایی فیزیکی را به چالش کشیدند و عنوان کردند که با استفاده از فناوری نوین و تغییرات ایجادشده در گردشگری و گسترش واقعیت مجازی می توان در کنار سفر فیزیکی به صورت غیر فیزیکی به سفر پرداخت. با توجه به تغییرات صنعت گردشگری در دنیا این سؤال ایجاد می شود که پیشرفت های گردشگری در هزاره جدید، ساختار سازمان های ارائه دهنده خدمات گردشگری در مناطق کمتر توسعه یافته چه تغییری کرده است؟ پژوهش حاضر با بهره گیری از ادبیات پژوهش و نظرات خبرگان حوزه سازمان و گردشگری با استفاده از روش دلفی خبرگان در پی طراحی مدل سازمان هوشمند مدیریت گردشگری مطابق با نظریات مکتب پست مدرن است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کارشناسان شاغل در دفاتر ارائه خدمات گردشگری و هتل های سه ستاره شهر بیرجند است که با توجه به محدود بودن جامعه آماری، جمعاً بین 130 نفر از کارشناسان پرسشنامه توزیع شد. سرانجام برای تحلیل کمی داده ها از نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شد. ارائه مدل سازمان هوشمند مدیریت گردشگری مطابق با نظریات مکتب پست مدرن و اهمیت آن برای یک سازمان گردشگری مهم ترین دستاورد پژوهش حاضر است.  
۱۲.

ادغام اقتصاد سبز و چرخشی، رویکرد نوین درآمد پایدار در شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت توسعه سبز سال اول پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 159 - 172
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۷۶
ارائه خدمات مختلف شهری برای پاسخگویی به نیازهای شهروندان در حیطه وظایف شهرداری ها است و از آنجا که اداره مطلوب شهرها نیاز به اعتبارات کافی دارد از این رو شهرداری ها جهت انجام وظایف خود بایستی از امکانات مناسب مالی، بخصوص درآمدهای پایدار برخوردار باشد. در این میان افزایش روزافزون شهرنشینی، تضعیف ظرفیت شهرهای آینده برای پایداری زیست محیطی و رشد اقتصادی آن ها را به دنبال دارد. بدین جهت مدل جدیدی از منابع درآمدی پایدار برای شهرداری ها نیاز است که ضمن حفاظت از محیط زیست، توسعه اقتصادی و اجتماعی را نیز به دنبال داشته باشد. بدین منظور برای غلبه بر چالش ها و موانع پیش روی شهرهای آینده، ادغام اقتصاد سبز و چرخشی به عنوان مفاهیم رایج در بحث های پایداری سطح کلان در حوزه های مختلف بسیار کارآمد خواهد بود. این مفاهیم شامل دستورالعمل های مختلفی برای تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی می باشد و استفاده از هر کدام از این مفاهیم به صورت جداگانه، راه حل جامعی را در راستای رفع مشکلات در بر نمیگیرد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و با استفاده از روش کیفی با بررسی جامع درآمدهای شهرداری بیرجند طی سال های 1395-1399و با بهره گیری از تکنیک گلوله برفی و تفکر سیستمی ضمن شناسایی پیشران کمبود منابع مالی پایدار به عنوان مهم ترین عامل مؤثر بر افزایش درآمدهای ناپایدار شهرداری بیرجند در سال های اخیر، به ارائه ی رویکردهای نوین درآمدی بر مبنای ادغام اقصاد سبز و چرخشی در حوزه های کالبدی-فضایی، حمل و نقل، صنعت، زیرساخت و تأسیسات پرداخته است.
۱۳.

تبیین نقش خوش بینی و سرزندگی در رفتار نوآورانه معلمان دوره ابتدایی با میانجیگری انعطاف پذیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۵۳ ۱۰۸-۹۱

کلیدواژه‌ها: خوش بینی سرزندگی رفتار نوآورانه انعطاف پذیری معلمان ابتدایی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۲۰۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خوش بینی و سرزندگی در رفتار نوآورانه معلمان با میانجیگری انعطاف پذیری انجام گرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل معلمان مقطع ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 98-1397 به تعداد 1500 نفر بود که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای(بر مبنای جنسیت و میزان برخورداری) و بر اساس جدول مورگان تعداد 306 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای سنجش متغیر خوش بینی و انعطاف پذیری از پرسشنامه لوتانز (2007)، رفتار نوآورانه از پرسشنامه کانتر (1988) و سرزندگی از پرسشنامه شایروم (2004) استفاده شده است. روایی محتوایی پرسشنامه ها را متخصصان تأیید کرده اند. در این پژوهش ضریب پایایی پرسشنامه ها با به کارگیری ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه خوش بینی و انعطاف پذیری 0/80، رفتار نوآورانه 0/88 و برای سرزندگی 0/72 برآورد شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و سطح استنباطی (همبستگی پیرسون، رگرسیون و مدل الگویابی معادلات ساختاری) انجام گرفته است. نتایج حاکی از آن بود که خوش بینی با میزان بتای 0/42، سرزندگی 0/61 و انعطاف پذیری 0/50 پیش بینی کننده رفتار نوآورانه و خوش بینی با بتای 0/39 و سرزندگی با بتای 0/42 پیش بینی کننده انعطاف پذیری است. یافته ها نشان دادند که انعطاف پذیری نقش میانجی را ایفا می کند.
۱۴.

تعیین مناسب ترین روش استخراج دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست (مطالعۀ موردی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۸) 37 - 54

کلیدواژه‌ها: جزیره حرارتی شهری ماهواره لندست شهر بیرجند میانگین خطای مطلق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
جهان در حال گرم شدن است و جمعیت جهان به سکونت در شهرها روی می آورند. این دو حقیقت در ظاهر با هم ارتباطی ندارند اما پدیده ای به نام «جزیره حرارتی شهری» این دو را به هم پیوند می دهد. UHI یکی از معمول ترین پدیده های اقلیم شهری است که در آن برخی مناطق شهری، به ویژه مراکز شهرها، چند درجه از مناطق اطراف خود گرم تر می شوند. مطالعه این پدیده و بررسی مکانیسم آن برای برنامه ریزی های شهری اهمیت بسیار زیادی دارد. در پژوهش حاضر، به منظور برآورد LST، از چهار الگوریتم تک کاناله لندست، تک پنجره، معادله پلانک و معادله انتقال تابش در محیط نرم افزار QGIS، در بازه زمانی 2000 و 2019 طی فصل های تابستان و زمستان در شهر بیرجند استفاده شده و نیز اثر تغییر کاربری در جزیره حرارتی بررسی شده است. ابتدا دمای سطح زمین در شهر بیرجند، با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست، 7 سنجنده +ETM و لندست 8، سنجنده TIRS/OLI طی سال های 2000 و 2019 ازطریق چهار روش استخراج شد. به منظور بررسی توانایی کلی الگوریتم ها در محاسبه دمای سطح زمین، شاخص های آماری میانگین خطای مربعات، ضریب ناش ساتکلیف، میانگین خطای مطلق و ضریب تعیین به کار رفت. نتایج نشان داد که الگوریتم تک کاناله لندست، در محاسبه دمای سطح زمین در شهر بیرجند، دقت بیشتری در قیاس با الگوریتم های دیگر دارد.
۱۵.

تبیین الگوی شبکه حمل و نقل عمومی بر اساس رفتار سفر شهروندان در شهر بیرجند(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوزادهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 148 - 163

کلیدواژه‌ها: رفتار سفر شبکه حمل و نقل عمومی شهروندان SWOT شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۹۶
نیمه اول قرن بیستم تمرکز بر تسهیل حرکت وسایل نقلیه موتوری در برنامه ریزی حمل و نقل و ترافیک در شهرها بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی رفتار سفر شهروندان و تهیه یک چارچوب مفهومی در مورد رفتار سفر از می باشد. هدف از انجام این تحقیق تبیین الگوی شبکه حمل و نقل عمومی مبتنی بر رفتار سفر شهروندان می باشد بنابراین این تحقیق از نوع بنیادی و بر مبنای تئوری برخواسته از داده ها (نظریه داده بنیاد) که یک روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی است، انجام شده است. گردآوری اطلاعات نخست از طریق اسنادکتابخانه ای شامل مطالعه سایر پژوهش ها و همچنین چارچوب های نظری موجود و الگوهای شبکه حمل و نقل در شهرها و کشورهای مختلف و مشاهدات میدانی (پرسشنامه) و مصاحبه های نیمه ساختاریافته و یادداشت برداری صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش از بین استفاده کنندگان از شبکه حمل و نقل عمومی شهر بیرجند اساس فرمول کوکران 389 نفر شامل 202 نفر مرد و 187 نفر خانم انتخاب گردیدند. نتایج حاکی از آن است که مردان در کار و سرگرمی و تربیت بدنی نسبت به زنان فرکانس سفر بیشتری دارند. برعکس، تعداد دفعات سفر زنان برای خرید نسبت به مردان بیشتر است. با افزایش سن، افراد مسن بیشتر پیاده روی را به عنوان حالت اصلی سفر انتخاب می کنند و افراد کمتری دوچرخه یا اتومبیل را برای سفر انتخاب می کنند. همچنین ع واملی همچ ون دسترسی به حمل و نقل همگانی (266/0)، مدیریت تقاضای حمل و نقل (195/0) وضعیت دوچرخه و پیاده (123/0) بیشترین تاثیر را در الگوی جابه جایی شهروندان دارند.
۱۶.

تحلیل آماری وارونگی دمایی و انواع آن در شهر بیرجند با استفاده از شاخص شدت وارونگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ 18 - 35

کلیدواژه‌ها: وارونگی دمایی ضخامت جو شدت وارونگی آلودگی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
این تحقیق با هدف بررسی انواع وارونگی و شدت آن ها در ایستگاه بیرجند به رشته تحریر درآمده است. در این پژوهش داده های رادیوسوند ایستگاه بیرجند برای ساعت 00 گرینویچ (5/3 محلی) طی سال های 2010 تا 2020 اخذ و مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحلیل ها نشان داد که 1/11 درصد از وارونگی های شهر بیرجند از نوع تشعشعی، 4/12 درصد از نوع جبهه ای ، و 5/76 درصد از نوع فرونشینی می باشد. به دلیل نشست هوا در زیر پرفشار جنب حاره، سهم وارونگی های فرونشست بیشتر از انواع دیگر وارونگی می باشد. میانگین بلندمدت مقدار ضریب شدت وارونگی ها نشان داد که وارونگی جبهه ای با ضریب 044/0 بیشترین مقدار بوده است، اما بیشترین تعداد شدیدترین وارونگی ها از نوع وارونگی تشعشعی بوده است. از نظر رتبه شدت، وارونگی های شدید با 7/0 درصد و وارونگی ها ی ضعیف با 92/0 درصد دارای کمترین و بیشترین فراوانی در شهر بیرجند بوده اند. همچنین نتایج همبستگی نشان داد که بین شدت وارونگی با دمای لایه وارونگی ارتباط مستقیم در سطح 95 درصد با ضریب 756/0، بین شدت وارونگی و ارتفاع، رابطه معکوس در سطح 95 درصد با ضریب 790/0- برقرار است. همچنین ارتباط بین ضخامت و شدت لایه وارونگی( با ضریب 639/0) نشان داد که با افزایش ضخامت لایه وارونگی، شدت وارونگی ها در بیرجند نیز بیشتر شده است چراکه دمای لایه نیز بیشتر بوده در نتیجه وارونگی شدیدتر شده است. همچنین بین شدت و فشار لایه وارونگی ارتباط مستقیم و معناداری در سطح 95 با ضریب 787/0 برقرار است.
۱۷.

کاربرد مدل معادلات ساختاری در تبیین ارتباط طرح های توسعه شهری و برندسازی شهری از نگاه گردشگران (مطالعه موردی: بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال ۲۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۷۲ ۲۰۷-۱۸۹

کلیدواژه‌ها: طرح های توسعه شهری برندسازی شهری مدل معادلات ساختاری گردشگر شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
شهر نیازمند ایجاد برند شهری و اتخاذ راهبردهای متناسب با گستره ذینفعان به ویژه گردشگران است لذا طرح های توسعه شهری در نوع جهت گیری های برند شهر موثر هستند. از این رو، این مقاله قصد دارد تا پس از شناسایی مولفه های تاثیرگذار مدل معادلات ساختاری پژوهش را در جهت رتبه بندی مولفه ها ایجاد و با ماتریس فورنل و لارکر همبستگی بین مولفه ها را بررسی نماید. مقاله حاضر از نوع کاربردی و جمع آوری داده ها با روش پژوهش ترکیبی همگرا، از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرسش نامه محقق ساخته و مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفت. قلمرو مطالعاتی، شهر بیرجند و نمونه آماری در بخش کیفی با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی، 19 نفر از خبرگان شهری و در بخش کمی با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 381 گردشگر بودند. یافته های مصاحبه ها مشخص کرد در برندسازی شهر بیرجند باید به غلبه نقش نظامی- دانشگاهی شهر بر جنبه تاریخی شهر، اقتصاد خدماتی شهر، سرمایه های فرهنگی و هنرهای در حال فراموشی، مهاجرت و اجرای پروژه های پیشران و محرک توسعه توجه گردد. هم چنین مدل پژوهش نشان داد در راستای تحقق برنامه های برندسازی شهری، طرح های توسعه شهری بر مولفه های تصویرذهنی و منظر بیشترین اثر مثبت را دارند. همبستگی بین مولفه ها نیز نشان داد بیشترین ارتباط بین مولفه های تصویر ذهنی و منظر به میزان 0.66 می باشد.
۱۸.

ارزیابی آسیب پذیری شهر با رویکرد پدافند غیر عامل با استفاده از روش دلفی؛ نمونه موردی: شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۹ پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲۸ ۱۱۰-۹۳

کلیدواژه‌ها: پدافند غیر عامل آمایش شهری آسیب پذیری روش دلفی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۸
«پدافند غیر عامل» از جمله موضوعاتی است که در سال های اخیر در طرح ها و برنامه های شهری مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر در طرح های جامع شهری این موضوع شامل ضوابط مشخص در مورد مکان یابی کاربری ها و مقاوم سازی بناها می باشد که می تواند برای هر شهری (نه صرفا شهری که مورد مطالعه است)، استفاده شود. این پژوهش با ارائه روشی که در آن شهر و عناصر شهری تاثیر گذار در موضوع پدافند غیر عامل مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند، به دنبال کاهش خسارات احتمالی حاصل از حملات نظامی در شهرها می باشد. بیرجند یکی از شهرهای مرزی کشور است که به علت موقعیت آن به عنوان مرکز استان خراسان جنوبی و استقرار مراکز مدیریتی و فرماندهی در آن، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بمنظور شناخت عناصر آسیب پذیر با رویکرد پدافند غیر عامل دراین شهر، با توجه به مطالعات پیشین در این زمینه از روش دلفی استفاده گردید. بر این اساس فهرستی بیست گانه از عناصر آسیب پذیر تهیه و با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، ارزش گذاری و با استفاده از نرم افزار GIS و روش درون یابی تراکمی، پهنه بندی آسیب پذیری شهر بر اساس این عناصر تهیه شد. علاوه بر عناصر آسیب پذیر، شاخص های شهری تاثیرگذار در این موضوع نظیر تراکم های جمعیتی و ریزدانگی قطعات نیز مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس آنها پهنه بندی آسیب پذیری شهر ارائه گردید. پهنه های حاصل در نهایت با یکدیگر تلفیق شده و پهنه بندی آسیب پذیری شهر بیرجند با رویکرد پدافند غیر عامل تهیه شد. در پایان با توجه به تحلیل های صورت گرفته در مورد هر یک از عناصر شهری، راهکارهای لازم به منظور کاهش خسارات ناشی از حملات نظامی ارائه گردید.
۱۹.

تحلیل و رتبه بندی مؤلفه های طرح های توسعه ی شهری مؤثر در تحقق برندسازی شهری با استفاده از مدل معادلات ساختاری (نمونه ی موردی: شهر بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۱ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲ 75 - 94

کلیدواژه‌ها: طرح های توسعه ی شهری برندسازی شهری روش تحقیق ترکیبی مدل معادلات ساختاری شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۵
تحت تأثیر فرایندهای جهانی شدن و رقابت پذیری و با تحول نظریه های توسعه ی شهری، چارچوب ها و رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری خلق شده اند. با ظهور برندسازی شهری، شکل جدیدی از طرح های توسعه ی شهری با رویکرد بالا به پایین و مبتنی بر مؤلفه های کیفی شهرسازی در حال شکل گیری هستند؛ ازاین رو، مقاله ی حاضر با روش پژوهش ترکیبی، چارچوب نظری مؤلفه های شهرسازی مؤثر در برنامه های برندسازی شهری را تبیین و مدل معادلات ساختاری پژوهش را ایجاد نماید. بدین منظور10 معیار، 28 زیرمعیار و 69 سنجه ی مورد بررسی و جمع آوری اطلاعات قرار گرفتند. قلمرو مطالعاتی، شهر بیرجند و جامعه ی آماری پژوهش در بخش مصاحبه با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب و شامل 19 نفر از خبرگان و مدیران شهری و در بخش کمی با روش نمونه گیری تصادفی ساده، 383 شهروند، 381 گردشگر و 30 نفر از مسئولین و سرمایه گذاران مورد پرسش قرار گرفته اند. تحلیل یافته های مصاحبه ها مشخص کرد تلاش در جهت جلب مشارکت های ذهنی و اجرایی ساکنان بافت های قدیمی، توانمندسازی ساکنان و مدیریت حضور مهاجران به ویژه افغان ها و درعین حال بهره گیری از ظرفیت های فرهنگی و تاریخی شهر می تواند به تحقق برند شهری کمک نماید. نتیجه ی مدل سازی نیز نشان داد در شهر بیرجند، طرح های توسعه ی شهری با اثرگذاری در مؤلفه های احیاء، رنگ تعلق و صرفه اقتصادی بیش ترین اثر مثبت را در تحقق برنامه های برندسازی شهری داشته و نیز بیش ترین ارتباط مثبت و همبستگی در بین مؤلفه های پژوهش بین تصویر ذهنی و کیفیت محیطی به میزان 0.68 است.
۲۰.

ارزیابی آسیب پذیری مناطق پیراشهری بیرجند در برابر تغییرات اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 65 - 78

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری تغییر اقلیم مناطق روستایی کشاورزی شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۳۴
بافت جمعیت استان خراسان جنوبی روستایی است که در دو دهه گذشته رخداد های شدید آب و هوایی را تجربه کردند، این بخش از جمعیت به دلیل وابستگی قابل توجه به تغییرات آب و هوایی آسیب پذیر هستند. کشاورزی به عنوان مهم ترین گزینه معیشتی حساس به اقلیم در مناطق روستایی استان منبع اصلی اقتصاد محلی را شکل می دهد، بنابراین این جمعیت در سال های اخیر به عنوان مهاجران زیست محیطی و اقلیمی بدنه اصلی مناطق پیراشهری را  به ویژه در شهر بیرجند ایجاد کرده اند. به منظور کشف ابعاد آسیب پذیری مناطق پیراشهری از 20 شاخص کمی  بیوفیزیکی،اجتماعی و اقتصادی استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل این داده ها روش تجزیه وتحلیل مؤلفه های اصلی(PCA) به کار رفت. نتایج به دست آمده این پژوهش نشان داد که شرایط اجتماعی-اقتصادی فعلی و افزایش فشار محیطی درنتیجه تعاملات بین انسان و محیط زیست عوامل اصلی آسیب پذیری در اکثر مناطق پیراشهری بیرجند می باشد که بر اساس درجه آسیب-پذیری در برابر تغییرات اقلیمی ظرفیت های متفاوتی دارا می باشند. نواحی پیراشهری واقع در غرب و جنوب غرب بیرجند از جمله چهکند، حاجی آباد، کلاته قاینی بالاترین میزان آسیب پذیری در برابر پیامدهای تغییرات اقلیمی را دارا می باشند. نتایج این پژوهش می تواند برای تصمیم گیری در خصوص انتخاب استراتژی های سازگاری با تغییرات اقلیمی در مناطق پیراشهری بیرجند بر اساس میزان آسیب پذیری این مناطق برای مدیران و برنامه ریزان کاربرد داشته باشد.